장음표시 사용
391쪽
i Vm inuIta sint egregia, divinoque prorsus
o is legaeonsilio instituta ad populorum incolumitatem ac salutem Reipublicae munia, quaπsane per omnes eius partes variis ac distinctis ordi- . ni bis sunt diffula ; tum nullum est, ornatissimicum altu Et Humanissimi AUDITORES, quod aut rerum . amplitudine, aut officii excellentia dc dignitate,
aut dignitatis denique splendore eum Legati munerea coificio possit comparario Etenim si non obscuram aliquam ac levem sequi coniccturam, sed ipsum intueri ae penit*s introspicere Lega tam velimus, nihil est ipse aliud prosecto , quam, '
Foederis orator, Pacis via, terminus irε,
Semen amicitia, Belli fuga, litibici Hastis.
Vel sane nihil aliud est omnino, quam Principis oeulis emollitius, Auris Ionga, Μanus extensa. Quam eius dignitatem cum ille fama & meritis inclytus Persarum Monarcha Cyrus intelligeret. IIImperatoris eum artibus a prima aetate institu - endum esse dicebat, qui Legationis perlasgi mu-
392쪽
ere non sine laude sua &. publici boni emolumento aliquando deberet; atque vel idcirco tan-rum, quod viva ipse Principis sui imago princi pena suum Gentibus aliis esset exhibiturus. Ne- que ipsae orbis universi Nationis aliam ob causam
Legatum inviolabilem & ubiq; terrarum sacrori sanctum , quem verbo etiam violare nefas esset, pronunciaverunt, quam quia ea eius est in Repu- . Nica dignitas , quae supremae proxima reverendum omnibus splendorem admittit. Atque cum ea sit dignitas , quem excipere non nisi dire pectus, sustinere non nisi magnus animus potest, de necessitate nemo, opinor,dubitabit. Quam multa Ree M. exFintervallo negotia magnis illis Monarchis occurrunt, quae nisi per Legatum expedire ipsi commode non possunt 3 Litterarum ministerio omnia omnino committere velle, prolixum est; litterarum fidei arcana Rer um publicarum di regnorum negotia concredere , periculosum est.
Multa publicum arbitrium fugere debent, multa
mutuo tantum colloquio constare possunt, multa exploranda magis. quam tractanda, ut interim
nihil de pace dicam , nihil de bello', nihil de in. i. ductis, ReIigione, faederibus, nihil de negotiis aliis eiusnosi quae ut pelagantur, vicaria quadam Prop sitim opera LEGATVS principis ac Reipublicae Lin- Graiisau. . gua est&loquela. Quod cum ita sit, & publicam hodie lucem in hoc Academico splendore tenta- re sit constitutum , de Legato disseramus, di virum illum d:sserendo producamus, qui ore facundo. pecto re foecundo agere in terris Mercu- Σ . rium, ac Principem repraesentare possit. Vtinam tanta sermoni nostro dicendi vis ac facundia inesset, quantam absolutus numeris omn bus Le- Conciliatio ratus requirit,msed vos ornatissimi & Humanis auditorum. smi A VDITORES , tum ad arduam hanc Provinciam plus promptae voluntatis, quam potentis lacundiae plus honesti conatus, quam expedi'
393쪽
322 Rhet. Porcensiae facultruis apporto , voluntati & tonat uitan intum favete, quanturn omnes orbis univei si gentis legato favendum ess e putant. Veneranda illa priscorum saeculorum aetas, quam Antiquitatem appellamus, Mercurium,Deorum illum nuntium ac Legatu in , quem Eloquentiae Praesidem nuneupavit , Legatorum Numen esse, atque ut ipsi singulari prorsus nomine oratores appellarentur , quod non manu , sed ore munus suum eXequi denis Euhun is berent, determinavit Agite ergo quid primum, a aut potissimum tandem in Legato nostro, nisi il- Ratio El, dicundi Vim di facultatem : quam Flexani- Zisitis F, am appellamus, 3 equiremus ὶ Sane non ab iis is terrarum Dominis Legationes institnantur', ut agendo Legatus , sed ut loquendo Monarcha sui negotia perficiar , non ut vineat , sed facunde persuadeat, non ut Principem alium aut Rempus inepellat , sed suaviter adducat , non ut quid ex- Torqueat, sed impetret Atque ea vis est Eloquentiae. Quae Legato nostro & oratori nomen ac munus tribuit . ut artificiosi sermonis sui energia hominum mentes ad nutum lubitumque flectat. Ea est haec Diva, cum eam suo pectore Legatus cocludit, &ore recludit, qua vel ut Delphico quo dana gladio ad negotia quaelibet pertractanda fe- Iliciter uti potest. An non ut quisque eloquitur, ita & sapiens ti bonus videtur 3 An non cum quis quisita. facundioris linguae: thesauro instructus , imagnorum munerum capax iudicatur 3 An idem magnorum munerum capax luci catur An non. o illud omnibus est optandum, ut ex illustii animo
illustris oratio efforestat ὶ Non hue Demosthe- μέ - ' nem testem evocabo , cuius in Atheniensi Repu.
