장음표시 사용
111쪽
MEDICARUM LIB. I. Synibus, repullulant continenter eadem strumarum germina. ncer quinquaginta annos innoxius. Ancer occultus, latet saepe diu, sine offensa: sed irritatus exedit cutem: eaque sive sponte, sive curantis imperitia, adaperta,COErcetur deinceps nullis repagulis: sed instar saevientis ferae, depascitur quicquid obvium. Et quo liberius exhalet vapor, illi inclusus: eo impensius quoque affuit humor, tumorem adaucturus. Ad cujus intima, siquidem penetret, circumfluus aer, a tunicis antea reclusus : insequitur illico, & malor putredo ; dc uberior, partis affecitae, luxuries. Quam si satagas, vel ferro, vel acribus inhibere medicamentis, idem facis, ac si primo vere, coneris rursus in gyrum redigere, quem semel dissolveris, conglomeratarum araneolarum, globiam.
Blanda quippe remedia, ut nihil prosunt, sic nocent summe acria: & quo plus puris, eo penitius descendit virus 3 seca itaque mature: Vel blandire prudenter. Et si lubet,audi Cornelium Celsum, expolientem sua dolabra, aphorismum XXVIII. lib. VI. Plerique (inquit nullam vim adhibendo, qua tollere id malum tentenis sed simponendo, tantum, lenia medicamenta quae quasi blandiuntur , quo minus ad ultimam Capuae XLVII.
112쪽
88 Ons EuvATIONUM ,,senectutem perveniant, non prohibentur. l.
Filia Gompii Becani, medici olim Aniver-piensis, tulit in sinistris temporibus, quinquaginta amplius annos, durum, ac insequale Carcinoma : sed sine ulcere, ullave gravi noXa. Verum increscente paullatim, post tot annos, Cum dolore, tum pruritu,sive eX adversa, mariti sui
Casparis Cometti, sertuna s sive ab atra bile eo uberius effusa: imposuit tumori improvide, ex consilio empyrici, nescio quae adurentia medi
Quibus cutem erodentibus, Concitabatur non modo malum hactenus quietum et sed degenerabat brevi, in Carcinoma ulceratiam: Cum
labiis inuersis, crusta cinerea, sinu de rmi,tu-here inaequali, colore livido, sanie cadaverosa, dolore, vigiliis, animi deliquiis, ardore, pruritu, aliisque conclamati cancri notis. Quibus nulla cum prodesset medicina: applicuit tandem blandiens hoc ceratum: quod usuS commprobavit, qualicunque carcinomati, summo utile. 1 c. olei rosatiuncias duas, cerae albae drag-mas sex, plumbi usti, ac toti, unciam mediam, oleum cum cera liquefiat s & addito plumbo, agitentur sex horas, in mortario plumbeo, ut
Praeter quod, vidimus ulceratis cancris, Utique ab aliis feliciter admoveri, pulVerem Conm
113쪽
MEDI CARUM LIB. I. 8scinnatum, ex plumbo liquefacto, tum mercurio vivo: cui siquidem tantillum mercurii vitae insperseris, rediges omnia in pulverem friabilem et ulcerato Cancro adprime Utilem.
SApientiae professor, dolens graViter, CX Capite , ob impetum sanguinis vitalis eo conversum, adhibuit quidem plurima remedia, sed ferme incassam. Sed emisto tandem sangui
tem is colore floridus , sed substantia adeo tenuis , ac levis ; ut instar spongiae, sero suo innataret: superficies vero illius, non minus glabra, ac splendicans, ac si tecta suisset, a tela
pingui: reliqua autem textura tam erat rara: ut vix attingeretur a cultri acie, quin protinus discisceret in varias partes. Inciditur autem arteria, Unico ictu, non semCUS ac Vena: sed cavendum obnixe, ne vel nimis effuse prosiliat sanguis: vel minus stricte occludatur vulnus. Cui propterea imponendum, linamentum, expressum CX aqua frigida et, Cum albo ovi, bolo armeniae, ac manna thuris. Quae ne decidant, urgendum impositum linamentum, lamina plumbea, panno lineo involuta.
Eaque ratione, ec brevi coit, & solide glutinatur diducta arteriae pars, licet id, ob perennem F r artem
114쪽
so Ons ERvATIONUM arteriae motum, vix verisimile sit Cornelio Celso, operum chirurgicorum alias non imperito. vide Ambrosium Pareum lib. XVI. cap. IV. & prosperum Alpinum Medicin. aegypt, lib. V. cap. XII,
UT molestum, sic quoque periculosum,
sanguinem profluere,eX oculis,mribUS,aCdentibus, sive quoad ipsas venas, arteriasve s requibus facile plus effluit, quam partes, quibuS destinantur, sint ferendo: sive quod remedia,
profluvio huic necessaria, aegerrime perducantur, ad loca divisorum vasorum.
