장음표시 사용
411쪽
Iuramenta in acta Priscipum. NEc suglebat Imperatores eorum placita , sicut dc alia , quae non habe-hant jure magistratus , haud secum ab o- rigine sua serre , sed ab auctositate Senatus perpetuam accipere firmitatem . Ideone vel auctoribus mortuis a Senatu abrogarentur, vel iis adhuc viventibus tantisper suspenderentur, donec S. C. accederet , in futura Princἰpum acta , censente
Senatu , aὶ jurabatur. Quod a Triumvirorum tempore InolevIt, qui & In actis Caesaris interemti ) iurarunt , & posteritati tradiderunt , ut idem quoque iuramentum praestaretur omnibus a Republica non damnatis Imperatoribuς . b
Quod juramentum cum initio respuillat , Tiberius , 'I postea ut acta sua muniret, libenter a Senatoribus accepit universis r d) adeo ut non ex Imperatorio iure , sed ex voluntate Senatus , per jusjurandi re ligionem continuata , Principum iussa transierint in legitimam potestatem . Quod forsan latebat in an Imis eorum , quo, amare carpit Iustinianus, sive sub ejus per
sona Tribonianus e in indignatus , quod
supremum in legum interpretatione judicium opinione sua Imperatori adimerent , cui uni condendarum Iegum potestas permitteretur : quasi seplentes illi , qui sensus gerebant adhuc Graecanica in urbe Romanos, si animum libere proin sissent suum , dedi flant Triboniano , quod ultro sbi sum It , supremum nempe ius legum conden dirum solo In Impcratore confiitisse . nec
sat Taeir. lib. 1. e. 72. i a Unde patet, hoe iusiurandum primo ranis tam ad Acta Imperatorum defunctorum pertinuisisse, donec etiam ad Acta sutura porrigeretur, Nimium autem spatium inter tempora Tiberii de Iustiniani interest, quam ut ab illis ad haec aria gumentum dueere liceat . Iustiniani enisti aevo Imperium dudum potentiam Senatus principum artibus labefactam absorpserat, eademque tacito populi eonsensa in Prinei pem transerat. ibo Dion. m. U. p. 337. . sel Tacit. lib. I. cap. 72. t da Dion. m. g. p. 632. t et r. ΜΤι. c. de Ie ihus . t vi Mendae ii absolvi potetit Tribonianus . si animadvertamus, alios quoque auctores veteres ita. ae ipse disserit, loeutos esse. Caesari sane omnia Di. vina sitaui atque hamana . Ienatusconsulto decreta
perenniter ad eum fluxisse a consensa ,
una , & mendacissimus, ut ali. quo colore suffunderet impudentiam , a dulationemque illam suam, qua Imperium Romanum in regnum , invita Republica
convertere conabatur , nactus occasionem
turbandi iuris publici obruendaeque tantiis qui tat Is ab emendasione iuris privatorum , quorum in negotiis tota ferre Tribonianea digestio versatur, per commotionem , at que confusionem illam , Ita quam adduincere oportuit leges, antequam illius arbitrio restitutae , aut lutei politae populis redderentur ἰ legem extulit nescio quam Regiam , quasi natam ex Institutis Romanorum , quibus antea vel ignorabatur prorissus , vel vera sub specie, nempe sub faeie veteris Reipublicae atque sub libertatis imagine offerebatur . Quod veluti salutare sidus legentium aciem perstricturum , 5c legislationis suae praesdium , ac Principi novum imperandi ius comparaturum praefixit In vestibulo librorum ; ut amatores iuris ἰpsemet initio hamum vorarent . veterumque jurisconsuliorum tadcistrinam haurirent , ut fraudem simuInovorum legislmorum ad recentis R -gni usum imbiberent . Quamobrem ita loquitur ex persona Justiniani : σὶ Cum enim lege antiqua , qua Regia =-ΠcMpa' batur, omne jus omnisque potestas populi. Romani in Impera oriam trauslata sit po-
esse; Augustum autem morum legumque regimea perpetuum recepisse , Suetonius in vita eorum auctor est . quem euncta discordiis civilibus fessa. nomine Principis sub Imperium recepisse . T citus auctor est .Annal. Ia. r. cap. r. Vespasian quoque in lege Regia potestatem dari videmia a. ut quaeeunque ex usu Reipublieae, maiestate diis vinarum , humanarum , publicarum . Pry ararum que rerum esse eensuisset, ei agere ius m testa αque esset: Quia adulatus videtur, Praete Ili Seia
rer m. qui de elem. lib. a. eap. st . v. r . ad nutum
Neronis niti Mnes funditus excidi, ait, Ec ipsi ut arbitrio tribuit , quos transportari. quibus Iliabertatem dari. quibus eripi. quos Reges mancipia fieri . quorumque rapiti regium ei ream dat de us Oporteat , quae ruarit urbes , quae o Iianis
412쪽
testatem; nos vero sanctionem nostram noni amidum/s in alias, ct inlias conditorum partes, sed totam nostram esse volumus :quid possit antiquitas nostris legibus abrorare λ Quod repetitur in C. l. r. U. eod. . de Per. juri enucL ct Insit. de jure nat. Lem. 6. Cujus Regni novitatem Tribonianus, utcunque nullius frontis, ta-i men ita dissimulare non audebat ia recenti adhuc memoria vetustatis, ut eam lectoribus non reliquerit expositam , adjectis
verbis a in praesenti: Ex qua discimus ;antea tantae ad potestatis fastigium principes minime ascendisse. Adeo ut interpretibus, praesertim Accursianis, ae BartolinIs Romanam Rempubl. 3c Imperium extra Iustinianeos codices nunquam explorantibus lusus verborum videatur discrimen inter
Regem, & Imperatorem, quem illi non varietate iuris, sed amplitudine ditionis distinguunt a Regibus; quod scilicet Reges dominantur suis quisque populis, Im- Peratores autem Romani orbis natioaibus universi , quasi P. R. sub imperatoris no-m Ine sbi Regem imposuerit, quando ei,& in eum per legem Regiam ius omne suum , dc potestatem contulit. Quem Tri-hon anus laqueum imperitis tendere potuit, non vero eruditis optime gnaris iurium populi, apud quem a primaeva usque institutIone Reipublieae si tribunitiae seditiones civilia foedera non turbarent, minime licebat ulla de re agere cum populo, nisi praeiret S. C. de Patres au res fierent.
