장음표시 사용
81쪽
a C. Licinio Stolone, Tribuno plebis, lege ea tum est, ut deducto eo de capite, quod usuris praenumeratum esset, id quod superesset,iriennio aequis portionibus persolVeretur. Liv. VI, 3 s. IX. Lex IX. Paullo post C. Marcio & Cn. Manlio Duilli Cossi rogatio perlata est a M. Duillio & L. Mareod α nio Tribunis plebis de unciario foenore. Ex quo patet, denuo exolevisse legem XII. Τabularum, maximasque iterum pro minimis irrepsisse usuras. Qua de re Livius VII, 16. Haud aqua
I a patribus insequenine Anno C. Marcio is Cn. Manlio Coss. de unciario faenore a M. Duillio ct L. Manio , tribunis plebis , rogatio est perlata, O
plebs aliquanto eam cupidius scivus , Accepi gur ..
x Lex de quemadmodum locupletiores nullo freno,e laenore.poterant satiari ; ita plebs ne unci simi im' rium quidem aequo animo ferebat Unde deis
ς δμφ' stogatione tribunitia ad femiuncias reda in ussera, ut ait Τacit. Annal. VI, 16. Factum id anno
U. C. CCcCVIII. T. Manlio & C. Plautio
Cos Li v. VII, 27. inde orium domi forisque mansit T. Manlio Torquato is C. Plautio coss. semian
si rum. tantum ex unciario foenus faἱlum , in pensones aquas triennii , ita ut quarto prasenae et, solutio aris alieni dispensata est . I. Lex XI. Postquam semel a plebe animadversum de usus, , posse minores usuras , quam lex XII. Tation ' si ' bulasum constituerat, plebiscitis inirc duci , cienda. eo d nique prolapsa est emarnis licentia, ut Omne foenus tolleret, ac ne levissimam quidem usuram concederet creditoribus. Qua de re egit anno V. C. CCCCXIII. Iex Genucia, descripta a Livio VII, 4 I. Prater Aac invenio aluisque a m , L. Geniatum , tribunum plebis, tutis edia
82쪽
Tu. III. Tit. XV. 'a ἀ populum , ne foenerara licerer . Paullo aliter
Tacit. Ann. VI, 16. Postremo verita versu ,hil si forte pro versura malis usuram ponere. Utrit
sit, lata est haec lex Genucia anno V.CCCCcXIII.
C. Μartio Rutilo IV. & Q. Servilio CossXII. Sed dici non potest, quanta arte , quan- XILFrauztisque fraudibus hanc legem eluserint foenera- des -- tores, quorum intererat, ut quod per legem 'um .s,
Genuciam non licebat, calliditate conseque- sempro rentur. Meminit earum fraudum Tacitus Ann. nja costr VI, i 6. sed breviter et Psγemo, inquit ψ υρ ita ''versura , muleisque plebiscitis Obmiam itum fraudibus , qua toties repressi, miras per arres rursum
oriabantuν. Sed qua in re constiterint illae foeneratorum Versutiae , plenius inulto ostendit Liv. xXXV, 7. Instabat egim eura alla, qu d c vitas more laborabar , quum multis nebribus legibus constricta aυaritia esset , vi fraudis
inerat, ut in socios , qui non tenenturiis legibus, nomina transcriberent: ita libero ranore ob e
bane debitores . Scilicet plebiscitum illud Gen cium Romae quidem, ast non in Latio, valebat; licitumque adeo erat sociis & Latini nominis, usuras quantascunque a debitoribus stipulari.
Callide ergo De.aeratores agebant cum socii S& Latini nominis, ut paterentur pecunia suis nomine foenori locare. Quo fiebat, ut, nec quidquam vetante lege, non minus ac antea glisceret foenebre malum , civesque usuras mordaci ssimas pendere cogerentur. Ast anno denique U. C. IoLx. L. Cornelio Μerula & Q. Minucio Thermo Cos . coerceri has foedera torum artes placuit, lataque eam in rem est
83쪽
XIII. U. sura cen resima demum egitima habita.
so Ant. Itom, Ad In liri post Lem proximorum Feralium fici ἰ eἰυibus eredidissenν pecunias , profiterentur : ct ex ea die pecunia credira , quibus debitor vellet, leoib ιs,ius creditori diceretur. Postea vero ubi professi
nibus detecta est magnitudo aeris alieni, per hanc fraudem contracti , M. Sempronius , Tribunus plebis, ex auctoritate patrum plebem rogavit , plebsque scivit, UT CUM SOCIIS AC NOMINE LAΤINO PECUNIAE CREDITAE . IUS IDEM , QUOD CUM CIVIBUS ROMANIS, ESSET, Lim
Hs. XXXV, 7. Factum est ergo lege Sempronia , ut quum antea cives tantum obligaret lex Genucia, deinde etiam soci i ac Latini nominis eadem tenerentur.