I ' tanta dicendi facultas fuit , ut hellum esset cum vellet, pax e ecum vellet. Te testor Epirotarum Rex Pyrrhe, qui sepius fateri solitus es , Imperii te tui fines magis exiendisse ac firmavisse , pluraq; oppida tandem occupavisse facundo Cyveae Legati tui eloquio , quam tuorum opero iamanu
394쪽
orationes. 3z3 manu eataphractorum. Et nunquid veteret illi merum Galliae populi per Herculem illum suum nihil a- lorum.
I iud, quam persectum orbi Legatum repraesentaverunt 3 Ex eius ore pendentes ex auro electroque catenulas circumlata multitudinis auribus alligari voluerunt, ut nimirum summam Eloquen- tiae vim in Legato adumbrarent, qua purissimo rum ci vere aureorum verborum beneficio hominum animos & corda trahit. Pulchrum est ratione & oratione, quibus dotibus homines a brutis animantibus Natura distinxit, singulari quadam eminentia hominibus ipsis aliquem praestare : Pulcherrimum vero unius ab ore Principes viros, & ingentem aliquando multitudinem pendere, adeo ut omnium ille corda sua quodammodo manu versare videatur. Inde lumen illud Graeciae Demosthenes gloriari solebat, quod prolubitu Iudicium sententias tanquam tereas flectere valeret. Vnde Μ. Tullius Romani nominis prima gloria, regnare Romae, etsi non sine multo .
rum invidia, dicebatur. Existat igit ut LEGATus ς ille noster, si d ialis, qui apud Orbis Principe, q /- 'so e claua Herculem agat ; talis, inquam, qui spo liis Leonis eAutus cum Caducato Mercurium ' p Q repraesentet. Ille potenti verborum fulmin. bellorum fulmina ac tempestates componat: ille mellifluae facundiae suavitat γ exasperatos Re gum animos sedet : ille indi ias persuadendo
paciscatur: Ille foedera, junctis animis, ac manibus magna verborum arte percutiat e ille Religionis ac Reipubl. negotia ratione singulari proponat, oratione admiranda perficiat . societates procuret, amnitates confirmet : ille denique sit o latio. trocuret, amnitates conlirmet : ille denique sit ηι in omni negotio Principum, ac Rerum publicarum loquela plena ponderis ac maic statis. Vtinam talis quemnam tandem, aut ex prisco illo aevo, uteri nostro pioducam 3 ) Vtinam ta
iis, qualis prosecto non ita pridem dineas Syl- O 6 vius,
395쪽
Exemplum vius, qui a Fryderico Imperatore Legatus Enea Θl missus, quae sperare ipse vix unquam ausus fuisse
set, eloquentia persecit; bellorum excitarus tempestates composuit, discordiarum flammas ex-Di tinxit, Civitates plurimas rebelles flexit, coniu- l
- gia desperata impetravit. dc plus lingua, quam quisquam unquam pene manu obtinuit ;- cuius etiam beneficio factus Episcopus, mox Cardinalis, paulo post, cui servi verat Imperatori. triplici Pontificatus supremi corona decoratus impera- obliqua pinv u. Quanquam si ex iIlo vultu, vestro, ornatisset. Hosaia, mi A V DITO R E S, de animorum sensu contemcturam facere liceat, ita mihi cogitare videmini-Itane vero Legatum in augustissimo Principum consessu constitutum Eloquentiae' torrentes pro-i . fundere decebit Etiamne copiosa illa dicetidi ratione occupatissimum Regum tempus imp Iebit, ambitios sermonis lenocinia jactabit, fucum ualu elo- faciet, ubi prudentia tantum est opus'λ Bene cogi quentia Le tatis, AUDITORES, neque eo Legatum illus rati esse de- probo, qui scholam redolet Ac assectatione in . qu r
