장음표시 사용
341쪽
338 Ane. Rom. Ad In D. remtio : reus in genua provolutus Iussicum genua osculabatur, nihilque, quod ad misericordiam excitandam facere videretur , praetermittebat . Valen Max. VIII, I. 6. Idem e Iam faciebant Iaudatores & amici, ceu patet exemplo M. Scauri, cujus laudatores ad genua judicum, quum sententiat ferrentur, bifariam se divi serant, & pro eo rogabant . teste Asconio Paediano ad CD. pro Scauro. p. IIs . Invaluerat etiam, ut virgines Vestales aliquando adhiberentur deprecatrices . Vid. Tacit. Ann. XI, 3 a. & Bernegg. ad Suer. Iul. cap. I. XXXII. Diremtis tabulis , Praetor ipsam pronunciabat sententiam . Aut enim condemnabat reum , aut absolvebat, aut amplius Cognoscendum aiebat, prout id plura suaderent suffragia . Coel. apud Cicer. 'R. VIII, 8. Condemnationis formula erat: VIDETUR
FECISSE, vel NON IURE VIDEΤUR FECISSE. Absolutionis: NON VIDETUR FECISSE , vel IURE VIDETUR FECISSE . Ampliationis denique: AMPLIUS COGNOSCENDUΜ , Cic. acad. gus. IV, 47. de F-nib. I, 7. Quin & si poena adjiceretur, iuniuid fiebat formula: VIDERI EUM IN EXSI
LIO ESSE, BONAQUE EJUS VENIRE . IPSI AQUA ΕΤ IGNI PLACERE INTER
DICI . Liv. XXV, 4. Sig. dejud. II, 22. Briss de Form. V. p. 48o. Condemnationis sententiam pronunciaturus praetor, praetextam ponere solebat, teste Plutarcho in Cic. p. 883. nm verba 1olum antea relata proferebat, verum etiam p*enae&supplicii nonnunquam faciebat mentionem , quamvis etiam aliquando eam
342쪽
XXXIII. Absolutus reus , domum se recipiebat , positoque sordido habitu, re sumebat togam albam sy ut patet exemplo Cicero. gutta. . nis apud Plutarch. in C e. p. 861 . Si non absolutionis , sed ampliationis tantum pro nunciata esset sententia ; denuo cognosci caussa ab integro solebat alio die , quem praetor arbitratu suo statuebat . Tunc iterum primus dicebat accusator , & deinde patronus , quo facto , denuo in consilium mittebantur judices , idque eo usque fiebat, d Nec ad liquidum perducta esset cauta . --nique condemnato reo, aut tribunorum implorabatur auxilium , cujus rei exempIa e stant apud Plutari in Ce re p. o8. Cic. praP. Quina. XX. aut consul ipse vel alius praetor intercedebat , uti patet exemplis apud valer. Max. VIIJ. s. aut lis ei restimabatur, veluti in judicio repetundarum, aut ipsa s quebatur animadversio ; & .reus in poenam aliquam condemnabatur. Lite aestimata, aut pecunia solvenda erat , aut eam summam sproscriptis eius bonis , rectores curabant. Ascon. Pardian. in κεν in. III, pag. 38 s. De poenis, quales fuerint apud veteres, jam s pia satis superque dictum est.
XXXIV. Sussiciant lia e de iudiciis publi. XXsi iv
r Licebat tune reo absoluto eontra aeeusat rem vel ealumniae vel praevarieationis instituere actionem , de quibus .multa iureconsulti .
343쪽
cis . Addenda nonnulla de iudiciis populi
quae & ipsa plerumque ad vindicanda crimina comparata fuere. Publica enim iudicia de iis instituebantur criminibus, de quibus certae e stabant leges. . At populus iudicabat de quibuscumque, quae ad se detulisset magistratus, i & in quibus de capite Civis Romani agebatur. Inprimis tamen duo crimina ad populum deferri solebant, majestatis puta& peculatus. Sic majestatis caussam ad populum dixere Marcus Coriolanus, Sp. Cassius, T. Menenius , Sp. Servilius, Ap. Claudius, 3e alii. Ob peculatum dies dicta M. Camillo, M. Livio Salinatori, P. Africano, M. Postumio& aliis, qualia exempla collegit SigoD. deIudis. IV, 2. XXXV. Instituebantur haec iudieia olim in comitiis euriatis, ceu patet exemplo P. Hora- tii, quum sua mann sororem interemisset, dies dicta est apud populum, cujus suffragiis liberatus perduellionis supplicium evasit. Liv. Ι,
6. Cic. pro Milone III. Atqui eo tempore comitia non eranῖ alia, quam curiata , centu
riatis multo possia Ser. Tullio, Rege inventis .
