장음표시 사용
151쪽
s M. FEBRIS INTERMITTENS. 7 1ιν
desectum supplere possunt. Sollie; te vitetur frigus; cuius effcaeia in exeu tanda febre, quae jam sopita est, in Commentariis g. 737. demonstrata fuit.
Μedicamenta autem praecipue laudantur talia , quae debilitatas partes olidas corroborant, grato aromate languentem saepe ventriculum excitant,ti contra frigus aeris muniunt. Cum autem in febribus intermittenti hus autumnalibus saepe eorrupta bilis adsit, quae tunc sponte quandoque, sa pius per artem, sursum, vel deorsum exacuatur; post febres illas sanatas plerumque debita copia bilis bonae deficit, cujus tamen adeo insigne .isum esse pro chylopoleti in Physiologicis demonstratur. Ob hane causam ergo roborantibus, & aromati eis remediis adduntur talia, quae bilis deis.ctum supplere valent, amara nempe illa ab omni aevo adeo laudata pharismaea, abunt hium, centaurium minus, helenii radices, gentiana, mirrha &c. rex quibus cum cinnamomo, cortice Winterano, civi, vel aurantiorum eortio cibus &c., vina medicata parantur, quorum unciae duae , vel tres ter de die vacuo ventriculo sumtae, quam optime huic indicationi satissae iunt. Theoriam illa, diatessaron dicta a numero ingredientium , eum aequali copia rangiberis conditi mista, & in electuarii formam redacta, inde iacit, si
ter de die drachma una , vel altera talis consectionis deglutiatur r tunc enim tota die in primis viis fragrans tale aroma haeret, quod languentes has partes grato stimulo excitat, calorem auget, & amarore radicum gemtianae, myrrhae &e., bilis desectum pulchre supplet.. Postquam autem victu tali analeptico, & corroborante medela aegri viri res increverint, tunc purgatio per alvum aliquoties repetita conducit. deabamus s cujus obiervationes in euratione morborum prae caeteris omnibus fidem merentur , eum & perspi eae issimus suerit in morborum gen o detegendo, & ingenuum eandorem in suis scriptis ubique demonstret , etiam proprios ςrrores minime celans, vel excusans I adeo , necessarium hoc credidit imi , ut potuerit certo praedicere, periculosum aliquem morbum. postea lecuturum , si purgatio omissa fuisset post febres autumnales, inprimis si provectioris paullo aetatis essent aegri, qui ab his febribus emersea ant. Μonuit tamen, cavendum esse, ne purgantia dentur, antequam se.
bris penitus depulsa sit. Abstinebat enim ab his quandiu adhue, vel le..vissima quaedam alteratio percipiebatur illis diebus , in quos paroxysmus
incidere solebat, quin imo etiam maluit, ut adhuc mensis spatium elaberetur, antequam haec sumerent aegri, Sc fit, ita operatione eat hartiei, pa. regorium dabat remedium, ut tumultus , quos vel mitissima cathartica . excitare solent, compesceret, ne inde latens illa forte adhue dispositio in nervum erumperet, & paroxysmos renovaret. Si autem prius darentur ea thartim, observavit semper redire febrim. & quidem longe adhue quam antea pertinaciorem. ob eandem eau Iam longiora inter singulas purgati ales intervalla relinquere maluit, semelque tantum in septimana iussit dari
per duos, tresve menses. Non tamen in omnibus aegris toties repetitus pumantium medicamento.
