장음표시 사용
261쪽
maior dupliciter glossatur. Primo,qa denominatio fit S superabundatiori proprio, ut est intelligere in homine,
n autem a comi ini ut est in eo sentire,& vesetare. Secundo, quod valet de sit perabundatiori nobiliori, ut est intelligere, non de ignobiliori, ut sunt in homine vegetare, &senti
Ad quadragesi inum tertium glos- satur maior de eo quod praeualet semotis indispositionibus Q impedimetis. In hominibus autem habentihus sensiis subditos rationi, ratio prς- ualet, sed in sequentibus sensum , de amantibus bonum sensuale, sensus rationem suppeditat. Secundo dicitur, quod maior valet c teris paribus, modo caetera non sunt paria, quia intelligere imperscctum , & consusum praeualet in excellentia omni
actioni sensibili. Ad quadragesimum quartum dicitur, quod ala ut intellectiva sit actus corporis stat dupliciter. Primo radi-caliter, de hoc verum est, quia animaquet est intellectiva est corporis actus. Secundo formaliter utis. intelligit, ahoc est falsum, quia habet separationem. Secundo dicitur,quod anima vi dicit quo, est actus corporis, ut vero dicit quod , potest separata existere, M uc etiam es leaburachior intellectu.
Ad quadragesimum quintum dicismus, ibi Arist. JUui non de intellectu possibili, sed pauiuo, qui dicitur participative intellectus, & comuniter, proprie vero dicitur cogitatiua ut supra osten dumis., Ad quadragesimum sextum dicimus, Arist. tunc vocasse animam quo ut actuat corpus, est vero etiam quod
ut subsistit,ne collicii quod subsistens in coplere, quod est pars speciei quod si lii γ, de quod di si repugnet subiastenti quod tantum.
cimus posse animam nostram habere modum intelligendi intelligentiatu, sed non econtra, de ratio est, quia superius non participat de interiori, in serius vero participat desuperiori, ut est anima nostra ad intelligenti M, nec anima differt ab intelligunt ijs per . discursu absolute, sed ip hoc flatu, ab eis tamen differt in intelligere secuis dum altiorem,& minus altum modu i intelligendi. Ad secundum dicimus, quod operationes non possunt trania mutari in eodem genere, in superiori utique quando natura inferior potest participare naturam superioris,ut duximiis de anima nostra. Ad tertium similiter dicimus, animς esse intrins cum intelligere cum phantasmate,nsi ab solii te,sed pro hoc statu, de ut est,no prout participat natura superioris. Ad quartu dicimus Arist emel cultim tantum de intelligent ijs,quari. do eas applicauit orbibus , non vero. sermone tunc sedit de animabus iis stris. Nec propter hoc sequitur, quod animae nostrae separatae, essent magis astractae,quam intelligentiae,& sic nobiliores. lyri mo,quia ας nostrae subsistunt inco lete, octa intelligentiae compleret. Secundo quia caetera non sunt paria, cum intelligentiς secunda suam naturam magis sint abstracti . quod vero moueant,ab extrinseco habent. Tertio, quia anima adhuc sep rata habet ordinem ad corpus,non sic intelligentiae. Ad quadragesim uoctauudicendu, qa illud vocatur otiosum, qd ordinatur ad operationem de illam non exercet, cum eam exercere debeat, ino
do potentiae vegetatiuae, de sensitiuae in anima separata non ordinantur ad operationes suas inferiores, sed ad superiorem tantum scilicet ad inteugete, & velle, de ideo non possunt dici otiosae, qta are in anima intellectiva remanent tantum radicaliter,&non acti aliter,uia operationes earii
262쪽
n5 decent stamin separatorum a materia, &a sensu. Ad quadragesimum nonum negamus separationem animae esse mi r
. culum, nam animae conuenit natura-
liter,ut habet proprium quod,& ideo maius est miraculum separatio accidentisa subiecto, quia aecidetis esse, est inesse, esse vero animae quod noni est amare, sed subsistere. Ad quinqu simum negatur fe-i quela si sermo ut de substantia separara completa in specie, haec enim via tur tantum ut motrix,&sic e sid cratur a Physico, a quo anima nostra consideratur ut inus corporis,ut v ro es separata consideratur a Met
physico iacundum Aristot. L Physie.
