장음표시 사용
21쪽
xviii DE v ITA ET SCRIPTIS I. V. GRAUINAE.
libris suis bibliopolae cuidam Londinensi venditis , ne scombris piperique fierent cuculli aut thuris involucra. Laudatur etiam Majansio Mei amorphosis ejus, qua
arcam , vicennalium peregrinationum comitem , itinerum attritu ac vetustat et fatiscentem quadam veluti consecratione inter astra col Iocat.
Crimen autem potissimum, quod homini. objicitur, illud plagii est, quo Maonuiti, Cui cit, Gothostedi, & aliorum scrinia compilasse dicitur Gravina . Amplius , damno adjecisse sertur contumeliam, dc in Μanutium in primis iusto iuitia durior , polt quam ei plurima subtraxisset. Sed, ut otio hodie abuti sine dubio
videretur, qui spretis tot capitalium ingeniorum inter recentiores curis, in origiis nibus iuris civilis indagandis solos veteres adiret: sic non plagiarius conse mim et .cendus est is, qui optimos duces sequitur . Honori nominis certe nunquam noster pepercit, qui Manutium, Cujacium, Gothosredum , reliquos passim laudat .ec etiam si Manutium semel & iterum carpit , carpit sine felle , eundemque principem Romanae antiquitatis appellat, I. I. c. I 8. Ceterum non eum quidem ingenii vigorem aut eam ingenii felicitatem in nostro obtervamus, quam in suis olim alumnis Gallia, nostra aetate Belgium suspexit: saepissime tamen eum de prehendas ex suapte penu pro mentem lententias , spretis opinionibus Cujacii ocGut hostedi. Sed forsitan sem I paganus erat Vincentius. , qui Ianum se appellari maluit , quam Ioannem, & de ortu & progressu juris civilis e. 2y. quod exsecrandae superstitionis suit, qua pulsis regibus Senatus Romae modo in templa Iovis, Apolis linis, Martis, Bellonae , Castoris, Concordiae modo in curias consultandi caussa
convocatus suit , religioni tribuit vererum atque honestati , ut aberrantes ani jani praesentia numinis ad saniorem ducerentur sententiam. Tenebat hoc sentiendi ea coethes Pomponium olim Laetum , ipsum quoque ut diximus Consentinum adeoque civem Gravinae, qui lectioni scriptorum paganorum adeo adiueverat , ut, ultra progressius, etiam 1acra pagana sacris Christianis piae ferret , & quum Romulo aram condidissent , parum aberat , quin Romulo hostias immolaret , Christianam certe religionem solis barbaris relinquendam opinaretur . Sed Christianus est Vincentius, non pas anus v l quali paganus. Ianus enim quam Ioannes dici mavult amore eleganti Oris Latinitatis Deorum autem religiones ideo tantum commendat, quia eae reipublicae profuerunt, etiam quum a fine vero religionum & extremo bonorum omnium , D. D. M. evagarentur , dcrem ereatam colerent pro creatore. Ipse certe Originum lib. II. e. m. quo sacra Christiana sacris confert paganorum, simulacra cupiditatum dc affictio inum humanarum pro Numinibus habita, Martemque eκ contentione, ex libidine Veneis rem, ex superbia Iunonem, cultos fatetur, donec ex his erroribus genus humanum emerserit beneficio Christi, qui vera nobis pro salsis obtulerit gaudia. Porro in oratione de sontibus repetendis doctrinarum , culpae satis sibi conscius , piamenta non in sua virtute, sed in Christi, quod res est, quaerit meritis, ea isdemque poenitendo sibi adsciscit , quod caducarum rerum amore mortalia immortalibus praetulisset. Illud constat, minime nostro v I sum suisse philosophari more majorum Praelis verat Bernardinus Telesius , Cosentinus, ipse quoque, ut initio monitum fuit, civis Gravinae , & conditor Academiae Cosentinae , qui seculo exeuiate decimo sext o primus in Italia Aristoteli nuntium mittere coepit, sed frementibus adversariis animi mortuus est aegritudine. Parum deterritus Gravina viri sato. , non tantum Platonem Aristoteli palam praesert in oratione de instauratione studiorum,& alibi sed etiam Cartesium interdum laudat, imo palam subinde in Hobbesii
militat castris. Contraxerat, credo, hanc cum Hobbesio consuetudinem in consuetudine cum hominibus Britannis, qui frequenter Romae versantur, & quorum
quidam hunc civem mirifice dilaudate solent . Ex hoc igitur noster magnam
22쪽
partem det IbavJt eorum, quae de ortu primarum. civitatum ex mutuo metu, adia