Imansitio, flores spargit, qui lenocinia lactat. qui auribuς verborum copiosa suavitate adulatur : illum volo, illum laudo, qui viri Iem dicendi maiestatem retinet, qui non potnposa in & ad theatrum Com. positam orationem, sed admirationis, gravitatis, . prudentiae plenam audientibus propinat ; qui e legans est, non affectus, qui venustus non fucatus, qui plenus, non turgidus. Apage comptum istum, quo nihil incomptius, elegantiam istam pueri- Iem, qua nihil ineptius: ubi ostentatio est, defi- eit morum splendor 3 ubi jactantia apparet, ob sequii & amicitiae gratia recedit. Cum vero ita Requi itur fieri soleat, ut ad exteros plerumquejpopulos abraindo lio Principibus Legatus mittatur, non Eloquentem scarum ρε- tantum illum, sed linguarum etiam peritum, utritia. non uno, sed plurium, de quasi omnium ore Io quatur, requiro. Vnde mihi non errare omnino
396쪽
in Tureae videntur, qui virum aliquem unum tot Ratior q staviris aliis aequalem dicunr quot ipse diversis f perili4 linguis uti potest. Quis nescit, quam decens dc tinguarum utile sit eorum non ignorare linguam, ad quos ablegatur, ne multa nescio, dc periculosi in mi uti interpretibus cogatur Z Non frustra sane Ca ca ,si Rrolus IV. Romanorum Imperator Aurea Bulla praecepit , ut Electorum filii praeter vernaculam, Latinam insuper, Italicam ae IlIyricam disce'rent, ut cum variis aliquando Gentibus agere , ac nonnunquam secretum remotis arbitris ser Transas moneam possent communitare. Quanquam qui
Legati nostri linguam jam satis instruximus, . . eum Ore non tantum dicere, sed eorde etiam sa- ερο pere eum sit necessum, ipsum quoque pectus eius qpr
instruamus. Sit Eloquens Legatus oportet, sed di simul sit prudens. Quid ὶ ergo ne dicet aliquis. Eloquentiam in Legato prius exigis,-Prudentiam posterius requiris ' Illam sane pitur e igo p Zeών quae inter omnes Legati perfecti dotes ae virtu- tib tes eminet, hanc posterius non requiro, sine qu3 obse i iii ipsa subsistere Eloquentia non potest. Et haec est prud/nil - prudentia, recta illa ratio, quae per lumen, quod hominum mentibus clarissimum infundit, quid fugiendam, quidve sequendum sit sine errore praescribit. Illam Aristoteles ingeniorum ille de
scientiarum Princeps Mentis oculum appxllax rio is illam Poetae homines ingeniosissimi e Iovis ce- .rebro Vulcani, opera natam esse finxerunt.'Est pr ubr magnificentia sit opus, non ubique 1: est, ubi 'liberalitatem exerceas, non semper: hic te locus
iustum re poscit, ille fortem: hodie clementiam ς' tuam Reipubi. salus emagitat, cras eadem severi- tatem tuam requiret : singulae idae virtutes suis locisae suis temporibus prosunt: at ubique Prudentia, at semper prudentia, sine qua si pedem efferre contendas, protinus conciues, de errorum laqueis involueris. Sit igitur instructus hac vir O 7 Iu-
397쪽
. ture Legatus, nee tam opinione, quam experien Atia ipsa prudens; absque hae duce nullum pedem promoveat, nullum negotium suscipiat, nullum muneris sui mandatum exequatur. Per eam re gionem universam ad quam mittitur. regionis mores, morum instituta, ac Reipubl.,Ieges formamque cognoscat: per eam regionis aditus ob Vios, operosos. & inaccessos exploret; per eam de