b in Quomodo igitur transierit ad princi-Pem populi potestas In condendis Iegibus,
nisi conditione sub eadem , qua erat apud populum, nempe si legibus condendis Senatus praevertisset auctarItas Unde etiam lis legem Regiam persusorie, de sine ullo examine accipiamus, δe populi omne ius in PrincIpem translatum demus; integram tameia legum condendarum auctoritatem in Senatu conservabimus.
V Dum quonῖam neque CaesarIs aemu latio cum Pompeio, neque perfidia
sat d. t. aeli. c. d. legibus. Iba Dionys. ω. eis. Livius lib. 2.
Triumvirorum, neque vioIent a legionum, de insolentia Praetorianorum cohortium, sed unἰce abusio, pravaque intelligentia legis
istius Regiae Rempubl. perdidit; ideo revocabimus eam ad suam lucem, quam Tribonianus , contra fidem monumentorum veterum, obumbravit , viam inde Principi suo muniturus ad Regnum; & Imperio Romano generostatem suam , aequitatemque pristinam , de populorum benevolentiam. cultumque reddemus, ademta invidia regiae dominationis, a pulsis Tarquiniis ex urbe perpetuo exulantis. Nemo profecto negaverit, Romanos i a Graeciam transductos cum coelo, & animos una mutasse . fracrasque abjectione , atque adulatione Graecorum , pertulisse nomina i π ων dessασιλεων supremorum Zc Regum pio Consulum , dc imperatorum ; quibus lacerabantur aures, animique Latinorum, a mutatione nominum, mutationem rerum Pru
denter metuentium , ac suspicantium , ne cum regiis appellationibus regia dominatio in Imperium latenter serperet. Sicut et potissimum contigisse videmus S. C. quod
Ulpiani tempore, scὶ nis quid nobis ,
Ulpiani nomine , Tribonianus obtrudit , legis Regiae vocabulo ivulgabatur , Propter potestates Consulares, Senatorias, depopulares, quae imperator ἱ creato tribue bantur . Et quidem regiis inde facultat ἰαbus Imperator Induebatur , ut Propterea Senatusconsultum illud legis viribus a comitiorum translatione munitum Regia lex appellaretur: at Rex minime constituebatur , quia potestas illas Pria,ceps non avellebat radicibus a Senatu , neque in suam solius per nam transsere bat ; sed cum eo habebat , veluti cun
corpore universo, communes . Et tammen quia earum Potestatum complexio
legis Regiae nomine serebatur, facile Triboniano fuit, auctorItate legis, de .nomi nis illius, Regni opinionem Imperio comparare ab iis praesertim , ut diximus , qui non aliunde, quam a libris e Tribon Iana strage superstitibus Reipublicae Romanae cognitionem, & studium antiquitatis exo
diuntur . Et tamen , quod mἰremur, quae lex Trἰ-boniano murus est et neus, de cardo regiae
413쪽
potestatἰs., memἰnisse tantum satis habuit
steris transmittendam inseruit nullam . Cur λnis ut exaggeranda verbis ea lege, quam nobis una cum ceteris brevi morituris subtrahebat, ita Involveret mentes hominum , ut plus juris in eam legem ex Tri. honiani testimonio conserreat opinione sua, quam re ipsa contineretur . Quamobremii , qui S. C. illud, quod Legis Regiae nomine vere profertur , vel ignorarunt , vel pro lege Regia non agnoverunt quia ta-
Iem potestatem , qualem Tribonianus iactat, ibi non inveniebant; aut cum Culacio in hanc etiam fraudem inducto natam contenderunt in urbe sub priscis Regibus,& post ad Caesares revocatam, ta quas
regnum non Rempubl. a Rege, ut osten dimus, administrandam Romulus institu C set; aut putarunt, Augusto primum , S deinceps ceteris Regiam potestatem fuisse collatam per legem Regiam, cujus nomen tantum ad nos pervenerit: quasi adeo suerit excors, & fraudum imperitus artifex Tribonianus, ut qui tot alias minoris mo
menti conservarIt, legem Principis sui tutelarem perire siverit; vel quod opinionem refellit utrorumque, quasi opus fuerit Imperator;bus per suseipiendos magistratus, Perque tot ambages obrepere ad Potestatem regiam, si per publicam legem ad eam recta via tetendissent; ut necessest, re vel locum invenire tantum inter adulatores, qui etiam liberat Ia studia , qui bus excellunt, In servitutem secum trahere
consueverunt. Cum igitur legis Regiae monumentum non interciderit, age videamus,
qua fide Tribonianus eam Regno suo praetenderit , Se qua calliditate homines ab inquisitione, atque lectione illius ad novam fabulam, nempe ad sententiam, ab se inde mala fide collectam, atque ad posteros
fraudulenter transmissam averterit.