mixtis quibusdam Platonis somniis, repetit in Originum L. I. e. 3I. tum in prioribus capitibus libri tertii . Hobbesium tamen ipsain libentius legeris , quamvis elovetitiae destituatur luminibus dc Latinae linguae candore . Disserit enim copiolius, multoque plus nervis valet In disserendo, quam Gravina , cujus laus ma)or in antiquitatibus juris Rom. quam in acumine dialectico .. Accedat libertas Britanni , omnia audentis, quia nihil metuit : quum plurima occultare dc subiicere Cosentinus cogeretur, ne offensas in se susciperet. Si quid in jure emergat difficultatis , non In Triboniano statim sabam eu-dIt , aut acrioribus Iustiniani Indulget reprehensionibus , sed utriusque admis-- is leniter plerumque excusat. Auctoritate, praeter Manutium , Culacium, Gothostedum, utitur Hot manni, Meridii, Brissonii, Rae vardi, Scaligerorum, Petiti, interdum etiam Rosini de Antiquitatibus Romanis, Paraei in Lexico Criti. eo , Henelii de vitis I Ctorum. Scriptoribus, qui linguis hodiernis usi sua prodiderunt memoriae, uti non solet: Tillemontium tamen, qui vitas Caesarum Galli cedescripsit, aliquoties testem adduxit in libro de Romano Imperio. Lingua vero Germanica quam suavitatibus ei carere visa sit, indicio est, quod harbarum Bar-toli descripturus dicendi genus, orationem ejus confragosam adeo dicit, ut quibusdam videatur Teutonice locutus. Caeterum scriptores quosdam laudat apud nos
quidem minus obvios . Talis est Quintanod venas de jurisdictione , Ramee delm anzano ad Legem Iuliam & Papiam, quibus adjicerem Oinoromi commentarium ad Institutiones , nisi is Schneide vulnus noster videretur in gratiam juvenum palati delieatioris Graeco nomine donatus. Suum de iurisdictione tractatum nondum editum laudat Orig. L. III. e. q. εἰ de Romano Imperio e. q3. De variatione autem Romani Imperii inde a. temporibus Caroli Magni, & Germanici regni mistura, deinceps se acturum ait in fine. libri de Romano Imperio, parata sibi silva rerum longo ad Id usu collectarum Laudat praeterea suas Institutiones iuris Canonici, in oratione de instauration istudiorum, tum quoque in epistola ad Henrieum Huymenium, Actis Consistori libus Clementis XL praemissa ; dc Institutiones iuris Civilis , quae paraphrasim a
eodemque filo commentarium eontineant Institutionum Iustinianearum. . .'od. ad reliquas scientias attinet. commendantem eum videmus in Gramma
ticis Scioppium & Vossum; in Logica Artem cogitandi; in Historia Cluverium, Petavium, ac Bossuetium; in Iure Peregri erotemata, notulas di commentarios Vinnii : quorum quidem unumquemque in sua arte inter praestantiores numerant aequi iidemque periti harum retum censores.
23쪽
I. U. D. Pot. Reg. Polon. & Elect. Sax. Consilianti & restoriogra hi, Histu in Academia Lipsiensi Pros. Publ. & societatis Regiae Britannicae Socii, ad celeberrimum Aurorem Epistola, Editioni primae Lipsiensi &
. nuperae Neapolitanae praemisia..
π primum limatismas lucubrationes ruas υρι Ieviter inspexi, ita te amare, virtutesque oe doctrinam Tuam suscipere coepi, ut omnino peroptarem, ne aut ru, qua consignata haberes alia, Eruditis invideres, aut Germani nostri, ad quos libri trans Alpes excusi rarius, ct immenso pretio perferuntur, voluptate ea, quae ex scriptis ruis caepitur, exciderent o frustrarentur. Nam ετ ex Opusculis ruis, jam tum anno MDCXVL Romae editis, re primum, velut ex ungue leonem, cognovi, in quibus quid ingenio ut specimine prisci Iuris e quid elegantius Dialogo de lingua Latinat quid reliquis, quae de conversione doctrinarum , de contemtu item mortis, er de luctu minuendo, ut o pro legibus Arcadum disseruisti, gravius atque eopiosius Nec sine multa animi oblectatione legi po sunt, quae patrio Iermone de Fabulis Veterum, eodem anno, commentatus es. Sed re ip--m superasse Uidebare, Vir C fultissime, cam primum Originum Iuris Civilis, quarum spem in Decimine illo feceras, Tibrum Neapoli quinquennio pos in lucem ederes, quem quanto savis eruditi exceperint , vel Erudictorum Acia, quae Lipsiae publicantur, restari abande possunt. Cumque nonnulli dilectissimo Socero meo GLED TSCHIO persuasissent, ui librum teritu dignissimum , in gratiam potissimum Germanorum , nostratibus typis recuderet; certatim fere Iuriseonfulti nostri, avideque eum exceperunt, exceptum commendarunt, commendatum privatis, publicisque sib9lis proposuerunt. ramum vero abest, ut ru, quemadmodum solent fere cives Tui, Germanam editionem πο- Bram nauseaveris, ut reliquos etiam libros petenti BiMiopolia concedendos uti=ue duxeris, eosque nitide descriptos abhinc fere biennio ad nos transmiseris; quibus in rebus conciliandis non ignoras, quantum debeamus Viro Excellentissimo, HENRICO de I TSSEN, nuper admodum a ua summi -- scorum Imperantis in Avia Caesarea negotia tractanti, qui ct re mihi paravit amicum, oe scripta tua ad me quam diligentissime curadit. Memini, quarum promissa τibi dederim; nimirum me assidue curaturum, ut opus integrumi
