장음표시 사용
271쪽
orationes. 2 7nis retinere volunt, serio loquantur, dc magnis viribus agant. Praeclarissimum firmissimumque est linguae purpuraeque prasidium. Transeo ad mar nn
Senatores ac magistratus, qui si in Curiis ac Re gum consiliis non mentem duntaxat explicare, sed populos flectere, mulcere, suam in sententiam pertrahere debent, quam non illi facundiam requirunt Z verissimum est vetus illud verbum, lupum quidem auribus haud teneri posse, populum . autem inde maxime duci oportere. Et nunquid - ς rit '
olim Quintiliano teste quanto quisque plus diacendo poterat, tanto plus apud Principes gratiae, plus aut horitatis apud Patres, plus notitiae, ac no
minis apud plebem parabat 3 Super sedeo infiniistis exemplis, i urpissimum vero esse di eo uno verbo placer atque uno capitis nutu in aliorum sententiam transire edecorosum etiam balbutiendo aut Regi aut Reipub. consilium suggerere. Assidet Themidi Minerva, ut in Republica eum justitia sedeat eloquentia. Q ais nunc in foro legum authoritatem Iudex defendet, aut in exteris regionibus regum voluntatem legatus aperiet, qui eloquentia Rhetoricaque destituatur ὶ Atque si conditores urbium elegantia oratoria Necessariati illico facundiae dispalatos homines ad ei vitatem belli ducibiu. politicamque vivendi rationem pellexerunt , si legum Conditores eloquentiae fulcris adminiculati, leges saluberrimas condiderunt, quomodo sine Rhetorica servabuntur urbes, aut iura custodientur Dicamus & de Imperatoribus ducibusque belli, quomodo illi regere consiliis & mode.
rari res magnas sine voce docta dc Oratoris vi unquam poterunt 3 siquidem Imperatoris vehementi concione erecti, excitatique in procinctu milites ardua quaeque & formidolosa despieiunt,& propositam in laudem victoriamque aeriter Comparade certando conspirant. Non sic auribus percepti tubarum clangores animos ad pugnam acuunt K aut
272쪽
aut irritant, quemadmodum hortatrix ad viriu'tem dc gloriam oratio intrepitas expeditae aciei mentes ad opposita pericula erigit stabilitque. Illa strages generose solatur. vulneribus medici nam addi r. vires reparat, virtutem infundit. Id Circo Franciscus primus Rex Galliarum & bellis exercitatissimus, nunquam proelium commisit, quin ante perorarit, mueronibus acumen, gladiis aciem, neruis , eorporibus animisque vitam ad dendo, unde ardorem milites a concione gladiis elatis significabant. Ideirco Caesar tertitos Gezmanorum aspectu Romanos, trepidantes ac de sperantes sola voce victores effecit. Quid est igitur quod in Repub. restet nee Rhetori eae praesidi um requirat Z o vere Repub. Reginam eloquen
tiam i Et vestra non Regi tu esset & artes ingenuae Illi stipendiariae floretis, vocem ab illa cultumque recipientes; illi vitam vestram debetis, perquam in lucem abitis ; sine illa latitandum vobis esset in scholarum Cathedris, sine illa haerendum esset vobis in pulvere vestro. O si auratum vultum ejus hoc in certamine intueri licereti Sed non hodie illum expando. & si utilitate principatum mereri licet, vicit Rhetori ea omnium utilitatem; de quae oli in Athenis, Romae, in omni denique gloriosa Republica regnavit, regnum suum hodie per vos Clarissimi AUDITORES, retinere concupistit: judicate& retinere. Nimirum
Rhetorice variρ delectat splendida cultu, Ornatums adhibet dictis, vivosse colores.
273쪽
Eam caeteris artibus praestare.
LvxEM BURGENSI S. Afalso verum, a curvo distermino rectum: Discenti dubia duxi comescivia. C m 'vii mς Patrono dis ordium
ae sum pi abrenseat 11 sciat. Neque ervin Oratione, sed ratione cer- se.
