장음표시 사용
361쪽
Orationes. os Seo enim iam ex longa hae jactatione terram &collectis velis ad anchoram laetendam anhelo. εὐιtitio, Qvjdest. ornatissimi AUDITORES, Imperato partium . . remne militaris artis peritum desidera i Z tueri coissi ma- aliter nomen hoc non potest. virtutem in' eo expetii Θ Sine illa esse non potest Imperator. Providentiam eupivi ta bellum exigit. Felicitatem optavi Eam publica salus exquirit. Bene est igitur. Imperatorem inveni, belli Ducem designavi. Quod si mihi nune voto aliquo liceat rem universam obsignare, utinam nostri temporibus nunquam alii contingant Imperatores. DIXI.
QVanta sit eorum omnium in Repub. bene Exordiam
constituta necessitas. Ornatissimi AV D I- a neces tat TORES, qui fortissimis eonsilii pruden- consiliar ονῶ tiaeque suae humeris gravissimam universae Reiis seu Sena 'publ. molem velut Athlantes quidam sustinent, μm & Curiae eapita dignissima, urbis lumina, Reipub. culmina, omnium in omni occasione necessitate Ea ostendio perfugium existunt, nemo est,qui, ut mea quidem tur μι-o, sert opinio, ignoret. Non ignoravit sane Mauri Rira, prudentissimus Scexcellentissimus Andega-
362쪽
- Rhet. Porrans. vensis Comes, qui eum fratii Reeessori sibi fuaturo plurima Reipub. bene administrandae documenta daret, non illud in postremis habuit, ut ante omnia atque initio potissimum gubernationis a mi eos sibi ae fidos Consiliarios compararet, plurisque quam ingentes quantumlibet opus Bediuitias Vimaret. Cuius quidem consilii fur,
non aliunde , quam ab ipsa experientia sua rationem adferebat, quod nimirum toto vitae suae tem Fore omnem curam in eo posuisset, omnem cogitationem illuc convertisset, ut eos haberet fr- dissimi pectoris, &mentis candidissimae homines, apud quos arcana sua deponeret, & quorum amicitiae se totum eonerederet; quos cum naei ullesset, summa se felicitate regnum suum adminia stravita, & ad regni vitaeque exitium anhelare. I mitabatur videlicet gloriosissimum, illum Cyrum Persarum Regem, cuius acta regnando V,t Romnium in administrando Regum est disti plina. Hie eum morti proximus comparatum inprimis tot illustribus facinoribus gloriam immortalemae famam , deinde vero plurimarum. Provinciarum ac Regnorumta amplitudinem, filio suo relicturus esset, dignam Patre, ac Rege tanto Vm-cem edidit. FIli. inquit,sceptrum verissimum ae firmissimum Ami ei mulit. Sentiebat quippe sine Consiliariis, quos ipse amicos appellabat, nec re gni molem stare posse, nec sceptrum florere . Quod eum &ipsi Romani, illi terrarum Domini sentirent, & non aliis, quam orbis limitibus Imperium suum circumscribere desiderarent, id potissimum semper curaverunt, ut quam pluti mi essent, qui Curia subsellia oecupantes, consi.