tribus Libris distinctum post paucos menses typis nostris quam emendatissime prst
24쪽
xxiiaret . Enim vero probibuere Sueci, qui optimos multorum conatus, facta iusaxoniam irrκptione, si non perverterunt, morati sunt certe, quo minus ante hune diem excudi liber potκerit, nec ipse, etsi maxime optabam, curam impres- fionis potvi in me suscipere, cum regundae Academiae munus hoc integro semestri biberno mihi incumberet, publicisque negotiis meas curas unice deposceret ; quare etsi nec typorum nitorem, nec chartae puritatem desiderari posse cxistimaverim, Calde tamen vereor, ne sphalmata nonnulla, quamvis praecipuam curam adbia banu opographus, i repsisse deprehendantur. Par autem fuerat, ut liber tam doctus, tam nitidus, tanto denique studio, tot laboribus concinnatus, vestitu atque ornatu exquisitissimo instructus prodiret in lucem, ne solus Τ3pographur minui pretium statuisse huic operi inderetur, quod ita optimorum in Republica Llia
terar ia Virorum commendatione munitum est, ut inter praecipua hujus saecuIi eimeialia jure meritoque censeatur reponendum. Quanta ubique gravitas λ quanta ve-xustas ρ quam ιuculenta, quam distincta, quam pulchra omnia, ct plane ad pruscam eloquenι iam accommodata Nibit in ex omni antiquitate tam retonditum, nihil in legibus ipsis tam intorsum, ac perplexum, nihil denique injuria temporum corruptum vel amissum,.quod non felicissime evolvas, emendes, restituas. Ingenio se imprimis Florentini Codicis auctoritatem ex ipsa antiquitate, qua alios
fugit, vindicas ct tueris e Nosti, quantum Iuris Interpretibus tribuendua. Qua re a Cujacio Uuo non facile discedis: qui in omni jure regnat, ct tantum non reiumphat . ubi vero Duareno, Iacobo Gotb redo, aliisque discedis, adeo aper ea omnia sunt, o obvia, ut prorsus persuasum habeam, eos insurgis, si adbuemita superessent, in sententiam ruam manibus pedibusque ituros Merro XII. zabularum, quae principium Juris Romani constituunt ita in illustri poni, o plane absolvis, ut post Pauli Manucii, Francisci Balduini, Conradi Riι tersi Busii, mosque, Vir doctissime, Commentarios, vix superfit, quod accedere eis post uberius. Quin i vetustar Leger, o Senatus Confulta Lib. III. nova plane ratione explicas; ρο quemadmodum ad usum fori pleniorem possint transferri, magna facundia ostendis. Quid enim nitorem in dicendo ruum ct
vim, quid nemos ct copiam memorem e quae auget omnia commitas summa, nulla cum ostentatione conjuncta, ut cum omnia teneas, existimari velis ignorare quamplurima. Et in eo mihi major semper visus es plerisque hujus temporis Iuriscon-Itis, qui Romanas leges absque Romana eloquentia vel intelligi, veι explicari posse opinantur: atque in omni lege tollunt, addunt, mutant prout vel per somnium acceperint. At tu; quae praelo parata babes, porro prome, Vir optime, Institutiones praesertim Iuris receptioris , Pontificiis ,
opuscula, o Orationes, jam pridem promissas Eruditis, quorum plausu oefavore ut diutissime fruaris, etiam atque etiam precor. Vule. Dab. Lipsae, pri
25쪽
I C et I ET AN Tac Esso RIS ROMANI,
Uod beneficium trI-buimus , Humaniorum Sectatores, his scriptoribus, qui ru dem Latii, quin &Graeciae, ex antiquitate in tot scriptores dispersa, per omnia
vitae humanae caPita, Plena , eaque ordine
Iuculento dIsposita , rerum serie instruunt: idem majori merito acceptum serent ICti, quicquid hactenus antiquitatis, ad interpretationem legum Romanarum ab eo allatum est , Vincentio Gravi , Rinnano Icio :quin de antὶquarii ipsi Iurisconsultis , in Gravina, debebunt quod, quae antiqua legum, ex interpretibus anterioribus, sparsime, suis dominis inserentibus, depromere, sae temporis de laboris dispendio, non Possent, eZ nunc quidem, una eaque pubcherrἰma facie, conspicere , datum sit. Necen Im Gravina solum lumina, ut L. r. . σ3. tale quid de Labeone profitetur, empitibus adfert, eum historiam alii abum de iradiderint; sed & ipse, quicquid inhἰstoria omni Romanἰ IurIs, ad iusdem rationes, eL antiquitate , pertinet, distinctis capitus, eruit, ac ordinata satis disposuit. Inde vero augmentum Pretii legum Romanarum , Sc major reverentia Iuris, Per vestigia gentium sapientissimarum deducti , exsurgit. Inde ulus eius firmior & uber or , non in soro duntaxat, sed qua patet rerum praestantissimarum notitia. Neque enim Gravina tantum scita aliorum colligit ; sed Se distincta serie ea dἰ-sponit, Ac examinat . Equidem Jacobo Cujaco in L. r. β. t ε. omnia Praeesaratribuit, quae ad Interpretandum Ius Romanum facere possunt; ut tamen & Gallos alios deinceps, s . r I. seqq. commea-