- Imo Iustiniani aevo iam adeo auctum erat fastigium Plinei parus, mi maiestati Principis iniuriosum videretur, repetere legem. qua olim Potesar eius accidebatur, tanta autem IcIuta si-
FOEDUSVE. CUM. QUIBUS. UOLET.FACERE. LICEAT. ITA . UTI.TICUIT. DIVO. AUG. TI. IULIO. CAESARI. AUG. TIBLRIOQUE. CLAUDIO. CAESARI. AUG. GERMANICO.UTI UE. EI..SENATUM. HABERE. RE. LATIONE M. FACERE. REMITTERE.sENATUS. CONSULTA. PER. RELATIONEM. DisCEsSIONEMQUE. FACERE. H. CERT. ITA . UTI. LICUIT. DIVO. AUG. TI. IULIO. CAESARI. AUG. TI. CLAUDIO. CAESARI. AUG. GERMANICO.UTI UE. CUM. EX. VOLUNTATE. AUCTORITATE VE. IUSSU. MANDATU.UE. EIUS. PRAESENTEVE. EO. SENATUS. NABABITUR. OMNIUM. RERUM. IUS. PERINDE. HABEATUR. SERUETUR.WAC. SI. E. LEGE. SENATUS. EDICTUS. EsSET.
HABERETURQUE. UTIQUE. QUOS. MAGISTRATUM. PoΤEsTATEM. IMPERIUM. CURATIONEM VB. CUIUS. REI. PETENTER SENATUI. POPULOQUE. ROMANO. COMMEN DAUERIT.
SUAM. DEDERIT. PROMISERIT. EO.
COMITIS. QUIBUSQUE. EXTRA. OMDINEM. RATIO. H. BEATUR. UTIQUE. EI. FINES. POMERII. PRO. FERRE. PROMOVERE. CUM. Ex REPUBLICA. CENSEBIT. ESSE. LICEAT ITA . UTI.LICUIT. TI. CLAUDIO CAESARI.
mul veterum in Senatu de populo Romano Ignis rantia, ut nec ullius usus esset . apponere Pateiaculam legis. usu dudum abolitae.
414쪽
UTIQUE. OUAECUN E. EX. USU. REI, UBBLICAE. MAIESTATE. DIVINARUM. HUMANARUM. PUBLICARUM. PRIVATARUMQUE. RERUM. ESSE. CENSEBIT. EI. AUERE. IUS. POTESTAMQUE. SIT. ITA . UTI. DIVO. AUG.ΤiBERIOQUE. IULIO. CAESARI. AUG. TIBERIOODE. CLAUDIO. CAESARI. AUG. GERMANICO FUIT. UTIOUE. QUIBUS. LEGIBUS. PLEBISVE SCITIS. SCRIGUM. FUIΤ. NE. DIVUS. AUG. TIBERIUSVE. IULIUS. CAESAR. AUG. TIBERIUSQUE. CLAUDIUS. CAESAR. AUG. GERMANICUs. TENERENTUR. IIs. LEGIBUS. PLEBISQUE. SCITIS. IMP.
DIVUM. AUG. ΤIBERIUMVE. IULIUM CAESAREM AUG. TIBERIUMVE. CLAUDIUM. CAESAREM. AUG. GERMANICUM. FACERE OPORTUITEA. OMNIA. IMP. CAESARI. UESPASIANO. AUG. FACERE. LICEAT. UTIQUE. QUAECUNQUE. ANTE. HANC. LEGEM. ROGAMAM. ACTA.GESTA. DECRETA. IMPERATA. AB. IMPERATORE. CAESARE. UESPASIANO AUG.IUsSU. MANDRΤU UE. EIUS. A UO UE. SUNT. EA. PERINDE. IUSSA.
SINT. AC. SI. POPULI. PLEBISVE. IUSSU. ACTA. ESSENT.sANCTIO. SI. QUIS. HUIUSCE. LEGIS. ERGO. A VEksUS. LEGES. ROGATIONES. PLEBISVE. SCITA. SENATU SVE. CONSULTA. FECIT. FECERIT. SIVE UOD. EUM. EX.LEGE. ROGATIONE UE. PLEBISC TOS.RE.C.FACERE.OPORTEBIT. NON. FECERIT. HUIUS. LEGIS. ERGO. ID. EI. NE. FRAUDI. ESTO. NEVE. IΤ. OB. EAM. REM. IUPULO. DARE. DEBETO. NEVE. CVI. DE. EA. RE. ACTIO. NEVE. IUDICATIO. ESTO. NEVE. QUI S. DE. EA. RE. APUD. SE. AGI. SINITO.
CAPUT XXV. Animadversiones in Legem regiam EN legem produxἰmus , . quae superest. Integram , & simul cum facultatibus auctores, & modos earum conserendarum. Die modo sedes, quid in Imperatorem his verbis confertur, quod non a populo proficiscatur, bc ad eundem sublato Imperatore non revocetur ρ An his collatis potestatibus popularia jura exhaurirentur λ Αn opus erat easdem facultates iterum tradere novis Caesaribus per legis Regiae rem titionem; . si ea lege in perpetuum a P pulo ad ceteros creandos principes abscesserant ρ Quid contulisset Tiberio , Claudio, Vespasiano populus, qui jam inde ab Augusto jus omne suum in perpetuum exuisset Cur porro Caligula, di Nero hac in
lege Praetereuntur, quorum alterius acta Senatus resciderat , s a alterius memoriam uti hostis patriae damnaverat quasi minime compotes harum facultatum , si jure suo legitima iussa, iustasque leges edidissent λ Nam Galbae, Othonis, & Vitellii
praeteritionem nihil moror, qui seditionum inter fluctus brevi tempore de Imperio dimicatum potius, quam imperarunt, bc in ipsa Imperii contentione Imperium amiserunt, e quibus etiam Galba fuerat a Se
natu hostis iudicatus. bὶ Aut qui licui Gset Senatui acta illorum rescindere, quOrum potestas non amplius manaret a S.
