장음표시 사용
251쪽
tinio XIX. IX. XXI. possunt sine subiecto esse.
Quinto rememorandum est, id oin superioribus declarauimus . vide. licet,quod quaedam sunt sermae, quς solum se habent,ut quo,s illae, quae sunt eductae de potentia materiae, &consequenter fiunt corruptibiles. Α-liae sunt formae,quς se habent ut quo, de ut quod, s. qtiae secundum se habet esse, de esse dant supposito, dc hae non
educuntur de potentia materiae, sed dicuntur quo , ut dant esse composito materiale,& dicuntur quod, vster se subsistunt, dc totum eorum esse non comprchenditur a materia, & habet aliquam operationem propriam , in qua non communicat corpus,de tales sunt animae intellectivae. Quoad secundum conclusio est. Anima intellectiva perpetua est, immortalis. Probatur primo. Si anima habet propriam operationem absque corpore est separabilis,& immortalis . Sed anima habet propriam operaiionem a corpore nodependente, s. intelligere. Ergo. Maiaior est Arist. vi supra. Minor eli vera,
Respondent aduersarii primo, Pesse separabile a corpore stat dupliciter. Primo secundum esse,secundo secundum operationem. Sensus ergo Phil. est, quod si anima habet propriam Operationem erit separabilis a corpore, non secundume: se, sed secundum operationem. Secundo reis spondent,quod habere propriam opeiationem stat bifariam. Primo absolute . i. operationem nullo modo esse comunicabilem corpori. Secundo secundum quid .i. habere propriam mperationem non dependentem a corpore , ut ab organo, ab eo tamen de pendentem ut ab ob: celo, quia anima
nihil intelligit pro hoc statu, line pharasmate. Sed contia primam responsonem arguitur.
Quia ibi Arist. ex separabilitate secundum operationem, arguit separabilitatem standum este,quia operatio sequitur naturam operantis, de est eius certissimum testimonium. Contra secundam in statur, quia dependere a corpore, ut ab obiecto non a guit corruptibilitatem, nam per hoc distinguitur a dependere a corpore, ut ab organo,quia sic dicit fixionem,mo apertissimis verbis docuit Arist. tex. F.& 6.quod intellectus possibilis est immixtus, i. non alligatus organo corporeo. Sed adiiciamus animam per Dei potentiam posse intelligere ii et immediate species insunderet, ut ficit in raptu Ergo non repugnat anima intelligere siue phantasia sensata.
Cofir. per Arist. Ir. textu primi de Aia ubi habet ut dixim indubitatione
cist. An animae operationes sint communes,& habenti . i. corpori,an verosit aliqua, & animae propria Opera. tio . i. vi distinguitur contra corpus, textu autem is concludit hanc conditionalem . Si quidem igitur est aliquid animae operum, aut passionum, proprium, continget utique eam separari sic. Non ergo eit necessarium
ut dicit Caiet. qtiod habere propria
operatione excludat corpus non soluvi Organum,uerum etiam ut oblectu,
quod non facit anima pro hoc statu, sed susticit quod non habeat communem operationem cum corprie, ut operatur, non dicitur autem corpus
operari ut obiectum, sed ut organum, ergo vult dicere,quod anima si habet propriam operationem in qua corpus
non communicat ut organum, erit
separabilis. Hanc aute habere docuit tellio de Anima, dum dixit intellecta esse immixtum, non assi xum o gano corporali,&c. Nec satisfacit responsio Caiet .dicelitis Arist. facere intellectum immixtum , ct separatum limo quid dilative. i.dissinit: ue, quia abet propriam desinitionem. Secundo per tective, quia non dependet aquali
252쪽
qiulitatibus corporis, quia . s. non sit nec calidus, nec frigidus. Sed non fecit eum separatum existenter in quo modo stat difficultas) cum fecerit eu corporis actum. Nam constat Arist.2.degenerat. animalium cap. 3. dixin se mentem esse immixtam, & cum eius actione non communica re compus. Ibi autem tractat ordinate de animabus. Primo de vegetativa deinde de sensitiua,.de tertio de intellectilla,q iam ibi mentem secudum quod nominatur ut bene notauit Magister meus in sit a Theologia Arist. Hyer irimus Soncinas lib. t. cap. 7.appellauit. Ista enim sunt verba Arist. Itaque cxtrinsecus aduenire eas animas, .c
vegetatiua ,& sensitiva de qui b. se monem secerat) impossibile est,neq;
enim ipse accedere possunt, cum misse parabiles sint, neque cum corpore. Semen enim excrementum alimeniati mutati est. Mens ibia extrinsecus accedit,eaque sola diuina est,nihil enim cum Cius actione communicat actio