tur,quod timc deficiet pugna, quas do tenuas erit extinctiis post mo
tat ad primam probationem anteeta dentis Disi, quod antina non dicitur aduenire ab extrinseco .existentes', quasi prius existat, cti stea uniatur corpori, sed emeetiue , quia ab agente extrinseco, idest Deo creatur in corpore, ita ut tunc vivat, cum in eo creatur. Ad secundam probationem dicitur,animam non prius existere,quani
corpus in ridet, seMinrui, sed post ipsum remanere dicimus , de ita dieimus. Ad tertiam ponendo tamen animam pi Medere subiectum,non pri ritate temporis , sed naturae . Ad quartam dicimus ex his quae sunt per se fieri unum per se dummodo unum se habeat ut potentia essentialis, aliud ut potentiae actus essentialis, sicut se habent corpus & anima . Ad quintam negamus quod sic se ha ret ut intelligetia ad orbem, nam motor est substantia completa in se , ω ideo potest praecedere orbem, non iacanima, quae crintur actua corpo
Libri tertis. et2siis. Ad sextam probationem dici r
tur, quod anima vi quo definitur per subiectu, sed negatur sequela, scilicet qd deducatur ex sub: ecto, hoc enim
habet a Deo tuam creante, ut commensuratam corpori.
Ad quinquagesimum tertium discimus immortale posse esse princia pium corruptionis, si principia corrueptionis virtualiter contineaι, pro quam,cla non aliter ea continet, ocitae anima nosti a pro quanto virtualiter continet vegetatiuum, & senstiuum, potest esse principium virtuale operationum corruptibilium , seu dicitiar, hoc habere ut vegetatiuain sensiti est, non vero ut intellectiva.
Ad quinquagesimum quartum ne patiar sequela, quia sufficit, quod velsu in materiae, ut dum creatur, habeat ad ea commensurationcm , 6 inclinationem , dum ab ea separ
spondet S. D. prima parte quaest x is. art. a. ad ψ. su cere ad hoc ut ho limminem generare dicatui, quod ad vianionem materiam praeparet,& disponar, nam etiam qui dealbat parietem, nec parietem, nec albedincia facit, sed tantum unum cum alio conium git,& sic dicitur dealbator Ad quinquastesimu sextum, primo negarili anteeeLias etiam- secundum Arist. vi testatur ipse in Topicis, nam non negauit crationem sine nouitate essendi, sed cum nouitate essendi, ut probaui, seeundo Metaph. Secundo dicitur non esse parem rationem de mundo & de anima, quia amemundum nihil praecessit, at subiee umidest materia debet praecedere animam Ad probationem dicimus ide esse in. dicium de toto & partibuS, non qui . buscumque, sed quae sunt principales partes uniuersi, ut sunt corporum lestia, & clementa,modo animae sunt paries sccundar .
263쪽
zari . tiuio XX no Adqui iuuet ivum septimum dicimus,quod eis ius bisulam produci potest . Primo per simplicem ema
nationem , & talis potest esse ab agere te artetno sine sui mutatione .. Secuta - do cum motu Pitysico postulante mutationem assentis, transeuntis de potentia ad actu. de hoc procedit a Eumentsi , sed anima nostra dicitur Dei essic ius a. Deo produci sine
sui mutatione. Motus vero, de H ueus respondent duplicem esse no- .uum esse in Primus dicitur comple--His,& non requirens aliud susce - uum, urplanta, leo, & similia . S Mindus dicitur incompletus exigens nouum lasceptiuum a secundis causis productum, ut est anima nostra, Prinaudicunt secundum Arist. si me sine mutatione agentis .secundum uti
Ad quinquagesinium omuum amgumentum, quod petit quomodoaniana separata intelligat,multa dicenda sint . Piuntini est, quod in corpo dicitur habere pertatius esse, qui M. Iabet esse completum . sed separata uicitur habere persectius intelligere ,
quia liberior est, V expeditior in suis operationibus- Secundum est, quod
anima separata no intelligit Angrios per species ab ipsis abstractas cumhyt ea simpliciores, sed eo intelligit per species a Deo iliis infusas . Tertium est, quod huiusnaocli tamen
cognitio non est undequaque persecti,& quid litativa, quia unumquod- sue intelligitur secundum modum
intelligentis, ut docet Aristor in hoc. tertio de Antima terit. 37. & 38. At
natura animae nostrae est inferioris ordinis ad intelligentias,& sicili cas nomita neci intellectione, persectiori tamen modo, eas it tollia
git quam in ,via qui per persectius medium eas inspicit , scilicet per spo, ira infusas a Deo augentes inniti m.. Qtarium est, quemdaniauum, rata intelligit alias antimas perstainessentiana,quia aliae an iniae non exce
dunt modumessendi, de intelligendianiniae intelligentis, sicut faciunt intelligentiae quas angelos appellamus. Attamen anima separata quamuis per se' essentias aliarum animarum
pendiret, non tamen multa earum ac
cide; u penetrat , unde ad haec capienda infunduntur ei species. Quintum est, quod anima separata cognoscit omnia na turalia, immo& singularia materialiaVnon eo modo perseelia, . quo intelligentiae haec cognoscunt , cuna sint inserioris gradus , sed aliquomodo , & hoc no per species a simi albus a ra stas, quia his mediani bu sngulM --pos imus nisi reflexe,. sed per species infusas', quae xxuriis diui sta esstntiae similirudanes. payticipato p unt ostendere suonio
do, o in diuina essentia collocantur. Magis tamen& minus cogno- istunt, singulatig Pii inoem' aut rem, & mi omni praecedentic cognι
timea Secundo peraliquam inta .rionem Tertio tarnaturalem: bitudinem, & quarto per diuin ira Oronationem .. sextum est, quod scientia in via acquisita re-- manet in alio statu quoad substantiani actus idest, quo cognitionem, sed non quoad imodum, quia tunc non sit conuersio ad phantasmata, sed ad seperiora .