XIII. Sed his omnibus legibus nihil adtium. Recruduit subinde foenebre malum, sive quod pecuniae incrementum non sub antiqua amplius foenoris adpellatione peteretur, quodi ex prohibebat, in sed sub novo u surae vel poe-
nae nomine ue sive quod debitores in contrahendo foenore legis beneficio renunciarent , ut erudite ostendit Ger. Nood. de Fcem is usu. II, 4. p. 269. Denique eo res devenit, ut usuracentesima legitima haberetur , majores ce resimis usurae improbarentur, nisi quod nautia cum foenus cuiusque arbitrio relinqueretur .
. D. de reb. ered. L. ult. C. de Uaeri rei iudici
Si quid supra centesimam solutum, non repe- ieebatur quidem illud, sed sortem tamen minuebant et consumta vero sorte, repetebatur quidem, teste Paullo Recepi. Sent. II, I 2. ast Non tamquam usura , sed tamquam sors indebite soluta. L. 26. princi D. de condict. in debo
84쪽
Lib. IIL TD. XV. 8 Pἀελ ἰ L. I 8. I. g. a. C. de usuri XIV. Otii primus hune usuris modum vv. Ea constituerit, incertum videtur. Plerique huc δ' ' i.i
trahunt legem Gabiniam, decepti loco Cic Cabinis. ronis vim ad Art. V, a I. Salaminii quum Roma versuram facere velient, non poteranr Squod lex Gabinia vetabat. Quum veto Sal miniis tunc cum Scaptio res asset, qui quaternas postulabat usuras , non abs re colligere fibi videntur ex hoc Ciceronis loco , centesimam usuram inductam esse lege Gabinia . Vid. Barn. Bris . Antiqv. Rom. ΙΙΙ, I. p. 46. Franc. Hotomo de Legib. p. m. 74.
Sed rationem hos fugere, iam pridem osten
dii Io. Fr. Glonori de centes is unciar. usura άντε μγησει II, 36. p. m. 6o. & post eum Ger. Noodia de Faen. is usuris II, 4. 269.
Nihil enim hac lege Gabinia fuerat cautum , quam , ut ne quis legato provinciali Romae sub usuris daret mutuam pecuniam g& si dedisset, ne quis magistratus ex ea syn. grapha ius diceret, addita poena , cum ad
ver1us foeneiacoxos, qui usuram a provinci libus contra legem acciperent, tum adversus provinciales, qui darent. Ascon. Pardian. ad
- XV. Cerctus ex eadem Ciceronis epistola XV. sea colligitur, modum hunc usuris esse constitutum ς φῖδ. edicto praetoris. Sane enim quum Cicero Ci- D s liciae 1 stituti
85쪽
S a Ant. Bom. Ad distis. Iiciae Procos praeesset; ad Atticum scribebat:
Lib. V. eps. sole. Interim, quum ergo in edisseratari io cenresimas me observasurum haberem ,
ananc mi anniversario 3 ille exfngrapho postulabar quaternas. Quid ais p inquam, po sumne contra meum edictum ρ Ex his verbis as
Paret, Ciceronem in edi cto proconsulari Cilicibus proposito promisisse , centesimas se Observaturum , neque adeo ulteriores cuiquam usui as adiudicaturum. Id quod etiam Lucullus observavit in Provincia, teste muta Viris Luculi. p. yoq. Quum itave iam supra armis n. XV. demonstratum sit, procon1ules in edictis suis edicta praetorum in plerisque esse sequutos 3 verosimillimum sane est, ex eodem sente usuram centesimam hausisse Ciceronem proconsulem , adeoque hunc usurarum modum er jure honorario est . Quod etiam o
servavit Ger. Noodia de Foenori e r us r. II, 4. ρωa69. Accessere tamen deinde cum SQ tum MPrincipum constitutiones , quibus ille usur rum modus confirmatus est . Senatu iconsulti ejusmodi Marcello Sulpita inmmmmc mentio fit apud Ciceron. E R. ad Arr. V, 2I. Co stitutionem vero exempla simi in L. 13. I. 26. D. de aἱL emt. 9 vend. L. 2 o. C. de usurar XVI. Sed hic usurarum modus tantum ad fomlniis nau- Sordinarium pertinebat, non idem ad pecu--ς- - niam trajectitiam, quae quamdiu in mari erat navis, infinitas r cipiebatu1uras, quia omne' pecuniae istius periculum penes creditorem erat, donec navis in portum adpulisset. L. I. L. utris C. donaue. en. Paul l. Recem. Sent.II, 16.3. Unde errat Gini. Budaeus Annori ad Pan ea. p.3 si . . l - . . qui