rum usus requiritur . neque semper hoc fecisse videtur bdeabismus Iliam paullo
mi Sest. I. cap. 1. pag. 3 7. ILL
152쪽
st aporema purgans describit; tribus diebus suecessivis sumendum, dum
omne periculum recidivae abesset, addiditque, illud repetendum esse, qua ties fuerit. Dum febres epide micae intermittentes autumnales hie graias remur ante aliquot annos , aegris per duas , tresve septimanas ab omni
febre liberis, dedi serupulum , vel drachmam dimidiam pillularum Russi, illudque tribus vicibus, interpostis aliquot diebus, repetii, raroque pluribus
purgantibus opus fuit. Omnes enim functiones integerrimae manebant, nu Iae in lingua sordes, nulla ei rea praecordia oppressio, vel ponderis gravantis quasi sensus, aderant amplius; ex quibus signis inprimis concludimus, pudigantibus te mediis opus esse. Vidi tameti tunc simul, si haec purgantia ne. oli perentur, urinam fieri rubi eundam magis , adnatam oculorum tunicam subnaveseere, linguam fieri sordidam , appetitum deleri &e. Quae omnia symptomata tollebantur, vel minuebantur saltem, eathartim quantocyua
propinato, per quod ingens copia biliosae saburrae expellebatur. l. 767. autem labris autumnalis vehemens: corpus ex aegritudine debile: morbus jam aliquo tempore duraviteneque figna adfini internae inflammationis: neque collecti alicubi Puris , neque obstructi admodum hujus illiusve visceris , Cottice Peruviano abigetur , pulveris , ipsusi . extracti , decocti , strupi forma, cum propriis additis requisitis, tempore απυρεξιιιι debito ordine , closi, regimine, adhibito.
Sequitur iam, ut agamus de illa cura febrium intemulentium , quae
per conticem Peruvianum fit. Corticis huius usus circa medium elapsi Leeuli primo in Europa inno. coit, & deinde quam maxime increbuipa eonstititque tune innumeris, iaquotidianis observasionibus , omnes febres intermittentes per corticem Pe ruvianum tolli posse . . Interim tamen patuit simu1. non semper aequali cum successu hoc fieri, sed quandoque pessima mala secuta fuisse , quae attribuebantur huic remedio ut eausae; arque ideo a multis indicis eondem.
nabatur corti eis usus tanquam noxius; cum tamen mali eventus, febrim
se sanatam sequentes, jure aliis longe o-sis tribui poteran . Vidimus enim ad 3. 33. , per se im intermittentem quandoque insignea admodum, & morbosas mutationes, tam in solidis, quam in fluidas nostri eo poris partibus , produci, i liasque aliquando terminari in dissiciles chronte mor- , hydropem, scor butum , icterum, tumores lairrhosos abdominis &e. Quae omnia mala , ex libribus intermutentibus diuturnis nata, veI post illas sequi selita, nullo iure tribuebantur cortisi Peruviano . qui ad rebelles illas
febres sanandas adhibitus fuerit, eum Medicorum observationes numerosita mae confirment, omnia haee mala a febribus intermittentibus producta suisse, antequam corticis Peruviani usus Europaeis innotuerat. Praeterea per eorti. in Peruvianum tollitur quidem febris intermittens, verum non simul eme
153쪽
quae per febrim factae suerunt, & post sebiam , aliis etiam methodis s
natam, superstites inveniuntur.
Verum etiam constitit ex illis, quae ad g. 734. dicta suerunt, invete. rata mala, & latentissimos, nullisque sere remediis sanandos, morbos, coradis palpitationem, epilepsiam, podagram die. per intermittentes tolli, vel saltem suspendi illorum actuositatem. Simul etiam patuit , per easdem λαhres ad longaevitatem corpus disponi, atque postea homines , has febres patas, si nempe nee malignis symptomatibus ui patae, nec veiamentes ni. mis, vel diuturnae fuerint, optima sanitate frui. Ubi ergo cortice Peruviano fugantur tales febres, a quibus tot, & tanta beneficia exspectari poterant, male confugitur aegris quidem, verum haec damna medenti si Curiae, non vem optimo huic remedio, tribui debent. V Suspectus autem maxime fuit multis eorticis Peruviani usus, quod saepe absque ulla sensibili evacuatione febres intermittentes tolleret: ideoque ereodiderunt, post febres si e sanatas manere superstitem in corpore semper moris bolum somitem, cujus pars singulis paroxysmis debuisset expelli de corpore, donec totus sublatus foret. Quamvis enim negari nequeat, quandoque a corpore aderi materiam morbosam, quae per labrim subacta. & mota