Iio suo Romanam rem universam, moderarentur equos cum aliquando Pyrrhi Regis Epirotarum Legatus Cynaeas ita intuitus esset, ut in consessu gravitatem , in vultu maiestatem, in o
prudentiam videret, Deorum quendam consensam
363쪽
Orationes. UT sum esse iudieavit. Atque hine factum esse nemo
dubitabit . ut Romanum illud Imperium ex tan tilla origine ad tantpm amplitndinis processe rit: id quod Mareus Cato aetate sua animadver-τtens adagio iam tum invaluisse testatur. Roma - - . num ledendo vincere: non alia nimirum ratione
magis,quam quod Clarissimorum virorum Conin filiis, senatus ae Μagistratuum prudentia pro armis regeretur. Adeo plus eonsilium quam fulmen armorum, plus ingenii dexteritas, quam gla- .dij potentia valere solet. Et vero Ca r thaginensis,illi Romanorum aemu Ii, non armis tantum A 'pro orbis imperio , sed& consilio eum illis decertarunt,in quorum Arcano atque intimo Rei p. iconsilio,plures quam quadringenti Senatores belli paeisque tempus singulari prudentia administrabant. Neque profecto qui Imperatores ad re gnorum onera, hoe est, ad maximam eurarum molem sustinendam aecedunt, pares esse possent,
nisi foetatis laboribus ae iun,is humeris Conseliarii oneris partem sustinerent. Quamobrem
cum eorum tanta sit in omni RepublI necessitas, Propositis aperiam hodie vobis Curiam unam ornatissimi orationis. AUDITORES, atque in ea tanquam in Aree Reipublieae Senatorem ae Consiliarium illum osten dam, qui etsi non natura factus, formatus tamen industriadi Iabore sit ad omnem Reipub. utili- captatis talem. Seio quantum oneris imparibus hisce hu- tentionu. meris meis imposuerim, quoniam tamen erecta est vestra illa ad me audiendum benignitas non despero. Qui sagum reformidant, favere Togae confirmat solent. cuius ego hodie, etsi rudi oris Eloquentiae
penicillo, maximum ornamentum ae praesidium adumbrare repraesentareque contendo. Fredericus Imperator cum sepenumero fictis quibusdam verborum involueris veritatem in Curia Principumque consilio tegi obscurarique viderit , tum demum silvam fore Rempubl. amr-
364쪽
ior' Rhet. Porcensmabat,eum senatores ae Consiliaria de Repubr. negotiis consultaturi sim i lationem dissimulationemque in ipso Curiae vestibulo deponerent,
exanimoque eliminarent. Animadvertebat nimirum prudentissulnus Imperator, tum de Reeu.blica universa eo ne lamatum esse , cum exclusa
In Cεnsilii 'externii nataque veritate simulatio Curias intrat, torri iri' & in Μonarcharum consiliis recipitur. Quod cum νμr pri ' sit quid prius,obseero,. in Consiliario nostro Π i ' requiremus, quam studium veritatis, atque eius ubique proponendae libertatem 33 O quam multis ab Aulis exulare veritas solet 7 Quam pauere Curiae eam admittunt & loeum eoncedunt Z Teir' '' appello . Potentissime Galliarum Rex Ludovicemn I. undecime , tu enim dicere solebas tuo te in re. λι gno, ae tua potissimum in Aula rebus omnibus ,
una veritate excepta, abundare: Ecce ubi omnia
sunt,nulla veritas eae Te testor Carole octaver, ' tu enim eum P Pineerna tuo pio tua humanitate petiisses, quid eausetandem esset, cur tam pauci Principes ae Reges eum hanc vitam cum morte commutassent, Caeli Capitolium intrarent ; responsum liberrimum ac vetismum accepisti Mpaueos esse in principum ac Reguar Aulis veri. honestique monitores. Te quoque iam compe I ntioohi. lo Rex Antioche, aliquando ne aut in areanis consiliis, aut in libera consultatione , aut in mensia Aulaque tua veritatem a tuis intellexisti Sane
eum quodam tempore inter venandum aberranis
do ad rusticum quendam divertisses , ab eoque quis de Rege rumor esset, quaesivisses ; ipse vero agresti libertate ae singulari eum eandore , Re gem venationis studio voluptatibusque deditum Iegni negotia non curare respondisset, tu ipse Emlamotιν tum te primum veritatem audivisse confessus is deplρ- es o vere deplorandae Reipubles Ilis, in quibus mions. ideirco elingves sunt Curiae , quia veritatem di cere ac proponere periculosum est. Ali tes mens seci..