De eperationibus melle uns ilia . pQ uam in superioribus tracia...uimus de. Operationibus intest clus agentis, & de immortalitate ani mae,nunc opus est tractare cum Phil.
deoperationibus intillectus possib
264쪽
rex igitur a r. habemus duplictus ope- .cem esse operationemantellec inposiatio δε- sibilis. Prima dicitiar in diuisibilui itiplex. intelligentia, qua res simpliciter ampraehenditur, absque aliqua conamia
sitione vel diuisione, ut sit diame
trum, vel incommensurabile. Secunda dicitur compositio,&diuisio,qua res appraelienditur cum aliqua ratione,vel ab ea diu dirur,ut cum appraehenditur incommensurabile cum diametro, vel homo cum albedine, dicendo homo estvibus- Hae autem duae operationes intellectus dupliciter differunt. lyramo,quod in prima
naliter correspondet tempus in i Secundum indivisibile dicitur sci cudum formam, quia est res simplex, ut homo, aer aqva .de haec intelliguntur, ut indi ii sibilia in tempore indivisibili,d si digantur in tempore diuisibini ut diuisibilia, hoc est per accidens , quia secutidum se. s. ut formi non liabent quod sint diuisibiles. Tu im dicitiar indivisibile actu , dc potentia, ut est piim tum , caltaru enim parum suntMecessaria.
non cadit nec veritas , nec fallitas, in Virum veritas, sint silum secunda vero maxime.Secundo,quia in becunda speratione inultiGus.. prima est secunda prior ., cum rem prius simpliciter intelligamus, ante.
quam cum alterius ratione eam m-
ter in eo .cadusalsitas a tu tria lux paremus Ext .a2.habemus, quod bifaria potest cadere falsitas in intellectu.i'rimo ratione rerum conceptarum, ut sit hominicutribuerem rudibilit tem,na tunc accideret falsitas ex pa te rei,quia nomo est rationalis, de norudibilis Secundo ratione temporis, ut si diceremus futura esse praeterio , vel pinerita futurat In textu . agit de triplici
indivisibili. Primum igiturest indiuisibile apprςliensium, quod tamen diuidi retest. Unde possumus dicere, quod indivisibile secundum apprPhensionem inlactii, diuisibile tamen
in potentia,tripliciter potest considerari. Primo ut totum, non diuidendo ipsum in partes, & sic habet ratione indivisibilis secundum apprς hensi nem,oc tempus rum etiam Intelligatur in tempore indivisibili. Secundo ut totum divisim in partes,intellige-do tunc totum, de partes, de sic diuiditur etiam secundum tempus, quia cuilibet parti,pars temporis corre det Tertio ut simul cum eo intelligu-tur Omnes partea, & sic ei proporum Idetur quod non . Primo. Nam intelletius,ta sensus semper futueri circa proprium obiectum .Sed obiectum intellectus est quod quid est, & hoc ad primam operationem intellectus pertinet, Ergo in prima
operatione intellectus eii veritas. . - Secundo. Propositio vocalis,neque est conari tuo, neque diuisio,& tamesemper dicitur vera. Ergo veritas &falsitas non tantu cadunt in si cunda operatione intellectus. Tertio. Eus,& verum conuertuntur. Sed ens non solum est in secunda operatione, verum etiam in omni. Ergo in omni erit veritas. Quatio. Remota omni intellectus operatione. huc verum aurum est verum aurum, de verum argentum est verum argentum. Ergo.Qtunto. Potentiae dii linguuntur per actus. Ergo unius potentiae . s. ii tellectus,unus erit actus, re non duo .s. apprς hendere rem, & cum ea com