se disponitur optime, ut expelli possis variis viis, tamen patuit ex illis, quae in Commentariis g. 7s . di a fuerunt, febrium intermittentium pa-σOxysmos non excitari semper a sordibus in corpore haerentibus , vel alaamite quodam tempore accumulato, sed pendere potius a latente quodam charactere in spiritibus nervosis, nervis, vel horum communi oriagine, qui a morbosis collectis humoribus quidem irritari potest . ut longiores, vel validiores faciat paroxysmos, & jam sopitus a similibus causis excitari, se tamen ut illis non indigeat semper, ut in actum deducatur, sed propria sua vi paro xysmos renovare possit. Simul ibidem notatum fuit,
admodum probabiJe videri, corticem Peruvianum in hunc characterem solum agere, dum febres intermittentes absque ullis evacuationibus, .vel alia mutatione sensibili eorporis, misit. - Corticem autem Peruvianum ex sua indole Innoxium esse remedium, e ara omne dubium est ;tuto enim, ad alios etiam morbos roborante sua vicuis
randos, dehilissimis etiam hominibus datur . Sic viris hypochondriacis , se minisque hystericis mane, & vesperi scrupulum corti eis Peruviani dedit Dis deniamus cu) per aliquot septimanas; & quidem talibus, ta quibur, diu muiarumque aegrotantibus, deiecta iam quasi corporis oeconomia Merz integramque taediosi hujus mali curam solo hoc remedio se poriae isse testatur, auditque, is ipsum libenter hune eorticem usurpasse, tum uxori, liberisque dedisse , quoties res postularet. Cum quondam, simplicium medicamentorum historiae colligendae intentus, plurium vires, vel in proprio corpore tentare in sum si mane jejunus bi horia spatio integram corticis Peruviani, in pollinem contriti, unicam , neque aliquid inde detrimenti percipere potui. Infamiae
notam salutari huic remedio inussiste novi quosdam , qui palam illud damnari
154쪽
bant tanquam nocentissimurn 2 clam vero eodem, aliis additis fleato, ut hantur, dum curam febrium areanis remediis se perficere turpissime glori bantur, miserosque aegros , largissimo pretio extorto, emungebant, Mediacorum homine indigni. Verum uti optima quaevis, sic & eortex Peruvianus imprudenti usu nocere Poterit. adeoque requiritur, ut prius severo examine inquiratur, an aliquid lateat in eorpore, quod librim requirit, ut cito & tuto tolli possit, uti etiam an a febre, si relinquatur, exspectari possit insignis quaedam utilitas, sive in tollendis inveteratis malis, sive in mutando corpore sic , ut adfirmam valetudinem , vel&longaevitatem disponatur vide 34. In tali enim casaeortice abstinendum foret. Contra vero si metuendum videatur, ne per se. brim diutius relictam tales mutationes in corpore fierent, a quibus chroniisci morbi s vide 3. 33. I aliave mala exspectanda forent, corticis usus quanatocyus etiam conveniret. Sic v. g. si juvenis robustus quartana pura, nullis
malis symptomatibus stipata, corripiatur; suique suris sit aeger, & debito vitae regimine uti possit, praestabit semper, ut haec febris relinquatur, cum constans observatio docuerit Medicos, corpus per talem febrim in melius mutari. Contra vero, si debilis, senex, vel profusissimis sudoris diffluensa levissima eausa homo, simili libre lasoret, cortice Peruviano opus erit. Praecipue autem rationes, quae hujus remedii usum postulant , Variaeque cautelae in ejus usu observandae , hac paragraphoetumerantur; quae omnia jam singulatim expendenda erunt. SI FEBRIS AUTUMNALlS VEHEMENf. Vernae enim febres satiles esse , &sponte sua brevi abire solent, uti ad g. 47.dictum fuit; unde rarus in hisco ticis usus, nisi intempestivis evacuationibus tentatae tales febres in majorem diuturnitatem excurrant , vel in prosus os valde sudores aegri resolvantur; tunc enim saepius vidi, etiam vernas febres ad omnes alias methodos rebelles suisse, ibioque eortice Peruviano tolli potuisse . Si vero febris interis mittens autumnalis non adeo vehemens fuerit, ut inde subita debilitas , vel alia mala f. 733. enumerata metuenda videantur, praestat cortice abstunere, illamque sponte sua, vel methodo s. 738. ad 767. descripta, senissim evanescere. Cortex enim Peruvianus, optime monuit Syden&-s o -,