det , quorum nomine Franc. Hotto mannus, Pranc. Duarenus , Bara. Brisoaius
& Franc. Baldulnus , ei praecἰpue veniunt : tum de Ant. Augustinum , ex HispanIs, & ex Italis , Aiaci Alciatum laudat; qui primus inter exteros humaniora subsidia legibus attulit , foro licet Immersus: ad haec Iacob Raevardum , 6c Iacob Gothoseedum , praecipue in fontibus Iuris civilis, quos immensa diligea-
'I Imo . etsi hae lauditiae in foro versantibus minime proderent; tamen vel ideo iuris studio. fis magno ia pretio esse deberent, quod artem ipsam miris suavitatibus eondiunt, animumque iurisperiti vehemente I ornanti Halais lamea iast Gravina eommendare sua ab utilitate in exer- eitatione forensi, dolo, nisi fallimur, bono et quia, qui talia promitterent, eoa gratos Iuveni
26쪽
AD LIBROS DE ORIG. IUR. in liteli in is aperuit, itemque inter Criticos,
Iosephum Scaligerum, ad Festum, ut SCl. Salmasium, & Io. Frid. Gmnovium , suscipit; Germanis fere neglectis: qui tamen ICu aeque ac histor lai, plurimum ad historiam juris & prudentium, attulere; Herm. Vulteii tantum, & Iul. Pacii, β.Igi. ut & Muth. Wesentacii, 3e AEgidii
Hortensii , obiter injecta mentione 2 quos quidem subtiles etiam ac solidos JCtos, in antiquitatis tamen studia penetrasse, iisve incubui se . nulli bi apparet , uti cura eatidatrico Latio, Huberio Glphanio, Ualentino Forstero , Conr. Rittersitatio , Georgio Eberlino, aliisque multis, & Historicis, Rosilao, Dem stero, Ruperto, &c. inter Germanos, fuerat. terum vix tangit ille scriptores, qui argumen Ia veterum legum tota , ex instituto , tractanda sibi sumsere, nisi perquam cognito ς . Neque enim meminit Commentarii Antonii Clarii, ad LL. tam Regias, quam XII. Tabb.
ut 6c mores , ac Cavones, antiqui Romani Iuris. Paris r6o . a. neque Commemtar ii Francisti Rameg, dei Manzano, in L. Iutiam 9 Papiam : de quae , ex LibrisICtorum, fragmenta ad illas inscribuntur, Madriti. 16- R. iol. ut nec De Pareiae , Hispani, ad illam. Interim Gravina, In tractione ili us t his Iuliae ct Papia Poppaeae: Lib. IV. c. 36. ad usque c. 6o. live sectione de maritandis ordinibus , in duabinde ad i. εα. de raducti, Iacobum Gothcst. de LL. iliis , multa luce auget; quem
lamen, quoad collecta capita, quorum com.
Pactorum gloriam uni Guti os edo debemus, sequitur. Sed 3e non modo Iosephum
Maligerum, circa Legem Cinciam seu muneralem , Lib. m. c. 72. notat: ipsumque Duarenum aliquoties reprehendit; verum
etiam ab ipso Iac. Gothostedo, d: L. I L
-- --- l In commentariis tamen ad Leges XII. Taωbulatum plus olei quam salis est , qu mi esse hjunt a tenero aetatis, quia hos ediderit eommentarios . Certe, emendationibus, quibus illic corruptis Teterum locis medicinam parat, saepe irascitur cornelius van Dakerahoesi, quem vide inter e tura de iura Meldendi libros cv. D. p. a g. Eraxo Ol IO bona oeeasio erat qua tendebant ad andem utilitatem . supplendi eruditione, certe rudicio suo. Secutus est is praeterea . in Tabulis quidem ordirindis . praeeuntem Gothofredum, verum non ipsa expositione F in ea enim ordiniuotmani addictus sic tamen, ut oc ad Bal
c. 36. in nomiae Legis Miscelia, uti & αεα in caducorum doctrina, discedit; eumque L. r. . 73. in voce AEdiIιs, emendat: nee mimis illum refellit; quando, in Cermmenia aes Cod. Theodos poenam euiei de
qua , ex l. antiquiori, in L. Corn. d. Aicarι is in per L. Pompejam sublatam esse, putat tquam poenam deinde Constantinus reduxerit, quod Imperatores ipso anteriores , ab Augusto usque, eam neglexissent. Iaquo merito laudandus est Gravinar quosque non minus alias opiniones , varie di-lcrepantium inter se interpretum, examinet, suaque sententia rem definiat; cuius prae caeteris exemplum, de cespitia tu tela, in L. III. c. 34. habemus: tum &quod antiquitati, quae in Pandectis, ut &in Codice, itemque Novellis, quin de in ipsis Institutis, passim occurrit, ut ex ea
textum illorum interpretatio modum capere debeat , plurimum ille Iucis adierat, & sepe Florentinum J. Codicem,
ex im antiquitate , quae quidem alios effugit, vindicet; ac rationes legum veterum singularium; magna insuper facundia , ad usum seri pleniorem , eruat ruamquam ea , quae hinc inde d sternena erant , exactius evolvere debuerat , nec consisioni nocivae , eloquentia ambigua Obductae . locum relinquere ς ut Scjura , quod ut plurimum fac It, magis ex impulsuis causis , & factorum se
rie, id quod periculosum valde est .