P. Q. R. jure omni suo spoliato , sed a
lege Regia, quae ius omne publicum per Augusti personam ad ceteros transduIerat Imperatores ρ Quid ρ Firmitas actuum, Sc ratio legitimae potestatis peteretur ne a principibus de auctoritate populari, si populi maiestas exaruisset λ Nonne enim postremo huius legIs capIte habemus, ideo jussa, quae ab Imperatore ante hoc S. C. ed Ita erant , perpetuo consistere , quia populus Ipse jusserit ea iusta, rataque es.se , perinde ac si populi plebisque jussu
acta e ssent λ Quomodo convalescerent singulorum principum acta ex potestate populari post novam ipsius populi voluntatem
415쪽
collectam; si jam Augustus , creandiqueilege Regia contra regiam potestatem arilade principes, perinde ac suturi Reges,lgumenta ducebat olim Nicolaus Laurenti. Iege Regia omnem populo potestatem, aclF. Romani Tribunatus instaurator , qui volontatem eripuerunt λ Tandem vel hanciprolato in concione fragmento isto P. R. habemus legem Regiam, vel aliam plenio luoriam extollebat, atque clamabat: Enrem. Si aliam: cedo: quam Historicos,itestimonium, ac monumentum juris die-
de scriptores si excusserimus singulos, net tri, Quirites , qui De Imperatoribus vestigium quidem, aut nomen inverimus largitores estis potostatι s. ca) Quo illa,
facti, quo nullum fuisset in omni Roma laliisque argumentis e publico iure, ac ue. αorum memoria memorabilius, Reipublicae terum auctoritate petitis, publice, palatinnimirum in regnum non violenter, & adique contendebat, nunquam, ne suo qu, tempus, sed publica lege contra insututaldem tempore , Imperium , utcunque ab majorum perpetuo transeuntIs . Quorsumtexteris nationibus administratum, a popu-Praeterea oportebat prIncipem omnibustio Romano, atque a Capitolio dii destiae populi facultatibus indutum , eas iterum cujus sententiae iscium habuit primum ex a populo facultates particulatim acci lditionis latinae reparatorem Franciscum Pepere. prout fecisse huius testim Io frag-ltrarcham, qui eam profitetur in epistola , menti palam evincitur λ Quid rivos secta-lqua Romanum populum ad liberatorem hatur, qui sontem ipsum jam absorbue lsuum e vinculis, quibus detinebatur, operat λ Aut quid opus erat Imperatoribuslatque auctoritate publica, precibusque --
capessere Tribunitiam potestatem singulisitius populi liberandum hortatur. cb Re annis ; si eum populi majestate iam illatquin excipient aliqui ea, quae cena
Perierat, & multo amplius princeps e re-llege tribuuntur . etsi non veniant iuregio iure , quam a Tribunatu ferebat imagistratus, scὶ ad eosdem tamen, per Quantula enim portio fuisse potestatis Flis , magistratus transeunt , atque ipsa di maiestatis Regiae Majestas Tribunorum,llege deferuntur sine nova populi volum de Intercessio, s ve S. C. . impediendorum tale o veluti datio tutoris non compe- facultas, quae ab eo magistratu praestaba-it it quidem Praetoribus jure magistratus , tur λ Cur toties consulatus suscipiebat pria-lsed ex lege Attilia , id) eum ante le-ceps, si plus regiae potestatis ad eum lege gem illam eo iure Praetores non potirem regia pervenerat, quam e consulatu Ipsoitur; Et tamen ejus legis potestate ius adduceretur λ Sin bona fide agere veli-ldandorum tutorum, creatis omnibus Prae-mus, & sine fraudatione, atque cum eru-itoribus , absque novis popaei actibus ac- ditis plerisque hoc fragmentum unice proicedebat. Quidni igitur de lex Regia. si Lege Regia recipiemus; non aliunde quam mel lata potestatem , atque majestλtem regia de lege argumentum trahemus iIlu- perpetuo detractim pdipulo ad futuros strius ad regiam potestatem evertendam,lprincipes per se transmiserit universos λει majestatem pristinam adhuc sab impe-lHos quo a nobis amoveamus , fatis erit
x Io In Senatu , de populo continendam .irogare, ut oculὶs utantur, animadverten- Qua de potestate, ac maiestate plures par-ites non perpetuam hanc esse legem , ticulae nominatim conferuntur in Impera-iqua iura ista imperatoribus tribuuntur , tores fiagulos, eas noςa lege suscepturos: sed temporariam , & temporarias ex ea Zia neque cum Imperio milἰtari commi- procedere potestates , non Imperatori ebantur , neque egrediebantur si agulas muneri, sed certis, propriisque ImperMO- Imperatorum Perl Oaas : exemplo Imperiitrum nominibus , traditas , morte illo meri, quod cum lege detur , neque cum rum ad venam earum populum reditur , iurisdictione magistratus confunditur, ne- novaque voluntate Ipsus populi s DG que a magistratibus illud accipientibus4 vos ad . principes proferendas : cum le- cum aliIs commacatur. Quorum suntlia exige Attilia nullo tempore circumscri Pla
tingua conscrina hae halel 1 postea en quanta erat
magnificentia senatus i dixit i qui auctoritatem ImpeIici tribuebat. 4 'Mιαν his Misaar Inde scri-
Π- 1ecitari jussit pactionam. Eo auctoritatis,
416쪽
Praetores non propriis nominibus, sed appellatione magistratus ad ius dandorum
tutorum Perpetuo vocentur. An enim haberemus has iacultates in Uespasiani persona , nova legislatione renovatas , s ab Augusti tempore ex perpetua potestate legis in ceteros transissent Imperatores λ quorum in singulorum personis, ne dum i a Tiberio, & Claudio in lege memoratis, idem decretum, nisi meriisset aetas, conditum , tabulisque iacisum inveniremus.
