장음표시 사용
331쪽
ra. Da. lato D aemine te vis veste nutabat.
DEFERRE , QUOD DICAT EAM CUM C. SEIO IN CIVITATE ILLA , DOMO ILLIUS , MENSE ILLO , CONSULIBUS ILLIS ADULTERIUM COΜMISISSE .
L. R. pr. D. de accusae. Et haec professio deinde ivel ab ipso accusatore, vel ab alio, si forte ibie litteras nesciret, eius nomine erat subscribenda, ut docet Paullus jureconsultus. L. 3.
pr. 9 g. 1. D. de accus Hinc Asconius in Corn Lanam p. I 3o7. Detulit nomen Publius, subsere Ur Caius. Quemadmodum vero accusator ia
men DEFEREBAT; ita illud RECIPIEBAT
or, quae receptio, quum aliquando esset in quaesitoris arbitrio, postulari debebat. Seneca
in Ludo p. m.5 83.T. I a. Postular nomen recipi, Mirsubscriptionem,occiso enatores restinia. Et Coel. sad Cicer. Dis. VIII, 8. Nec Larer enses Praetor , postulante Pausania , quo ea pecunia pervenisset, nomen recipera voluit. Recepto Vero nomine ,
Praetor certam diem, qua accusator & reus adessent, constituebant, & plerumque quidem diem tricesimum ex lege Licinia& Iulia. Cic. Vatis. XIII. Quod tempus , si paullo brevius esset , licebat accusatori diem longiorem poscere
ad inquirendum, praecipue in crimine repetu darum, ut patet ex Ascon. ad Cic. VerruΙδ. I, H. XX. Ex eo tempore reus vestem mutare &patronos conquirere solebat. Posita enim to
im Atram seu pullam vestem sumebant in iurictu, ceu multis ostendit Rirchmann. de Funera Rom. II, 37. Unde & Pauli. Ree. Sent. I, 2I. IA. ait a uui luget, abstinere debet a convolis, om menφi 1 Fursura, ct alba νeste. Albam tamen
332쪽
Lib. IV. Tit. M ... 3 'Sigonius de iudie. II, io. p. s 63. suspicatur, sed sordidam& obsoletam sumebat, Liv. VI, 2 o. unde sordes pro reatu , & sordidatos pro reis saepe dici, observat Graevius in prolegomenis Tomi XI. Thesaur. Ane. Rom. Idem etiniam rei amici & cognati saepe faciebant ; no nunquam & ipsi magistratus, si viri bene derep. meriti vita & salus in discrimen vocaretur , Cic. post redit. V. Plutarch. in visa Gracis ehor. p. 829. Promittebat etiam reus barbam di capillum , ut constat ex Geli. No i. Arrie. III, 4. Liv. II, 6 I. Cic. pro Ligur. XI. XXI. Patronos ante Caesaris tempora raro
adhibebant plures , quam quatuor: post bella vero civilia saepe ad duodecim perventum. M. sane Scaurum sex patroni defenderunt , P. Clodius Pulcher, M. Marcellus, M. Calidius, M. Cicero, M. Messala Niger, Q. Hortensius, A scon. Paed. in Cic. pro M. Scauro p. II s 2. Idem ejusmodi Patronos in quatuor classes disti,guit.
men vestem sub Imperatoribus in luctu adhibitam esse a mulieribus, docent Lipsi ad Taeis. Ann. II. Forner. Iter. Quotid. II, 1 I. idque probant ex Plutarchi suasi. Rom. p. 27Ο. α Herodian. Ib i. IV, 2. Sed ex utroque auctore patet, albae vesti locum tantum suisse per eos dies, quibus nondum iusta facta fuerant marito. Alias enim & seminas pulla veste in luctu uias, adparet ex Lactant. de mori. persequut. XXXIX. Ceterum non modo quoad eo-lorem, vestes in luctu mutabamur, verum etiam quoad sermam . Magistratus enim in luctu posita praetexta latum elavum sumebanti senatores lato clavo posito, angustum . Dio Casi
XL. O LVI. Cons. P. Fab. Semestr. I, 2. p. 8.
333쪽
33o Ane. Rem. Ad Instinguit. Proprie enim parronus dicebatur orator, qui voce caussam orabat. Qui vero velius suggerebat, vel praesentiam suam commodabat amico, adυocatus vocabatur. Additidem procuratorem , ct cognitorem, qui tamen ἔad privata tantum iudicia pertinebant . ALcon. in Cic. Verrin. I. p. I7 s 9. XXII. Veniente die, in quem accusatorem&reum adesse jusserat praetor, utrumque citari oportuerit per praeconem. Si reus ergo criminis conscientia sese haud sisteret, absenti irrogabatur exsilium . Ascon. in Milonian. pag. I 323. Sin, reo praesente, accusator non adesset ; eximebatur accusati nomen de reis.
