Nicolai Tulpii Amstelodensis exconsulis Observationes medicæ

71쪽

MEDICARUM LIB. I. AT viniora: quam quispiam hactenus, suo Comprehendit Captu. CAPUT XXV. bocephalus dimidiati capitis. SIcuti autem priori puero, totum caput: ita protuberat aliis, duntaxat media ipsius pars: haerente liquore, vel in deXero , vel sinistro cerebri ventriculo. In quorum alterutro, meminime bis vidisse, ultra duas aquae libras, inclusas tam stricte uni isti parti s ut altera foret, plane illaesia, ac intCgi R. Inusserat quidem h isce Capitibus, ulcera chirurgus ; & disjecuerat non uno loco, Cutem rsed utrumque, seque improspere; exstillante humore, magis guttatim: quam tum effuse; ut

levaret cerebrum :& eXhauriret fontem, vitalem calorem, aliaS Certo, eXtinctiarum.

CAPUT XXVI.

Pobpus nurium.

Post frequentes destillationes, OCCUpavit Uxorem aeditui, divi Adolphi, insignis polypus: coloro albus, & substantia pituitosus;

sed obturans narem utramque, at imprimis si nistram: cum spiritu dissicili, & continuo sus, focationis metu. Conspiciebatur quippe, non tantum in naribus , verum etiam in gutture,

73쪽

MED I CARUM LI u. eum duplici caruncula: altera alba, ac leni , altera vero livida, ac dura, imo parum di stante, a natura carcinomatis. Sed in teo discrepabant evidenter: quod disparem, prae se, ferrent figuram : quae enim in illa humanum ventriculum; illa expressit non male in hac, formam ovi columbini. Suadentibus itaque, celerem remediorum usum, hinc praecipiti carcinomatis metus illinc vero aestuantium faucium fervore; & humoribus acrius nares jam erodentibus: tentatum fuit impedimentum hoc inde extrahere. Sed fractis magis, quam eductis illinc carunculis, arrepta

fuit deinde forcipe, illa pars , quam diximus in

faucibus carcinoma minari. Qua potentius vellicata , sequebatur protinus integer polypus: cum omnibus suis pediculis, tam in naribus , quam guttere Conspicilis. Quem inopinatum eventum, quantum mirarentur amici: tantum invicem exhorruit ips*tegra. Verita hoc improviso raptu, totum palatum sibi eripi. Sed reversa, paulo post, au se , gavisa fuit impense,quod careret jam illo impedimento: quo conjecta fuerat, non modo in urgentem spiritus difficultatem et Verum mpernicissimum , praesentis strangulationis, peri

Erant autem huic polypo reui vel a pisce marino; vel a pedum frequentia nomen) ochoni pedes, incipientes singuli, instar pyrorum, a D teretil

74쪽

tereti pediculo orto ab excrescentiae huius centro. Unde quoque prodiere venae: per ipsam disipersae. Pedes autem, quos carunculas vocant medici, plurimum inter se discrepabant Qui enim in naribus erant oblongi: illi ipsi fuere in faucibus rotundi. Sed omnes erant tecti membraneo velamento, sub quo Continebatur Concreta pituita. In plerisque mollis, ac pellucida, instar pulpae pruni albi: in aliis vero dura, aeopaca ad instar cornu adusti. Argumento Certe evidenti, metuendum Non tantum, a liVidis, ac melancholicis: sed etiam a polypis albis, ac pituitosis. Praecipue si vel a fervido sanguine i, vel ab aestu, intus concluso, degenerent in naturam Carcinomatis: uti hic evidenter factum. Errant Iitaque non leviter, qui judicant polypum pituitosum, Carere omni periculo. Quod plerumque quidem Verum s sed nec promiscue, nec indifferenter. Sed dicat quis 3 annon fortuitum hocce tentamentum & inopinata haec polypi, per fauces eductio 3 imo ita, ut etiam alios noverim, quos hoc exemplum docuit, idem in aliis quo que eXperiri. Neque sane minore cum felicitate. Juxta illud Poete Manilii :Per Tarios usus artem experientia fecit, Exemplo mo mute viam. Quod si vero lubeat medicamentis rem tentare, Confugiendum erit ad pulverem vitrioli calcinati, colcothar vocant Chymyci: vel ad radi-

75쪽

MED i CARUM LI B. I. Si radicem hermodactyli albi, eXceptam aut melle rosato, aut aqua sabinae. Quibus remediis corrugatur magis , quam aperitur polypi tuni-Ca. Nec penetrat hic pulvis per angustiam,prope nasi finem, ab eXcrescentia hac, obturatam. Unde tamen, nisi eduXeris carunculas, illic stabulantes: luxuriabit continenter eadem haec seges. Et ex assiuxu novi humoris, intumescet assiduo, quae in exsiccata tunic et remanserat , pulpa. Nisi forte involucrum ipsius, sit adeo teres, ac molle: ut a pulvere hoc, absumatur non minus pulpa, quam tunica illam succingens Quem ipsius succesium, alicubi, aliquieXperti, credidere propterea, sed satis temere , Pul Verem commemoratiam, Ubique locorum idem pollere, & infallibiliter sanare, quemcunque polypum.