Ad Legem quod Principi Pandectarum ct Constitiation. Principum. NS vero plus minusve hoc e S. C. sal
sis interpretationibus eruatur , quam
ibi continetur , illud brevi explicatione Percurremus , exordientes a lege et Quod Principi a. f. de constit. Priscis. Alt lex: Quod Principi placuit, legis hiset Uigorem cum lege regia, quae de Imperio Principistata ess, populus ei, ct in eum omne suum imperium, ct potestatem conferat. Ex hac regiae patestatis assertores interpretationem petunt superioris S. C. cum potius illo ex s. C. Umiani sensum inde hancla legem transductum expendere deborant . siquidem Ulpianus , cul lex ista , nescio an bona fide, a Tribon Iano adscribitur, hic retulit nobis S. C. sententiam de legum latione non satis explicatam , neque plus diligenter , quam res ibi nata posceret ἰ sed persuserie , ac per verborum eompendium , vocabulis nempe generalibus , & plenioribus , quae solemus arripere, cum celeritati magis, quam distinctioni studemus. Qualiter affectus Ulpianus iacultatem legis condendae collatam in principem , expressit illis verbis omne imperium, ct potestatem , legis nimirum condendae , qui sensus supra descendens , tacite in orationem reliquam penetravit . Nam Ulpianus familiarissimus Princeps debuit ambitiosis , uberibusque vocabulis ornare, atque sine modo
'I Seu finibus eorum, de quibus supra anum
erat, circumseribendus .et Quae in te pretatio eommentitia videtur . Nam verba Ulpiani generaliter patent. Post tempo-
a quoqueUlpiani lex Regia plenior Iata este potestud quam digitum intendat Ulpianus. Porro si Prinis alai datum ius Ieges ferendi, data eidem quoque
ullo extollere potestatem IIlIus . Nec tamen assentatione sua sustulerit , aut obruerit veritatem .' nam optime illius ora tio, δέ S. C. conveniunt: cum liceat, absque calumnia verborum , ita Ulpianum
exponere et Cisod principi placuit, legis habet Uigorem, quia lege Regia, qua de Imperio principis lasa est, sis S. C. quod fere legis, regia nomen, P. R. ei, ct in eum s qui pleonasmus est non inelegans comtulit omne suum Imperium, O potestatem,
in legibus seviset condendis. Quod
additamentum, & relatio imperii, & potestatis ad solam legum lationem, offertur
ab ipso argumento Nuius legis , quod ad
se rapit sequentem orationem, quae quam v Is generaliter concepta sit, natura tamen sua contrahitur ad rem propositam , nempe ad legis condendae facultatem e nam si
potestatem infinitam Principis ex UlpIani verbis colligamus , directo illum opponemus superiori s. C. sive Ips regiae legῖ , qua non infinita, sed certis modis, ac distinctis capitibus potestas Princἰpi conseditur : ne hic repetamus, qnod supra ostendimus , opus minime futurum fuisse Imperatoribus tot magistratibus gerendis , si ex hoe Ulpiani loco evinceretur Populi potestatem Princiri fuisse non communicatam tantum, sed & universam In eum . exuto iam populo , translatam , ut con
tendunt Goveanus , sa in Ae illius auctoritate Cocceius, aliique, b qui ne otiosam sinant particulam illam legis in eum iexistimant , Ulpianum per illa verba ei
contulit, significasse voluntatem populi ediga Principem . per additionem autem in eum, innuisse discessum universae potestatis a populo ad Principem ia quo non cu mutativam, sed etiam privatam, ut vulgo loquuntur, potestatem collocant e m lem tantam , tu tam lubrico extruentes . orbemque Romanum una , & ius omne publicum sursum , ac deorsum levissima coniectura vertentes . Qui si noluerunt illa verba ei, ct in eum habere , ut a me habentur , pro concinna brevique
summa potestas. Nomen legi 3 egiae. quo in Graeco
sermone jam aluntur Ioannes Evang. g. v. x s. dipe rixset. Ep. 2... I. iacile etiam apudLatine loque tes invalescere potuit tempore Ulpi ni , cum .GIR. eam urbem eue. iam Iuvenalis quaerarat .sa variar. Da. Iibi R. cap. 3ο
417쪽
repetitione sensus eiusdem qu In ample.ctebantur explicationem Culacii sa verba in eum conferentis in ipsum Principem λΑt quis inquit Coccaeius quis unquam
audivit a populo Principi potestatem in imium dari Principem imo vero recte &in ipsum . Siquidem potuisset populus ita tribuere Imperatori Potestatem luim, ut consuli vel magistratibus aliis tribuebat , quἰ populi judicio tenebantur : cui subiiciebatur etiam Dictator nam Sc Papirium Cursorem , cum Dictator esset, provoca.