rare, Quod cum die . iam mihi tecum, o Grammatica, nihil est, quae vocum matex, vocabulo
rum stateram tenes ac iudicas. NihiI tecum , o Rhetorica, quae loquax & verbosia plus dieis. quam facis; plus ostentas, quam praestas; & dum orationem sequeris , saepe rationem excludis. Nihil mihi vobiseum est, Nobilissimae Artes cae- Pponocuore rae , sed vobis multum est mecum, quae ut nihil vestris in rebus ac materiis sine ratione assequimini, ita sine Dialecti ea nihil potestis. Quid confirm/t nondum ceditisὶ nondum receditis Si vinei gloriosius, quam arenam detrectare putatis, descendo in arenam, & Dialecticae principatum ratione evin eo. Atque imprimis illud a vobis omnibus quaero, nunquid nihil in homine praestantius est Argumen ratione, quae hausta de caelo divinae particula a u. trum natu rae hominem sola hominem facit , a belluis di- ra Dialecti'stingui ternat, illustratὶ Bene est. annuitis, &iam ea mihi tacita mente ita loqui videntur omnes. a Igi-
274쪽
et 2 O Rhet. Porcens Obi qua pro . Igitur Ars illa quae directrix ac flar matrix est ra- sepopaia. tionis, caeteris quoque praestat di antecellit. Et nunquid idcirco Ars Artium , scientia seientiarum appellatur λ Nunquid tota circa intellectum
. ita occupatur, ut illum tanquam magrstra regata... Uume' & instruat 3 QAd obsecro, sine hae facies λ Si ad tum a ma- scientias alias contendis . haec ianua est ; si reclu- raria. dere veritatem exoptas, haec elavis est. Dieat De- Subiectio. moeritus demersam in puteo, cui fundus non sit, Repetitio. veritatem esse ; haec eruit. Dicat Anaxagoras ean-E ιlitudo. dem tenebrarum caligine circumseptam eme ';
.saee in lucem producit. Atque quemadmodum sol perspicax ille mundi oculus serenato vultu mundum illustrat, ac re ereat universum . ita pex. Dialecti eam caeterae artes illustrantur, fulgent ac splendescunt. Est Pharus ardens. N periclitantibus in rerum I ... cognitione collucens. Est Dux illa, quae monstrando terram osten d ii, quae ad portum dirigen-nansitio. do perducit. Quanquam ne titulis tantum qui- Ad 3. aQu. busdam videar gloriari, penderemus utilitatem. mentum ab An non sine hac una caeterae artes nudae incuria utili. taeque iacerent 3 an non per hane unam illustres fiunt, te in luee quodammodo volitare videnturὶ An non scientiarum omnium basis est & fundamentum Vtilessunt artes aliae ac scientia : imo,
nee inficior, utilissimae. Qujd an non istam a
Dialectica hauriunt utilitatem , quae sine ea, veri- Beret tis. tatis intueri solem non possente Haec est,quae indagine quadam inveniendi Locos circumdat , Zecaptam veritatem adducit. Nee est quae iudieandi rationem tradit , ut omnino sine ea aberres. Subiectio. Definiendum est aliquid ' Huc aecurras oportet. Dividendum est aliquid Z Dileere hine modum oportet. Ratiocinandum estpHaec tibi Enthymemata contorquet , Syllogismos instruit, Ditem ' mala opponit. o me impudentem l parva conse
ctor. maiora relinquo. Qujd ages o Christiane
275쪽
Orationes.. 22Iquomodo tandem haereticorum inimi ea tela retundes, si hae arte non sis inst luctus Nihil vis illa Theo Iogorum possit - nisi armis D alecti eorum posset Nihil aut horitas obtinere legum,nisi Dialeia conci se .cticorum potestas aecederet. Verum enimvero frusra verba urgeo, ubi unica ratione victoriam licet obtinere Repeto & finio, vos Dialecticae ΑΙ-etium reginae palmam porrig le. Nimirum.
Dethemate omnigeno Dialectica dissutat,
ct qua Luarendum in dubiti sit verum, inda
nanc caeteris artibuta antecellare.
EsEM ALENS IS. Aurea sublimis contemplans aetheris astra, Sidereos motrus mente visessi noto. I Ndignum est prorsus , honorandi AUDITORES, me Astrologiae oratorem in hoc Artium Eaeardian, certamine divinae illius artis ,, & eanestis di- ab indigη sciplinae partes ae ea uiam hodierna die in cὸn tate praesen- spectu vestro gravissimo defendere ac tueri debe-tu eertami. Ie. Etenim non Astrologia terras, sedaltissimum nυ. caelorum culmen attingit; non haec in terris abiecta languet, sed in superum illum mundum am ...
