Respublica, siue Status regni Poloniæ, Lituaniæ, Prussiæ, Livoniæ, etc.-fdiuersorum autorum

191쪽

DESCRIPTIO. I s

ysdam sacerdotiis. In parteciis verossi aliis minori biis sacerdotiis usita-

legitimum est, ut ius edendi

penes eos,unde profecta est donatio liusque sacerdotii, vel in quorum bo- id proventusque eius siti sunt, sic: en , Ut penes episcopum sit apri o- io editi, reprobatio, sa non sit ido-us aut sit pliares pariter edantur , di ilicatio. Quod de illis quoque, qui a : vel alio quopiam profano com-ndantur, sive Caesentantur , intel- lidum est Vocanturiae tem patronia ato tiri pontificio nomines collares etiam vulgo , qui jus hoc edendi lepraesentandi habent Qinibus invi- obtrudi sacerdotem sive beneficia in per legem non licet, ne pontificet sdem maximi a uictoritates nisi in sese uno eo jure reddiderint, aut intra pus legitimum uti eo neglexerint. truso poena est pictoscriptio. Quae sic praeter institutum propemo- , hic nobis perstricta sunto Ad prios reipublicae Polonae magistra-

revertamur Palatinos Ac Casteles, reliquum manem senat aem

ni, Princeps legit, jurejurando stringit sibi, regno , sive reipubli-

idem confert praesecturas, Ceteque omnes masistratus , honores

192쪽

Ac ministeria publica Sed in m a stratibus regni illud receptum est

noni si in comitiis renuncientur.

judice vero: sub iudice , inscriba snotario, terrestribus ita adstricta estgibus potestas Principis, ut nobilieitis satrapiae sive territorii, cuius de , vel sub judex, vel scriba dececonventu instituto, auctore: praeli Palatino , quatuor patresfamilias eotes eligat de quibus Princeps unitquem vult, in locum vacantem surrget. Abrogari vero magistratus aut letior ullus nemini potest, nisii per mamam vel mediam capitis diminutinem, hoc est, libertatis civitatisve, si nobilitatis: bonae famae amissioni aut si quis alium magistratum hon remue adeptus sit, quem cum pri retinere jure non possit. Ipse se quisqabdicare arbitratu suo potest. iura, tametallorum , teloniorumqcuratione, Princeps amovere querbet, quando vult, potest, nisi cui promiserit, ac diplomate caverit, ut certum tempus vel quoad vixerit, moveri nequeat. Aulico item mastratu ministerio anaovere uen lRegi licet. Non temere tamen id sacnec fere sine nota ignominiae niti iubeat. Exactores tributorii in ann

193쪽

ere creantur a Rege, vel comitiali pla, ito Plebeios magistratus partim do- in Te praelacti creant, partim ipsi sit, et ii cives de Oppidani legunt, praeter Cra- si viam: ubi Palatinus sus legendi sena- us habet abrogandi non habet: Nec ius morte, aut maxima mediave capi- ris diminutione hono iis amittitur Ex omni etiam numero viginti quatuor onsulum , quotannis octo, quos vult, 'alatinus rebus gerendis praeficit, quos raesidentes vocant de quibus certo irdine anguli fiunt magistri civium in re hebdomadas Nec multum diver-

si est ratio consulum in aliis quibus etiam civitatibus, oppidis Nisi quod raefecti in suae quisque ditionis oppido

mum aut alterum legendi facultatem labent Cari miriae, Clepariae, S PIOsi via magnus procurator arcis rac retensis, cuni in legendis condulibus,hm in aliis rebus praefecti vicem obti- et idem advocatum d scabinos urisupi cmi Theutonici sive Magdeburensis legit. Caeteros autem scabinos, consules sive decuriones in sua quiue civitate Voppido legunt, Et sacrarento adigunt Cracoviae advocatum uoque judicialem etaeterum scultetusve advocatus haereditaritis in quovis

Ipido, vico atque pago semel a domi

194쪽

i s CAEmo constitutus, magistratum hunc, cnoxium ipsi domino ad equestre in sterium, reique publicae ad expeditinem bellicam, etiam ad haeredes rarmittit. Quin, in externum transferassentiente domino potest. Et tam jus fasq; domino amovere cultetui advocatum haereditarium continacem aut inutilem , persoluto spretio, quod habet inscriptum indipi materi vel secundum aestimatione emolumentorum atque aedificioriar