Ascon. in Cornel. p. IIo I. Postero die, quum Cassius adsedisset is citati accusatores non ales ne, excmrum est nomen de reis Cornelii.
XXXIII. Utroque prodeunte, porro de judicibus legendis agebatur , ut tantus adesset eorum numerus, quantus erat lege definitus . Fiebat autem hic delectus per sortitionem is editionem . M sortitione praetor vel judex quaestionis nomina omnium, qui eo Mano i ter Iudices adlecti fuerant , in urnam conse- ciebat, ac sorte deinde eum educebat numerum , quum lex praescribebat . Quo facto , deinde tum accusatori tum reo dabatur potestas reseciendi , quos parum sibi putarent idoneos, quorum in locum deinde alios subia sortiebatur praetor vel iudex Quaestionis, qui-.bus ille iudicum numerus legitimus compleretur. Cic. Verri AI. I, 6. Ascon. Paedian. in Verrin. II. p. 18 II. Nonnunquam lex non som
ti , sed aecusatoris rei que arbitrio judicum ele- l
334쪽
ctIonem permittebat, & hi tune EDERE IUDICES, ipsi autem judices EDITITII dicebantur. Cic. pro Murana XXIII. pro Flanc.
XV. 9 XVII. Sic lege Servilia Glauciae a i cusator iubetur ex CD L. judicibus edere centum: ex his centum reus edere quinqua ginta. Vi 1 fragmenta legis Servi l. apud Sisede iudici II, 27. p. 6o9. Lecti judices clambantur , citatique vel excusatione se tuebam tur , Vel accedebant, subselliaque judicum occupabant . Et hi tunc iurabant in leges, ut obstricti religione judicarent . Quum iurassent omnes, praeter ipsum praetorems sn nomina eorum libellis consiSnabantur , ne
pro selectis judicibus, ut fit in multitudine, aliqui suppositi corruptissima iudicarent .
Ascon. Pardian. in Verrin. u. p. 18 II.
XXIV. Iam ipsa demum caussa cognosci xxIv. coepit , eaque cognitio duabus potissimum actionibus absolvi consuevit ργima , se PD δ' runda , nisi sorte lex comperendinationem, adeoque secundam actionem prohiberet . In prima actione accusator , accepta dicendi potestate , actionem instituit , crimina rei singulatim percensuit , & ad singula vel testes interrogavit , vel tabulas servorumve tortorum Confessionem produxit , ut fidem faceret iudicibus . Unde interrupta plane' fuit prior haec oratio , ut patet ex Ciceronis oratione I. adυersus Verrem . Postea vero
cn Praetor enim jain inito magistratu iuraverat conceptis vel bis , se ex animi sententia &seeundum leges iudicaturum . Petri Fab., I, p. 2 IS.
335쪽
3 32 Aor. Rom. Ad IUD. eamdem caussam alio die retractavit, non interrupto dicendi genere, sed oratione rem petua , qua crimina illa dicendo exaggerahat, testimomaque artificiose confirmabat,& totius vitae anteactae flagitia narrabat, e que oratio κατ-dicta est accusatio.
si=ψε, ολ γ eRque ' quasiones, restes &' rabula, distin- habitae. guerentur 3 de singulis monenda quaedam ex antIquitatibus existimo. OUAE SΤ IONEx servorum , vi tormentorum exprella . Solebat enim accusator, simul a Iudices cum Praetore adsedissent, servos rei in quaestionem postulare. 0 Ascon. Paedian. in Cic.pro Mil. p. Iaa3. Non licebat tamen servosi an caput domini interrogare , nisi in cauta incestus & coniurationis, Cic. partiri orari XXXIV. pro Milona MIL. immo & postea in caussa trabutorum, L. I. g. ao. D. de q-ion. de quo loco videndus Cujac. obfer. VI, 29. in reliquis criminibus non oportebat salutem dominorum servorum arbitrio committi. Cicer. pra lone XXII. p Palili. Recepe. Senae. V. I s. r.