magistratuum politia, de Ducum auctoritate, de militari disciplina inquirati; per eam qua indo- Ie ac natura sit Princeps, quibus pol illim uiri delectetur, qui gratia Zc auctoritate valeant apud ipsum attendat; nihil denique sit, quod Prudentia hae Duce nolim tamen explorator arcana scrutetur non penetret, non introspiciat, non intelligat. Et vero quam diversa Regum ac Principum negotia Z quam diversi hominum mores de instituta i quam variae, dc quam inconstantes plerumque voluntatesὶ quantae in rebus, de quam tectae distinis lationes ' Sane qui cum omnibus Omnia non sine Principis sui emolumento agere ac tractare potest, hic mihi prudens esto et qui o- :mnium geniis de ingeniis aptare se potest, hic 'mihi polytropus esto : qui in omnes sese forma sim utare, ne carecto discedere semperque mentem eandem rς tinere potest. hic mihi Proteus esto. Magnum omnino consiliorum ac conatuum fulcrum prudentia, non illa quae humano tantum capite & captu stat. infirma est Θ sed quae coelessibus quibusdam distincta se intillis a mente bona proficiscitur, di ad Deum tanquam ad Cynosuram se flectit hae e firma est, haec felicem Legatum fortunatumque reddit. O si patriae aliquando limites excedat, nec transversis tantum, ut aiunt, foro ambulet. qui ad legationis munus adspiratio si talis sit, qui malorum consuetudine robustior dc novercantis aliquando fortunae
manu sit exercitatust Non bene semper sapit, quideli
398쪽
delitias seni per sapit; non bene suadet, eui sor- Sotentia tuna nihil eripuit;aerumnam quisquis passus est , morales. vitae regulam habet; & quisquis ad ver litatum hu-
. manarum astrictu protritus est, accutior est Sc eX- . citatior. Enimvero cum non minimo. Prudentiae
pars solertia sit & astutia, sit sane ita prudensLe- ' . i .gatus noster, ut astutus sit simul & soleis. Non 'illum alii captionibus circumveniant ; non verborum Daudibus in labyrinthum detrudant; non pactionibus astutis, non arte ingeniosa decipi.nx, E ,- ω-
di in damnum ignominiamque dedueant. Talis erat solertissimus ille Mutius Scaevola , qui cum uad Carthaginenses Legatus a Romanis missus Fabii, esset, duaeque illae tesserae punico ingenio offerrentur , in quarum una pacis, in altera belli symbolum legebatur, utramque ipse arripuit . N o ptionem illis osterendo: Vtram, inquit, mavultis habetote Carthaginenses . Ita prudentissimus Legatus Reipubl. suae dignitatem, quam illi astu minuere satagebant, singulari prudentia servavit ac confirmavit. Talis erat Fabius, qui cum ad Antiochum bello victum , ut conditiones pacis certas pacisceretur Legatus missus esset, pactus est, ut dimidiam navium partem salvam haberet ; Ve- aum ut hostem ipse marmaret, naves secuit , di dimidiam iam diversarum patiem solertissimo ingenio hosti reliquit. Enimvero parum adhuc Rὸ4ωνίων profecto est bene loqui&sapere , si terror into his fio c.n-rini animum occupet, nullaque pectus constan- Iaritia. tia fulciatur. Non satis est Eloquens sit Legatus, timere potest, non satis est prudens sit Legatus
concidere animo, nec satis sibi fidere'potest ; sit, constans, si magnanimus, sumptaque ex meritis
.fiducia intrepido prorsus animo ad Legationis
munus accedit. Non agam hic ratione, quam cla-
rissimam videtis; speculum Legato nostro proponam, ut per illud seipsum in Legatis aliis intuea-
tur. Intueatur ergo fortissimum illum M .ssanae in
399쪽
Adibatur in Stellia ei vem Megaelem . Hie cum Agathoclexemplo3-- modis omnibus Messanam oppugnanti quanta vgaci . poterat, adverseretur, Urbem sibi aut Megaelem Sustentatio. de repente tradi postula vir. Quid agerent Urbis eum subis' Senatores di Urbem traderendὶ actum erat . AIe