corporalis. Ex qu:bus verbis tria deduco. Primum, quod ibi non loquitur de intellectu agente, ut voluit Caiet. sed de anima intellectiva. Probatur. Quia ibi enumerat animas cum suis potentiis , ergo non potentiam , Secundo. Quia dicit ibi mentem intclligere, intelletius autem gens non intelligit, sed causat intellectionem. Tertio. Quia eam ibi facit immixtam,& senaratam, & hoc ideat tribuit intellectui possibili, qui est
formalis potentia animae. Nam textu 3. tertii de Anima dicit,intellectum postibilem esse impassibi jem,textu .esse immixtum,textu 7.esse separatu,q conditiones attribuuntur postea et itellectui ageti ab eode Arist. tex. I9. unde quod uni conceditur,ab alio non atur.Secundo deduco animam intellectivam extrinsecus aduenire, &consequenter non educi de potentia Inateriae,& consequenter non dependere a materia in esse, de conseruari,&consequenter esse sepatiabilem , &immortalem.Tertio deduco Arist. ibi definiuime, animam habere propria operationem, in qua non communicat corpus intellige ut organum, nam , ut dictii est concurrere semper xs firmauit Aris .etiam respectu intellectus agentis, cum eius officium sit illi istrare phantasinata j Ergo cum dixerit primo de Anima tex. is . conditionaliter, quod si anima habet propriam operationem in qua non communicat corpus est separabilis,& hic affirmet eam habere talem Operationem , deducendum venit, ipsum tenuisse liquide, D clare animam esse separabilem, & immortalem. a. Si Arist. intellexisset facere soluintellectum agentem separabilem , immixtum, de orga no corporali carentem, non vero possibilem, qui est
ars anim , ut dicitur in primo textumus terti j , tot inconuenientia s uerentur. Primum,qund sibi contraiceret. Nam in secundo de Anima tex. a 8. affirmat,quod anima deternu natur vegetatiuo, sensitivo, intellecti
cludit, quod intellectus noster quem supra secerat partem animae in vides aliud genus esse animae a vegetatiuo,& sensitivo, & sic solii in contingere separari, sicut, perpetuum a corruptibili. Quomodo ergo poterit facere intellectu in possibilem inseparabile ,& mortalem in eadem serie dicendi in intellectu enim vidistinguitur ut pars animae intellectivae, a sensitivo, α v egetatiuo ibi sermo est. Talis autenon est agens sed possibilis. Secundia. est, quod Milet mancus non ponedo in hoc discrimen interitatellectum agentem, & possibilem, i inmo eadem utrique attribuendo ut supra. i Secudo principaliter probatur G- clusio. Per Phil. secundo de anima
dicentem, nihil prohibere quasdam
253쪽
partes esse separabiles, cum nullius corporis sint actus. Et in secundo dicit quod de intellectu, & speculativa potentia nillil adhuc erat manifestu , vim ni essent separabiles, vel non, sed
videbaimargentis alterum an in .aecia
D, S posse separari, sicut perpetuum
separatur a corruptibili. Respcindent contrarii, quod per separari intellerat Piul. separationem in operando,& non in citendo. Et secundo quod ibi loquebatur de intellectu agenate, quieti subitant: a separata. Sed co-tra primam stat sensus Phil. ibi loquentis de separatione vera , & reali ab organo, quod illa maxima. Intus cxistetis&c: sit adet. Contra lacu damstant impugnationes superius factae. Tertio Phis primo de anima tex.
decimo sexto ait P amare, cogitare,c similia cum corpore destr uuntur. At
intellectus est quoddam diuinum, Aimmobile.
Quarto. Libro secudo de partibus
animalium attestatur, quod in actione intellectus nihil communicat corpus, & ideo est separabilis. Et r. dei' eratione a animalium, cap. tertior aec habet. Restat igitur ut mens sola extrinsecus accedat, ea quae sola diuina sit, nihil enim cum eius actione comun icat corpus. Ex quibus verbis habemus anima non educi de potentia materiae,& consequcnter in esse, conseruari non dependete a corpore, habereq. operationem propriam, &consequenter secundum eius principia esse immortalem . Haii. q. veritatem assecuti sunt plures alii Philoso
phi apud Eugubinum de perenni phi
losiophia lib. 9. cap. & 3. Quinto. Libro primo limiliter de
partibus animalium cap. primo alti innat, non esse l)hysici tractare de anima intellectiva, quia. eius esse non
pendet a cor N. Sexto. Primo Ethicorum cap. II.