quam ex causis ipsis effectricibus , deducere. Videlicet ille subtiles, quas vocat, distinctiones philosoplscas , quibus Bartolus polluit, L. I. u. tis 4. in eo reiicit, ac idcirco eius scripta, pro confragosis & nubilis , habet; quippe quod in istis nim Isille subtilis fuerit. Et tamen ipsum, rati linando prudentiam Iuris valde iuvisse ,
duinum saepe & Matellium divertat, utrumq e multa de praeelara minantem. I Cuius commentarii, una cum eiusdem auctoris Otia quadrimestri Falmarii prodierunt 1 ssa. teste celeb. Heinereio ad L. Iuliam er P Dam p. qui commentarios Ramez deI Nxn Lano propter raritatem frustra se in tabernis liba aliis Ac bibliothecis eluditi Bellii quasvisse
addit. Fallitur autem renis r noster, quando a Gravit a mentionem commentariorum Bameg dei
Μantano fieri negat. Adducuntur enim hi libri ab eo . simulque reprobantur, de Lesib. dc SUN
27쪽
ali; modo non Arabes potius, quam Peripateticos philosophos, legisset .' quos tamen & ipsum Bariolum tenuisse, ubique satis, ex traditis eius, elucet ; quodque hae philosophia, prae caeteris suae aetatis Clis, Baldo & aliis, eminuerit. Quanquam vero Gravina, singularuin legum Romanorum instituerit ostendete libstoricam originem ἰ naturam cujuslibet iuris, Sc imo imperii ipsius civilis , -- dum naturalis iuris constitutionem, Indagare, non habuerit necesse .' ad siligulata mea haec sponte procedit ; ne fortassis
perirent commenta ejus: quanquam ea tum
partim in Hobbesii, tum de in Spinozae pericula iacidant 2 partim vero theoriam , nudam & inanem, praeserant quae haud unquam inter homines ad prax ἰn deducta suit, nec deduci potest e adgeria et Iam isto. xum. Hobbesii & Spinorue, quibus propior esse cupit, hypothesibus , quae R. non rat Ione, sed es mera , constant, in inque AristotelIs doctrinam, de servitute natura, L. infirmitatis rationis , illabuntur 2 cum tamen & Ipsa haec imperii Aristotelici ratio, uti tradita philosophi hujus arguunt, non absoluta, quippe multis instantiis obnoxia, sed ex 1 upposito, sit: quod nimirum aequissima foret imperii conditio ,
si non nisi hi imperarent: qui ratione va lent prae caeteris; velut, in hominibus singulis obsequium rationi facultates inseri res debent . Utique varius, In hoc argumento, est Gravinar si quidem, in Lib. I.
Io 3. Ius naturale, dc imo ipsum civile Imperium, in vi mera & potentia sun dat: in Libro IV. deinde eap. 3. Jeqq. Opero se , ad principatum rationis, jus omne imperii , deducere studet. Equidem, in d. g. Io3. naturam Imperἰἰ, nee dum satis investigasse ICtos recentes, conqueritur; quippe quod non illi naturae insistant principiis. Et tamen statim civile, a naturali, tantopere isti adverso, discernendum esse, cupit: ut, cum natura
Iis facultas, illa, quae adeo facti est unil Imo in oratione de instauratione studiorum ad Clementem XI. Pontificem Maximum auis choritatem Barioli dignam obsequio appellat, do- etque hane etiam a suis susque deque haberi, qui Ridolphum quam Battolum malint. quod illum ratioeinio prestare aiant. Papinianum nimirum Cuia eici , Cuiae tum Aecursio, Aecursium Barisisto. Battolum Ridolpho praeferebat, & in eodem Battolo modo damnabat tenebras philosophiae
scholasticae, modo laudabat sollertiam de animice , & Iure omni vacua: in milἰtarIs si , exinde in Republica, ad populi voluntatem , quae imperium sundet , ac civile quid constituat, respicere debeamus. Vicissim ille, in vi de potentia, quaerit civile imperium: ut, quoniam oppositiones hominum mutuae, in societate rudiori illa , subsistere non potuerint et omnes eos voluntates suas be cupidines subdere oportuerit , pacto quodam imperio superioris. - At vero non veteres tantum , sed Se recentes illi ICti, qui cum novatoribus ad Hobbesi de Spinorae dogmata pestifera, non respexerunt , fraudem eorum fatis detegunt; quam isti , dum ius naturae accuratius se investigasse praetendunt e nil minus, quam ius, seu aequulndc rectum , quin potius facultatem .