Pro resolcitione huius quaestionis primo notandum venit, quod d uae in presenti pontitur a Phil. operationes intellectus possibilis. I rinia dicitur
265쪽
vel sensus rem sinipliciter apprehendunt , nihil ei attribuendo, nec ab ea
remouendo rig. qua intellectius hominem apprehendit, non attribue do ei risibilitatem, vel ab eo remoue-do inhibilitaten mensus apprehendit obiectum suurn,&ω, appr hen-
hendendo solum extrinsimi sensibilis. Nam solus intellectus intrinseca, sic extrinseca rei cognoscit. Secunda vocatur compositio,&diuisioniacuquod quid est aliquam rationem c5- ponit, vel ab eo remouet, & sub hac
operatione virtualiter tertia contin
tur . s. discursus, & ratiocinatio, quia intellectus componetido,d diuideh- discurrit. Intelle o Secundo notandum, quod aliud eius no- est cognoscere compositionem, preeom- diuisionem,& aliud componere, deponit, diuidere. i)rimuna potest fieri simpliacoliat. ei intuitu, unde composita simplici-
ter, ela enunciabilia inenunciabiliter ab intellectu diuino, de Angelico cognostatur. Secundia vero fit cum aliqua mora, per operationem intes lectus coniungentis rationem cum re , ' vel seiungentis rem a re, prius unam
intelligendo, & deinde aliam. Talis autem com positio non est realis,quia non fit per unionem realcm, prout duae aquae coniunguntur, sed eit spiritualis , de intemionalis, i. ex opere intellectus. In conti Tertio notandum, quod verum
positaone, i yellectu bifariam intelligi poer dini o Primo materialiter .i. tanquam sonestat quaidam re vera. Nam per hoc in veritas innectus a voluntate differt, quod vos alta luntas a rebus rapitur, intellectus v ro res ad seipsum per species trahit, ct eas recipit,vnde, v.g. quodquid estsgurae dicitur verum ita intellectu, ta quarti in quadam re vera per speciem
suam. Secundo formaliter .i. non λ- tum tanquam in quadam re vera,sed. vi in cognoscente verum, & hoc secundoinodo intellectus cognoscit vertam,componendo, & diuidendo
Nam veritas est ad quatio .i. consormitas rei intest ectae cum intellcctu. Hanc autem consormitatem non intelligit intellectus, nisi componendo cum re, id quod ei conuenit, vel f parando ab ea, id quod ci repugnat.
Quarto notandum, quoia cognoscere conformitatem, & consequenter veritatem stat dupliciter. Primo in actu signato. quod est coenoscere conssirmitatem,ut si cognosco hominem , Δ haec nitio terminetur ad
ipsum. Se do in actu exercito,quolvit cognoscere cosormitatem, per id, quod est in re, cognoscendo rem, ut alteri conforme v. g. intellectus meus
cognoscit homi ira, tunc apud se habet conformitatem , sed haec non exercetur, quia alteri non fit simi lis , vel dissimilis. Sed dum homini attribuit risibilitatem , dic ab eo remouet inhibilitatem, Hic intellectus er esseverus in actu exercito. Veritas ergo
in actu signato, i. vera apprchesio rei vi instest potest esse in prima oper tione intellectiis, sed in actu exercito solum reperitur in secunda, quia compositio: dc diuisio,sunt illa, quae de fiagnificant,& exercent hanc consormitatem. Unde veritas dicit absis lutum
.LIem, &respectivum,i. conformitatem, quae conii, itas non est quidem essentialiter veritas ed completivum veritatis.