86쪽
Lib. III. TD. XV. 8squi pecuniam trajectitiam pro itu & reditu non nisi duplicem centesimam admisisse existimat, ut recte atque erudite ostendit Gar. Noodi. de Foen. is usur. II. 7. p. 276. Simul ac subductae L set navis periculo, cessabat i liud foenus n*uticum, idemque servabatur, quod in aliis pecuniis, quae periculo erant debitoris , adeoque
non nisi centesima usura exigi poterat. L. q. D. de naurifoen. quam etiam tamquam ordinarium foenus nauticum retinuit Iustinianus, ceu adparet ex L. 26. g. I. C. de usuris. Formulas conistractus de foenere nautico habemus in Le o 1. S. I. . de Verb. oblig. L. f. C. de naue.fam. XVII. At Iustinianus novissime ornnia muta- XUILNo.vit, ita tamen, ut sibi suo more pa) umTonstaret. Nam usuras nauticas non nisi centesimas esse no Ἀψe. voluit. L. 26. g. I. C. de usuri qua in lege etiam stum.
vulgares & populares usuras semisses statuit mercatoribus vero basses, & illustribus non
ultra trientes concessis. Centesimas tamen e
iam exigi passus est ex speciebus forsa ori datis, veluti oleo,frumento,alii '; rebus fungibilibus,
quarum iricomisim varium pretium esse solet. L. 23. C. eod. Quin centesi nis paullo majores usuras petere licebat ab agricolis, quibus crediatum fuerat frumentum, quippe qui solvebant octavam singulorum modiorum partem. Nov. xxx H. cap. I. Ast. μυ. CVL longe ampliores indulsit, quam constitutionem denuo ipse abolevit Nov. CX. Ut adeo ex eo tempore procul dubio L. 26.C.de usur. in foro aliquamdiu viguerit. XVIII. Quum vero modus computandi usu- XVIII. ras, quo usi sunt Romani, multum ab hodieta
87쪽
i in Adeo intricatus jam veteribus videbatur ille usuras computandi modus, ut pueros suos ab ipsis incunabulis ad intelligentiam hujus calculi
instituerent. Hine HOrat. Servi. I, 6. V. 72. -- Magni suo putri magnis e centurionibus oris, . Laexo suspensi locvios tabulamque lacertonant octonis νeferentes idibus aera. Ea de Arte poet. 32y.
Romani pueri longis ναιAnuus assem D seant in partes centum diducere. Dicarsiliuι Albini, si de qu/ncunce remota est Uncia, quidsuperest poterat dixisset trAns: era Rem poterir serrare tuam. Redis uncia quid sit
Semis. i Vides exempla arithmetica, ex arte scener . torum desumta, quibus jam pueros exerce- . bant Romani ut tricis hujus calculi eos tanto maturius adsuefacerent.
dum computandi usuram cxplicaverat Grono-vius GPec. vet. III, 13. Quo loco quum disse sisset a Salmasio, hujus defensionem infelieiter suscepit Schookius Exere. Sacr. XIX. ubi unciarium scenus idem putat cum centesima. Edidit ergo Gronovius anno MDCLXI. A raξαγκω decentesimis usuris O senore unciario ad nersus Theolet florie hilosophologum . sequutae sunt eOdem anno Martini schoohi Gndicia Iua in νίνο- νum doctor uin fenitentiae de foenore unciario. Sed de his Io .Fr. Gronovius Opposuit. Α'ντεξέγασιν
secundam anno MDCLXIV. sequuta denique
88쪽
Lib. III. TD. XV. 8squanta fieri potest , perspicuitate, explicemus Romani sortem universam foenore occupa dam dividebant in centena a de qua summa maxima, quam stipulari licebat, usura erae centesima in mensem, Columella de re Rum III, 3. id est, si quis centenos denarios credidisset, poterat a debitore sibi singulos denarios in singulos menses stipulati, eaque,
usura vocabatur rentesima ut & legitima, L. 7. g. . is Io. D. de adm. tui. vel maxima is gν vissima L. 7. g. 8. is L. I 4. D. de adm. rvr.L.3 8.