quam ini ambigue enunciant , propinent; hoc est, factum, seu facultatem . quae facti est, Se in potentia consistit,
merum t ex quo quidem nemo nOa videt, legitimum quid. & iuridicum, coa- fici non pilla e cum tamen quaelibet facultas iuridica, s ceu effretus) jus quoddam , sive legem. prae lupponat, quae facultatem illam, ceu ius ex lege concessum producere valeat. Neque enim Po tentia , quam illi supponunt, ipsa ius ceu lex est: quod quidem , si legitima , de per justitiam ad imperium valida , esse debet, necesse foret , ut nempe legitima feret , ex Iure quodam sive Lege ant cetana et quam tamen Hobbesii de Spinoetae disciplinae penitus ignorant . Imo . quando de pactis , quibus societatem civilem constitui oportuisse, docent, ac de validitate istorum , dispiciunt et ne qui dem eam ex iure quodam petunt , quod illi nullum agnoscunt I sed in arbitrio imperantis , quousque pactorum ille rationem habere velit constituunt: qui cum
omnes cIvium voluntates sibi resignatas habeat , non possit eorum voluntatibus , quas cives nulla teneant amplius , obstrictus este , nec iisdem aliqua con-
integritatem in iure ad factum applicando. a Conciliari sententia Hobbesii illi Atist telis potest. Quod si enim fingamus. homines In statu naturali consti tutes, pressos vi inter se mu. tua, imperium sublinet & vi eoacti, id Dei possunt, di imperiam detulisse sapientissimis . sed inde minime sequitur, omnia imperia se constituta esset quin docent historiae, pleraqua
regna invitis civibus condita e g.
28쪽
vetit αε , suaque voluntate, teneri. Sicut autem diffitendum non est , incommoda illa. quae citra iscietatem cἰvilem averti
non poterant, externe homines ad coeun.
dum impuli lienam interne cupido societatis, sive socialitas, homines, ad civitates ineundas, commovit et quam quidem male pusendor fius, eadem castra Hobbesii νelit nolit secutus, ut ut fauam ejus essir hypothesim largiatur, squam tamen illa suci suos ruit iuri naturali, in sociabilitatem transfudit : ceu quidem ad has causas impellentes susceptum pactum, primigenium appellamus; quo nempe societates civiles, ex pluribus iam illis pagisque, primum coaluere; & dehinc ad alter uni pactum, prius istud subsequens, quo ordo in s latatibus istis, sola hactenus magistratuun, directione, dispostus ad majestatem, seu perfectam rempublicam, redigeretur, processerunt. Ita nulla penitus his pactis inestet validitas . nisi ea superno ieoque naturali, iure, continerentur velut ea omnia, quae imperium, sive magistrat Tadi ., sive ad n3ajestatem compostum, fle hujus quoque inviolabilitatem
attinent, una cum tota naturae & aliorurn jurium origine de vigore, in CommentarIis
ad Huberi libros de Iure Cιυitvit r. plena
manu , deduximus. Gavina autem, prciure , iactum nobis venditat: de voluntatem populi talem, civilem esse essicienter Putati quae tamen civitatem unice ν ceu obiectum, respicit: ipsa vero non aliunde, quam a naturae iure, vinculum habet quod iam ante civitatem. conditam habuerat . Non etiam ille distinguit pactum istud geminum. Imo, quando naturalem facultatem esse quid militare, ait; & v To natura, vel pol Ius naturali illa faculta. te , niti vult Imperium non posset illud voluntate populi fundari. , cum naturae illa facultas superior sis & validior eo, quod civile est: aut ii voluntate populi fundaretur . necesse soret, validitatem voluntaetis illius, non a vi militari , quam SPopulus subvertere posset, verum ex linre supervio, petere; Ac sic ad ius verum,
seu naturae legem , redire . Neque vero
vigorem pactum illud, ex iure ei. Italis, quae per id ipsum constItuta est , sed ex
Iure extra εe ante civitatem , habere , idemque securum reddere magistratum . ut dei peculiarὲ adhue aeeedeate firmamento, majestatem, oportet
xxv Diversum penitus ab hoc est alterum . quod ille imperio quaerit, fundamentum, i in autecedentibus 6. istius Librι, & in Libro III. cap. seqq. quando id in rati
ne constituit; nis dicere velimus, Gravinam voluisse rationi tribuere imperium , si humana conditio id ipsum admittere voluisset e & vero, cum tale imperium locum habere non potuerit , imperii r tionem superstrui potent ae oportuisse. Iaqua contemplatione, siciu varia, & pugnantia multa, miscete ita pretium operae
fuerit, non ea solum, quae in illis Libri III. capitibus, doctrinae verae offendicula esse possunt, expendere verum etiam , quae in Libro I. de hae re dicere occum-ψerat, distinctis para graphis lustrare. Et quidem LiL L 1. 6. . extremum in hac vita bonum constituit , tranquillitatem animi: quod tamen δέ paganum est . &non nis selicitati humanae consectarium . Illius boni fontem habet scientiam rerum, quae, exsors sensibus, ad solam inentemperi Ineat: quod tamen bonum quis, non nisi contemplativum, habere potest. Iam vero in . s. rursus ad naturae ius, mata scilicet rerum disjunctione imo conturbatione, desuli at ἰ illudque in honestate constituit,. quae soboles rationis sit, atque i scientia proficiscatur et priusquain scilicet
ille ius ab amphibologia liberasset . Nec vero dicitia quo pacto id in honestate conii stat; Sc quaenam illa honestas sit , quo que illa tendat: quin nec stientia hic sufficere potest, ubi sicultates humanas omnes ad agendum concurrere oportet. NO II etiam s. evincere potest, quod constans
sit rationis consilium, ex eo , quod illa semper boni specie teneatur subducta fere voluntate . dum non nἱ si de scientia loquitur: & tamen intellectus utique boni non est; saltim nulla eius per ipsum electio, sed veri & falsi e boni vero electio
ad. voluntatem pertinet . Quanquain rurΡsus rationem sensibus opponat:. & sic varie volvatur. Nec vero poterat ille ullatenus vel scientiae uel honestati insistere , quod eas ad essentiam divinam , vel legem alternam Dei , quam lex naturae . homini commata, refert, non exegi G
na, consistere regimen, in natura fravis, Ic natura dom Inis: sapIentiam domInar I. .