si) Sie de sororis eaede dies dicta est P. Horatio . Liv. I, 26. Valer. Max. VIII, I, i. de homicidi suspieione P. Sestior sed & de vindieiis eontra leges datis Ap. Claudio. Liv. III, 36. de repetundis C. Lucretio, Liv. XLIII, 8. de perduellione C. Claudio , Liv. XLIII, 18. de peculatu M. Aellio. Glabrioni, Liv. XXXVII. sq. P. & L. Scipionibus, Liv. XXXVIII, so. L. Postumio Liv. XXV, 3. de puero ad stuprum pellecto C. Seantinio, Valer. Max. VI, I. 6. de vi armata Miloni. Ase . Paedian. mc ccr. prρ Milone p. 33is. βρο. '
344쪽
ZU. IV. PD. VIII. I rExactis autem Regibus , quum iam Servius centuriata, & postea tribuni plebis etiam tributa invenissent comitia 3 non curiatim amplius, sed vel per centurias, vel per tribus de criminibus civium Romanorum iudicari coepit. Centuriatis eam potestatem dederat P. Valeri Poplicola cos. qui lata lege sanxerat , ut a consulum sententiis provocatio esset ad populum. Liv. Hist. II, 8r Quae lex deinde etiam
inter sacratas repetita confinnataque est. Cic. pra Sext. XXm Invaluit ex eo tempore , ut
de mulcta civium Romanorum in comitiis tributis u) de capite eorumdein nonnisi centuriatis, ageretur. Cic. de Legib. III, 4. θ19. Quam legem Valeriam iterum retulit C. Gracchus anno I cxxx. Cic. pro Rabiri XXXVI. In tributis comitiis diem reis dia xxxvticere solebant magistratus minores , veluti An etiam
aediles curules, tribuni plebis & aediles plebis . comi-'Sic T. Menenius, Ap. Claudius , Sp. Servilius, ' C. Sempronius aliique judicio oppugnati sunt a tribunis plebis . Liv. III, s 2. 3 6. IV, 2I. C. Manlio, tribuno plebis diem dixit M. Marcellus, aedilis curulis, quod filium suum de stupro adpellasset. Valer. Max. VI, II. Veturio exconsuli idem negotium facessit C. Alienus, aedilis pleb. Dionys Halicar. X. p. 673. Aliud exemplum C. Fundani & Tib. Sempronii, aedi-
u) Attamen etiam de rapite M. Coriolani in comitiis tributis actum esse , nemo ignorat , Liv. II, 3s. Verum id nulla lege aut more per tumultum actum esse, recte observat Car. si,son. de judic. Rom. III, s. p. 69s.
345쪽
hiis his iudiciis iudicatu Quid is rit diei dictio a 34z Ant. Rem. Ad Institilium plebis, qui Claudi ae diem dixere , en
stat apud Geli. Nosi. Are. X, 6. Centuriatis autem comitiis non minores illis magistratus, sed consules, praetores onnunquam tamendi quaestores aliique magistratus minores agebant, nisi forte & illis a consulibus hoc extra ordinem eoncessum esse, dicamus. Unde patet, cur T. Manlium in comitiis centuriatis
aecularint tribuni plebis. Vid. Liv. XVI, 2 o. XXXUII. Dies vero non nisi privatis diei poterat , unde si consule, praetores, aliique magistratus accusari deberent , exspectandum erat, dum magistratu abiissent. Exempla T. Menenii, Sp. servilii, Ap. Claudii, C. Sempronii iam supra vidimus. Verumtamen con tigit nonnunquam, ut extra ordinem etiam . qui nondum magistratu abiissent , deserre tur ad populum. Ita dies dictus est Scantinio, tribuno plebis, Valeri Max. VI, I. 7. L. Fla co, Ridili curuli , Cic. pro Flacco Claudiciti Graceho censoribus, Livo XLIII, 16. ut alia exempla praetermittamus.
XXXVIII. Caeterum ut iudieia publica ab accusatione , ita haec populi a DIEI DNCTIONE incipiebant. Magistratus enim conscendens rostra, advocata concione, hoc vel illo die se hunc civem de hoc crimine accusaturum, pronunciabat , iubens simul ut etidie reus adesset . Cuius rei hanc fuisse se mulam existimat Sigonius de iudiciis III.