Quinto notandum, quod intellectus potest dupliciter comparari adtes. Primo tanquam motus ab ipsis rebus, quae in ipso causant similitudinem, S hanc conformitatem. s. in tellectus intelligentis,& rei intellectae,& sic illa consorinitas dicitiar respe-
cius rationis, quia res intellecta comparatur ad intellectum, sicut urensura ad mensuratum. Secundo modo potest cosiderari,ut causa rerum, prout sit intellectus diuinus, ct artificis qui res causant, & talis resatio erit
266쪽
inensi irae ad mensurat realiter. V Sexto notandum tandem , quod de itis. veritas sic dis finiri potest, Veritas est - . adaequatio rei,&intellectus. Nam&si S. D p. Pq. rὸ art.primo plures alias
dissinitiones a D. Augustino, Hyli rio, & A nselmo datas adducat, haec
tamen omnes comprςhendit. De ratione. n.veri est,quod sit suo principio conti me. Principium autem omniurerum est intellectus Diuinus,& ideo
res maxime dicuntur vere cum Diuino intellectui confirmantur. Sicut domus dicitur vera, quando aismi - latur domui exemplari existenti in mente artilicis. Igitur veritas fundGetur in assimilatione,& uniformitate ad intellectum Diuinum praecipue, α ad intellectum Angelicum,& humanum derivative. Falsitas autem ex
opposito consistit in deformitate rei intellectae cum intellectis, dum intel-Coel,siba intelligit rem aliter quam sit. nti proba Quoad secundum prima conclusio est. Duae tantum sunt operationes - - intellectius. Probatur primo. Intelle- chus potest cognoscere ne id ,cuius specie informatur, vel simpliciter.i. unius, vel plurium per modii unius. Sed tunc per speciem rem simpliciter apprςhendit, de per ea, quae illi con-Deniunt, vel dis uveniunt componit,diuidit , & discurrit. Ergo. Secundo. Omnis cognitio, vel est quidditatis, vel plurium qiiidditatu. Prima est simplex apprςhenso. S cunda compositio,&diuiso, vip test ex superioribus. Ergo. Secunda Conclusio. Veritas ser-
maliter consistit in secunda operatio. ne intellectus.s in compositione, diuisione. Probatur. In prima oper tione intellectius datur latum simplex rei apprehensio. Sed tritas non ciusistit in simplici rei apprethension ,1 sed in affirmatione alicuius de aliquo, vel in remotione alicuius ab ali-
Ad primum dicendum , quod in- Arg. Ltellectus ,& sensus in simplici apprς- Runtur. hensione rei dicuntur veri materiali- . ter, sed in compositione,& diuisione, sormaliter, ut diximus.
Ad secundum di cendum,quod albter est veritas in propositione, & aliter in intellectu, Nam in propositi
ne est tanqtiam in significante veritatem . In intellectu vero est tanquam in quadam re vera,& ut In cognoscente veritatem, vis upra explicuimus. Ad tertium dicendii iii, quod veru, dcens conuerrantur,potcst dupliciter intelligi. Primo roaliter, t hoc veruinest,quia omne vertara est ens,si verum realc, cns reale, si rationis, rationis.
Secundo secundum rationem, de sic distinguuntur, quia ens secudum suasormalem rationem,esse significat, Se verum,adaequationem, & conformi, talem rei intellectae cum intellectis. Argumentum ergo probat, quod sint idem realiter,sed non formaliter. S cundo dicitur, quod veru est in omni revera, R in prima operatione intes- llectus, sed materialiter, in secunda vero dicitur esse formaliter,& in actu
Ad quartum similiter dicitur, quod
aurum dicitur ine verum aurum m
terialiter,ut in se est, formaliter vero in ordine ad intellectum.
Ad quintum dicendum, quod potentiae distinguuntur per actus quandoq. speci ficos, &quandaq. genericos. Modo,& si duo sint actus specie
distincti intellectus, tamen est unus genere. s. gnoscete quidditatem, vel simplicem , vel compositam.
LECTIO. XXIII.&XXIV. S. D. XII. &XIII. post riuam Phil. determinauit de
intellectu secundum se,hic consequenter de eoideterminat in ordine
267쪽
ad sensum.Vnde ex i. .ci, de speculativi, dicendo, quod uter meus, s habemus talem conclusionem , que versatur .circa verum, & falsum specura L quam Arist. prosequitur. Conclusio . eiusdem generis,unde soliam disterui uuiosisse.
est. Sensiis, de intellectus in multis a se Iatione, quia intelle stus speculatiuus runt rei considerat verum absoli ite , praeti- ut est ordina tum ad opus.
