Bartholomaei Regij Todeschini Opusculorum liber primus. Ad illustriss. & excellentiss. d. Octauium Farnesium

211쪽

multa si mplicia vocabula , multa etiana loquedi genera in eorum libris leguntur, quae apud Ciceronem,& eius aequales nusquam reperias. Hic ille. Et subdit. Tot philosophorum , tot

ratorum veterum tot poetarum, tot historicorum, tot iurisconsultorum scripta perierunt, &ex fractis & laceris, quae ad nos peruenerunt, Romani sermonis reliquiis affirmare audem', si quid in eis non reperiatur, id apud veteres in usu non fuisse , Ouanto credibilius est, noua multa atq; inusitata nobis videri,qui,si eorum libri extarent, in frequentissimo usu posita tuisse intelligeremus Et paullo post: Quid quod in istis ipsis Ciceronis reliquias multae sunt voces, quq semel tantum leguntur , Ergo si paul- Ium chartς, aut a muribus aut tineis e stet arr sum, aut situ& carie corruptum, aut si quando scintillae lucerna in certam aliquam libri partem incidisset, multa istis delicatis barbara essent; quae nunc ita non refugiunt, ut inculcant. Totum id pendere intelligas e stulta quadam opinione. Equidem existimo Ciceronem, si ad Quintiliani&Plinii, & Taciti tempora vitam Producere potuisset , & Romanam linguam multis vocibus eleganter conior natis eorum studio auctam ac locupletata vidisset, magnam eis gratiam habiturum, atq; illis vocibus cupide usurum suisse. Hactenus Muretus. Iustus

Lipsius in libello,cui titulus dς Epistolica Intur tutiones

212쪽

stutione,sic loquitur de illis, qui solius Cicer nis gaudent lectione: Quis controuertet,quinii legendi omnes sint λ nisi sorte nuper aliquot Itali, qui in arctum reductam eloquentiam cocluserunt finibus tantum Tullianae lectionis.o vani & fastidiosit non solum praeter mentem magistrorum veterum, sed praeter rationem, pristerq; usum. Quibus adhaesisse olim me scio paullo iuuenilius, donec repressit&reuocauit maturioris iudicii fraenum. Sic Lipsius. Sunt ne hic idonea ad eximeda tibi ex animo hiresim

ρ' Mihi certe par ratio videtur imitationis, in arte oratoria, &pietura. Na si quis velit pictoro effingere imagine, Symmetria,sive malis, prom portione sibi omni parte responderem: atq; interim caput unius exprimat, & lineam eta oris imitetur penicillo: alterius aute crura, brachia, & molles ut ille ait) imitetur aere capillos on-diq; collatis membris: an non infelix sit futurai operis sumnia8 Nain nec caput nec pes uni reddet ursornaae . Ad eumde modu,siquis flosculos ..

orationis hinc inde velit excerpere,nulla habi- ta ratione dispositionis,neq; figurς:quis no 6- det dissimillim si sibi,ac minime costans sutura .,i dicedi genus Qua de re ardua dc grauis magno Ly ru viroru disceptationibus agitata est quistior eaq; precipue inter Paullum Cortesium, dr

213쪽

An relum Politianum. Quorum alter, Politia nus scit icet, ingenio suo dissilas stylum, quasi frustulatim censebat mendicandum:& Paullum a Ciceronis imitatione deterrere conabatur: cui Paullus ingenio praestans adhunc mo.

dum respondet. Nihil est,mi Politiane, quod me a Ciceronis imitatione deterreas,sed quod potius obiurges inscitiam, qui nequeam bene

illum imitari. Quamquam ego malo esset assecla & simia Ciceronis,quam alumnus aut filius aliorum. Quas a flarat rationes audi: omnino,Politiane, certis autoribus insistendueit, quibus ingenia formentur. & tanquam alantur. Cuaute multi in omni eloquentiae genere floruerint, memini me unu M. Tu li tu ex doctoruacie abduxisse. in que omnium ingeniosorum hominum studia conferenda puta. :no P ignorare, multos dicendi gloria praesti tisse,qm Se acuere industria,& multis ora toriis virtutibus alere ingenia possent e sed videbam hunc unum omnium 'culorum consensu prin-eipem esse iudicatum :& quia a puero didiceram in omni munere semper optimum esse eligendum i corrupti stomachi & intemperantis aegri esse putabam, deteriorem cibum seligere, sa tutarem & optimum aspernari. Ausim nucetiam affirmare idem, quod saepe; neminem post M. Tullium in scribendollaudem consecutum, Praeter mum aut alterum, qui non sit ab