inducias saepius impetrat , quam sebrim debellat, quae per duas, tresve se et imanas delitescens re erudeicere solet. Dum vero alia methodo sanata fuit febris, minus recidivam periculum est. CORPUS Ex AEGRi Tu Di NE DE BiLE. Si enim aeger, vel ob propriam te m. Periem, aetatem provectam , vel morbi intensitatem, adeo debilitatus fuerit, ut metus sit, ne pluribus, & validioribus paroxysmis deficeret; cortex Per vianus exhiberi debet, licet etiam alia signa adfuerint, quae ςjus usum proin
hibere videntur Sic enim inducias impetramus, summo aegrorum emoluismento, qui interim idoneo victu refici possunt, ut rediturae postea libris impetum, di molestia absque periculo sustinere possint. Non enim in tali casu repetito corticis usu impediendum semper est, ulliebris
155쪽
s 76 Dbris redeat, raro enim hoc discrimine vaeat; sed libero a febre tempore illis remediis utimur, quae 738. laudata suerunt, ut per illa solvantur viseerum obstructiones, aliaque mala emendentur, cui scopo ipsa febris a natura toties destinatur, uti in librium historia senerali dictum suit. Μagna enim tunc spes est, ut post duas tresve septimanas, refocillatis iam aegri viribus reditura libris brevi spatio reliquum perficiat , sicque in t
gerrima redeat sanitas. . MORBUs IAM ALIQUO TΕΜPORE DURAVIT. Maximi momenti haec regula
est; qua neglecta, mors quandoque, saepius autem dira, &anomala penitus symptomata seeuta suerunt, ipsa certe febre longe pejora. Illi enim, qui . bus adeo odiosum febris nomen est, ut illico tollendam ubique A semper
velint, etiam in vernis tertianis, uno alterove tantum paroxysino desunciis,
corticem dederunt statim, ut in ipsis quasi incunabilis febrim supprimerent: ignari febrim siem praesidio esse, ut Celsus spJ optime monuit ,& in Commentariis g. 3738. pluribus demonstratum suit. Iuveni in tertiana verna post secundum jam paroxysmum datus eortex fuerat a Μedico , ne febris altas i ut dicebat J radiees fiseret; Sc eum rediret post aliquot dies febris, cortice deonuo suppressa fuit illicor vidi autem misero huic postea alternis diebus circa illam horam, qua paroxysmus ingruere solebat, accidisse oscitationem, pandiculationem, miros bor rygmos , abdominis tumorem , aphoniam , absque ulla mutatione pulsus, sed cum intolerabili anxietate, duraveruntque omnia haec molesta mala per binos menses, licet variis methodis tentaretur cura. tio. Tot & tantis malis redemit miser aegrotus vernae tertianae paucos pa-roxysmos. Icterum, hydropem, asthma, nervosi systematis totius miram αξιαν , quandoque imprudentem talem eorticis Peruviani usum lecuta fuisse,
Observationibus Μedicis constat q . Unum adhuc mirabilem ea sum addam, qui confirmat modo dicta. Iuvenis quotidiana intermittente laborans sunt sorat singulis intervallis inter tres primos paroxysmos drachmas quinque corti incis Peruvianir levis horror tempore quarti paro xylmi adsuit, sed sequentidie post aliquot minutorum horripilationem, circa pedum talos vehemen. tissimum dolorem patiebatur, ac si distorquerentur, Sc dilit inderentur omnia. Durabant haec tormenta per quinque circiter horae minuta, subitoque cessante dolore in hoe loco, eodem modo, & simili temporis spatiti assiciebanis tur genua, post haec se morum articuli . Postea aderat durities, tumor & d lor abdominis,' quibus cessantibus, thoracem impetebat atrox malum cum imis minentis strangulationis metu, postea a poplectico similis decubuit, tandemque penitus delirabat. Post quinque, vel sex minuta cessante delirio, satis bene se
habebat; atque in hoc statu permanebat tanto circiter tempore, quantum omnia memorata symptomata occupaverant Ituncque denuo omnia eadem mala
simili ordine, & duratione redi qant νJ. Similes alii ea sus in eodem loco
recensentur ex quibus constat, summa ratione Sydenbamus f mo uisse sequentiae Curaudum es ante omnia, ne permature nimis hic cortex ingeratur,
156쪽
sε FEBRIS INTERMITTENS. f. s . l
ante scilicet, quam morbus suo se Marte ali antiore prore eris nisi colub scentes, m iam fractae aegri virer eundem temporias sumendum esse dicta-mm , neque enim illud iam ess metuendum, ne e praepropero eius usu ine Oa via reddatur, o spem aegri fallat I sed etiam ne de aegri visa agatur .s sanguini, omni fermentationis ni is se despum ιi , eam derepente injiciamus
Quamvis haec regula practica un versalem usum habere videatur, ubi tamen singuli libris paroxysmi perieuloso quodam symptomate stipantur , quod non nisi eum febre tolli potest . tune enimur aliquando conicen