scendens , coelestium orbium globos dc fulgen- ' a' et .rissimas stellatae machinae faces contemplatur i, Irρέσμ'
276쪽
Ergone ecelum terrae, eaelestis Harmonia Musis , Lux solis exiguis exterarum artium faeibus cedeti sed quoniam veteri Regem homines non solent, nisi multorum eorona stipatam, sceptro a M. Ositis. diademate adornatam maiestatem eius intueantur , distant hodie nobilissimae artes eaeterae quantum caeteris sua maiestate Astrologia antecellat τquae ut ardua est de eaeterarum artium excelle iseia sima, ita non in terris terrena tractat, sed ineae- Ium t. Iis e celestibus Oeeupationibus detinetur. Et e
=- ω to quid praeelatius esse potest in hominum Vita νquam ea da seiplina,quae in orbe illo e celesti, reliaeta sub lunarium eorporum mola , quasi triumphat, & eos eognoscit orbes qui rerum omnium Causae, res omnes suo quodam influxu ae splendore produeunt Haec est quae altissimas alterius o his & coeloriam retiones perambulat, ae DEO tent Opi. Μax. quasi vieina, per se cultores suos divinos di immortales constituere videtur . ad ted. Tas redeamus , habitet Astrologia eum caeteri L .-.a D artibus in hominum quotidiano eultu. an non iusiam . b. terris existens , divina tamen Be caeterarum Aria ιitas. Apr. t um princeps esse videtur Etenim Theolois Ma in m. giam ad veram & sin teram Dei ter opta Max. eariis. cognitionem per coeIorum contemplationem dedueit a Philosophiam per eoeIorum motum aenumeros ad veram ipsius sapientiae finem promovet. Nec ipse Philosophiae parens Aristotelas aliter quam per eonstantem dc invariabilem
eaeli motum Deum aeternum & immortalem investigavit. Μedie inam in authoritate consti. Enumeratio tuit, ut prudenter Galenus monui sie mihi videa- misitarum. tur, ne se quispiam medieorum manibus Astrologiam ignorantium eam mittat. Quid dicam de Poetis &historieis . quos intelligere in Academiis nisi Astro Iogus nemo potest Z Quis privatam debite rem administrare , qtas publicam cum
utilitate honorifice serere potest . qui siderum
277쪽
oratrones. 223 rationem ignoret 3 quantae utilitatis stars nauti ea, cuius auxilio maria perambulamus, & di-nunctas orbis partes coniungimus, frustra in Om- ιnium notitia fortassis requiram, sed tamen quo modo illa tantam utilitatem Rei p. eonferret, si PVObvii.
non Astrologiam dueem haberet λ Μilitari porto ιxemptu. disciplina quidquam ne utilius civitatibus N im Periis esse potest Z At illam infirmam quis nescit, nisi Astrologiae eognitione fulciatur. I tria liquan do Sulpitius Gallus Tribunus militum explicata
Lunae obseuritatis causa adversus Persem Mace doniae Regem consternatum eXercitum erexit.
Ita Rex Ferdinandus praedicta Barbaris solis ob scuritate, quam aeternam futuram illi putabant. Transiti . commeatum a Barbaris ex ror sit. Sed non prosit Astrologia, nihil ad ear teras scientias conducat, verum ita amabiIis, ita deIectabilis, ut non imme-xit O sapietitissimus olim. 8c sapientiae ipsius filius L ..divinus Plato Astrologiae unius causa oculos nobis esse concessos assit marit. Et certe nisi sum. ma huius diseiplinae jucunditates esseta, non tot Reges N Imperatores maximi ea potissimum fu i ssent delectati : non hane coluissent Iulius Caesar, Adrianus Imperator, Alphonius Rex Hispaniae, Carolus Mintus, Μaximilianus Secundus, Philippus Secundus Hispaniarum dc India ... sem.'rum Μonarcha. Non alii plurimi fuissent, qui
duodecim, qui s. qui plures etiam annos consi is
derandarum stellarum causa sub dio transegissent. i in Sed ne nimium videar urgere ubi meritum per se fiatis evincit; non dieamus primam omnium & - .antiquissimam artem eme astrologiam, quam Α- damus, Noe, Abrahamus coluerunt, quam AEgy. onclusis. ptii Babylonii, Assyrii, AEthiopes tenuerunt. Taceamus, teste Iosepho, id ei reo veteres illos vitam tam longam duxisse, ut Astronomicis tam diu reis bus vaearent. Quid vero Artium omnium prima.
278쪽
22 Rhet. Porcens. effcitote, & quam divinam esse intellexistis, re bus pubi ..tamen utilissimam Principem omn.um esse iudicatote. Nimirum.