habet, quod ea, quae accidui in hunc
mundum , parum mortuos ostendunt, vel eis prosunt, quia haec non siti sciunt beatos facere, qui non sun nec eos qui beati sunt, non beatos constituere . Ergo secundum Arist. Anim. V poli corpus remanet,& beari possum, unde patet q, in primo Et hic.
cap. decimo locutus cli de fulicitate huius vit.c, quae non est poli mortem, in cap. autem i I. locutus eii de felicitate . absolute, tu .ae post hanc vitam bonis supcrcit. Septimo. Natura non inclinat ad impossibile; Scis ii Hellectus humanus desiderat infinita intelligere, immo, Deo cognito, cupit ipsum videre,V luntas etiam in summum bonum se tur , quod in hac vita non potest adipisci . Vii de in aha sperat ipsi coniungi . Propterquar non parcit urgiliis ,re laboribus, quaeritq. polt se relinquere nomen bonii, ut uaemorra eiussit in benedictione, luet Omnia anima intes lectiva maxima connaturalitate,& perpetua firmitate amplexatur. Et ex quibus tanquam perpetuis testimoniis litae immortalita tis, se a corpore elle separabilcm declarat. Octallo. Anima intellectiva cum sit nobilissima novi fletur, aliqua ra i ne ex infirma, & spurcillima ma si minis educi. Ergo a l eo creata ccnsenda et , & ad eum, qui cana cre ult, tandem reducenda, ut qui eam imcit ad se, & inquietam eam constituit donec in ipsum requiescat, tandem illam adsutrahat, appetitum eius satiet, ut mobile ad suum locum perueniat.
Nono. Res corruptibiles quanto
magis senescunt, tanto amplius deb liores fiunt . At e contia intellectus, quanto iMa is in dies crescit, taro maiagis virtuosior, & validior e ficitur. Ergo siginun est, quod per deficientiam non corrumpitur, sed per suam
254쪽
mortalitatis animae censetrar, quod sic intellectum pro cogitatiua,sed scios pientiores viri mundi oblectame pro intellectu agente, vel possi t spernut,diuitiis renuci at,dc multis bili. Ergo cum hic dicat Phil. intelle asperitatib. se subi j citit. Propterea od ctum passivum esse corruptibilem,
tilometaneu, e& leue huius nostri sῖ- faiedu quoq. erit, 'd ala cuius est ρο- culi supra modu aeternui gloriae pod' temta sit corruptibilis. Confirmatur in ipsis operari diiudicant,ac tenent. quarto, a si liuellectu passivo cogita. Vndecimo. Vniuersuin non est di- tiuo intelligeret dixisset viis sine noccςndum uniuersali bono carere, sci- nihil cogitat aninia,&nodinisset, silicet bono ordinis uniuersi. Hic au- ne hoc nihil intelligit anima. tem ordo maxime postulat, ut nobia Quinto ait, quod verba Phil. primo hora infimis dominentur. Ergo hoc de anima tex. 66.non essent ad propoid . tenendum erit esse oldinatum situm, quia ibi loquebatur de passio- in ordine intellectiralium,i ration nibus aiae, distinetis contra suppositu: . Iium. Videmus autem, quod in hac hic autJoquitur de nobis hominibus. vita saepe improbi viri praesunt, Se Io pio tac tua opinione assu-
contra bonos tyrannidem exercent. mit quasdam auctoritates Phil. ut ex Putandum ne igitur erit,quod iudex I. Ethiciquo in loco asserit alam seIi-
non adsit, qui hunc ordinem inuer- citari fm quid. Si aut es ictiminoria- sum ad rectitudinem no deducax, p .lis felicitari posset sina plic er. Aggluniendo matbs de malis, & pr mi a la- tinat qda agra, sed ex dice dis Ibluetur. Operinis mendo bonis de bonis Hinc DGlem. Adqertedum est ergo primo,quod nes an lib. 3. recognit fatetur se ab ore Div. species operationum sunt in duplici ma duli Petri. c verba audiuisse,si Deus iu- differentia. Quaedam enim etiam c6- ι i.