similantur. Primo, quia .sicut sensus per sensibile reducitur de potentia ad actu, ita & intellectus per intelligibiae, Sed haec reductio de potentia, ad. actu non est motus, qui est actus imperfecti, & est de contrario in contrarium , sed est mutus , qui est .actus persecti. Secundo conueniunt,quod sicut in ii uellectu duae sunt operatiores, ita& .in sensit, Nam duo sunt
in sensu . Primum est apprchensio sensibilis, quae assimilatur primae ope
rationi intellectus , quae cit simplexapprsbentio . Secundum et udiciu , num tale sit triste, vel delcctabile , .ex quo iudicio sequitur fuga, vel prosequiio, & tale assimilatur secundae. operationi intellectus, scilicet compositioni. .& diuisioni, affirmationi, denegationi. Tertio conueniunt in rationem vi,quia sicut sensibilia m uent sensum , ita phantasmata mouent intellectum , oc , sicut sensus apprςhendendo aliquid tanquam utile, vel nocivum, illud sugit, vel pro
sequitur. Ita intellectus si aliquid appribendit tanquam bonRm, illud appetit, de quaerit ,&si illud appraehendit, ut malum,illud tale abhorret, &fugit . Quarto conueniunt, quod sicut sensus non sentit sine sensibili, ita nec intellectus intelligit nisi conue rendose ad pliauta si data, in quibus intelligibile relucet. Quinto ex e dem Arist. tex. 3 i. &-conueniunt, quod sicut datur unus sensus communis, ponens dii rentiam inter sensibilia per sensus externos apprςdensa, ita datur unus intellectus di udicans, κ' discliminans inIer Onuiuia phantasmaxa, repraesentata per illa. In textu vero 3 . comparat ad inui
In tex. autem 31. 36. docet ii uelle Multa .ctum nostriim cognoscere separata a ctus intit
materia saeundum rationem, idest', ligit sua
Mathematica, si autemContingat in- rarta.tellectum cognoscere substantias se paratas, ait hoc villa vadendum in Netaphysica, Circa supradicta autem sint aliqua notandae. Primo ergo notandum
Menit, quod duplex cii motus. Primus dicitur Physicus, qui est actitaimpei feeti, & est de contrarioin contrariumaeum abiectione alicuius se mae, & hic motus salum reperitur in
materialibus. Secundus dicitur in
tus Metaphysiciis, qui est actus pers de fit per actionem, recepi nem,& acqiii sitionem sine alteration Physica, ut sunt sentire, intelligere,
de velle, Secundo tamen notandum venit cum D. Caietano, quod sentire, M.
stinguauir a motu potest bifariam intelligi. Pramo in ratione constituti . quia stilicet conlii tutum per motum,
est quid imperfectum, Se constitutuper sentire, est quid perfectum, hic sensus sal sus est , quia utrumque
constituti uia, est quoddam in pote tia..'Se cundo in ratioue constituetidi , quia scilicet motus constituit subi ctum cum tenden tia successiua ad perfectionem, quod enim augetur non est perfectum , sentire vero, de intelligere, qui sunt motus actus perseeuconstituut subiectum perfectu , qtita qui videt actualiter perfectus est, de ita, qui intelligit, de ita hic sensus v Ius est, de intentus. Sensis
Tertio notandum, quod quamuis intelle.
inter sensum, de intellectum multae si ibi dico
militudines reperiantur, Iamen im νιυντ, ter
268쪽
Iibri tertito a. ser ipses, diuae precipuae differentiae ciem, non indiget alio motore. Ergo 'damur. Prima est, quia in sensu,&apprςhensione boni, vel mali non statim sequitur fuga, sed prior est delectatio , yel tristitia, & deinde fuga ,
vel pro equutio, quia sensus non m uetur nisi a singulari, de praesente delectabili, vel i ibili. At intellectus,. . & voluntas in immediata apprςhensione boni, vel mali statim mouetur, quia tale est uniuersale. Secundo disinunt, quia intellectus voc,&rea- Iiter diciturastirmare, vel negare
sessus vero non proprie , sed potius smilitudinarie non indiget phantasmate, quod dicti
Qitaitio. Nullum agens utitur alio nisi uIud cognoscat .. Sed intellectus
non cognoscit phantasmata, in sint singularia . Ergo.
Quinto. Aut tale phantasma est mimum motivum, vel aliud. Non primum , quia iam functum est ossicio suo. Non secundum, quia ab eo non dependet. Sexto. sic numquam intellectusco gnoscerer uniuersale, sine singulari , ct consequenter cogntho uniuersalis semperesset comparativa', dono Ouarto memoria tene glossas huc eius propositionis. Intellectus non in- - absoluta telligit nisi conuertendo se ad phan- Septimo . Si intelloere necessae rasmata. Prima glossa est, quod va- rio fieret per conuersionem ad phari- Iet de intellisere non absolute, tasmata , esset propter rationem aD simpliciter, sed pro hoc statu. Secuda sumptam a S. D. prima parte loco cu qci valet de cognitione ante receptiO- tam,quia scilicet de ratione uiriddita-nem specim, sed non post. Sed quia ed - - haec res multas patitur dissicultates di ..seussas a Caietano prima parte,quaest. 8 .art. 7. Ideo moueo quaestionem excludendo secundam glossam .