βης ν eum Messeniis amicitiam a discedus percussit. In ' tueatur Pompeium illum Magnum, qui cum L ga clam λ non licebat: suspensi & anxii huc illuc:
fere bantur tandem , ut deditio fieret, e3lculos apponebant, cum ecce paratum se, modo caduceato mitteretur , Megacies ostendit Decernunt illi se
abit ipse , & posteaquam ad Agathoclem pervenit. Ecce, inquit, ego ad te Rex, & Civitatis Me Dianae nomine, & moriturus, si ita iudicas, accesedo. Uerum priusquam tibi Legationem aperiam aequum ipse apud te statuito: s ad excindendas Syracusans expeditionem Messenii suscepissent, an pro syrac uirs , an vero pro Messeniis omnia tentare s3 Placuit Regi fidelis iste candor, bellum obdi cavit, & Mega cle incolum L domum remita,
gatus ab Illyricorum Rege Gentio eum litteris signisque secretis interceptus esset, nee blanditiis, nee precibus. nec promissis , ut arcana revelarer, compella posser, iamque Rex vincula di arroces equuleos horribilis minaretur, tuum digitum, ardenti lychno ere mandum admovens, Pompei inquit, prius in pulverem re versurus eS, quam Pa triam Populumque tuum proditorie prostitues. Vidit Rex, & territus ingentis animi prodigiosa constantia ulterioris quaestionis cogitationer deposuit, de cum populo Romano seriendi foederis cupiditatem accepit. Latere hic patior Iuvenes ii Ios Venetos, qui cum ad Imperatorem Fre derrcum Legati, quod adolescentes adhuc imberbes ement, audiri non possent, magno animo responderunt, quod si ex menti lanugine ac ba lba de sapientia statuendum effer, missurum fuistse Senatum Unnetum duos huc os egregie balba tos
400쪽
OS. odia Liam mos Iatere patior, non possum . Popili: Ru q ui n Popilium Romanum, egregiam omnino in- m m.
' trepidi inimi imaginem in hoc speeulo ostendam ' Legatus ipse a Senatu populoque Romano ad Antiochum Regem cum litteris, quibus, ut exerci- tum ex AEgypto adduceret Rex ille movebatur, missus erat. Traditis lectisque Senatus Consulti tabulis eum deliberaturum se Antiochus respon-
. deret, confidenti ipse animo di ausu, virgula.
quam manu tenebat, orbicularem circum Regemeire ulum delinea vit, atque ita ait; Hic ergo Rex, priusquam abscedis, delibera di responde pacemi libellum eum Romanis malis. Violento hoc Melamatio. imperio Rex obstupefactus, omnia se ex Roma notum lubitu acturum pronuncia Uit, O insignςm R.,ὸ , is eonstantiam l o animum vere intrepidum 8 Im- . I morari hic paulisper lubet, ae pedem premere , t ut composito rursum gradu procedamus. Multae sun racperieulbi e Auli eorum Artes dicere pe- O tinst sies volebam multae ac contagiosae assentationes. LEO: M. Quam multi sunt, qui tectis quibusdam dolis apud Legatos ita agunt, ut eorum prudentiam cir- Cum venianti constantiamque labefactent Cuniculos fodiunt, &tectis benevolentiae amicitiaq; praetextu dolis id agunt. Vt Principum ae Reipub. ωcreta tacito sensu investigent. Cave, cave Le o , sate, & insigni animr taciturnitate involutus, Q. silentio te vince. Simulant ipsi ; dissimula: verba dant ρ verba redde : benevolentiam ostendunt 2 tuam repone. Ita illis satisfacere videbe- - .. . 'iis, dum dissimulas; Patriam interim aut princi- ' ' pem non prodes, dum arcana non revelas. At at tua vi quodam influxu munera nonnunquam in manus, in sinum, inanimum irrepunt quibus ad missis animi repagula rumpuntur, cordis claustra dolvuntur. arcana deteguntur. Cave iterum, cavegare. & tuo in Principe ac Rege spem omnem