Coelorum varios motus scrutatur, se orbes Asrolum, penetrat polos atque a s r pererrari. DIXI.
Huic debitum inter artes Principa
Mensuras rerum si aliis dimetior aquis,. Luo coelo distet terra locust loco.QVod si olim, AUDITORES, humanissimis
divinus ille Plato vehementer admodum Eudoxo Be Achitae su ccensuerit . quod a, areanis Plillosophiae adytis Geometriam sparasse sent; ita iure quoque merito indignari possem,. eum eam artem hodie, quae plebeios aspernata. homines eum Regibus in thronis sedet, a ceteris artibus in arenami provocari animadvertam ;uteas si diis placet quae vere se illi submitterae deberet excellentia Zc utilitate superiores agno .seat. At ne Geometriam inter humiles popula-Prapositio. tium parietes habitate. & a vulgaribus & plebeiis; coli existimetis, illam vobis ex sublimibus principum sedibus, imo ex ipsis regum palatiis pro ducam. Vtinam vero Demetrius ille Antigonbfilius in hoc Anium concertantium apparatu adesse Risia um a facto Plate-
279쪽
esset, qui Helepo Iim, ut alias taceam) belli ma tum ab eri
Chinam ariete robustiorem , quam auxilio. 8c be .emplo Deficio artis huius adinvenit, in medium profer- tili rare. Ter, qua Rhodum atque alias praeterea non pau Cas urbes eX pugnavit: neque ille rex tantus sibicie decori duxit unquam regias manus Geometri Cis rebus 8t instrumentis amovere. Undenam quae se , Epeus Boerius equum belli machinam Primus eaecogita siet , ni 11 Geometria modum suppeditasset 8 Haec est cuius ope contra Sextum Pompilium nova harpagonum genera Agrippa Repetitioia machinatus est. Haec est, per quam oppugnario nes Deliciter procedunt, per quam e X pugnationes peraguntur, perquam victoriae obtinentur Haec est quae belli ea tormenta, machinasque mili- Enumeratim a res adinvenit, quae campos disponendis arieti utilitarum.
bias metitur ac praeparat, murorum ac turrium altitudines , fluminum profunditates, camporum latitudines cognoscit, & in victoriam convertit. Testis est Syracusanus ille Archimedes , cuius machinis fortitudo Marcelli iam diu cessit, eius Disiunctio. Rrti hoc est Geometriae par esse Romanus exere i- Probario aωzus ViX potuit aliquando. Testes non veteres 1 Hi exemplo r-rant tam , sed ii quoque, quos quadam excellentia Ch me M. Ingenio Psappellamus, quinque dum Pr,ncipum favorem possident ,. cunctorum excitant admirationem illisque atque eorum arti ea debemus accepta , quae in armis admirabilia stupemus V . Tun tamen pacis quoque tempora Geometria iuvat & exornat. Nunquid sine illa neque templa, neque domus , neque arces aedificati possunt Nu . 'sset quid illam statuaria necessariam de pictoria te qui 'ςς ίμη runt λ Plura non dico Geometria igitur, quoniam
etiam artes omnes nullam ea in probationibu τ conel α. certiorem esse fatentur , regnet in terra , quam mensurat,dc principatum consequatur,quae meIC gur. Nimirum
280쪽
Terrarum statia, o merm Geometria poni Distinguite plum , montes ac sumina lustrat. DIXI.
Hanc in Repub. artium omnium utilissimam esse
LvxEMBvRGENSIS. Par impar numeris vestigo ritesubacyis,. Mepete, concinnesi numerare cupis. FAeessat ambitio , di insolentis proeul hine
fastus superbiae recudate neque enim , quamquam arenam non detrectet Arithmetiea . ambitionis eo fastu intumescit , ut principatum superba quaerat . di scientiarum Imperatrix caerearis artibus ius dicat ac honores dispenseri satis est, inquit illa. si prosim. Nimius est vero ac non ferendus sortasse fastus, a quo fructus nulIus unquam exspectatur. Μiratur autem ac vehementer etiam obstupescit, eam hodie caeterarum artium in hoe certamine ambitionem apparere , ut non tueunditatis. sed superbiae eertamen esse videatur Quis est qui non animadvertat,ae non etiam conis tortis humeris aspernetur Adestis spectatores, Iudices sedetis, ornatissimi Auditores , videte non pulverem arenae, sed certantium uri Iiratem νae serio tandem principatum illi deferre, quae superbiam caeteris relinquit, summam vero Retinutilitatem impertitur. Icilicet puerorum Gramis