214쪽

as eductus , & tamquam lactis nutrimenta educatus. Haec ille. Et paullo post: similem volo, mi Politiane, non ut Simiam hominis, sed ut filium parentis . Idem in eadem epist la . Qui multos aemulatione assequi studet,eiunulli similis, nulli par esse potest oratio. Dis

strahitur enim humanae mentis angustia aut rum copia r nec haerere tranquil la in quoquam potest. Et eum mens diuersis Perturbata mo. tibus, veluti aestuantis maris iactationibus dia fiecta in nullo haeret, nullum magnificum,aue ingeniosum facinus conficere potest. An non

videntur tibi rationes satis appositi ad opinio. nem istam tuam magnis erroribus implicatam radicitus euellendam pPanta Audi tu rursus P sitiani non minus elegans,

quam sapiens responsum: cuius orationis breuitas prolixitati Corresianae facile prspoderat. Vt redeam, inquit,ad te,Paulle,quem penitus amo cui multum debeo , cuius ingenio plurimum tribuot quisone superstitione ista te alia liges, ut nihil delectet, quod tuum planὸ non sit,&, ut oculos a Cicerone numquam deiicias: Sed cum Ciceronem,cum bonos alios multum diuq; Iegeris, contriueris,edidiceris, concox vis, & rerum multarum cognitione pectus impleueris,ac iam coponere ipse aliquid parabiu .

215쪽

etoo Dial. desuper'. imit.

eum demum velim, quod dicitur, sine corticenares ratq; ipse tibi aliquando sis inconsilio, sollicitudinem qi illam morosam nimis & anxiam deponas effingendi Ciceronem: tuas de niq; vires via i uertas perici iteris. Nam qui tran- . eum ridicula ista, quae vocatiS lineamenta on- templantur attoniti : nec illa ipsa, mihi crede, satis repraesentant, & impetum quodammodo. retardant ingenii sui; currentiq; velut obstant, M. ut utar Plautino verbo) remoram faciunt. Sed Ut bene currere non potest, qui pedςm ponere studet in alienis tantum vestigiis: ita nec benὸ scribere,qui tamquam de praescripto non audet egredi. Postremo scias, 1nfelicis esse ingenii, nihil a se promere: semper imitari. Et haec responsio videturne habere salis aliquid

Neq; tectim facit Politiani sententia, neq; explicat, multos velit, an paucos ad imitati nem proponi: sed potius colligitur ex verbis eius , abrogandam penitus omnem esse imita. tionem, cui semper se grauissimum est proseia lus aduersarium: & suopte nitendum ingenio. Panis

tatione, circa quas controuersiae nostrae haud quaquam versatur: cardini& rςdeamus ad pi-

216쪽

cti aram, in qua tuo te gladio iugulandum mihi Offers. Excipe ictum. Autor Rhetoricarum praeceptionum ad Herennium: siue ille Cicero fuerit,stue Cornifit ius,siue alius quispiam; certe plurimum habent momenti, quae ab eo scriPtaiunt. Eius de pictura haec sunt verba: Zeusis, qui verissimum persectae pulchritudinis iudicium habere potuit, cum Helenae se pingerz. simulacrum velle diceret, quinque virgines delegit forma praestantes, ut excellentem muliebris formi pulchritudinem muta in sese imago contineret. Neq; enim putauit omnia,que

quaereret ad venustatem, uno in corpore se re

perire posse: ideo quod nihil simplici in genere omnibus ex partibus persectuna natura expolivi t. . Habes repositam tibi vicem: versatur ob oculos , unde erui possit artificium picturae.. Suntne aliae tergiversationum strophae

yrsum igitur Nigolius, vir ut variet lectionis , ita&diligentissimus de illis, qui musarum palaestram recens ingressi sunt , optimet meritus, in unum volumen congessit formulas ex omnibus Ciceronis monumentis Mihi sic videtur: ut adolescentes,tamquam innumerato haberent verborum delectum, quem Cicero probauit, & quo uno , reliquis posthabitis, est delect/tus. Pant.