Nisi quid enorme o privatione digiis commiserit. Quo quidem jure music abuti cepere adaugenda comm C sua, ut scultetis de advocatis haereditriis sine ulla culpa ejectis prorsus, vel ordinem redactis, agros eorum diis suis adjunxerim, iudieiis ver cdiciales advocatos arbitratu suo praeciant. Reditus magistratuum regni e sui, terrestitum vero S aulicorum n li fere sinat . Ne urbanorum quidem,

Oppidanorum, agrestium ulli ccerti sunt. Honorem Poloni satis ariplum liculentum virtutis inhorsiorum laborum praemium est edtirunt, etiam sine compendio: quod rnus generosi animi magis plerun

consectantur sunt tamen certae m

cedes, Auasi sportuita, quae justi

195쪽

iciorumque administri penduntur litigantibus. Primores aliquot Palanici: Casiallani, mediocres tamen ha- nat reditus, partim ei agris praeis, partim e salinis, vel eloniis, sive iis quibusdam penisionibus a Pranci

antiquitus in omne tempus attribU- , piscopi nonnulli per arriplos ha- rnt, unde non modo ipsi commode cum dignitate vivere,, senator a unera laute sustinere, verum etianaiserioris ordinis sacerdotes, socios ciminii ro suos recte alere ac tueri, omnem cultum divinum cum di-aitate administrare, Z egenis-denique oeraliter lubvenire queunt. I labe iam decim somnium segetum publi- principum ac totius Poloniae con-ntu an inde ab initio hisceptae relionis Chri Aa nar attributas, S aliis ui biisdam pensionibus pol ea vel cir- mlata , vel commutatas it teq cum is quibuslibet sacror: in admini tris, a par xcis, praelatis, 3 canonicis cerri portiones iniqui us segregari Id. abent de luculentos fundos , praei pagos, oppida , arces: territCria, retina priscoram itidem principunire iam, partina privat Ortam munientia adjec a Ne abbatum itide in

caeterorum Dicerdotium . et in

196쪽

parceciarum piissia onestis usibus mi prospexit similis pietas et benefice:

tia. Ipsi etiam superiorum tempori episcopi, abbates, iacerdotes succc isoribus tosteris tuis perna itum cliderunt, patrimonia sua , vel emi traliunde bona, censusve sacerdotiis a Miungendo, templorumque plandore i. aediliciorum atque donariorum Onan generis magnificentia augendo, a augus orem cultum diviniana reddrent. Atque haec omnia cum ipsis ad personis ecclesiasticis maiorum legiba Principum benignitate minuastini a pleritque omnibus luneribus oneribus publicis. Quo prolixior aitem suit hominum in ordinem sacria munificentia superioribus tempori bri hoc erant abundantiores de ipsi, qui suo liberales erant, licet minussu laborisque rei familiari impenderer Nunc passim in alienas donationes decimas invaditur longe maiore avaritiae rapacitatisque infamia. quam illatis relevatione Multi tamen ex ima ordine nullos habent certos rediti

sed partim Episcoporum .pulanti

rum non innodo sacerdotum, verut

etiam profanotum stipendiis, parti

caete

197쪽

linae multitudinis cluotidiana beneiacentia Se quasi stipe vitana sustentiant. 'tales fere sunt etiam ii, qui vocana Mendicantiun conventus , sive ollegia. Didicia Ecclesia sit a. Sed nos honorum Sc magistriatuum nani ferme ratione explicata, ad judi

a transeamus. Eoridie autern ratio

: ariae perplexa est in Polonia. Habet arido ecclesiasticus, quemadmodum dct pud alios Christianos populos, suminibus caeteri quoque homines , nobire pariter ac plebeii, obnoxii sunt ala

uatenus, in iis pr. aesertim causis, quae una religionis, aut personarianet, re-lumve sacrarum ratione aliqua ex pare connexae sunt ales sunt, de insti- utico ritibus religionis quaeque his adversantur,de impietate, aere siet schii nate, Naagia, incantationibUs, sin nore,cerdotiorum cauponatione , quam

i moniam vulgo vocant Itemque delecimis, de fundis quibusvis censa ius ac reditibus ecclasiasticis , de caede, si de injuria sacris initiato homini, rei- e, aut loco sacro, seu sacerdotii fura lotillata Ad e de jure patrocinii silve atronatus , quod vocant, te sacer lociorum jure ueteris controversiae: M 1 ite in-