T. p. 697. AP. CLAUDI , HUC AD MENONIS SEPTEMB. ADESTO , UT TE ACCUSARI AUDIAS. QUOD VINDICIAS CONTRA LIBERTATEM DEDE-
346쪽
ZU. IV. TD. -- . 3 3 .RII . DIcta die , aut vades dandI erant in iudicio capitali , aut ubi de mulcta agebatur , praedes , qui reum obiturum hoc judicium sponderent . Nisi id factum esset , hic in custodia habebatur. Exemplum Caesonis , qui vades dare iussus est, est apud Liv. III, 33. & M. Postumii apud eundem Liv. XXV, 4. De praedibus , quos dare L. Scipio non potuit , ideoque in carcerem abductus est,
videndus Geli. Noll. Atrim, I9. XXXIX. Ueniente , qui dictus erat, die, xxxIX. magistratus, iterum conscensis rostris , reum 'per praeconem citabat . Liv. XXXVIII, s I. tio,contuis Suet. Tiberi XI. Citatione vero illa facta , macia rei, vel magistratus maior intercedebat, vel reus absens excusabatur , vel auspicia dirimebant comitia , vel denique criminis conscientia reus aberat. Saepe , ne accusatio fieret, in tercedebantmagistratus, quemadmodum Verbi caussa Tribunos plebis pro Scipionibus intercessisse, patet ex Liri XXXVIII, 6o. Geli. a. A/t. VII, I9. Saepe reus vel morbo de-εumbebat, vel fuaere curando occupabatur,
vel denique voluntarium eligebat exsilium , & tunc EXCUSARI dicebatur . Exempla sunt apud Liv. III, I 3. XXXVIII, s 2. Cic. pro Rabir. m. Saepe auspicia diem iudicii tollebant, & tunc simul caussa iudiciumque subis latum videbatur. Sic P. Clodius imbre subito coorto 3 alius vero nescio quis , observato de coelo vitio, liberatus est. Liri XL, 42. Sin contumacia conscientiaque crispinis selehaud sisteret reus ; statim ei pro arbitrio magistratus poena irrogabatur. l
347쪽
- XL. Ubi vero selliterat reus, sequebatur ACCUSATIO, quae intermissis diebus ter erat repetenda. Nihil haec acculatio ab ilIain judiciis publicis differebat. Afferebat accusator certum crimen, idque testibus, tabulis alii 'tie argumentis probabat. Sigon. deIudici Π59. Addebat tamen in singulis accusationibus poenam vel muletam, quam pro arbitrio
dicebat, eaque AN QUISITIO adpellab tur, cujus haec fu it formula: QUANDO IGI
TUR HAEC, Q S DIXI , FECISTI, OB EAS RES EGO MULCΤΑΜ TIBI DICO.
Idem III, Io. Saepe tamen contigit, ut poena prima accusatione di eta , altera tertiave vel mitigaretur, vel exasperaretur. Sic in caussa Cn. Fulvii a Sempronio , tribuno plebis , initio pecunia , tertia vero accusatione castite inquisitum est. Liv. XXVI. 3. XLI. Perfecta tertium acculatione, idem , qui diem dixerat magistratus, rogationem seriptam promulgabat, in qua & crimen & poena mulctave comprehendebatur. Ea rogatio promulgata manebat per ulnas nundinas, non secus ae leges, ut populus vel plebs, adprobandane, an abroganda esset , secum posset accuratius deliberare. Haec autem promulga-
Abjectus ille solebat si rostris stare, multis.
que adolescentum plebisque conviciis vexari . Unde Gracchus , tribunus plebis , negabat se passurum, ut eauisam diceret P. Scipio. Tantum enim virum sub rastris flare , praebere
aures adolescentum eonviciis , populo Rom. magis
deforme, quam esse. Liv. XXXVIII, fr.ία Neque enim permittebat leges, ut poena cum mulcta conjungerentur . C c. pro Domo XoI.
348쪽
elo MULCIVE POENI UE IRROGATIO ; iudicium vero populi de illa ΜULCTAE . POENAEVE CERTATIO dicebatur . Cicer.