sei , anima immortalis est. vide' posito sulcomnaunes, ut amare,odio D. Chri soli. hom. q. de prouidentia. habere, remihi Ici, & consimiles, quaei Duodecimo tande, hocide suadet cum aliqua passicine,& immutatione ora leges, legislatores, & virtutes, qui sensitiva,& corporali fiunt. Aliae vero sine pretenim esse no possunt, couinci- sunt operationes propriae animae, minurq; ex coi colensu bonos um, qui quibua corpus non communicat, ut semper fecerunt alam immortalem. intelligere, α velle. Phil. ergola texo od ad tertium scilicet quo ad 2o. negauis primaSOperationcs remaonnionem Caiet. dico ipsum tenui se nere, P Pea id intellectus passivus .i se Arist. sensisse animam esse mori . cog: aliua,' immutatur a sesibus cor
Iem, & quia expositio S. Din. sibi ruptibiliscit. Sed ala ut in lectiva
repugnabat,ideo illam conatur euer- est, simpliciter impassibilis est. tere. Inquit ergo primo exposiHione Secui. do notandum, quod cogita S. notis circa ly reininiscimur qditiva dicatur intellectus, hi fariam in- isticitH. iis D. Thomas interpretatur du remi- telligi potest.P lino absolute, & hoc ι uiata, niscentia animae post mortem male est scium, cum sic inici lectus dicatur p.rim , stare,quia si de reminiscentia animae tantum de agenIe,dc poli, bili,cogit, itis. . VIocutus suisset, dixisset reminiscitur, trua autem est scitius interior , quae&non remiscimur. Secundo, quia sciasibiliter jurinutatur. Secundo secaly quia, secundum expositionem eius dum quid . i. in orditae ad pastiones mihil facit, & tamen est nota causatis in pretias a sensibus u cogitainum, Tettio dicit,quod lyintellectus ista quα aliquid de ratione participat, ex uus male ab eo ex ponitur pro cogia eius coniunctione ad intellachim, de
255쪽
suus,scilicet non formaliter, sed participatriae.
Remim- Tertio notandum , quod duplex sentia du est reminiscentia. Prima dicitur stn-plex. sitiua, & haec est cum immutatione corporali, & non remanet in anima separata. Secuda dicitur intellectiva, quae non est nisi intellectus speciebus in Brivatus, & haec remanet iuxta illud Hi ronymi r Di scamus in terris, quoniam haec scientia nobis remanebit inc lis, sed de his insta. Sesus ver Quarto erm sic interpretanda est boru Phil. litera Phil. Anima intellectiva, quae
est vere quod est, perpetua erit, immortalis , sed non reminiscimur post mortem eorum, quae in hac v:ta nouimus, scilicet quoad illum modu. s. per conuersionem ad phantasmata , cum auxilio exteriorum sensuum, quia anima rntellectiva separata,tun - . . non dicitur pati. Passivus vero intel- lectus i .cogitat illa,qtiae participatiae
. intelligit corruptibilis est, sine cogitativa autem nihil intelligit anima' pro hoc statu His stantibus ad primum Caiet dicimus, quod anima quandoq. si initur pro corpore secundu illud Domini. alii amat animam siuam perdet eam, δε quandoq. compositum sumitur pro anima, quia anima est princi- Iralior pars compositi, & sic ly remi- niscimur,stat hic pro anima. Secundo dicimus, quod ly reminescimur stat, pro toto, sed pro anima, ut pro meis, dio, ut ili sensiis. Non reminiscimur
quia, non deseruiat literae, facit enim sensum, quod post mortem non remniscimur, reminiscentia . s. sensitiva, ' quia intellectu, passivus. i.cogitatiua
Ad tertium dicendum, quod cogi.
tellectum absolute, sed intellectum passiussi,& corruptibilein, nee hse est
incbnueniens, cum Phil. hic rex. 8.vocet etiam phantasma intellectima, l& per hoc patet ad quartum. Ad quintum satis dictum est,quod de anima, quae est principalis pars in
Ad sextum dicendum quod ibi co- siderauit hominem pro preseti statu. in 0. aut Met phy. pomit felicitateiri hominis post morte in cognitione substantiarum separatarum , non expli-
cando modum, quem tandem docuit Theologia.
est, quiad requirere determinatas di- tasturi, Ositiones stat dupliciter. Primo in- turineri, de sic verum est, quod anima in fieri requirit determinatas dis siti nes. Secundo in facta esse, & semper,& hoc falsum est , unde potest separari a corpore.Secundo dicitur,quod maior valet de irmis, que solum se
habent, ut quo, anima autem se habet ut quo, & ut quod, & ut quod
Ad secundu similiter dicitur,quod cessan te ratione Ermae, quae se habet ut quo,scilicet in Prmare carpus, Aeipsemet cessat, sed hoc non valet deforma , quae se habet ut quo, & vi :quod, nisi quo, adquo, nam quo ad
quod eum non dependear a corpore, ideo non cessat,ipis cellam .