365쪽
Grationes. 3υ sentit, aliter lingua loquitur : videt perniciem& abhorretnomilio tamen suadet&indueit :- viis det, inquam , ver talem ipsam, at proponere pro pugnareque reformidat. Et hae e non miseria est. quanquam quid dico miseriam λ Et haec non misera servitus est 3 Eloqui quod sentis non posse, miserum est ; non audere , miserius:etiam contra mentem ac animi sententiam loqui , miserri. Imrin est, servile.est. Illae illae mihi beatae ae felices sunt Curiae, in quibus veritatis Numen ita colitur, ut summa libertate Senatores ac Consiliarii, quod animo semiunt lingua depromant. Etenim praeclare mihi philosopnorum ille Ante- Z fgnanus ac Princeps Pythagoras dixisse videtur , duo rin divinitus ab immortali Deo mortalibu, 'uqr . data longe pulcherrima, Meritatem amplecti, &aliis benefacere ; IUumq; cum Deorum immor talium operibus comparari posse, Verum ut ex ...titin aliquando insignes veritatis huiuβ ptae cor ea neὸyarii Re propugna roges cognoscatis, prodeat e ele ς' ' berti iuus ille Philippi II. Burgundionum Du- Cis Cancellarius, qui cum caeteri in Curia Senatores rem rationi atque aequitati dissentaneam Principi annuendum esse Iudicarent 3 stetit ipse forti animo contra, reclamavit ac Duci sigillum Ovplausu suum remisit, satius omnino existimans omnem dignitatis spieridorem deponere , quam iniquo instituto, eoque conscientiam mordicante vitam xtansigere: Macte isto honore tuo , quo dignissi. Digressuπ-mus,vixisti dignior deposuisti; Macte, inquam,cula de ita ista tua integritate, quam ubi vidit, &obstupuitiatorum. princeps honore restituto decoravit, & ut magni silere videretur , novae & maioris dignitatis amplitudine illustravit. Enimvero, dum glorioso illo veritatis studio*, Sc insigni dicendi libertate Consiliarium hune nostrum exornatum & arma tum contemplor , videre mihi videor Aulicos
istos Assentatores dicere volebam Aulicas istas pestes
366쪽
3so Rhet. Porcens pestes qui suo in capite Principum ae Regum
mentes habere se fingunt , interim turpissimo au-ulationis vitio laborantes , nihil minus, quam veritatem proponunt. Illam oderunt: quid dico, oderunt Θ illam calumniantur: quid dico crIumniantur ξ illam in latebras detrudunt : qud dico in latebras 3 illam ex Prinei pum Aulis ae Curiis exterminant, inque exilium etiam si pocsent in exitium in cogunt ac compellunt. o Prodigial o Rei p. portenta . Ab his omne in Rem pubest malum. Ο Curiarum & Aviarum pestes:
Ab his noxia quaedam animorum contagio in ci-mnes serpit. Vtinam etiam hoc aevo nostro vive.
ret ille Sigi sinundus Imperator, qui cum ab Aulieo quodam Assentatore. ultra modum ac fidem laudaretur . ei colaphum impegit : cumque ille 'pol' si . exelamasset, cur me caedis Imperator, cur inquit Imperator, ore illo tuo impudentissimo me mor. des Adulator Quanquam subiicere, qua potestis cogitatione,vestris oculis homines istos , Dii bo. . nil cum ineundum est pro Repub. consilium, ut haerent 3 ut circumspieiunt ' ut attonito animoverentur ne consilio suo . imo ne voce tantum
una, aut gestu Principem offendant Nimirum non Rei p. bonorum,sed suum quaerunt; non Principis dignitati consulere , sed voluptati student ;non veritatem proponere, sed Deum inspergere
laborant; non quid expediat, sed quid Prin etsi
placeat sententia sua explicare contendunt. Secnon ego veritatis istos hostes , aut oratione persequi. aut stylo confodere hodie decrevi, pro indeque ad Consiliarium nostrum revertor, qui homnibus consultationibus neque grutiam Je.ctare, neque odia existimare debet, sed eam suto. mo veritatis studio, ac honesta dieendi libertati sententiam dicere.quam optimam ipse iudicabit ita ut veritatem in omnibus sibi propositam ha
beat, ad eamque istam viqicium suum Ianquat