Nonnunquam & alieni servi in quaestionem p - stula- Ο Immo & privati olim torquebane servos. Ci
lud vetus institutum in usum suisse revocacum . '
336쪽
Lib. IV. TD. XVIII. 333i stulabantur, sed non nisi singuli, & permINO tente domino, a quo tamen concedendum ida erat, si caveret accu1 tor, se, si exspirassentis in quaestione , eorum pretia; sin deteriores s 1 eti, ejus quoque damni aestimationem praesti-l turum. Pauli. l. e. 3. 3. L. II. D. de quastis Servi ergo in quaestionem postulati, praesentibus ad-li Vocatis, equuleo alligati ita intendebantur , F ut tamquam ex cruce Penderent miseri, ipsa-ν que compages ossium illis divelleretur. Tum a porro augendo dolori admovabantur canden I tes laminae, ungulae ferreae, aliaque huius gener ris tormenta, quae satis operose describunture a Cata Sigon. de iudici III, II. p. yzo.ser. Hier ron. Mag lib. sing. de equuleo, edito cum notist, Gothost. Iungermanni Octav. Ferrari Elector.s I, s. Sagittar. de reuelari Maror. XVII. p. 3II.
t seq. aliisque. Quaestione habita & confessio; no servorum in tabulas relata, tabulae ob gnabantur, donec depromerentur in judicio. Cic. pro Mun. XXII. XXVI. Quemadmodum vero servi per tor- xxVI. menta, ita liberi homines extra illa quaerebam Testimo. tur, & hi testes dici solebant. Providendum ' 'Vero inprimis er l, ne testes adhiberentur parum idonei. Unde exploranda erat conditio cuiusque, utrum quis decurio esset an plebejus, & num honestae & inculpatae vitae, an vero no- , latus&reprehensibilis 8 locuplesne, an egensi esset, ut lucri caussa facile quid admissurus videretur λ porro an inimicus ei, contra quem fetebat temmonium Θ an ei amicus, pro quoi ferebat, &quae sunt hujus generis alia, quae cum cura explicare solent jureconsulti ad piarulum
337쪽
334 Ant. Ram. Ad distis. Ium D. de resibus. Dolendum est, periisse Domitii Afri, Oratoris & Causidici libros II.
Iureconsultos & oratores veteres celeberri- mus, cujus meminerunt Plin. Epist. VIII, IS. Τacit. Annal. XIV, I9. &Hieron. in Chron. n.
LX. qui eum domo Nemausiensem fuisse ait. Ceterum hi testes vel sua sponte dicebant testimonium , vel inviti, si quando iis, permittente lege, accusator testimonium denun- Ciaret. A qua tamen necessitate lex Iulia de judiciis publicis exemerat generos, soceros svitricos, privignos, sobrinos, sobrin natos , eosque, qui propiore gradu essent , libertos item & patronos. L. 4. D. de resib. Ceterum i testes interrogabantur in judicio ab accusatoribus, & in eo quam maxime elucere videbatur eorum prudentia & dexteritas, quod longius repetita interrogatione verum extorquerent etiam invitis. Cic. pro Flaceo X. Hinc
quum Phaedria adolescens apud Terentium ob liquius interrogaret eunuchum de turbis in domo meretricis datis: Donatus ad illum lo-Cum Eunuch. IV, q. v. 33. notate Ee με sunt obliqua interrogationes, quibus uri oratores vide mus , quum derivare testimonium nituntur.
Quamvis vero testes non nisi jurati dicerent testimonium, & de iis etiam rebus, quas ipsi vidissent compertasque haberent 3 non alia tamen formula interrogabantur , quam illa e
S. TEMPANE, QUAERO EX TE , ARBITRERISNE, C. SEMPRONIUM COS. IN TEMPORE PUGNAM INISSE ὸ Ad quae te- i
338쪽
, Lib. IV. Tit. XVIII., 33sst s vel ARBITROR vel NON ARBD.
TROR respondebat . Cic. Acad. Eus. IV, 47. ct pro Fonteio m. Quod etiam Cujacius observavit obf. III, 26. Absentes testes per tabulas dicebant testimonium. XXVII. Tabularum nomine Omne genus xxv II. scripturarum veniebat, quo causiam probabat Tabulae accusator , eoque inprimis pertinebant in Uς δ' repetundarum & peculatus Crimine tabulae caussa reis dati & expensi, tabulae auctionariae: in reli- citatae. quis pactiones, litterae, syngraphar, aliaeque hujus generis , quae obsignatae diligenter ab accusatore ad praetorem deferebantur. Cic.
