Rhetorum collegii porcensis inclytae academiae lovaniensis orationes in tres partes secundum tria causarum seu orationum genera distributae. Sub Nicolao Vernulaeo collegii porcensis, & publico eloquentiæ professore. Accessit orationum sacrarum volume

발행: 1649년

분량: 857페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

281쪽

Orationes. 227 Inatica nutrix Rempubl. administrabit ὶ Sylla. o*νassis

has in ea junget, voees eonficiet, orationes col. emerarum

ligabit, Se imperabit Set Iieet Reipub. Thea- artium. trum Rhetorica occupabit, quam Areopagitae severissime proscriptam eiecerunt; Romani nimi- ω,-um crudelem in Graechis experti sunt 3 Non est artis garrulae curias implere. & profunda sapientis animi consilia moderari. Settieet Dialectica fal- Reperam. Iaciarum Μagistra, caeterarum tantum instrumen- 'tum scientiarum ac ancilla, jus in eaeteras obtinebit Et Rem p. tanquam Atlas coelum, sustinebit Vetabunt dii superi. Non ibo iam per om- '-nes, nec omnium ambitionem numerabo : per me licet, regnet in eoelis Astrologia quos regit, di dum in terris ignara versatur, terrarum pal mam terrenis artibus relinquat. An non Arithis a- metieam in Rep. Geometria praecedet, quae dum terras tantummodo mensurat, nullas omnino

procurat 3 quam illa mihi esset ac iaceret, si Arithmetieae destituta subsidio relinqueretur, An Μα-

seae tandem di in subselliis Rei p. palmam deferemus Nimirum ut hominibus imperitent a ves, a quibus homines Μufi eam didicerunt nia , mirum ut levissimam artem honoremus, & ple nam periculorum, fi diis placet, Reginam foveamus, Videtis quis hanc ventus ambitionem propellat, quo se fastus non ferendus effundat, ut eae dominentur in Rebufp. artes, quae Respub. si non perdunt, certe deturpant ac diffamant. Sed fortas contisma- sis de Arithmetica quid dicturus sim eZ spectatis :tio. nolite ambitionem exspectare; non ambitiosa rgumen o est Arithmetiea . non fucum, obiicit; non n- tum ab utis stum ostentat, illud tantum dico, di pro ipsa di- ω eonse eo: Tolle Arithmetieam, eonfusio erit in orbe, quentib-. nullius in Rehu spublicis ordo, ubique perturba- Necusari.

io. Intueamur eurias. di in iis eos considere magistras mus, qui Rerum p. ordines constituunt ae regunt: - .

quoties illi divideae, quoties divisis addete, ,

282쪽

Π- .228 Rhet. Porcenzyradati . quoties addita detrahere necessum habent MMesria sideremus in iisdem Quaestores quorum est vecti ρri με talia Regum , Rerumque publicaru L exercere..colligere, contervare, in usum ac nereisitatem e. dueere, distribuere. Quoties illi numeris num ros addere, numeris numeros detrahere, illos per- ersaris inistere, hos variare debent 3 Quanquam & extraemi ducibu . Rempub: mediis in campis Imperatores ae bello duces constituamus: quam non illi Arithmet eam requirunt, ut ordine 2 ac turmas instituania. aetem disponant , paribus viribus onera dispen sen l. locorum intervalla ac temporum momentae N eun=ia iusto numero ponderent ὶ Rursum in Re p. medimereatori. catorum Offcinas intrem quonam severtent illi in. in tanta tot Ierum variarum ac pecuniarum ratione, si Arithmeticam ignorent ὶ Nunquid illi & di.

gitos suos de calculos consecranv 3 Sapere nimium iri asse viderer, si, Aritam elicam coelo aeeeptam pro seriem,atque ipsam divinam maiestatem terno per senarum numero comprehensam , spir tuumque ordines novenario distinctos esse prae nateri . diearem. Lateant altissima illa, dum nihil ambimus : Lateantea secreta, quae Arithmeticis, saepenumeris continemur, dum palam certamen inisemus. Scitis omnes eos ab omnibus pueros appellari, qui numeros ignorent. Non obscurum est vobis, quantum saepe iucunditatem intellectuis Arithmetiea subministret Sed multo magis qua ta exercitatione illum acuat & expandata. HaeσGoetasP- iactitent ambitiosi, haec efferant superbi : satis est Arithmetica de Repub. bene mereri, cuius mertiatum cum vobis audientibus produxerim, honorandi Auditores, de tota re merito vobi&iudicium, relinquo. Nimirum