tioni ad populum eessisse Iegimus . Caesari
autem Ita contulit , ut ei etiam remiserit potestatem , quam populus habebat in ipsum Caesarem.' per quam populi remissionem Principi diem apud populum dicere non licuisset, dum eum populus Principem esse pateretur : Quid Praeterea eos prohibuit Duarent explicationem tbὶ arripere, qui relativum accipit pro reciproco , ac docet , eum hic significasse se : quasi dixerit Ulpianus populum contulisse ei, sive Pt Ieipi potestatem in eum , hoc est in se ,
nempe in ipsum populum, nedum Potestatem , quam habebat populus in pro vincias . Sed non patitur Coccaeius prinnomen n eadem oratione varie acceptum , ut sit modo relativum in sua pro ..pria significatione , modo rec procum :quasi non ita situm , itidemque etiam aeceptum inveniatur in lege quae Nium isti.
f. ut legat. He Dei m. illis verbis, referendis una hie, & explicandis p fide ιque ejus nempe haeredis in eomm ι nempe testatrἰx in ut quidquid ad eum hoe est haeredem in ex haereditate ejus hoe est sui
testatricis . En ejus eadem in oratione vice relativὲ suo tur, cum refertur ad haeredem , & reciproci, cum refertur ad testatricem. Tandem quidvis aliud potius molixi oportebat Porsenas istos, qui Regem P.
R. reddere conantur invito, quam ad haec absurda ruere; cum in monumentis veteribus Invenientes Senatum supremam potestatem , ac summum Imperium exercentem, id non
legἰrimae s. Pi Q. R. auctor Itali claserἰ-hant , sed patientiae Imperatoris toleran-tἰs invasores suae potestatis ἔ quasi lupus , qui petulantiam agnorum benIgne tulerit.
Uerum quid tantopere Iaboramus In Ie ee lacerti sensus incertaeque auctoritatis . quam legem plurisi Ulpiano adfictam auia tu mant a Triboniano, ut regiae potestati , quam Principi suo parturiebat, gravioris Jurisconsulti, 3c longioris temporis fidem conciliaret quid volutamus epitomen , aut perfusorie , aut mala fide conci anaintam, si verba ista, dc germanus Iegis Regiae contextus hoc S. C. nobis a Capites
no monumento Proseruntur , cujus e sen
su commenta , dc compendia quani t e plicare debemus. Eo autem S. C. quid Caestribus tribuatur , rim supta satis demo, stravimus reliquum est, ut obscurIora verborum illius illustremus. Ait rex rTi Es Rio IULIO C&SARI AUGUno TDEERlOQUE CLAUDIO CmARI AUGUSTO
per Tiberium Iulium Caesarem Auaeu.stum significatur in lege Tiberius Nero Octaviani Augusti fit Ius , Julii Caesaris Dictatoris nepos , qui post Octavium imperavit ἰ quique Julius quoque Caesar appellabatur , ut observavit Gutherus ex fastis Capitolinis . e Omisso autem C ligula , tanquam foste patriae , damn
Claudium , quem Germanici cognomentum , quod hic legitur, adsumsisse, mem rat Suetonius, se JItem lex ait: UTI Q Uos MAGI.sTRAT Us, 3cc. En luculentissimum testimonium popularis potestitis sub imperio adhue vigentis, offerentisque sera creatione magistratuum: quibus tribuendis omnis legitima vis commendationis Imperatoriae, non ex Imperatorio iure manabat , sed ex Isto capite, unde jus suum principἰs commendatio trahebat. Quo capite per illa verba exIra ordinem, permittit populus camdidatis a Principe commendatis honorum petitionem , etiamsi lege vetentur contendere ad honores, puta, quod iusta artate careant, aut justum intervallum inter unam, alteramque petitionem non excurrerit, aut Praesentes Romae non profiterentur. 1 Nam neque absentium, neque svPeriorum, quos memoravἰmus , habenda rat Io erat
per leges publicas . quarum venia iis,
418쪽
Os prἰnceps commendaverit , vel quibus honores promiserit , conceditur a populo :cuius neque hac in re, neque in aliis capi tibus, quibus alias facultates concedit, ullae fuissent partes, si coadendo imperio, regno Tum instituendorum ritu , potestatem , &maiestatem sibi abdicasset, eamque universam in munus Imperatorium contulisset. Ad
magistratus autem, principis commendatione , cum aetatis venia creatos, referendus est
Ulpiani locus, ca) cuius haec sunt verba: Princeps enim , qui magistratum dedit,
omnia gerere decretiit; Ded ille dicitur prin-CCPs magistratus, quos candidati minores XXV annis, de quibus hic agit Ulpianus , a Pulo, principis commendatione, per hoc legis Regiae caput impetraverint, Pergit lex: UTiQυE QVin Us LEGIBUS PLEBEIvE ScITls-
CAPUT XXVII. An Princeps solutus Legibus intelligatur. Hoc privilegἰum Augusto trἰ tum , Dion refert, b ae sensum simul
explicat illius , docetque, Imperatores eo Iiberari a necessitate legum τῆς νωων αἰάγκης sive a poenis, quibus lex , nempe communis voluntas , transit in necellitatem , ne scilicet cum deliquerit Princeps, puniatur , ut Graeci legum doctores in te
Pretantur ηγουν πιαμ αμήσας ου κολα arra cum Iraudquaquam eximatur Princeps a vin culis honestatis, quae leges perpetuo comi latur , qtiaeque tantam a natura ducit auctoritatem, ut Imperatores c pronunciaverint. m us Imperio esse submittere legibus prιncipasum : & Alexander dὶ san- tissime scripserit, nihil tam proprium Imperii esse, quam legιbus Didiere; utcunque lex Imperii, qua S. C. hoc meo, plurium Iudic Io indicatur solemnibus juris