367쪽
a d Iydium lapidem convertat, atque ita convertat, ut insigni animi constantia roboratus nun Erimbiam quam ab ea aut videterreatur, aut blanditiis ab . ducatur. Imitetur Romanum illum invicti animi Metellus, qui etsi universus jam Senatus metu mortis ingenti perculsus in Apulei verba ac legum iuravisset, maluit tamen exulare. & charissimorum complexu amicorum privari. quam iniquo tribuni plebis furori contra Rempublieam obieeundare. rimulare gloriosissimum illum P Thoma Angliae Caneellarium Thomam Μorum, cui citius Mori. vita ipsa districto gladio est extorta, quam ad impiissima excaecati de ei e minati Regis voluntatem confirmandam sententiam. Amanda est veritas 3 Amet eam sane Consiliarius, sed ita amet, Subiectio. ut ejus amorem nunquam ex animo deponat Dicenda est veritas 3 Et quidem dicenda semper, sed eam ita dieat Consiliarius,uta dicta sententia nunquam recedat. Non illum metus pereellat, sit Fa- constantia britius, quem producti a Pyrrho Elephanti non de- Senatoris terruerunt. Non illum dona& munera labefa-Ieu consiliactent ; sit Curius, quem aurum Sabinorum, ut Pa- ri . triae amorem deponeret, non permovit. Non ire hue de illue, sed gradum figere oportet, non nata re animus debet, sed sibi constare; qui enim ex aliena libidine huie illuc fluctuantes agitantur. . interdum alia, deinde alia decernunt. Neque tamen ita constantem requiro Consiliarium, quin cum re ipsa mutare. Consilium quandoque possit, atque ad illas temporum ine linationes attendere, quae minimis fieri momentis nonnunquam solent. Quis nescit puncto saepe temporis maximarum rerum momenta verti λίPulchrum est, si Transitis. vetitas ignorata fortasse postulet mutare senten- tiam : at sententia mutata a veritate discedere semper est turpissimum. Verum ne diutius hic immorando serius ad portum aliquando pertin
gamus, cum illud mihi vehementer arrideat,
368쪽
. Silentium in quod Festus Pompeius ait silentio Consiliunia,
Consilitario , esse dictum, tum illud in mentem venit Senatori reqWisitum. ac Consiliario, necessariam esse vel maxime ta Probo tur citurnitatem. An non parum est, imo nihil est. Drimonis recte deliberare, recte censere ac consulere, si ars cana consilia silentio non obsignentur Bene tu
Plutarche tempestivum silentium rem esse, silpientissimam judicavisti. Bene in Horati, exi alam esse virtutem, pinstare silentia rebus, censuisti : Bene tu Corneli Tacite, tam nescire quaedam Consiliarios, quam scire oportere, dixisti. Consulamus potentissimam de gloriosissimam olim Persarum. Peliarum gentem apud hanc nemo consiliorum
particeps erat, praeter fidos ac taciturnos optima istes. qui silentii Numen colebant, & arcana Re gum visae periculo custodiri sanciebant. Cons lamus AEgyptiosi apud hos et Iingua abscinde ha-tur, qui Reipublicae tecta consilia detexi Tet.
Consulamus Romanos, apud hos consiliorum arcanorum evulgatores aut vivi exurebantur, aut
furca suspendebantur. Quorum quidem popuIorum nemo ut opinor, severam nimis disciplinam accusabit, cum s Reipublicae, & Regum arcana detegantur, ita fieri plerumque soleat, ut felicem nunquam exitum illa sortiantur, Zc Reipublicae objecto ab hostibus impedimento saepius eludantur. Q md ergo volo Z ut Consiliarius ac Senatot noster Pompeius sit quidami Pompeius dum legationis ossicio jungeretur e Gentio Rege interceptus ; eum Senatus consilia prodere iuberetur ardenti lucernae admotum digitum cremandum praebuit, eaque patientia Regi simul & desperatio nem tormentis quicquam ex se cognoscendi e - eussit& expetendae populi Romani amicitiae ma-Meteri. gnam cupiditatem ingeneravit. Vtinam talis ex istat Senatori Celebris ille in ae nunquam nisi
laudatus Caecilius Μetellus, Si scirem , inquit, hane vestem mei consilii consciam proti