Tradit Arithmetice numeros, istar ει --

gantes

Coruit, is certa insummaι razione coercer

283쪽

ORATIO VII. Pro Musica.

Hanc utilitate iucunditateque cael

ras artes superare .

ULTRA I E CTENIIS.. Carminibus ne os aptans, s earmina nervis Dulcibuι exhilaro pectora moesta modis.

apud vos pro se Musica loqui posset, vosq; ab optinio eius praeclarum, vel potius divinum spiri O- tum humanis auribus haurire possetis, nequa quam dubito quin sicut olim insignis ipsius alumnus Orpheus, bestias agrestes ac feras eius beneficio perrraxit : ita non modo vos, qui omni humanitate exculti a rque expoliti hoc ineertamine spectatores sedetis, verum etiam certantes in hazarena nobilissimas artes act principatum, si bii ferendum inflammaret. Veruntamen quoni-Prans am id assequi per naturam est nefas, ur praesentem per apostro. hie intueam intueamur ; dabis mihi ci Μusica ph/n ad sanctissima atque optima hanc veniam, ut tuas in cisusicam..hac arena partes grata Ze egregia voluntate defendam se illuc'; verbis impetrare' e nrendam', quod A Θ - νή tuo tu ipsa cantu hominibus, de artibus non inui-' ris extorqueres. Ingredior igitur arenam:concedi - te Nobilissimarum Artium Oratores, ut pIOΜusi rgumenca vobiseum sine invidia eontendam. vultisne igi-ium ab utili tur ut Regina Artium Ars sit illa & inter caeteras

284쪽

1so Rhet. porcens. prineipatum obtineat, ii qua in Repub. utiIllas maior redundat sit ista Lex pugnae, sit scopus

arenae. Atque eum in Repub. status aeterni fundamentum ut religio, praecipuum vero pacis ornamentum, honesta corporum animorumque relaxatio. hie Μusieam utilitate disciplinis omnibus praestantiorem esse, contendo, quae religionem promovet ac fovet, recreationem animorum

sola in Repub. producit atque eonservat. Etenim quis hie nobiscum hodie communem hanc auis iam respirans, qui non homines adsvictissimum quoddam gaudium commoveri animadvertat. dum suavissimos Μufieae sonos auribus hauriunt arrectis, Ec exeipiunt attentis 3 quot sunt qui plerumque dum Μusicae suavitatem vaeuis animis amplectuntur . non impios quosdam ν gemituLaelachrymas reislvuntur Ita per Musicam ardentior pietas surgit, ita per dulcissimam harmoniae illius modulationem, jam tum homines foelieitatis aeternae suavitatem sibi quandam pectentire videntur. IlIa est sua vitas amabilis, q aae cla rissimum Eeeesiae iubar Augustinum medullitus aliquando ita saueiavit . ut jue undissimi memor

vulneris, postmodum exclamaret: o quantum ste- vi in eanticis tuis, audiendo hymnos ic psalmos diruam interne vocibus dulei ter eantantis LeeIeviae tuae permovebat Illa est suavitas, quae Matissimum Ambrosium Eeelesiae Doctoremia eximium, Si veram Christianae pietati ambrosianua is ita vicit, ut in tempIis ae Sanctorum delubris d esse Aluficam non pateretur. Iam vero cum vita hominum non tantum honesta esse debeat, sectec lucunda, quid est quod illum vitae iueunditatem apportat Μusica. Quid est quod animi habitum recte ad honestatem informat Μusea. Quid est quod mentes rapit, raptas eonstringit, eon strictas alligat, alligatas retinet ξ Μusiea. Haec

est illa qua graνes di acerbos casus, quae turbu

285쪽

ora sines. Urremas vitae tempestates serenat, hae est iIla qvie

tristitia fortunae valnera mollioribus ti delieatioribus sanat eantilenis, hae e est illa quae Senatori has a euria defessis. neeims tantum sed & eivibus omnibus.negotiorum mole antea depressis mentem erigit, vires reparat, animam relaxat, vere dicam:

Musica furbatos animos arrumi dolorem Sol levat, merito divum s hominumqua. voluptas, xua sine n illucundum animis nec amabile quicquam: Ad cuius numerumsuperi vertunturbaxνει calo radians ignes quibus emisat ingens

Signifer, o leges prascripta tempora se

Quanquam Iieeat, AUDITOR Es, Musieae eam tum si non voeem audire, quid ais aut uuid is

Dira cruenta feros, tartara, mosra, viror Lang entes relevo,morimros excito maestos Erigo pagentes munis, vinco Deos. vicistio Μusiea. cum tuus orpheus suam Euri dicem ab inferis reeepit; flixisti, cum immanes O postrapse

ille feras, Barbaros inquam homines, eantu suo Enumerarioas Civi Iem cietatem pertraxit; Rexisti, cum essectuam, a Ie ndrum rugnum eantante Timotheo suo Similiter 'nunc ab armis ad mensas, nune a mensis ad arma desinennrevocasti. Languentem reIevabas Aehillem , eum ab armis ad lyram reverreretur : & exeitas omnes, eum per te animum sumant omnes; erigis universos. eum per te moerorem pellant universi.

286쪽

23 2 Rhet. Portem horas 7 vineis , cum non homines cantu tantum. sed & Deum capis. Nimirum Musica multiplici mintes modulamine mulcet Cui prabent operam vox, sula, tibia, chorda Couictor' Di -- Enim uero pudet verbis pro Musica dic ei e , audi-

errupta te,audite:

τμπυς se Fa ius es concentus aliquis, Musicta .

GUILIEL MI IMPENS

Oratio suasoria.

Viro docto privatum potius, suam Pu bucum vitagen tu esse amplecten

dum re OV am multae sint ac diversat hominum Omni

um in hoc orbe mortali vitae instituendae ra- tiones , non ignoratis . ornatissimi humanita Ve' i rut ς' simique Auditores, siquidem quo cataque intueru atque oculorum acie in circumferre in hac rerum universiua te vobis tandem libebit alios semper at que alios videre status est necessum. Sunt enim ho- bquipstpw mines nonnulli, qui nescio qui b humaniorii ossici oria retibus popularem auram venantur, aut si mavultis plebeiorum hominu favori, levitatis cuiusdi vento velificantur: alii viliorem turmam declignantes animum ac pedem simul ad subsellia Rerum publicarum attollunt , & in fortunae dignioris amplex vitam omnem impendunt. 'Nec . pauci sunt quos cum sublimis aularum apex invitavit, caeterorum turbas hominum fastu quodam de telinquunt, ac se Principis alicuius totos obsequio