Ad tertiit dicimus, quod illa uni est accidens separabile, quod autem
accidens non possit unire, & mana tenere duias substantias stat duobux modo. Primo tanquam causa, & hostfalsum est. Secundo tanquam quosdam relativum consequens ipsa uni nem, . hoc verum est, quia sequitur forina in secundum quod per suura. esse materiae vilitur. Secundo possumus dicere, quod est accidens insepa- .rabile pro illo Iunc,pro quo uniod rat,&vnum contrariorum alteri non dominatur. Ex viatoria autem uni
256쪽
ri . Vriter tibi Irin contrarii fit accidens separabile, nec
hoc miruna est, consideratis umbili
. Ad quartum dicenduim, quod in
in homine tria sunt consideranda, scilicet materia, Brina, & vnio inr-mae cum materia, qtiae est unio actus cum potentia. Modo dico, quod corrupto composito dicitur corruptata substantia, scilicet coinpleta,quia iarim non est amplius krma materiς,& quamuis illa vitio sit accidens, sita natura tamen labiective dicitui iubstantia , quia nominat silestantiam,
Ad quintum dicendum, quod aliquid conuenire alicui stat dupliciter . Primo tanquam consequens materiam, de hoc non semper inest. Secundo tanquam consequens is
esse sermani corporis conuenit anti mae ratione materiae, id est ut est eius actus. Secundo dicitur, quod conuenire alicui per se stat bifariam. Primo p r modum actus prunt,idest e L. sentialiter,&quo adesse. Secundo per modum actus secundi,sicut conuenit homini ridere , igni sursum esse. Modo uniri materiae conuenit animae per modum actus secundi, de ideo non est necesse, quod semper ei in actia conueniat, sed bene in potentia, sicut non semper homo actu rudet, & si potentia semper sit risibi
lis. Tertio dici tui, quod maior est vera eo modo, quo illi conuenit per se, modo dico ad minorem , quod esse Qrniam corporiscomaenit animae per se, ut est quo , de non ut est quod, & ideo secundum hanc rati trem potest separati . Quarto vid tur responderet S. D. prima parte,
quaeli. I I 8. arti 3. ad tertium ,lcilicet
animam duo habere . Primum eliquod sit Graia corporis, de per hoc
non creatur ante corpus. Secundu ,: cii quod non dzpendeat a corpor e ,
ut intellectura, & propter hoc in
a corpore separari. Ad sextum dicendum, quod unuri , vel non uniri materiae arguit co ruptibilitatem si sit uniri, Ut quo,&ideo Angelis, & animabiis nostris non potest esse commune, ut dicunt quod , quamuis diuersimode. Ad septimum dicendum , quod differentia est inter motu, dc est e, namotus est accidens, unde si est infinitus respicit causam extrinsecam infinitam mouentem , esse autem infinitum dicit entitatem infinitam ab intrinseco . Licuit ergo Phll. arguere ex infinitate motoris motum infinitum, sed non esse insita itum. Secu
do dicitur , quod infinitas animae est secundum quid,idest in duratione. Ad octauu in diximus in superi cibus. Ad nonum aliter respondendum est ex principias fidei, M aliter ex solo lumine naturali. Nam secundum fidem argumentum inualidu est, unde non urget, nisi ut stamus in puris naturalibus. Sed Philosisphi argumento possunt resipondere . Plini quod uniri corpori, est animae con- nati irale in principio sui esse, non a tem postquam separata est. Vel smcundo , quod in anima erit desideriuvnionis, sed deficiet causa, idest noua dispositio materiae. Vel tertio,
quod itatus extra corpus non erit ei violeratus, cum in eo non detineatur. per v iolentiam, nec ut extra locum suum. Vel quarto aliqui negarent. quod anima separata appetat reuniri corpori, cum extra llud dicatur
libera, in eo, quasi in carcere potata. .vel tandcm , quis dicere poterit , quod animae non est connaέur te unici corpori, nisi, ut se habet, ut quo, nam ut se habet, ut quod . est ei connaturale per se subsistere, d se habere, non ut pars, sed ut quoddam per se subsistens, de per hoc pa-
257쪽
tet ad replicam . Si igitur anima conώsideretur ut quo est contra etias naiaturam status separationis a corpore, ut docet S. D. quarto contra gentes, cap 89. & Fcrrariesis .c5tra gentes cap. 8s. Se 9 . Et ideo ut est quo, seu λrma corporis maxime ei cupit uniri. ut habetur Ap .6. & docet S. D.