Virum intellisere necessiris se
VIdetur quod 'non . Nam intelle
ctus in aetii, ut est in actu intelligit. Sed intellectus est in actu per
speciem . Ergo non indiget tali conuersione.
tis materialis obiectiintellectus est esse in particulati . Nam existere inpar ticulari est modus naturae . Sed modus est posterior quidditate,& extra eius dissinitionem. Ergo non est de ,
Octauo. Intel lectus non cognoscit quid ditatem existentem in particula it c nitione visionis, seu inritit tua ,
simplicis inteIligentiae, sicu abstra etitia. Ergo: Probatur primum,quia sic esset necessarium , quod intelle- ς videret illam naturam , non δε-ltim in hoc particulari, sed etiam in exteriori sensibili,sicuti est. Probatur
secundum, quia esse in particulari no est praedicatum quidditatiuum . Ta-
Imaginatio magis dea lium aut sold est cognitio abstractiva. pendet a sensu, quam intellectus a phantasmate i. Sed imaginatio aliquid imaginatur sine sensu . Ergo a fortiori magis poterit intellectus in relligere sitne phantasmate.
Nono . Modus, ct natura sunt via' uersales , unde non est necessariunt,
quod individuum vasum cognostatur in hoc homine, scilicet in sorte, sed in aliquo homine. Ergo non erit 1erio. Arin. d. Phys. tex 32. & ini necessaria cognitio naturae sensibis postquam in- lis, ut existit in particulari , eo modo mutatim eu. in per sp quo reqv ir ut phantasmata. ι Decimoi
269쪽
ressio XXIII. XXIIII., Decimo. Sla intellectus separatus persecte non cognosceret . quia non cognoscit in particulari. undecimo. Quia ratio solum valet de cognitione persecta, dc non de omni, id est etiam imperfecta. Duodecimo. Hoc quoque esset ne- isarium in intellectu beatificato , quia procedit secundum naturam potentiae cognoscitiuae .n . . Pro enodatione huius dissicilitatis Uῖ - - ptimo venit notandum , quod fere omnes in hoc conueniunt, quod intellectius pro hoc statu intelligit conuertendo se ad phantasmata . Sed in causa discriminantur. Nam Satietus Doctor reddit pro ratione, 'uia, quidditas rei materialis , quae est obie Gm intelletus nostri,non potest perfecte coonosci, nisi ut est in sinpulari , quod per pliantasma repra sentatur. At Scotus in primo distinct. 3. quaest. duas alias causas reddit, sci- licet primo in petram p cati originalist, ct secundo propter cocomitanti
H entiarum, ut quia V. g. imagina- tiua ,.si cognoscit lapidem,&intellectus eum cognoscit. Sed prima causa cessat apud Aristot. qui ignorauit peccatum originale, & quia ii homo crearetur in statu innocetitiae, adhuc ha heret connaturale intelligere percon. uersionem ad phantasmata. Secunda vero, quia non ostendit neccilitatem, sed solum concomitantiam aperit, non satisfacit Plui. de necessitate loquenti.
Modus notandum , sectandum,' ,- Caici. quaest. 8 art. 7. quod modus nia in particulari tripliciter po- . . test sumi .. Primo radicaliter,quia scili, cet substant uisensibilis,& intelligibi lis in se includunt radicem singularitatis, idest ipsana materiam, quae ut dicitur, quinto Metaph. eii principium iudiuiduationisi, de materialis distinctionis . Secundo formaliter,
sed sub aliva ratione vaga, v t est aliquis homo . Tertio sermaliter, sed
sub ratione singulari Eata, pro quanto natura sensibilis dicitur existimesthgulariter in hoc, dein illo singulari,' v. g. in Petro, in Paulo, de in Ant nio ,& his omnibus modis , natGraia Ensibilis di habere esse in particulati, nec persecte pol cognosci, nisi in particulari. Radicaliter quidem, quia ip sa materia est piincipium dillincti nis. Formaliter etiam, sed secundo modo ,& non tertio, quia in phantasmatibus sunt solum imagines sim gularium, non singularia. Tertio notandum, quod esse in particulari sit deessentia quidditatis sensibilis, potest dupliciter intelligi. Pii- riecti m,
- mo, vim essentiale , vel Vt proprium dos να. genus , vel ut disterentia . Secundo v tmodus intrinsecuri concomitans ipsam essentiam. Primo modo non eae verum formaliter a sed bene radicaliter , quia materia est pars quidditatis Dentia autem quidditatis sena-
ade shilis diffinitur absque omni ordine ad singulare , . secundo ergo modo erit verum, quia sunt quidam modi essentiales, intrinseci, qui concomitantur esseni iam habentcm csse in singularibus ut esse perfectiam , est primo pium passioniam, de esse inii gularibus quiduitatis sensibilis o Quarto notandum,quod cognitio persecta adlluc dii plex est. Prima diaeitur in genere, de haec requirit tan . mitem tum cognitionem pr dicatorum etan pers L italium , de intrinsecorum. Secum da dicitur persccta terminativa. , quia rem ipsam cognoscit, & secuniadum es lentialia, de secundum mod lia , prout etiam modi illi sitiat si iam latium,& in singularibus de hoc loquitur S. D .. Quinto notandum , quod cognitio rei ex duplici capite poteti s sari. Pri-- amo quoad constituentia ei sentiam , scilicet quoad genus, de disterentiam. Secundo quoad determinantia rem
270쪽
ad existentia-. Nam si res realis est, latam. Haec autem semper relucet in non solum habet essentiam, sed existentiam. Si a primo capite pens tur , non est opus, ut intelligatur, prout habet esse in particularibus.