D. de negoriis. Ea pars centesima singulis Calendis solvi solebat. L. 26. . depos Et inde est,
quod Ovidio vocantur celeres ac tristes calen
ca . Quum Vero duodecim sint menses, quidquid per integrum annum usurarum praesta dum erat, vocabantus musurarium, &quia eumdem suo more in duodecim uncias distria buebant Vid. supra LiLII. TD. XIV. n. F. Jhinc quod singulis mensibus usurae nomine solvendum erat, UNCIAM vocabant. Ergo uncia erat centesima pars sortis, quae in singulOS menseS, tamquam usura, dependebatur ; duodecim vero unciae, vel partes centesvmae, quas singulis annis lucrabantur foenerato res, assem usurarium constituebant. Et iste asia usurarius intelligendiis in loco Plinil Epist. X, 6 a. quem ita vulgo exhibent editiones. Nam
is prεdiorum comparandorum aut nulla, Me
Schookii Seria O solida Risponsio, edita Coloniae Brandeburgicae MDCLXVIII. Alios libel- OS eristicos prodiisse, non memini. Tertia τὸmen postumam etdidit Iacoburvronovius situs.
89쪽
ss Ane. Rom. Ad IUD. Marissima occasio es ; nec inveniuntur , qui velis debere , reipublica praeserrim, duo nis assibus , quanti a privaris muruantur. Certissimum est, aut delendum hic τοὶ duodenis, ut jubet Geta Nood. de Foen. is usuri ΙΙ, 2.p. 26 s. aut inuris r Ponendum , quod malunt Salmas.-modo usuris VII.p. 269. & GrOnov. Αντεξηγ. . II. de Cen es uri is Asse usurar. g. LXI. p. ior. Αs enim usurarius,vel usura assis maximum erat foenus,quod
a privatis exigebatur a duodeni vero asses ipsam fortem superassenta Unde miror vulgatam lectionem tueri V.C. Christophormn Cellarium. xix. XIX. Hisce ergo observatis, facile licebit bἡ Ei, si0ρul uiurarum nomina explicare. Cenis mathses, ' velassis usura, legitimarum omulum maxima, vel asies λ singulis mensibus e centum denariis reddebat unum, adeoquc vertente anno denarious duodecim , id est, nostro loquendi more duodecim proeentenis. Haec usura licet satis magna, tamen se-gitima erat, ut supra observavimus, adeoque satis usitata. Cautio sane eIu smodi, qua ex mora promittebantur usurae centesimae, o urrit in
datum , ut ex usuris centes mis eius Dantitaris , qua incisennue X--DC. He VIII. Kal. O iobr. natali divi Augusti erogarenIuγ ex ar a.
2 4 XX. Proxime erant usura deunces a quae tres ' quadrantes duas duodecimas unciae singulis mensibus, undecim uncias per annum reddebant , id est , undecim pro centenis . Nec haec infrequen es erant veteribus . Meminit L c earum Persius Sat. V. U. Ι49. I
90쪽
Quid petisὸ ut numos,quos hic quineuce modestσNutrieras, idos pergantjudare DE UNCES 3 Quemadmodum ergo usuras asses vel Xente simas maximas & gravissimas vocabant ; ita deunces avidas vocat Persius. XXI. Sequuntur dextanrer , Vel 4ec me QMdEd quae tres quadrantes & duodecimam Partem unces vel unciae in mensem : decem uncias in annui' dexta reddunt , id est , nostro loquendi more de- ς ccem pro centenis . Mentio fit usurarum ejusmodi in marmore apud Salmas. de modo usura
XXII. Dodrantes usurae tres quadrantes un- 4: Ulaetae singulis mensibus, novem uncias in an drantes pnum reddebant, id est, noviem pro cententa. Eiusmodi tamen usurae nusquam, quod sciam, meminerunt veteresis XXIII. Excipiunt has usurae M , quae sin- XXIIIo gulis mensibus duas tertias parteS unciae , in bist annum octo uncias reddebant , id est , octo pro centenis. Meminit ejusmodi usurarum Cicero Epist. ad Att. IV, I s. 9 Lopen. C. de usur.
quae singulis mensibus dimidiam & duodeci- Quia
mam partem unciae, vertente anno septem P Rς β' unciaS ψssis usurarii, adeoque novo loquendi more septem ργο centenis reddebant. EXe plum exstat in marmore Veneto , quod describit, suoque more illustrat Salmas. de modo usuri Cap. VII. p. a II. sere. XXV. Frequentissimae porro usurae erant se. XXV.
mi es vel semissalos, quae semiunciam singulis mensibus, & semissem vel sex uncias in annum P aestabant, eaeque civiles & modica dicuntur