tum . At si consideretur , ut quod, esto con naturale manere separata a
corpore, quia se habet ut completa sebitantia, de ita habet modum alium turalem intelligendi secundum
S. D. I. 2. q. s. artic. I. ad secundum.
Ad decimum respondetur ad prinitationem minoris, quod intellisere cum phantasmatibus non est absolute propria operatio animae,sed solum pro hoc statu, pro quo indiget adminiculis sesuum. Secudo dicitur, quod duo sunt consideranda in anima. Primia est, quod est forma corporis, ω ideo ei unitur,& eo utitur, ut obiecto ad intelligendum. Secundu est,quod non solum est actus corporis, & est quo corpus uiuit,verum etia est quod per se subsistere potest. Ratione primi est quidem ei connaturale intelligere
com phantasmatibus, non autem ratione secundi. Hinc deduco, quod cuArist. cognouerit naturam animae intellectivae, & differentia, qua differtabalus sorinis,scilicet quod est per se
sibsistens, de organo corporeo non alligata,inde optimEcognouit ea non indigere phalasmatibus, nisi pro hoc statu, quod voluit explicare tex. χαdum dixit , quod non reminiscimur ii mortem idest per conuersionem ad phantasmata. Anima igitur sep rata intelligit dupliciter. Primo per species hic acquisitas ut docet. s. D. I.
cepto F iides defici t i.Corintli. I 3 .Secundo per species a Deo insulas fineunde o. D. p. p.q.89.a. s. Sed per has minus clare cognoscit in via cognita,non autem alia
Ad undecimum negauit quod illa verba sint Arist. secundum expotationem S.Thomae,nam ibi solum habetur, quod cornisto toto composito non remanent nisi elementa, ex quia hus coponebatur, loquebatur autem de compositione, & resolutione cor
poris , quod est illud , quod solum
Ad duodecimum dicendum,quod nihil,quod incepit esse per generatio nem, Sc mutatione physica at V incepit m p simplice emanationE, ut Angeli,aiae nostrae &c. psit esse aeternum. In secudo autem Metaph. probauimus Arist.cognouisse creationem.
Ad declinu tertium diximus, quod Phil. per intellectum passivum intel
lexit cogitanuam, ut exponunt S. D.
Averroes. Themist. Io. Gramin. ω'alu quam plures illustres auctores. Αd decimu quartum primo negatur maior , scilicet quod si intelligere sit phantasia, vel cum phantasia antima non est sepatabilis, dicit. n. S. D. quod similem propositionem no asduxit Phil. ut secundum rem veram, sed tantum secundum aliquam apparentiam. Secundo dicitur ad minore, quod intelligere non est sine phant si a pro hoc statu, no autem absolute, nam anima etiam pro hoc statu intelligit immaterialia, se ipsam ,& suas Operationesin tamen hcc secundum se non habent phantasmata, de si intelliguntur per phalasmata emetu u, idest per aliud, in hoc statu, tandem debent intelligi in alio statu secunduse,quia secundum se sunt entia intelligibilia. Tertio dicitur, quod phil.
destruxit illam propositionem in te tio dicendo, quod intelligere non est sentire, & quod intellectus non est affixus organo corporali, dc quod
non indiget corpore, v t organo , t euinstrumento, sed tantum t Obi
cio, quia pro licc statu intelligit pcr
258쪽
Addecimum quin tu dicendum,m hominum, & iumentorum ramus est Interitus, & una conditio quo ad corpus,non autem quo ad animam,nam quoad animam multae sunt disserentiae. Prima, quod anima a solo Deo creatur,animς vero brutorii ab agentibus particularibus de potetia materiet educuntur, ψ significavit Spiritus Sanctus dum loquendo de creatione hominis dixit. In sufflauit in faciem eius spiraculum vitae, et de animabus
brutorum, producat terra anima viventem.Secunda,quia anima intellectiva se habet ut quo, δ ut qd, S: aliae sotu ut quo.Tertia qd dominatur materiae, de corpori, unde multa agit eo renitente, Animae vero brii tales sequuntur appetitum corporis. - Αd decimum sextu dicendii, quod salsa est maior loquendo de rebus, ut res sunt, quia quaedam sunt creatae corruptibiles, & quNam incorruptibiles. At loquendo de rebus in ordine
ad creantem .f. ad Deum, sicut omnia ex nihilo creauit, ita omnia in nihilum redigere potest.. Ad decimum septimu dicendum, quod Operationes animae , quTdam runt corporales, dc quaedam spirituales, in operationibus corporeiI sen scit anima cum corpore, sed in prΟ-prijs .i. spiritualibus nequaquam, Fcii suandoq. deilaiant operationes intellectus, ut in decrepitis, hoc est per accidens, scilicet non ex desectu intellectus, sed ex defectu virium sensitiuarum, quibus intellectus pro hoc statu necessario utitur.