Nam destructis singulis hominibus,
adhuc remanet hominis ratio. Secundo vero modo est necesarium, quia istetitia se habet ut terminus cognitionis rei.existentis, quae est singularis . Sexto notandum, quod in hac cog nitione naturae prout existit in singularibus , non est neccssarium, quod
intellectus singularia diroste cognoscat , sicut nec opus est dum ad phantasmata secundum se consider ta se conuertit quod illa directe intelligat, cum in ilis naturam uniuersa. lcm an tueatur. Ideo nota, quod aliud est cognosccre modum naturae existentis in particulatibus , ct aliud est cognos re particularia . Nam modus ut habet rationem uniuersalis ut quo, quia dicit modum, quo singularia subsistunt, potest directe cognosci ab intellectu . Sed lingularia non cognoscit nisi reflexe . Et ideo intellectus dicitur cognoscere directe naturam repraetcntatuin per phantasmara, ctrcflexe ipsa phantasmata, nec hoc durum est, quia etiam sensus cognoscit accidens existensiὰ substantia, ct tamen non cognoscit ipsa substantiam.
Quoad stiri indum principale con- cli ' est. Intellectus intelligendo,necessario coniuertitur ad phantasinata .
Probatur. Obiectu imellectus nostri cst qindditas rei sensibilis. Sed quid-ditas rei sensibilis nequit cognosci nisi prout habet esse in particulari sensi-hili. Ergo per conuersionem ad phantasmata, quia in eis relucet sic, ut supra explicuimus. Ad primum dicendum,' quod. intellectus non est in actu, nisi dum per speciein actu intelligit rem rrpraesen phantasmate,& ideo semper necessarium est phantasma. Ad secundum dicendum , quod phantasma est similitudo rpi particularis,unde imaginatio iron indiget alia similitudine rei particularis, sicut iacit intellectus . Ad tertium dicendum , quod ibi posuit differentiam inter intellectum existentem in pura potentia, de inter
ipsum constitim in in actu . Nὶ , dii est in potentia indipe' motore, da vero est in actu , non, sed 'cipsti potest agere, sed cum hoc, quod se conuertat ad phantasmata. Ad quartum dicitur ad maiorem , quod nullum agens acio utitur ni Ii illud cognoscat, vel pei se , vel per aliud. Modo ad impermariti it li fetus imaginatio cognoscit singulare . vel secundo dicendum, quod in te lectus conrodo cognoscit, quo utitur phai
lasmate . Eo autem utitur , ut est quoddam repraeserit alitum , reprae sciitat autem uniuersale, prout illuminatum est, in eo relucet qui ' diatas rei materialis secundum supra
Ad. quintum dicendum, quod non est primum, quo fuit species abstracta, sed est aliud simile. Ad sexti ini dicendum, quod uniuersale no intelligitur, nisi ut in particularibus existit, nec tamen haec cognitio dicitur comparativa, & comis plexa, quia intellectus rem simpliciter apprendit , ut habet esse in hoc, & in illo , non comparando tamen illam formaliter ad hoc, vel ad
illud . Ad septimum dicendum , quod
modiis intrinsecus sit extra rei cognitionem , de dii sustionem potest duplicitet intelligi. Primo cxtra quid-ditati uana, & hoc ver ina est . Secundo extra totalein, de persectam quid-ditatiuam,& modaleni, hoc fal-