198쪽

atemque de jure matrimonii Ac lium,& de miserabilium egentium psonarum injuriis, quaeque ex obligat ne in foro ecclesianico facta orium

Testamentariae causae profanorum .iminum in hoc aeque ac profanis disceptantur , dummodo extra lcium testamenta sint condita Altienim in eo foro dis plantur, in

sinat condita Nisi quid forte legat sit pietatis ergo, d ad piam causam vulgo loquuntur, hoc est, templis,clesiarumve ministris tu egenis causa propria est ecclesiastici judici autem j iudiciorum ecclesiasticos

summa penes episcopos quorum gerunt ii, quos vocant vicarios in litualibus, Cancellaris: Ossiciales la quos unus, qui est primarius, geners appellatur Caeteri foranei Ab Epis Fis eorumque vices gerentibus pro

eatio est ad Archiepiscopos: ad Gi nensem quidem ab ipso etiam Leo M. Iiens Archiepiscopo:Idque eo nomi quod ille est legatus perpetuus, sive vulgo loquuntur , natus sedis apost

cae Pertinent autem ad ejus provciam hi episcopi Cracoviensis ictaviensis, os naniensis, dc Plo , si in Polonia, V ratissavi ensis in Siha Beemicae ditionis Lubesiensiu

199쪽

archia Brande burgensi: Vilnensis in illitanias Me inicensis in Samosi- : Olim Culinensis quoque in Prus-li, de Camen ensis in Ponterani subii suere: sed auxilia sunt pol ea. Ad Leo- il liensem vero , Praena istiensis, Chel ensis, Camenecensis, Lucensis, sive aceOriensis, atque Lioviens s. Extreii tandem provocatio est ad I ontifi- maximum antiqui irino Clarii a- treligionis instituto. Omnes autemhdices ecclesiastici iudicant, sive ad n iudicare debent, e praesta isto eccle-das teorum, pontificiorum cano-lumum praeter diras sive centuras c

literdicta ecclesiastica , habent ius quoddam coercendi sontes, in sui qui

lem ordinia homines laxius, in prosa tos auten restrictius, ita ut contra hosd executionem rerum iudicatarum, laba noruni ac terrestrium magis ra-uum opem ad extremum imploras eiecelle trabeant. Nec ii iure eis deesse tollinit aut debent. Iudicia Politica, Habent et prosani inter se nobile buxta ac plebeii sua iudicia quibus a. ris initiatum aut icerdotio praedicum praeest non licet. Ac nobilitas qui-m ei restribus iudiciis peculiariter

200쪽

subest . quae a judice,subjudice, de not ri terrestribus exercentur, alibi L idem quater, alibi sexies quotannis, alivero singulis mensibus: Nisi forte id ex subaudex, aut notarius desit at bellica expeditio, vel comitia coli

quiave de quibus paulo post dicemu

interveniant. Tunc enim silent iudi inobilitatis, non terrestria modo sol alia Sunt autem in qualibet satrap.

sive palatinatu certa oppida, in quibitis hoc dicitur nobilitati, in eo ipso te oritorio bona agrosque habenti. Nevocari quenquam e seo territorio cet, nisi ipse certa obligatione non natim ab hac praerogativa recesserCaeterum qui nulla habet bona terr sistria, conveniri hoc jure non Cte

ne sacerdos quidem , exceptis causis dni una regundor una, adscriptitii alini profugi, caesi, vel vulnerati aut ullo alio quam sacerdotii nomine bona terrestria possideat oppida vero territori judiciaria haec sunt In Crcoviensi quidern satrapia Cracovieni arx Prossovia, Xianetum, Lelovia, Bie letum, Cicho via in quo oppido dc a tacense territorium judicatur In Penaniens, Posnania, Costenta, VVschcnc Iariendo mirienset , en domi riR. domia, Opocinum, Chericini, Visci