adhibere citius. Curabam ante aliquot annos, dum libres intermittentes autumnales epide mice grassabantur, mobilem in getaere nervoso foeminam, quae ante quinque septimanas sanum insantem peperat, tertiana laborantem. Mcundo paroxysmo incipiente, convellebatur. & a phona manebat per aliquot horas. Cum autem de gravitatis sensu circa praecordia conquereretur,
di purgantia, vel emetica ante paroxysmum data plurimis aliis aegris simili morbo decumbentibus profuita novissem . dedi lene purgans, octo horis sumendum ante paroxysmum sequentem; statueramque cardiaeo, & optato remedio compescere excitatos tumultus post finitam catharti ei operationem, antequam paroxysmus ingrueret. Verum hi horto post assumtum pumans jam convellebatur, & diutius a phona mansit, quam praecedenti paroxylmo. Dedit tune finito paroxysmo corticis Peruviani decoctum, tam pulchro suco cessu, ut & sequens paroxysmus, qui ultimus fuit, vix ullius momenti esset, absque ullo malo symptomate, & miro modo se roboratam sentiret aegra, & longe minus ab animi affectibus, etiam validioribus, mobilem.
Sed & ipse S enbamus sal in simili ea su , dum apoplecticis similes aegri
in paroxysmis decumberent, illico eortieem Peruvianum iussit, simulae pa-xoxysmus sponte sua desineret; quia imo & citius adhuc ingserendum v luat, modo fieri possit.
NEQUE SIGNA ADSINT INTERNAE INFLAΜΜΑTIONis. Patet ex illis,
uae in Commentariis q. sa. de effectibus librium intermittentium dictauerunt, per has libres, si diuturnae suerint, & validae, eruorem optima. sua parte spoliari, & residua acrem & crassiim simul fieri, adeoque inflammationibus, & productionibus producendis aptissimum. Celleberrimorunia autem Medicorum testimoniis ibidem confirmatum suit, inflammationem ,& ejus sequelas quandoque, licet rarius forte, a febribus intermittentibus fieri, & quidem plerumque Iethali eventu. Levior hepat itidis species aliis quando intermittentes autumnales epide micas comitatur, in quibus semperpessime cessit eorticis usus; dum sunt ara sic febre, manebar illud , quod me febrim ipsam maturandum & resolvendum erat. Ubi ergo dolor fixus continuus, sensus ardoris interni, alliaque inflammationis internae s gna adolant, cortice abstinendum erit. NE UE COLLECTI ALICUBI PURI s. In tabidis saepe Observatur febris qua tidiana . quandoque omnino intermiuens, aliquando remittens tantum, qua
a purei ιὶ Epist. Respons. 1. Pag. IV.
157쪽
a pure onotidἰe facto, de deinde per sputa edurendo. nasci videtur. Peptatem febrim fit huius puris concoctio; quae si eortice Peruviam dato toti latur, pessime semper se habent tales aegri . & summam patiuntur anxie. talem; adeoque si vel minima suspicio collem alicubi puris adsit, a coeticis usu abstinendum omnino est. NE UE OBSTRUCTI ADΜΟDUM HUIUs, ILL lusus v IsCERis. Post sera
vidissimas aestat ex praegressa observatum suit, sequenti autumno sebres in . termittentes epidem iee grassatas fuisse, non tantum in his regionibus, sed& per totam fere Europam . in primis decimo nono hujus laeculi anno , quando omnium numerosissimae in hae urbe tales febres observatae suerunt. Videbatur autem tune, per summos aestus praegretas liquidissima sanguinis parte dissipata . residuum spissum, & tenacius difficilius per hepatis angustias transire potuisse , eum ibi omnis sanguis, a visceribus abdominalibus rediens
dc venosus, per venae portarum convergentes ramos transire debeat, absque
renovata eordis impellentis actione. Unde obstructio hie nata bilis debitam consectionem non tantum, sed & reliquorum viscerum chylopoleticorun functiones, turbabat. Vidi tunc & in me ipso. de in aliis plurimis hix febribus laborantibus, colorem oculorum subnavescentem, & urinam sub icteoritiam. Aderat anxietas, & ponderis gravantis senius circa praecordia, nausea, fastidium, & 4n quibusdam obtusus in hypochondrici dextro dolor. Cum autem ingenti aegrorum numero obruti Medici, & inprimis in populosissimis urbibus, corticem Peruvianum exhi hebant in his febribus, plerumque pess- me cessit; in primis, si non comenti induetas impetrasse, ut resecillarentve
aegri, redeuntem febrim illi eo dato iterum cortice comprimerent, vel continuato corti eis usu ejus reditum ea verent. Multis enim andomen intumesce.