AI. i. adv. Verri cap. V. 9 Verrin. I, s I. Car. Sigon. de iudici II, Ie. -
xxvIII. Iam ut ad primam actionem re- XXVIII. deamus , ubi accusator actionem suam pati- ςi 4ς- ter ac accusationem ab leverat , patro 'ni sese ad rei defensionem accingebant , inter quam & accusationem aliquot plerumque dies intercedebant. Vid. Cellar. ad Cic. pro S. Rosc. IV. Iu ipsa defensione quid egerint patroni, facile est ad suspicandum , laque satis superque docent tot Ciceronis , quae exstant , orationes , Crimen scilicet obiectum vel diluebant, vel jure factum contendebant . Testes , quos produxerat accusator , vel reiiciebant , vel sibi prodesse ostendebant , & quae alias ipsa suggerit ratio causi eque indoles . Vid. Cic. pro Cluent. XVIII. ta' pro Fonteio I. ct XVI. Illud vero non praetermittendum , quod in epilopis ad misericordiam concitandam et iam nlios reorum produxerint. Qua de re
339쪽
3 16 Ane. Rem. Ad Instita multa suo more praecipit Quinctilianus ust.
XXIX. Nee patroni solum reum per aliquot saepe dies q) defendebant ; sed adhi-tari etiam solebant laudatores, id est, sumina auctoritate viri, sive cives, sive ex municipiis missi, qui publica laudatione rei periculum sublevarent. Cic. pro CluenP. XL. Horum laudatorum plerumque decem dabantur, i Dque numerus jam erat moribus receptus, ut honestius videretur, nullos, quam pauciores accipere. Cic. in Verri V, 23. Ea laudatio modo praemittebatur defensioni , modo innectebatur eidem , modo eain sequebatur, ut ex Ciceronis orationibus pro Flacco, pro Cluentio & pro Scauro patet . Cons. Sigon. de Iudici II, 19. p. 3 8 . XXX. Ceterum lex, eae qua agebatur, aut hanc unam actionem admittebat, aut compe-tio vel rendinationem concedebat . Si unica actio actio se- admittebatur, tum finita defensione , statim
μὴ - in sufstagia mittebantur judices, & se primo
coetu, Vel primo judicare dicebantur. Auctor. ad Herenn. IV, 3 6. Vos veriri estis, si primo cae-m condemnasseris , ne erudeles existimaremini pQuae verba egregie interpretatur Turneb. Adversari XX, 21. Sin lex comperendinationem
haberet ; tum perendie nova instituebatur pa tis utriusque recitatio, sed ita, ut priore t Co reus, posteriore accusator diceret. Cic. Verrin. I, 9. de ibi Asconius Paedimus. xXH.
q) sie Cicero Comelium per quatriduum dese dit, teste Ase . Paediatio in cor . p. I3. .
340쪽
Lib. IV. Tit. XVIII. . 337XXXI. Finita & hac actione , ubi uterq; Ora dimi. tot DIXI addiderat, statim praeco DIXISSE , iudiee eos pronunciabat. Quo facto, praetor tabellas distribuebat inter judices, eosque ad ferendam ςψm
sententiam mittebat in consilium. Ascon. Pae-dian. In Cic. Verrin. III. p. I 8 1. Mittere iudices in consilium es dimittere iudices ad sententiam demdam , ubi allegatis omnibus argumentio, or tor dixerat DIXI. Et in Verris. II. p. 18 23. Moris veterum fuit, quum saris visum esset fluxisse verborum, hane sebi necessitatem Anienda. orarionis imponere, ut dicerent ad ultimum: DIXI, quod etiam ab utraque parte oratione consumta, ut ira consilium dimitterentur, praco u soleret pronuu-ciare : DIXERUNT. Acceptis tabulis, quae cereae erant, & diversi coloris, Cic. Verr. V. consui rexere judices & in levioribus caussis sententiam singuli de tabulis pronunciarunt: Mtunc PALAM dicebatur LATA SENTENTIA : in gravioribus vero CLAM hoc fieri consueverat. Accedebant enim iudices ad urnas, quarum tot erant, quot judicum ordines , &in illas e tri bus, quas acceperant, tabulis unam lin- . mittebant. Qui absolvendum credebant reum ,
eam immittebant, cui A, id est ABSOLVO inscriptum. Qui condemnandum; alteram, in qua C, id est CONDEMNO legebatur. Qui deniq; dubitabant, tertiam, in qua NL, id est NON LIQUET , immittebant. Interea dum hae tabuislat immittebantur, & earum deinde fiebat di-- rem- νὶ Ita in vulgatis Ciceronis editionibus . Sed pro praetore legendum esse Praeeonem , recte monet Fr. Hotomannus in proaem. act. in Uer. pag. 229. min. Ant. Rom. T. II. P