Ad decimum octauum dictum est, quod animae remanent distinet numero, per Ordinem ad propria corpora, quorum fuerunt formae. Ad decimum nonum dicendum, quod si Phil. de immortalitate animae,quandoq. locutus eii sub conditione hoc fecit. Pcimo , quia eo loci hanc rem no intendebat determin re , ut fecit in primo de anima, dum dixit. Si intelligere est ph .iatasia, aut sine phalasia, H amma habet propria Operationcm,vel no h .ibet, hoc enim
erat determinaturus i tertio. Secundo, quia ly,si,non stat dubitatiue, sed dissinitive pro ut ide significat. quod est, sciit etiam sumitur quando l. lyvidetur, pro eo quod tale videtur, &tale est. Tertio, quia i Nuebatiir s cundum aliorum ici uel uias, qui hoc poneban t sub dubio. Ad vigesimum dicendum , quod anima intellectiva potest dupliciter considerari. Primo secundum silain substatiam,& ut est sorma abstracta. Secundo ut informat corpus , s cundum quod faciunt etiam Drmae corruptibiles . Primo modo est incorruptibilis,& de consideratione potius Metaphisici, qua Physici. Secudo v ro modo, sicut conuenit cum formis corruptibilibus inBrmando corpus , ita etiam conuenit cum eis in consideratione.Secudo dicedu,qd anima dicatur corruptibilis,stat bifaria. Primo in recto,i.secudum sua natura, dc hoc falsum est. Secudo in obliquo, i. ut est Qrma corporis corruptibilis, de hoc
modo Phil. eam connumerauit intecssirmas oerrilptibiles.
Ad vigesimu primum dicendum, quod ala sit natura stat dupliciter. Primo ut forma,& ut quo,de sic dic, tur natura,& inseparabilis. Secudo ut anima intellectiva,de ut quod, α sic dicitur separabilis . Primo autem locutus est de ala Phil. in stilo Phy. Ad vigesimu secudii dicitur, quod Phil. assumit hanc propositione. Locus separatur re manente, forma autem non potest separari remanente, quod cocludit, qi id anima remota, necessatio moritur corpus. Secundo dicitur, quod valet de anima, ut est quo,non ut est quod.
Ad vigeiimu tertium dicendum, quod
259쪽
sensus verborum Phil. talis est, 'liod mutn.satis sepria cunnesta principia,qilae se mouent per accides, Ad trigesimumprimum dicendumμ-rruptibilia sent per accidens, quia quod in homine duo Dat .caniz. sunt in corpore corruptibili, & ideo & corpus. Orpus autem est illud:
dici corrupta. Vel secundo dicitur, quod illa principia bifaria inconsid rari miliatu. Plinio secundum suam subflaiatiam , dc sic nunquam asseruit Phil. ea eiis corruptibilia, nana intelligetitia mouens c tum secudum aliquos mouetur per accidens , de tamen non est corruptibilis.Secundo viserna abier principia, vel mouentia,&sic, quoad hanc rationem corrum- putur, quia mobili corrupto,mouens amplius non mouet.
Ad vigesimu qtrarium dicendum, quod ibi loquebatur Phil. de felicit
te presentis vitae, quae est communis corpori, de animae, nam felicitas ani mae pro alia vita perpetua est Ad vigesimu quintuin dicendum quod secundum Arist. homines Cres timent in morte. Primo, quia stantur, quod a mrtiori superentvl , .Rm'rte, quae est omnium sortior, deterribilior. Secundo, qilia post hanc vitam nihil boni, vel mali videtur eis supercise , 'On. absolute, sed quo adsertitudine, quia illam amplius excr-cere non poterunt.
Ad vigesimu sextum insta respondebimus per singulare quaestioncna, .ii. At anima sine phantasmate intelligat. Ad vigesimu septimum dicedum, quod anima creatur a Deo, de non educitur de potentia materis, quia sic totum luit esse, esset esse materiae, qd n tradicit Phil. qui, ut probamusina,& ideo corpus brutorum ,& ho, minum corruptibile est, no sic anima nostra .Secundo dicitur, quod anima nostra conuenit cum anima bruti in insorma do,non vero in esse, quia anima nostra est quo, & quod, dccideo ut quod est incorrupribilis,& sic conis uenit cum intelligentiis. Ad trigesimul ecundu dicendum. I'rimo,quod Damasc. per incorruptilitatem intelligit immutabilitatem, non naturq, sed morunaa. de bono ad malit,& hanc angeli,& animae nostrenabent per diuinam gratiam emo cem . Secundo dicitur, quod ly ex
gratia, idem sonat quod perde dentiam, quia tam Deus indepenicencium, denter est immortalis.
limes DG Ad trigesim utertiu dicendunt, da quia trl- incorruptibile habet quod possit scinerentur per esse dum est , quia in eo non est principium cori uptionis, non tamen sequitur, quod sit fora per independenter, & ideo potest a Deio creari. Ad trigesimumquartu dictum est,
an ina est mrma ut quo, subsiAd trigesimuquin tu diitium est et
quod dare esse vegetatiuum, de sensitiuum remanent in anima separata virtualiter,sicut etiam ipst ab intellectiva continentur, ut iu locia exnlicatum fuit.