hat, saties cerea erat, 3c pessime languebant tota hyeme sequente; plures perierunt, dum sensim putrefacta . quae visceribus insarcta haerebat, staburra, & verno tepore mota, dysen reria. vel di arrhoea putridissima seque. hatur: quibusdam etiam ingenti copia sanguinis, tabefacto ut videbatur hepate, sursum vel dorsum expulsi, cita. & inexpectata mors veniebat. Ubi autem leni emetico expulsa biliosa saburra, quae in his febribus inei pie tibus primas vias gravare solebat, dabantur decocta framinis , eichorei , araxaci, quinque radicum aperientium,&similium. addito melle, rob sam.
huel, sali polychresto, & similibus , febris ipsa, haec ingesta remedia m
vens per omnia vasa, solvebat felicissime viscerum obstructiones, & optime
curabantur aesri, paucique admodum ex in3enti aegrorum numero perierunt. Salutarem huius methodi eventum postea aliis annis, dum si miles febres gras, sabantur, expertus sui; neque unquam dedi corticem Peruvianum , nisi qua doque magna aegrorum debilitas aliquas induetas posceret; tuncque tamenta, perrexi in usu similium solventium aperientium remediorum, donee febris rediens nune citius, nunc serius, curationem absolvere. Relisio tamen fuit. post tales inducias impetratas, renatam febrim repetito corticis usu tollere,
cum semper hoc periculosum sit, si vel minima suspicio obstructorum viscerum adsuerit. Unde etiam briubamus tui, qui fatis audacter eortice Peri cu Epist. Responsor. r. Pag. Ii s
158쪽
Peruviano usus suisse videtur, monet sequentia: Animadvertendum autem quod si aeger , non obsante abundanti cautela superius tradita , nihilominus re. eidivam patiatur' quae in quartana ipsa rarius accidit, quam in tertianis , ,el quotiesianis P, tamen prudentis Medici erit, non nimium pertinaeiter iam flere metbori corticis per dicta inter alia exbibendi, sed pro fas iudicis aliis modis curatisnem aggredi. Patet ergo ex hactenus dictis, corticem Peruvianum ex sua indole effeinnocuum remedium, quod satis tuto corpori humano applicari potest: uni. cum tantum incommodum eius usum longum, Sc repetitum sequens nota. vit bisubamus fisi, quod nempe in rheumatismum scorbuti cum in eide. rent aegri , qui tamen antiscorbuticis remediis facile eurabilis erat. Praeocer illud autem nihil mali aegris accidisse unquam ab ejus usu testatur.' Simul etiam assirmare licet, corticem Peruvianum tollere febrim solamedi sublata febre manere illas mutationes fluidarum, & solidarum partium corporis, quae vel ante sebrim praeexstiterant, nondum sublatae per febrim; vel febris tempore, aut per febrim ipsam productae fuerant. Ubi ergo se-hris inservire poterat, quod toties fit, ut feliciu et & citius tollerentur, vel emendarentur illa, quae in solidis, aut fluidis degeneraverant a sanitatis legibus, corticis Peruviat usus nocet: uti etiam ii a febre intermittentemerito sperari possit inveterati cujusdam mali cura, epilepsiae v. g. , vel corporis ad longaevitatem, & firmiorem sanitatem dispositio. Sic etiam facile conciliari poterunt diversae Medicorum de eortice Peruviano opiniones; dum quidam illius usum damnant ubique, alii contra lau. dant; & omnes ad experientiam provocant. Certe nullum absolute , &semper utile remedium est, sed tempestivo usu tale fit tantum. Cortex autem Peruvianus roborante virtute insignis quidem est , de hoetespectu pulcherrime in quibusdam morbis prodest, uti dictum fuit; illa tamen ejus efficacia. qua febres intermittentes fugat, inde pendere noria, videtur, eum ab alio nullo roborante remedio idem effectus tam certo se quatur. Unde merito specificum remedium dicitur, cujus efficacia, solo hoc essectu cognita, latens illud vide 7 7. , unde febris intermittentis paro xysmus excitatur. 8c stato tempore renovatur, tollitur, vel pro tem pore iners redditur, licet caeteroquin ab ejus usu nulla insignis mutatio
Neque repugnat modo dictis, quod nonnullos cortex Peruvianus quanis doque purget, ac si catharticum remedium sumpsissent LxJ; nam illud ra. rum est, & plurimi absque ulla omnino evacuatione sensibili febre libe