Mulier locuples, dedita, plus aequo, poculiS, concitavit sibi inde,tantum sanguinis impetum,
versuS caput: Ut reseratae dentium venae, effuderint cottidie, plurimum sanguinis. Licet illis, non semel crustam inusserit chirurgus: per calcinatum vitrioli pulverem quem Colcothar vocant Chymici Cujus vi parum, aut nihil proficientes ivimus ad pulverem illum adstringentem : quem summmopere Commendant Chirurgi nostri: sive in membris amputatis; sive in supprimendo, ut alicunque sanguinis fluxu. Praesertim si impona-etur laceris venis, arteriisve, cum exsiccato il-
115쪽
M RU i C ARUM L I R. I. st o majore fungo, quem bovisi vocant aromatarii.
't. Boli Armeniae, Uncias quatuor, Calci S ἐ- vae, vitrioli usti, aluminis usti, singulorum sesse quiunciam, lapidis haematitidis, aloes lucidae, sanguinis draconis, terrae Lemniae, croci Martis , mumiae , singulorum unciam mediam, masticis , thuris , olibani singulorum dragmam. Fiat pulvis. Cui plurima acria ( quae consulto omisimus quum forent permiXta, supprimebatur quidem sanguis, ex dente proruens, sed exasperabatur inde tantopere guttur : Ut necesse fuerit, eo omissis , solum fungum denti intrudere: cujus beneficio, etiam felicissime vidimus Coercitum, impetuosum hoc sanguinis profluvium. C A P U T L. Vulnus asperae arterie.
JUvenem, ab atra bile, aliquandiu adflictum,
offendit tam vehementer, inopinata, qua rundam nuptiarum, repulsa 3 ut vitae pertaesius, violentas sibi ipse intulerit manus. praecisus ferro obviis, asperae arteriae, Cartilaginibus, sed intactis, mollibus illis tunicis, quae fistulam hanc pone alligant subjectae gulae: illaesis utique venis jugularibus , & arteriis carotidibus, lateri, asperat arteriae, utrimque aupolitiS
116쪽
Quae plaga, licet non vita, privavit saltem ipsum voce: quod spiritus denegaretur (ut loquitur Galenus. lib. I. de loc. assi) proprio vocis instrumento. Cui incommodo festinanter, opem uti ferret Chirurgus, consuit dexterrime filo diductas vulneris oras: satagens hac ratione j inhibere evanidum spiritum. Sed ea fuit impotentis hujus juvenis temeritas: ut disruperit iterum suturam: & reserato Vulnere, praecipitaverit se satis improvide , in idem , modo non in imajus vitae periculum Quippe tam inaequaliter dilaceraverat disruptas oras: ut viX licuerit eas denuo Consiuere: sed necesse fuerit, illis imponere utrimque Cm
plastrum fabrili glutine illitum: & filo per illud
adacto, conjungere hians vulnus, & ex mutuo illo attactu, tandem producere solidam cicatricem. Ad quam etiam pervenit graVe hoc Vulnus, intra primum mensem, licet interea loci, aliquoties rursus adnixus sit, dissolvere consuta haec fila: & qua potuit, remorari vulneriS Coalitum : sed emplastra haec semel debite accreta , inhaesere firmius: quam ut avellerentur deinceps, sine ipsa Culo. Quo ingenioso invento, sanatum quidem fuit vulnus; sed nequaquam furor, menti, ab iracundia, penitius impressus. Qui tamen tandem degeneravit,in eam,laesae imaginationis labem: ut crederet, crura sua destitui siuris : ac
proinde facile quid sinistri, sibi eventurum:
117쪽
MEDICARUM. L i P. I. y3 siquidem iis innixus, conaretur per ConClaveambulare Quippe(suras intelligebat in sequi librio. Quam falsam imaginationem, industrio stratagemate, quo eriperem: jussi suras percuti, inopinato ictu ; quarum dolorem evidenter ubi percepit ; vidit, luce clarius, se illis minime carere: quin potius ConValuiL, ab eo tempore: neque remansit ipsi deinceps, ex periculo hoc, asperae arteriae, vulnere, quicquam viblii, praeterquam quod in Concentu mUsico, cogeretur subm istius paullo canere, quam ante plagam inflicsiam. CAPUT LI. Angina interrum.