do Leg. III, 3. Euum musratus judicassis , IRROGASSITUE : ρὸν populum ΜULCTAE POENAEVE CERTATIO esto. 'XLII. Tertiis nundinis accusator: denuo in k T. rostra conscendit, citatoque rursus reo, qua selisio tam accusationem instituit, eaque perfecta , potestatem reo fecit caussam dicendi. Tum vero aut ipse reus, aut pro eo patronus luc lenta oratione non modo crimen diluit, verum etiam virtutes rei commendavit, nihilque, quod populum vel plebem admisericordiam flectere posse videretur , praetermisit. Exemplo est Scipio, qui jussus dicere causillam, . sine ulla criminum mentione, orationem magnificam de rebus a se gestis exorsus est . Uv. XX A s i. Addenda est Ciceronis Oratio pro C. Rabirio, perduellioΠis reo, ex qua, quae desensionum eiusmodi fuerit ratio, satis et cet. Ceterum, audita illa defensione, incertam diem comitia vel tributa vel centuriata
indicebantur, γ quibus plebs vel populus
de caussa ferret suffragium. XLIII. Interea rei varia sibi circumspicie- XLIII. bant praesidia. Modo enim cum tribunis agebant, ut intercederent: Gell.IDA A t. VII, 19. ''' 'modo augures clam permovebant, ut tristi qua
O J Tributa comitia ipsi indicebant tribuni plebis: centuriata magistratus majores . Si ergot ibuni plebis capite inquirerent , centuriata comitia a prariore postulare consueverunt. Liv.
349쪽
3 6 Ant. Ram. Ad distis. dam obnuntiatione dirimerenti comitia: tiri XL, 4 1. modo ab ipso accusatore , ut diem produceret, inceptoque desisteret , impetr bant. Sigon. de Iudie. III, 13. Si nihil horum procederet, solum reliquum erat populare auxilium. Hinc ipso comitiorum die sordidati ac barba capilloque submisso prodibant eum propinquis, clientibus & amicis, mi gulorum civium amplexi genua , rogando prensandoque essiciebant, ut absolvere suci suffragio 1e dignarentur. Idem faciebant cognati , amici, clientes. Vid. Liv. VI,2o.XLIII, a 6. Appius Claudius tamen , ut id faceret, adduci non eotuit. Liv. III, 6 I. XLIV. Adpetente ipso comitiorum die , ubi vel populus in campum Martium , vel plebs in comitium confluxerat, magistratus, qui diem dixerat, denuo reum per praec snem evocabat. Tacentem & judicio se su
trahentem per cornicinem . ante aedes & in a ee citabat. Varro de Lavua Lans, m p qq.
Ubi ne sic quidem sui dabat copiam; statim ei sciscebatur' exsilium. Exemplum Postumii est apud Liv. XXV, 4. Λliud Fulvii apud eumdem XXVI, 3. Pra lante vero reo , magistra. tus populum vel plebem in centurias trihusve discedere, & per scribam recitari jussit ROGATIONEM, velati: ROGO VOS, VELITIS IUBEATISNE, ut M. TULLIO
AOU Α ET IGNI INTERDICATUR , QUOD FALSUM SQ RETULERIT , QUOD CIVES ROΜANOS 1NDiCTA CAUSSA NECANDOS CURARIT λ Cic.
pro domo XVIII, AIM Eo facto populus vel
350쪽
Lib. IV. TD. XVIII. 367 . plebs mittebatur in suffragia, ita , ut singulae cenxuriae vel tribus per pontes in Iepta transi rent, se ad pontes tabellas, sententiam tuam Complexas , custodibus darent . Qui reum condemnatum volebant: tabulam reddebant , cui inscriptum V. R. id est uti rogas . Qui absolutum malebant ue alteram, In qua erat Α. idest antiquo . Denique diremtio numeratioque fiebat suffragiorum , eodem modo , quem supra inter legislationis ritus delcripsimus: & tunc, quod plures sciviassent ce turiae vel tribus, ratum habebatur, stati que vel mulcta vel poena a reo exiεebatur, . vel absolutum illum esse , pronunciabatur. Liv. XLIII, I 8. Cic. pro Damo XXX. XLV. Et haec quidem fuit Judiciorum pu 2 a. su blicorum populique ratio. Iam nahil supereii diriis su quam ut leges de iudiciis publicis, quas Im- Nieis. perator hoc titulo explicavit, ex antiquitati 'usillustremus, quamvis id non perfunctorie iam factum sit a Cata Sigonio deIudic. II, 16 equis XLVI. Maximum crimen, quod a cive R XLVI. mano admitti poterat, erat MAIESTATIS quo nomine Veniebat ; quidquid. a versu p
pulum Romanum aut securient em eius commissιm
fuerat: Ulpian. L. I. g. I. D. ad Leg. ul. Maiest. aut in Cic. de Orati II, 39. describit: Maiestas est ampliaudo ac dignitas riviratis. Is eam minuis, qui exercitium hostibus populi Romani tradidit. Et Partiri Ora . XXX. Majestas est in perito atque in omni populi Romani dignitate V quam minuit is , qui per vim multitudinis rem adsed
rionem vocavis. Auctor Herenn. II, Ia. MUM rem minuis, qui ea tollit, ex quibus rebus e