Imperatorem siserit. Unde neque a communi gentium scelere , neque a nexibus humanae societatis eximitur princeps a neque legibus illis , quibus susceptum a se regimen incumbit. I nperatorium , siqvidem nulli licuerit , perfractis publicis legibus, ever;ere id , cujus causa imperat . omni
enim privilegἰo statim excidet , quisque
accepta potestate abutatur contra Rempublicam, quae communis salutis, communi seque honoris causa prῖncipem peperit , &honoravit: ex redationem namque meretur , quisquis filiorum parentem oppresserit . Quod nobis suggerunt Severus, &Λntoninus, e cum fatentur , se quamvis
legibus solutos, vivere tamen legibus, nempe causa legum: quarum tuendarum gratia vivit Imperator ς cum vocem legibus non sexto , sed tertio casu positam autument: praecipue, quia ex auctoritate legum principum pendet auctoritas ; propter quam rationem Imperator se Iegibus alligatum profitetur . fὶ Hoc autem capite , quo plurimum extollitur Imperator , minime tamen deprimitur , sed potius sustinetur , auctoritas populi , tum quia populus dum concedit, palam se seri publicae potestatis auctorem, ut privilegio princeps jure fruatur, donec sibi per populum, & Senatum gerere Remp. licuerit; tum quia ex S. t C. verbis non omnibus, sed certis legibus sol vitur; nempe iis, quibus condendis adiectum
fuerat, ne Princ Ipes tenerentur .' atque Ita
Dionis locum, ubi princeps dicitur solutus legibus , Cuiacius interpretatur, g nec enim vitiatur sensus orationis; nam enun-
iatio haec solutus est legibus , illi et Iam
ecte congruit, qui non omnibus , sed solemnibus iuris , s h uti sunt solemnia
manumissionis , i & aliquibus legibus fuerit solutus: uti solutus erad princeps lege Papia Poppaea , sve legibus coniugalibus, & caducariis, quae etiam per eminentiam appellabantur leges, ad quas scripserat Ulpianus, cuius locum ad eas solas Ieges pertinentem, ut monet inscriptio leg. princeps T de legibus, Tribonianus ad leges protulit universas ς aut auctoritate Ulpianni principem ab omnibus legibus se lutum este persuaderet illis, quἰ magis verbis ejus ducuntur , quam totius testimonio antiquitatis, cum qua consonat & ipsa Triboniant compositio legum : cuius pluribus ex locis suae ille fraudis coarguitur . Nam
non modo e Dione discimus , Augustum supra iustam pori Ionem Liviae rei,
419쪽
cturum, petiIsse a Senatu veniam legis Voconiae, quam certe veniam non petitit et , s leges omnes habebat in sua potestate , aut si earum potestate non habebatur; sed docemur etiam ex libris jur Is , teneri principes lege Falcidia , & lege Glieia de inost. testam. a & testamentariis pluribus , binaliisque omnibus, in quibus nominatim non erat exceptum, ne tenerentur: ut ex legis Regiae capite isto colligitur. Nam quam vis contemtarum legum Princ Ipes poenam non subirent, nisi quando a Senatu capite damnati cum vita Imperium , & privilegia ipsus amitterent ; verecundia tamen dum
Imperarent, & pudore obligabantur, s c & opinione civium tae ἰto eos iudicio plectentium : Paullo siquidem fdὶ iudice is, qui leges facit, pari majestate legibus de
ιet obtemperare. Porro ut reliqua S. C. huius expediamus, habere Senatum licebatnaagistratibus maioribus , ideoque etiam Praetoribus , si urbe aberant, qui majori cum perio essent. Quod ius et Iam Principitribuitur , dc tribuendum erat ex lege Icum non ven Iret a munere Imperatoris .
Unde lege opus habuit , ut posset cogere Senatum, quando consulatum non gereret. Senatusconsultum autem per discessionem fiebat, cum Senatores In tentent Iam alic ius non verbis, sed pedibus tacito conveniebant, discedentes a suo quisque loco ad eum . cujus sententiam probabant. e in quod Item In hoe capite legἰtur remittere Senatum, significat rem In posterum diem
rur de proserendo pomoerio, quod non Caesaribus tantum , sed omnibus iis concedebatur , qui fines Imperii Romani suis vis
t J Non potest de potestate Pt inelpis disseri ut de ente meta phy si eo, semper in v ieem te nitentibus Principe di Populo , mixtisque quaestionibus iurisci facti. Ipsi imperatores dum id agunt, ut soli Praesint rerum summae, populo saepe specie dc e Ioribus ad se ititiis illudunt , dc eodem tempore legibus se solutos & alligatos profitentur. Ex quo
aescriptis quoque δι Decretis de Edictis Palaei eum
De auctoritate Senatus , ct potestatis cia vilis in militarem ex jure Gentium . SAtis adhuc ostendimus , potestatem Ciuilem ad Imperatorem creatum no
ab ipsa creatione manare. sed a S. P. Q. R. voluntate suam ei inanstatem contribuentis, partim tradendis magistratibus , partim repetendis legis huius Regiae capitibus . Nunc duriora , tentablinus , atque contendemus , ne quidem Imperium, illud militare sola voluntate militum in Imperatoris persona constitisse sine S. C. quo totius Re i pubi icat consensus proferebatur . Quod tam ex iure gentium , quam ex iure Romano comprobabimus. Siquidem j re gentium exercitus pars est civitat Is , cui ministrat , cuiusque potestate contine tur : cum ad usum Re In milites conscribantur, ducique ad Rei p. conservationem ,
aut propagationem creato committantur .