Ad trigesim 3 sextu dicen ii, quod
anima nostra secundum hunc statum - .. xς I ipparata sicut acquirit alium
mouetur per accidens, dc separata mota discreto , ut explicabimus in prima parte.
statum, ita adipiscitur aliam maiore perfectionem. f. ut intelligat ad nam dum substantiarum sepa ratarum.
Λdtragesimu septimu dicendu,qd bonum
260쪽
bonum animae nostrae sepranaturale Occidente in orientem, & motu rape peccatum totaliter tollitur.i. gra- plus de Oriente ad Occidentem,Mtia diuina, athonii naturale minuitur, ignis motu suo naturali sur sitim te Tnon quo ad potentiam, quia semper remanet, sed quo ad habilitatem ad gratiam, quia per peccatum infirma
Ad trigesimuin latiu dicendum, dit, & motu circulari in sua sphaera, ut asserit Arist. primo li. Vel dicendum secundo, quod unius naturae est 'nus modus operandi considerando illam naturam secundum se, sed ut
quod anima in corpore existes orga- participat naturam superior s potest no utitur, & ideo eo debilitato vide- habere alium modum,ut continguintur debilitari,sed sic non est,quia defectus prouenit ex parte instrumenti. i. ex parte organi. Secundo dicitur, quod anima in sene, si debilitari videatur in actionibus corporalibus, confortari tamen conspicitur in intellectitatibus, & magis perfici, quod est signum independentiae civis aco pore,ut quodia Ad tripesim Donu negatur maioTab intrinseco, si creatum sit sine materia inferiori, ab extrinseco est veru, quia ab eo qui omnia creauit,in nihiι
anima vi participar de intelligent ijs. Quod autem Arist. tenuem animam nostram post hanc vitam intelligere docuit primo in nono Meta ph .leX.22 quo in loco tradit iros non posse perfecte cognoscire subilantias separatas, sed. hanc nostram ignorantia non esse sciit c cita icin .i. pi tuatiliam, nunquam reducibilem ad aettim, sed in hoc statii ad actum non reducitu ut tradit ipse secundo Metaph. tex .r Ergo in alio . Secundo hoc docui, tertio de Anima teri ysi. ubi docet intellectum nostrum separatum pos Ru quadragesimu negatur maior, set aliquid intelligere, quod noirpo in eo quod per se subsistit incomple- test dum non eli leparatus sm ea qil τte,ut facit ala nollia separata, procedit enim de per se subsistente complete. Ad quadragesimumprimum argumentirin,& sequentia,Optime, subtiliter respondet magister meus Hi ronymus Soncinas, quem Regente in liud o Bononniensi habui, & pronaotorem ad Lectoratus gradum anno II96. quas responsiones hic apponam, quoniam sit btiles filiat. Ad
quadragesiinu primu ergo arsumentum respoadetur adantecedo, quod una natura habeat unum modum operandi stat duplici tui . Prriano in e demordine, & sic veru es , unde alii-ma nostra labii habet duplic in m dum operandi nati iralem. Secundo absolute,de hoc eIt sal; ia n,quia potest habete unum modum iraturalem,&alium praeter naturam,ucut orbes planetarum ii otientur proprio inuiuab
tradit a Thom. in opusculo contra: Averroistas de unitate intellectias. Tertio hoc idem annuit tcrtio de an
ma tex 2O ubi tradit, nos non reminisci post mortem .i. nos noea habemus actit in cogitatiliae nam remini sti ponitur proprius actns cogitanu I tamen posuit intellectum mihmortem intelligere, Et alio modo
Mam in corpore . non per CCnue
lionem ad phantasinata,& est expos tio non solum D.Tho. sed & Themisiij, lo. Grammatici, & aliorum antiquoruna multorum. Quod autem cogitainiam, At phantasiam quandoq; vocaverit Arist. intelleillum, loquendo de intellcctu communiter,& pa ticipatiue, habetur in fine I. Ethico ut ibi t cadit. S. D., in tertio de anima lux 8. D s7. Vid. suprad:ctu Soncinatem lib. D Theologis A rist. cap. io