Aria sunt anginae genera, sed nullum perniciosius illo ; quod produxit, vel vertebra introrsum luxata , vel inflammatio musculorum interioris laryngis. Quorum profundus tumor, siquidem coarctat angustum, asperae arterivi , caput , & ligulam illi insculptam (quae sunt proxima vocis instrumenta) supprimitur non tantum vox: sed praecluditur quoque via spiritui s vel potius ipsi vitae. Quae sine spiritu nulli diu, durabilis. Ac proinde non inconsiderate, Hippocrates lib. II I. prog. latens angi-
Π , vel primo, vel sec-ndo die, lethalis
Nauta carere se illo adminiculo, quod hominem detineret,
118쪽
Nauta pleni habitus, correptus intempesta nocte, ab urgente faucium angustia, traxit ilico spiritum adeo dissiculter: ut excitata febre,oc accenta gutture, inciderit protinus in grave suspirium, spiritum turbidum, imo ipsam mortem. Cujus periculo, quo subtraheretur, nihil non molitum: sed urgentior fuit necessitas; revehementior, ab incluta spiritu, strangulatus: quam ut juverint ipsum, vel sanguis mature ex utroque brachio detractus: vel incisia ranula: vel cucurbitulae, gargarisationes , clysteres, cataplasmata aliaque satis celeriter adhibitavi
Anginam autem hanc, sine ullo tumore, ita, ore , conspicuo, tam parum, Cum juverint salubria haec remedia: ec quid igitur sperandum psi quis, praeteritis improvide, remediis universalibus, ferierit confestim ranulas. Quibus praepropere exsolutis elicitur quidem frequens sanguis, sed non tam ex parte affecta, quam a Corpore universo. Per truncum videlicet venae jugularis, cmus sanguis, attractus uberius, versus locum,per se, satis angustum suffocat facile hominem. Uti, ejus infortunii, exempla aliquando nobis visa.Sed ne quem lateat diutius, natura spiritus turbidi, seu bohs Aconsipecti evidenter in hoc aegro. Sciendum Hippocrati nihil familiarius esse, quam certam, aliCHUS morbi, desperationem designare, cum per et Mes
119쪽
M n o i c A a V M LI s. i. si fastu cy, id est, obseurum; tum per et misso Asparum , sive spiritum turbidum. Obscurum autem ut vocat spiritum , extinctioni proximum: sic turbidum, qui ab admixtis, vel vaporibus, vel etiam humoribus , adeo Crassus, ac tenebricosius evasit s ut amisia vera spiritus natura, quae consistit in aethereo splendore,ac invisibili halitus non exhilaret amplius cor , multo minus digerat convenienter aerem insipiratum , vel segreget debite fuligines: sed conspiciatur efferri turbulento impetus& foras prodire, adinstar alicujus fumi, elati vehementiore turbine, sive ab udis, atrisque cespitibus, sive a fustocatis carbonibuS.
Faliscit quippe sub tali spiritu cor: & debilitatur eatenus calor vitalis: ut fuligines sive retentae,sive spiritui perperam permixtae, vel opprimant , vel interimant hominem. Quo adspe ctu dixit forte Hippocrates lib. I. praedict. In acutis, tenues sudores, circa Caput, ma- lum: sed praecipue, cum urinis nigris, ac spi- ritu turbido.
Quasi diceret, siquidem vires ita sint debiles , ut non moveant sudores, praeterquam in capite; & accedat praeterea urina, quae nigredinem ContraXit, vel ab extinctione calidi innati: vel ab atra bile illi uberius immixta: periculum est, ne pereat aeger. Sed si praeter Commemoramia, adversae valetudinis, vitia, videri utique, in
ipso, spiritum turbidum: actum est, & ne salus
120쪽
s 6 Ous in v A Tio NuM quidem ipsa, talem servaverit hominem. Fit enim spiritus turbidus non nisi in extrema lucta, in qua dum satagit anima impedire,qua potest, sui dissolutionem, concitat violento impetu, quicquid in corpore, mobile est. Et permixtis limpido spiritui, vel crassis fuliginibus, vel atra bile, aut sanguine qualicunque, reddit eum summe turbidum s excitando, praeter Crassiorem aliquem halitum, insequalem, ac sonoram illam, agitati spiritus, dissicultatem: quam in moribundis, interdum confundit cum steriore, medicorum VulgUS.
A quo tamen siquidem lubet, distinguere turbidum hunc spiritum : observa cum judi-
Cio, sonitum vel hominis, ab apoplexia; vel bovis, a lanione morientis. Quorum pectora post obitum si reseres, videbis asperam arteriam, spumoso sanguine, ubique obsitam ; ceu veras, turbati spiritus, reliquias. Quas, procul dubio, quoque intellexit Poeta, ubi ce- Cinit : Ecce autem duro , fumans, sub vomere taurus. Concidit, msum spumis, vomit ore cruorem:
RAnula sub lingua excrescens, peperit juveni Gallo, tantum, negotii, Ut vix potuerit eloqui, nedum deglutire, vel spiritum commodo