369쪽
Curia. mus exuerem , inque ignem concremandam coniicerem V tinam ita sententiam ac dicat Senatori Demosthenes oratorum , ille Graeciae Princeps, cum illi, nescio quis oris foetorem obiiceret. Bene tu quidem, inquit, multa enim secreta in eo computruerunt. Vtinam&os tale Sc pectus area norum receptaculum liabeat senator ὶ Quod si vero amplius liceat mihi optare, utinam singularum Curiarum vestibulis , imo singulorum Senatorum pectoribus illa Consistorii Spirensis exaraeta constitutio foret. In Senatu gesta, dicta, judi-' eata aeterno silentio tegantur, nihil iniussu Caesia' Exclamatio. ris revelante. O utile profecto scitum, dc quod mihi tam inculcasse videtur eruditus illeSaxonum Prasul Anthemus: Lingua suos babea ranos in eorde ligator. Et quamobrem quaeso Z nisi quia Sacramentum is
Regis abscondere bonum est i nisi quia res ma 'ν gnae sustineri ab eo non possunt. cui tacere est Vρ'
grave ξ Video vos erectis animis, Auditores Or- : natissimi, jam assentiri, & eontento cursu oratio *ς π procedat, effagitare. proeedamus sane, dc iam ipsum Consiliarii nostri animum intueamur. Salustianus ille Caesar, quem in sago mundus hO ruit, in toga amavit, omnes, inquit, homines, . . qui de rebus dubiis eonsultant, ab odio, amicitia, Eatis. ita, atque misericordia vacuos esse decet. Haud facile animus verum providet, ubi ista efficiunt; neque quisquam omnium libidini simul, de usui paruit : ubi intenderis ingenium, valet; si libi- Exclamati'. do possidet, ea dominatur, animus nihil valet. o praeclarae, de memoratu dignissimae voces t Quis nescit scum Livio dicam) ex privatis affectionibus fere omnem humanae vitae pernitiem nasei p ciunt omnes, atque idcirco eum esse Consiliarii nostri animum exopto, qui sui potens legem sibi dicat, dee bullientes quandoque affectus, tanquamuctus quosdam, rer rimat ac refroenet. Non it
370쪽
Temperantias Benignitaε. ossabili M. Probatur
De Temperantia quis silebit Iulium Calarem
fortunam sibi fabricantem rem perantiae addictum fuisse, Suetonius arte statur ; idque eum animadverteret Marcus Caro. unum eri omnibus Casa
xem ad Rem publ. evertendam sobrium a te essisse dieebat. Et vero parfimoniam fumissimum esse penu rerum agendarum Cyrus illexenophonteus ex vero affirmabat. Vnde Scander begus inelytus militiae Dux dictatare solebat. Belligerandum ita esset hodie, ut cras etiam belligerare possimus. Benignitatem, affabilitatem , facilitatem , humani ratem, an quisquam ab Imperatore abesse debeere iudiearet ξ i Ila est, quae Alexandrum Magnuae tam gratum militibus universis effecit , qui cum semel frigore pene confectus esset. ignique eor pus refovens assiderer, gregarium vidit ex suis militem algore prope mortuum ac torpentem ; nec mosa loco Ac sede sua exiliens militem illum sua in sede collocavit. Illa est, quae Traiano Imperatori , civium di militum omnium amorem conciliavit, dum mili resin praelio vulneratos cuiaxavit. Quaeritis qua tandem diligentia Z Cum fascia, inquit Dion Casilus, & volumina deficerent, nee sua quidem vesti pepere it, sed eam to
4 ranaeratis tam in ligamenta & fomenta discidit. Taceo Her mocratem, euius humanitas, Xenophonte teste ktantum apud milites valuit, ut quo ridie mane &vesperi eirca eius tabernaculum , quid dicendum faetendum ve esset sciscitantes, versarentur. Laistere Pyrrhum Epirotarum Regem patior, cuius tanta fuit affabiliras, tantaque ars conciliandi sis
ii homines, ut Italicae gentes Regis externi, quam populi Romani tam diu in ea terra imperium mallent. Quam profecto artem si Imperarorum imo si mortalium ullus, Lucius sane Sulla perno. vit, qui cum antea rudis & ignarus esset belli . hae virtute brevissimo tempore omnium so her