lares

287쪽

mationes. ario manet panr : plurimi vero aut naturai sua beyrventes, aut inusitatae gloria virtutis excitat ilicosi. Bella sequi atque inter arma vivere laborareque coneu piseunti Denique quo Iundam animis ea cita. Hiis. opinio insedit, ut privatam vitae rationem inire, iis, intraque parietes suos latitare quodammodo, nee ,hri aliis sibi vivere duntaxat velint & exoptenta In quibus omnibus ae singulis, tametsi variis diversissimisque vitae statibus eum plurimae dissi eultates, maximaque pericula Ieperiantur, animad Meeodis ar. verto quam arduam hodie ac non idoneam aetati hane OG meae pro vineiam sim ingressus, qui de eo vitae ge- η mnere, ε ex hoc loco, di apud vos disserere sum aufus, quod eligere amplectique debeat vir aliqua eruditione sua doctrinaque eae teris antecellens. Undenam igitur dictionir auxilium requiram, aut Conestiat Etati patrocinium comparabo S si me respiciam, auditoram deterret infantia impositum humeris onus a persona detrectat; si vero vos aspiciam, A V DITO R ES, Oratoris. recreor ae reficior non parum .iamque spes aetatis infirmitatem atto Ili C Audebo aliquid, atque ita omnem huius dictionis arenam instituam, ut ex. Uona cellentem doctrina virum primum ab Aulis ab - 'r' dueam, deinde ab excelsis Rerum pubb subsentis ficiam abhorrere, ac multo amplius a bello: Quae portit3.'ritis autem quam ad vitam illum redueam 3 PiΙ- , φυρ' varam cogitate, nihil dico tamen, nee vestrum it int,' llam assensum nisi ratio eon vineat requiro. . Et Vr ' m. ecce Palatia principum atque aulas ingredior, in οὐ mutio 'quibus quid obsecro tandem esse putatis, quod p r pr tot in se oculos ac corda eonvertit Equidem V i ita existimo nihil alius aulam esse, quam put ' uehraria turpitudinem, libertatem minime liberam. servitutem speciosam, ergastulum depictum Sui ιν. Ze ornatum. Nam si libertatis iue undissimae Muta. Bene fieto fruuntur, de animi sui. tranquillitate O llegoram, veluti reges quidam 'vivunt ae regnant, quos ΚΦιur ' nulla ambitio vexat imeo tenter, nulla invidia

288쪽

α34 Rhet. Portans. Disiunmsa stimulat aeerve, nulla Iibido inflammat arderi

maiora ad tery quae tandem eorum in animis libertas erit, minuo. qui ambitionis jugum trahunt, invidiae Iaqineis compar. irretiuntur, libidinis immersi luto vix respirant Eia adiun- Settieet ii sunt ae perpetui eo mites auIicorum, an -ctis Osulia xietas qua torquentur, inquietudo, qua pereurit λ. --. dissimuIatio, qua non sunt semper iidem, scilicet eae sunt ae molestissimae aulicorum Occupationes, mistHbtilis in e semo quae posita sunt ambire, aliorum fortu-' nisae felieitati invidere, voluptates deperire. M voluptatibus nunquam satis satiari. Vnde tu pro b occupa- fecto sapientum omnium, Aristoteles, magister. monib- familiarem tuum deam leum Gallisthenem mone--Μθςρmma bas, nunquam aut raro regem Ale Aandrum allo. T stimst i- queretur, cuius in manu esset mortis ac vitae Pote-Μm inrist. stas Nihil possim, nulla sit nostrarum auctoritas e seps ' rationum; habitet in aula vir eruditus : securus ρες tandem vivet Fraus sublimi regnat in aula. Pius erit, ae in Deum religiosus Permino apericulos.

Subiectio. Testimonium

Lucani. .

Non coeunt.

Liber erit, ae sui forsan iuris 3 audi Aleiatum trana Palatinos quos educat aula clientes, Diritur auratis nectere compedibus. Μores conformabit & ingenium Z imo quemadmodum appetitum, & robur amittunt febricitantes, ita mentem ac bonos mores perdunt, qui

Similitudo. Principum aulas sequuntur. Nunquid Luna qd propior est Soli, minus Iucescit est apud Indos Alia disis i ς sa quaedam sed odoris excellentis minutis reta ' serpentibus, quorum ictu protinus est unicuique moriendum. Et nunquid ita Principum Manli fio. quorundam Aulae, quod alliciat, habent, sed te. lthale, nisi caveas, venenum occultant ' Est apud Darum alia φο idem spin/s quaedam, cuius sueeus oeulis in-

spersis coecitatem inducit. Et nunquid puluis au- ii sus

289쪽

orationes. teus oeulis inspersus homines exeaeeat 3 Verum Tradum , si in speculis homines vultum suum melius in- ad exemplω-