Quamobrem non potest a corpore militari praserri ius univeris civitatis ; nisi eiulias ipsa se duc ἱ eorum tradiderit: neam ilἰtes civilem ullam particulam juris
nanciscuntur , nisi civium numero censeantur: non raro en Im ex exteris miliotes conducuntur , aut leguntur e sociis . Et qui cives milii Iae nomina dederunt , publico cἰvitatis iure seorsum a ceteris ci vibus , de procul a corpore universo mi Rime potiuntur .' cum non a suo singes rum iure, sed a communione totius corpor Is civilium rerum gerendarum Pote statem cives accipiant: Nec Resp. transeatius novum constitui e epit, nemo dubitet, principes supra leges fuissent. Quod de temporibus Iustiniani multo magis vetum est, qui non ipse tantum complurimaeonstituit, sed Ac innume iis veterum Principum Rescriptis vim legis univero salis dedit. Interpretatio Auctoris, qua FOCem, legibus, in tertio ea su aeripit, nimis aemula νι- detur . Legem Glie iam iam supra e numero I gum eliminavimus, etsi certum sit. tener Prinωcipem querela in ossicios testanienti L. g. l. a. I. de ininc. testam. Quamvis aurem leges ex sensa Petulli Ae Ulpiani ad solas leges Papias P p Patas referri dabeant. : mintas tamen censendum est Triboniano. de principe omnibus legibus λα.
luto id affirmanti in datum rixatis imperi fini
420쪽
In eastra, sed haereat, insideatque perpetuo in civitate, ubi radicibus suis , nem pe legibus , institutis, & ritibus, continetur; Civitas autem vivit in corpore integro civium in suos ordines descriptorum,& ad exercItium publIci iuris rite convenientium . Ideo Antonius , ut edicto suo
adversariorum auctor Itatem everteret ,
exprobrabat Quiritibus ἰ quod castra Pompeii Senatum appellarent. Quia igitur ius
belli , quo ducis potissimum creatio continetur , manet in Republica simul eum ceteris iuribus maiestatis , quorum nihil a militibus In bellum abducitur, nisi quantum eis ab ipsa, cui militant, Reip. man. detur; absurdum fuerit militare Imperium consensu militum transire in aliquem fine auctor Ita te illius Rei p. cui bellum geritur , & a qua cingulo induuntur ἰ ne famuli iura usurpent fibi dominorum , neve Pars a corpore avulsa munere sua. gatur totius corporis . Quamobrem iuregent Ium neque civilis , neque militaris rei tradendae potestatem habent milites , sed exercitium tantum illius a Repub. mandatum : cum facultas ipsa rei milita. rῖs mandandae portio sit Ipsius civilis p testatis, minἰme cum corpore mil tari a euntis, sed in Republica vel regno perpetuo permanentis.
m Auctor itine Senatus, ct potestatis ciυilis in militarem ex jure Romano. Nunc ex veteribus Romanorum Institutis pilam faciemus , militare Imperium nonni fi lrge , vel S. C. mandari potuisse, adeo ut miles voluntatem tan-ιum suam Imperatori tribuerit , Senatus vero, & populus legitimam auctoritatem. Cum enim omnia instituta veterum publica , unde pro die ratio civilis, Ita firmiter haereant , ut rerum variatione difficulter convellantur , tum ea praecἰpue, quae a religione in anἰmos hominum demittuntur . Unde urbis parentes Romulus , Numa , Regesque alii , quorum prudentἰssima initia telicitatem peperere posterorum , ne leges. & instituta, quibus futuram imperii magnitudinem moliebantur , ullo unquam tempore d laberentur neve sun&
menta Re Ip. abriperentnr motu cursuque Perpetuo , ac vario rerum humanarum pea ritibus implicuere sacris, & veteris illius superstitionis auctoritate ita munierunt; ut Remp. populus non tam a magIstratibus, quam a commentit Iis illis Numinibus , quisus virtutis eventus assignabantur sustineri , atque augeri existimaret: dum legibus iubendis , & creandis magistrat Ibus , consilia, quae caperet a propria prudentia , tribueret Diis; quos per augures de coelo servantes , consulebant captis auspἰciis , quibus veluti nunciis divinae voluntatis res a populo gestae comprobabantur: ut magistratibus, & legibus a Deo repetitis , cives non humana tantum , sed divina etiam , de aeterna ultione subiicerentur.
CAPUT XXX. De auspiciis, ct lege curtina . QVa de causa com ti s centuriatis , A
curiatis, quibus leges serebantur, 3: creabantur magistratus, quibusque Reipublicae maiora negotia tractabantur, ita ius auspiciorum attexuerunt . ut nihil apud Romanos justum haberetur , aut legitimum, nisi sui stet auspicatum; a & qui
quid numine auspicioque careret, inauspicatum, sive injustum, nefasque diceretur. Quamobrem Caesar , qui Rempublicani violenter occupaverat, ne religione amIt teret, quod armis arripuerat, comiti Is, Se auspiciis utcunque simulatis, iniustam sibi dominationem confirmabat: nam , sin illorum umbra , ne colorem quidem iusti
obtineret Imperii, unde Lucanus b Fingit solemnia campus,
Et non admuse dirimit suffragia plebis,
Decantatque tribus, ct Dana Deriat in urna. Nec trium servare licet:.tonat augure surdo.
Et iatae jurantur adies bubone simistro.
Non mandabatur Ititur Imperium , nisi lege Curiata , quia curiatis comitiis , si voveris, sive per triginta lictores , triginta Curias reserentes, adumbratis , inerat ius auspicIorum, quibus creandus erat Imperator ; nempe is , qui ductu auspicioque suo regere debebat exercItum . & bellum adni Inistrare: c) unde ille auspicato, co.