' Testatur quidem celebris Medi eus Hippolitus Franci cus Alberi nus I,
post febres intermittentes, cortice Peruviano fugatas, secutas fuisse insignes 'evacuationes per alvum, sudores, sputa, urinam &c. Praesertim autem post corticem assumtum aegros effudisse quandoque halitum quemdam odore gravem,& foetidum adeo quandoque, ut adstantes molestissime afficeret, talemque hali. Ibidem pag. 376. & sect. VI. cap. s. pag. 3s r. - ωὶ Syd ham. ibidem pag. 377 378. Iussit. Bonon. pag. ID. 8ζ 4os.
159쪽
halitum perdurasse, donee alia quaedam excretio per alvum, urinam &α prodiret. Fuit autem Albertinus in illa opinione, tunc bonum esse exspectandum successum, neque fere recidivam metuendam esse, si post eortiacem Peruvianum exhibitum criticae tales , ut vocant evacuationes sequanis tur. Ubi vero contrarium occurrit , recidivam metuendam esse ; tuncque
suasit, repetendum esse eorticis usum, donec talibus evacuationibus obolatis persecta rediret sanitas. Interim tamen, uti ad g. 737. monitum fuit, negari non potest , coristice Peruviano exhibito librim cessare, antequam illae evacuationes fiant; adeoque corticis illa vis, qua librim fugat, non pendet ab evacuatione
Cum modo dicta legerem, incepi sedulo attendere, quid in aegris fieret,
postquam illis eorticem Peruvianum dedcram. Gravem illum halitum, de Corpore aegrorum exspirantem, Oblervare hae emas mihi non contigit; v rum aliquoties vidi in tertianis autumnalibus pertinacioribus dato cortice, postquam febris per tres, quatuor, quinque dies siluerat, alvum aliquoties nuxisse, quandoque & vomuisse aegros cum levamine. Quibusdam tamen, non Obliantibus illis evacuationibus, recidiva contigit, aliis non . Notav praeterea & quibusdam febrim per corticem sanatam fuisse, licet nullae te 1ibiles evacuationes observatae fuerint, ablque recidiva tamen. Illi autem, quibus alvi fluxus, vel vomitus contigit, de sensu gravitatis circa praeco dia conquelli fuerunt, simulac febris cortice dato cessaverat . . Cum autem , teste ipso Albertιno, variae evacuationes per urinam, alvum, sputa, sudores &e. sequantur in tali casu ,& quandoque tardissime, admodum verosimile videtur, corpus, depulsa febre, vires suas recolligens, & robi rante corti eis Peruviani virtute instauratum, expellere variis viis illa, quae tempore febris a sanitatis legibus degeneraverant; vel sanata febre, ex ingestis alimentis s voraces enim plures post corticis usum fiunt i non bene digestis accumulata fuerunt in primis viis; illasque evacuationes non perbdere, proprie loquendo, ab efiicacia corticis Peruviani, eum saepae diutinsime postea observantur tantum. Int crim tamen satis probabile videtur , uandoque per tales evacuationes tolli causas occasionales, quae sopitu in
alum charaeterem, a quo paroxyimi renovatio proprie dependet svides,
7 7. I, excitare potuissent uc , ut pollea ablatis illis causis unde excit is us fuerat, propria vi paroxysmos renovare pergeret. Ex illis autem, quaphactenus dicta fuerunt, patere puto, non carere periculo illam methodum, qua non apparentibus talibus evacuationibus, repetitur corticis usus hac spe, ut sic tandem prodeant; cum illae evacuariones, corticem exhibitum
diu postea saepe sequentes, huic remedio adscribi posse non videantur: Scsaepe tales caulae in corpore lateant, quibus ipla febris optimum rem dium est non tantum, sed & quandoque unicum. Sequitur jam ut videamus , quaenam in usu corticis Peruviani notanda sint, postquam constitit febrim per hoc remedium tollendam esse, vel salistem pro aliquo tempore sopiendam, ut induciis sic impetratis, fractae a Morum vires restaurari possint. Patet
160쪽
Patet ex illἰs Auctoribus, qui de eortice Peruviano seripserunt illa temopore, quando ejus usus in Europa primo increbuit, quod tune datus fuerit
in subsantia, in diei sis J Arma pulveris vino insus, & diluti. Postea .