tuentur Ec agnoscunt; vivis in speculis vitam au- I. G- ωlicam contemplemur. Fuit aulleus Seianus & p ris propemodum eum Tiberio Imperatore aut hOritatis. Quid deinde Μane triumphali in eurian, Pompa a Senatu deductus , ita vespere laniatus aediscerptus fuit, ut quod tractare posset in eo call-nifex non reperiret. Vixit in aula de in deliciis Iustiniani Imperatoris Boi Zatius, quis exitus de ' χ. Be arii. inde post triumphum de Gothis de Vandalis bonis omni bus erutus, erutis oculis in eam vitae miseriam est adactus . ut hae voce stipem collige- Ie mendicatim cogeretur : Date panem Belizario, quem virtus extulit. invidia depressit. Egit aliquando eum Nerone Seneea, atque ita egit ut Imperatoris praeceptor imperatoria liberalitate divitiis Romanos omnes superaret ; sed qua postea cum sanguine venis apertis mitteret unl- versis. Quid memorem Papinianum iuris asylum Papinian .ecelarissimum prudentiae ei vilis iubar ille quo- Prat riminque vidit aulam, in auIa vixit & eum defendere parricidam Imperatorem Caraealtam eloquentia sua non vellet, mortuus est . quid dico contru- ei datus est in aula, quamobrem prudentissime Poeta:

Viis tibi, quantum se potes , pr I stria vit . T. Ambis,is.

Sauum pratustri fulmen ab arce venit. Obidis, Tempus est ut ab aulis malatiisque regnum in Transiti

enatorum curias sorumque Reipub. migremus, a. Paracon

et hie quoq; si Diis pIacer serenitatem aliquam 'matronu .staui mi tranquillitarem hanc enim vir erudi de vita intus expetit) in vestigemus. Quid 3 ipso in rimine Rep.

curiarum pereo, re dum Reip. forum intueor , ω Di mula ratione repressa deficio t Perturbant me non pa- rio . Ium ae pedem retro serie propemodum cogunt

ursi rissimi olim Rerumpublicarum admini. . at

290쪽

Rbet: Portens

exemplo stratores Romani Imperii miraeulum Cleero , u scheeronu, ct niversaeque lumen Graeciae Demosthenes. Q sed Demosthenis ille administrandae Rei p. conditiones deploram dubiectio. re saepenumero solebari. Quid hie vero 3 si duae inquit, mihi viae proponerentur', quarum una ad Rempub. altera ad interitum duceret, illam re linquerem, hane amplexarer Et ini Rep. viveret .m vir eruditus, quam interitu ipso, ac morte dete- Atilistbbais. Ii Oxem quisquam unquam indiearit 3 Hoe erat Μυὸtit . quod Antisthenes maninstare desideravit eum mraelitii ad Rempub. non aliter quam ad ignem eundum' esse respondit . me erat cur Herae litus Rem p. ut deploratam contemneret eiq; dare leges eum rogaretur re euaret. Secessit tum enim in tem plum Dianae, ibique puerorum lusibus, qui talos versabant,sese a die eitta. Cirtumstabat & admirabatur illum populus. Perdite, inquit, an non prae-

Emis: admi mi repraesentent ea praemia laborum , quae a Reiamst,atorum publiςa reportarunt, qui non immorari in ea tan. tum, sed immori quodammodo voluerunt. Et quae obsecro sunt illi Z exilium. Tantumne 3 ad Subiectio. damus & mortem. Exilium a Repub. parum esset. postropis Μortem Repub nihil ultra est, & extremum a ad Pirum Repubi supplicium. Agedum vir erudite con- sapientem, templare Rempub. ei reum spice Senatorum subsellia..ti animum infer in Rempub. elige tibi locum , ut exilio postea commutes eundem : indue

dignitatem, ut cum vita mox exuas eandem. Si

R et i Q. sedere& oeeupare subsellia concepi scis , surgendum est&abeundum in exilium ; si rogare caete- ni unctis ros &administrare desideras . moriendum est. Berum Me Non credi S&orationi meae iocum inspergis 3 RNplum ciee- cordemur, si siccis oculis tamen possimus, Marcisiona. Tullii Principis oratorum , nunquid qui a ei vi- nisi actiso tale flammarum terat. servitutis iugum keervi -

SEARCH

MENU NAVIGATION