inde mulierem subesse viro, de parentibus 4 libe-
29쪽
liberos. Inde Imperium domesticum, ex lege ipla rationis, esse societatem intex sipientes, qui aliis praesint. Videlicet, non esse illud a potentia corporis: nam hoc irsum potius regendum esse a ratione; unde de motus eius: ad compescendum vero ,
seu poenas immorigeris inferendas, in imperium aliquod mixtum esse magistratus, ct merum alterum quod sit principis c. q. Beatissimam fore ς ivitatem, si quisque ratione sua regeretur: eam fore sitnplicem; c. s. ut miria foret, si aliqui parerent ; illosque sensuum locum habituros: hanc dici
mixtam civitatem, pro natura humana c. 6.
Et, si imperent hi, qui viribus valeant , non rationis, sed corporis: ἰta perturbata misere civItatem, c. 7. I9. Hinc iam repetit ille leges civiles, ceu frena, quarum au ctores initio Divinum Numen jactarint,&ad servandum eas cives iurejurando obstrἰnxerint. c. 8. y. Srd Se hanc rempublicam Perturbatam, ejusque species esse, Monarchiam , Aristocratiam, Democratiam. Quod si leges ab uno superarentur, fore ex hinc tyrannidem; si a pluribus, Orituram. inde esse Oligarchiam, c. IO Ad haec non dicam, quam male jus naturae a rat Ione plerique petant; quae tamen corrupta penitus, &ipsa normanda est; ut normam adaequatam tutamque actionibus
humanis dare non possit: verum hoc solum , quod rationis tanta, in tot hominum multitudine, si diversitas ut , quinam aliis ratione, de quidem ad imperium, magis valeant, vix invenire liceat .. Qua pro prer, in rebus humanis alias quoque, ad ea, quae plerumque obtinent, respiciendum
fuit: sicut ipsa quoque civilia jura non in singulas lata sunt, nec ita ferri potuere
cum saepe minor annis unus alterve --
turiori consilio polleat: agnatus proximus , cui haeredita; ab Intestato lege advenit , nullius sepe sit, nec amoris in defunctum, nec meriti. Proinde si insipIentes servis natura adscribere velles: quonam redigentur in universum Infantes, Ipsoru in quinque principum p & qui morbo vel aliter
impediti, ratione uti non pollunt. Nam licet hi quoque ab ali Is regantur οῦ velut tutoribus: hoc tamen ipsum a rat Ione horum non pendet, sed a civili impertoe;
quod defectui Ili I naturae prospicit: Geus
omnes eos, qui plus valeant ratione, huic
illive Infanti, Imperare posse, oporteret: ex quo omnino statum pertubatum essemus habituri Nec vero ratio sola marIlli dc parentibus impetium conciliat; uti nec semper ea maritus praevalet mulieri , aut parenς liberis. Unde nec piaeest familiae, tolum ob rationem , patet familias: di quemlibet sua quidem ratio, sed non haec etiam
homines alios, eorumque rationes, dirigit. quanquam Gravina alibi cum SpinoEa , Pius Potentiae, quam rationi, tribuat: imo plane potentiam in sede noα inodo iuris collocet ἰ verum etiam jus eam facere imperandi velit, cui rationes omnea ac voluntates subjici oporteat Est vero obicurum maxime, qua rat oneille imperium magistratus mixtum, & principis merum , appellete cum tamen nil majestatis admixtum habet jurisdictioni suae
magistratus; nec magistratus aliquid , maiestas r & interea princeps atque magistratus potestatem suam quilibet ac imperium, aeque in morigeros, ac immorigeros. exerinceant . Sic de obscurum pariter de novum est id imperium , quod non sola ratione nititur, ideo nunc mixtum appellare; cum mixtum antea imperium magistratus esse, dixisset: estque peregrinum , quando quas qibet formas rerum publicarum, etiam re ctas, quae tamen Se ita legibus ac rati ne reguntur , y perturbatas habet indeque tales sunt hae doctrinae, quae non modo rem. plane non conficiunt; sed imo disciplinam
civilem totam pervertunt: ut propterea ia.