eum imprudenti hujus remedii administratione mali quandoque effectus soquebantur, aliquid maligni in cortiee latere putantes quidam Μedici varias ejus praeparationes commendaverunt; & inprimis solliciti fuerunt multi, ne ipsa corticis iubstatuta ingereretur, nescio quid mali inde praevidentes, sed limpidissima tantum insula, etiam stiro depurata saepius, tantum exhibenada voluerunt. Ex illis autem, quae dicta fuerunt, fatis eonstitit, nullum a cortice periculum imminere. Poterit ergo dari se a pulveris, vel addito syrupo quodam osticinali, aut melle, parari inde electuarium. Insula ex cortice paramur optime vino, & spiritu vini inde facta tinctura piri ter in officinis prostare solet. Coctionem autem fert abs Pe virium jactura cortex Peruvianus, & quidem longiorem requirit, ut saturissimum inde sat deecoctum, turbidum tune, flavescens, spumescens, & cum adstrictione amari. eans. Si iam tale decoctum leni isne inspissatur ad mellis spissitudinem , habebitur extractum corticis Peruviani, quod tali sub sorma , instar electua. xii, exhiberi poterit, vel syrupo cuidam ossicinali miseeri, uel addito puti vere glycyrrhirae v. g. in massam solidiorem redigi , unde catapotia sormari
queumr in materia Medica ad hunc numerum variae tales formulae habenis tur. Ubi autem amarum corticis saporem fastidium nimis aegri, vel a junioribus impetrari nequit, ut eorticem, aut Varia ejus praeparata assiimant
emo, & aequali eum successis elysmate injectum corticis decoctum , vel ejus pulvis aqua dilutus, idem omnino inicit; nisi quod majori corticis
copia, tripla nempe plerumque Opus sit, quam si per os assumatur. Uno, alterove clysmate ex melle cum sale gemmae, vel smili, prius tune eluenda alvus est, ne saeces in erassis intellinis haerentes obstent; atque postea diutius elysmata ex cortice Peruviano parata vacuis intestinis retineri pos. sint. Simul etiam notandum, haee Hylmata , eum scopus si illa retinere in corpore, unicas quinque, vel sex non debere excedere in adultis, vel unicam unam aut alteram in junioribus , ne mole sua intestina ad exerotionem irritent- Vidi in iunioribus saepius hanc methodom sueeessisset de Hereetius Parisienss Medisus s=J, qui te hujus methodi primum invent
Tem jactat, magnum se curatorum aegrorum numerum recenset: eorticis autem pulverem, aliquot aquae unciis dilutum , adhibuit prae caeteris; ei ulla alia re addita. CUM PROPRIIS ADD s REQυIsITis. Certe cortex selus ad hane e
Tam luistit, adeoque hoc respectu nihil omnino ipsi addendum videtur. Miscuerum quidam corii ci varia alia, & quidem oppostae indolis, remedia, acida nempe sessilia . sales alcatinos volatiles & fixos, sales neutros, ut amm niacum dic.; purgantia, optata sD, aromata alii, ut nempe noxii quid,
quod in cortice haerere imaginabantur, emendarent. Interim tamen ex omnibus
νὶ Μeihod. omnes latres ita curandi, ut naul ore assumatur pag. 4. dcc. Institui. Bononiens pag. M L.