217쪽

Pant. Mirabar nisi te propositi victorem putares, in subscriptore. Nietolii obseruationes in Cicerone m qu a m sit apposita inscriptio,v id

rint critici an eum usum praestehi affect is eius, quem sperant,nescio. Ego certε nolim in e rum Esse numero , qui hunc Ciceroniani styli tamquam promum condum habentin pretcla- Te secum agi putant,cum ab eo suum demensu accipiunt . Verum ne maledicendo male amdiam, satis sit tibi, me cum vno Horatio errare male,quam cum sexcentis Nizoliis recte senti-he; si eo animo NiZolius suscepit opus tam l horiosum,ut ab aliorum aurorum lectione avoearet adolescentes t sed non arbitror esse reis

hebras ut ita dicam in Nietolio, quin potius in iudicio eorum , qui perperam intellexerint consilium Nietolii: non enim adduci possum,ut credam, ita Ciceronem a Nietolio propositum

ad imitatione, ut ceteros omnes mucosum vul

gus Icenseret, qui non eius officing notas,de Ridimata pisseferrent,quod nihil aliud esset,quam praebere se inter varias delicias ut Budius ait fastidiose delicatum.

Plane 6let malevolentiam iste verborum tu. rum sonitus, quem improbe iactas in Niasia, ad

218쪽

Tulsa nurum . 2o s

ad obscurandum industriae eius splendorem. Pant. Dii meliora: prodiorthosin requirebat ora ἰtio tua stomachabunda,&sales dentati. Siccine malevolentiam vocas veritatis consessionem

obduruit tibi cervix: nimis obfirmata est tua opinio. Gratiosa est apud te Tullianorum apis pellatio,& professio ipsa Qta nominis comenis datione palmaris:sed caue ne tibi veniat usu, quod Hylae,Pyladis Histrionis discipulo: qui caoedipodem iam cscusaltando exprimere de heret in scena, oculos habes apertos , audiuitis Redigis mihi in memoria tripartitam illam hominum diuisionem Phavorini: qui alios ridiculos,alios odioses, alios dixit miserabiles. Ridiculos putabat, qui ambitiose ad maiora aspirantes nituntur supra vires: odiosos, qui ea consequuntur: miserabiles, qui spe falluntur. Te ridiculum videmus iampridem: miser hilem docebit euentus. Dum enim Ciceroni exprimendo te totum addicis, periculum est, ne frigidus evadas,& elumbis: sicq, te Cacoz

liae reum faciat Adrianus iphista . Quasi vero Delphici Apollinis oracula sint verba Cicer nis : quasiq; ipse non sit homo ,& proinde nota erroribus obnoxius. Expertae est ille condicionis humanae Nihilne in illo , quod reprehenis

di possitὶ Suntne in eo omnia eiusmodi, qui ia

219쪽

saturni Iano collocari , hoc est aeternitati consecrari mereantur λ Ego numquam viq; adeo sacrosanctam Ciceronis autoritatem,neq; tam prςlens veritatis numen existimaui,ut eius culpam obruendam silentio duxerim, si qua deprehenderetur.

Eo prouectus es audacis ,ut etiam si diis plaeet ipsum Ciceronem insimulare erroris & viqitorum non te pudeat: qui externarum disci-. plinarum ornamentis domesticam eloquentiam instruxit: qui cum Graecorum principibus tam felici, quam strenua aemulatione certauit: quod de eo praedicat Budaeus in suis commem tariis: qui deniq; Latinae linguae,eloquentieq;. Romanae parens salutatus est. A

Panta Quaeso te, Tulliomi me, an non, si continge. rettuo Tullio, ut rediuiuus degeret inter mo tales,m piaculum putares,vel latu,quod aiunt, . unguem ab illo discedere, quod is ratum ti . heretp nonne viscis affectata similitudine, bl sum, aut balbum, si talis esset Cicero, etiam tu ageres atqui non sunt religiose neq; quasi ex superstitione in templo horrenda cuncta de adoranda in illor ut ait Plutarchus. Tum quid

tibi videtur de genere salutandi, quod praeib

i ita u. a xum

220쪽

Tustianorum. 2 s

Quidnit Quado linguet Latinae maiestas nutritum admittit assentationis genus:Neq; hic sentio cum Aristotele, qui iucundam ait e sse assen lationem,& adulatorem suauissimum aurium comitem. Malo ego propter excellentiam se monis in hominum admiratione esse, quam loquendo in gratiam alicuius deflectere a laud te consuetudinis tenore.

Iam satis apparet te insaniret detexisti ameistia in tuam: atq; adeo ex hac re mihi venit in mentem iocus Ciceronis, in oratorem quen' dam tui simillimum: qui nesciens effectum rhς toricat esse audientium approbationem, cum a flosculis, & picturata oratione Senatorum anim mos Permulcere conaretur, ita eos irritavit, ut ipse cum flosculis suis& oratione fucata ex-s sibilaretur . Patres enim, cum dixisset, con- scripti, ne dicamini circumscripti, commotus, Senatus e medio abire iussi praeposterti orato- re:tu Cicero,no mihi tali fui stet paranomasia imitaberis Ciceronem pal