hactenus compositis, de juribus di imperio, doctrinis, unice persistendum sit. Sunt etῖam perversa illa, quae Gravina, in Lib. I. I. ro. ad communem iurium qu rumlibet disciplinam attulit; ut, quandis d. β. I . dominium in origine, as occupatione , arcessit: indeque communionem Primaevam asserit. Ubi tamen, cur communes
adhuc, de quomodo, habeantur, aer, aqua Profluens , non exponit; quἰppe quae de ipsa Per occupationem propria neri pollunt . Etenim homini protinus a Creatore datum est, ut quaqua orbis patet, ab occupandi possessionein rerum , & inde sibi dominium, earum vindicandi , potestatem haberet e nec enim illas occupare poterat , nisi eius a Creatore iacultatem accepis set. Unde nec communio quaedam prἰmaeva fuit , posita illa, quam plures fingunt; a qua per divisi em recessum suerit: ceu
nec occupatio, in re acta communi lincum habere potuisset. Porro eod. di cit , rationem inducere esuritatem inter plures:
30쪽
rum seminaria sint matrimonia. Sed&haec ut mestam habent confusionem: ita varias patiuntur Instantias , Utique Hobbesius charitatem nullatenus, sed feritatem, ratione iaduci vult. Nec est eadem in coniugio charitas: & imo etiam in brutis ea propensio est quae tamen ratione non ducuntur: Prout nec eo modo per rationem
posset introducta dici civitas & imperium, qua jam ante Gravina volebat imperia consistere Deliinc Idem β. I r. ait, Iinos referre, matrimonia & patriam potestatem, ad ius naturale; Familias vero ad jus gentium referendas esse; quando plures earum iungantur. Et tamen conjugia etἰam ex gentium jure, quin & civili partim, censentur: prout multa in singulis habentur familiis, quae ad mores gentium composita sunt. Neque vero ius gentium in conjunctione
societatum, maxime populorum , terminatur ; sed & plura habet, quae singulorum
sunt, ae ad populos distributive attinent: uti sunt contractus, iudicia, ultimae voluntates; si modos eorum communes gentibus, saltim moratioribus, respicias: licet ab Iute spectata & ipsa iuris naturae sint. Familiarum etiam plurium , coitio , ad ius gentium, qua talis est, non pertinet: cnm nec civitas tota per se, nisi cum ali Is s milibus componatur, gentem , nec ius gentium , conficiat, qua collectivum est. Porro, In eodem II. Imperium esse,
tradit, in familiis singulis: & apud Romanos , patrem suisse quodammodo , magistratum , cum iure gladii; quod praecipue
g. inculcat: eoque trahit istud Livii: paterna majesas. Interea non debuisse Hobhesum mitri tribuere imperium in Infantem: tum, quia uxor prius sit in potestate mariti; tum quod scelus consilio egeat , quod in viro maius sit. At vero nullum est , in societatum simplicium aliqua, ne quidem In dominici, imperium; etiam qua necdum in civitatem transierunt: cum per naturam , jus vitae & necis, in privata Potestate, locum habere non possit; sed ad hoc
I Id minime obetit sentententia Graevinae, rem ab eo, quod ut plurimum se . aestima-1ς videtur. Sed potius est, ut natura per utriunque patentis in prolem potestas sit, quia pari utriusque parentis opera suscepta est soboles , nec deo minor unius quam alterius cura in educ
t vel publica, in magistratum collata, Pol testas, vel majestas plane , requiratur . Unde perperam aliud Jo. Frider. Hornius, quἰ & male, ex imperiis familiarum, maiestatem imperii cἰ vilis educit. Neque etiam
ius gladii patribus familias dedere Romani; sed potestatem, internecinam quoque, si
opus ea foret, i in liberos: ut eadem ., pro religione patria & pietate, uterentur; quanquam hanc indulgentiam, qua abuti parentes saevi poterant, nemo facile probaverit: qualis nec Miu.in re publica duravit; ceu
nec diu stetit illa, ob qui in potestas illa patribus, quin & maritis, & multo facilius
dominis in servos, concessa fuerat, civilis ratio. Nunquam vero pater, ut magistratus, habitus suit: nec maiestas auctoritatis paternae eo trahi debet. Hobbesio quae Gra-
vina objicit, infirma satis sunto Nam si vel maxime uxor in virili potestate mariti est: num non poterit illa In liberos, maxime recens natos, potestate parentis pollere prae patre ipsorum ὸ Cum enim Hob-besius, in vi & potentia, jus imperii pinnat : utique non potuit non sceminae, quae pariendo infantem enecare potest , imperium in eum tribuere ceu nec Potestatem
ipsa in , quae juris est, s cum nullum ius ante civitatem agnoscat, in ille marito in uxorem , sed potentiam, ei tribuit, si eadem is valuerit. Quid deinde, si rationes magis
valeat scemina viro: numquid illa ,
quod rationi, sit imperium, potestate magis, in insanivm S: maritum valebit Ut que pro infame consita matris, cui & praecipue eius cura saltim per triennium , committitur , in salubriora infanti sunt , quam ea, quae a patre proficisci possunt. Ulterius , Gravina in β. I r. non dist Ingu tgradus incrementi, ab Initiis iuris naturalis primaevi, ad ius civile; unde maximam Incertitudinem nasci necesse est: dum & jus
gentium secundarium, a successii rerum , repetit . Quanquam vero vendit Ionem ante nummos non habuerint gentes: tamen in universum, ex rerum successu . Ipsorum iurium successum inconsueto petimus: cum& objectis tardius exortis jura anterioratione eius esse debet. Edueatio autem line potestate quadam intelligi nequit. Sit igitur saluisbrior matris tuta lactanti adhue infantir uberiis bus certe depulso magis proderit constantius Patris consilium 3 etsi nihil sit, quod matrem runca communione Providentiae arcere queat.