C A P U T XXVII Pobpus tardis.CRedidit Galenus, interiora cordis nullum

pati tumorem, quin protinus fatisceret homo. Sed indefessa, insequentis aetatis, indam gatio , invenit tamen non semel, in ipsius ventriculis, non unum tumoris genus. Imo glandulas, carnem, Ossa, pinguedinem, & interdum ulcera. Ut sileam nunc aliorum experimenta , confirmabit id abunde, mirabilis illa excrescentia : quam juxta mecum, in sinistro cordis sinu, D Z in,

77쪽

MEDICARUM LIB. I. 3 3

invenere praecipui, nostrae civitatis, medici: indigitantes eam uno ore, polypum scordis. Surgente Vocis etymo, aliquatenus quidem a pedum frequentia: sed potissimum, a fodimae, ac materiae similitudine Momma Baxius, homo trepidus, ae hebes, omisUS repente, a morbo attonito, obtulit se- Canti chirurgo, cerebrum adeo flaccidum , &membranas ipsius, tam frequenti pituita perfusas: ut opus fuerit, eam spongia detergere. Qua eadem pituita, replebantur utique & venae, per cerebrum disipersae , nec minus, sinus falciformis: & quidem utrobique, tanta Copia, aC lentore r ut inde potuerit extrahi, instar longioris alicujus fili. Movente hac concreta pituita, non levem

polypi suspicionem: sed quem, id temporis

frustra quaesitum ivimus in naribus: illum os.sendimus deinceps inscii, in sinistro cordis ventriculo: in quo umile quid etiam, animadve tit vir diligens, Casparus Bauhinus: sed ex materia adiposa : cum noster polypus fuerit, a Concreta pituita. Uti videre est , in appendice

operis anatomici.

Sed antequam hunc polypum plenius descripserim: satius erit tantisper adhuc immor xi, in pituitota hoc cerebro: in cujus Ventric lis invenimus, non tantum plurimum aqua

muod attonitis familiare) sed spinalem medullam ita humidam, imo udam: ut necesse fue-

78쪽

s Ons ERvATIONUM 'rit, exuberantes liquores, prius spongia abso 'bere: antequam licuit inquirere, in naturam nobilissimae hujus partiS. Quam medius fidius, longe invenimus aliam,

quam hactenus expressere specios se, anatomicorum tabulae . Involiuebatur autem , haeC medulla, sacrae fistulae inclusa, tribus tunicis: quarum cuilibet sitae inerant venae: sed in duabus propinquioribus, tam eleganti ordine disper-uae: ut ad amussim exprimerent, variegatum

marmor.

Nemorum autem paria, prodibant ex Cervice, non distincta, ac sejugata: uti quidem delineantur : sed transibant plerumque per idem foramen , modo quini, Vel seni ; modo vero deni nervi. At in thorace dispar fuit ratio: prodeuntibus illic nervis separatim,quorum principium

etiam tantum discrepabat ab exitur ut nervus, transiturus, per foramen quintae vertebrae, inciperet plerumque Circa primam, mi seCUndam. Quem ordinem etiam in aliis passim vidimus observatum.

Sed prope os sacrum, quaesivimus quidem curiose, sed non invenimus, pilosa illa filamenta , quae depingit Andreas Laurentius, scriptor alioqui minime infidus. Occurrere quidem nobis nervi, illic magis, quam alibi dissoluti: sed interim compacti, & tam presse uniti: ut ab aqua tepida, (licet aliquandiu , in illa detinerentur , nequaquam ita di ueret, conglomerata

79쪽

MuDICARUM LIB. I. yyrata iptarum compages: uti idem asserit auctor. Nisi serte intellexerit, per flamenta sua, temretes illos nervos: in quos dispe itur evidenter, extrema spinalis hujus medullae pars. Sed ad polypum ut revertar cons abat is, ex alba, ac concreta pituita, inclusa membraneo involucro: & inhaerens suis radicibus, carneis cordis fibris, assurgebat bifido trunco , obtur

tum non minus arteriam a tam , quam Venosiam. Quarum nobilissimarum viarum obstacula impedimento fuere: ne deinceps vel aerem libere attraheret 8, vel fuligines debite CXpelleret cor. Nedum exacte se Clauderent

valvulae, post egressum spiritus vitalis. Cui tamen ustii, illas abidem loci destinavit solli

cita natUra.

Unde factum , ut paretim, ob exclusum aerem i, partim vero ob retentas fuligines; respiritus , plus aequo , dissipatos : infirmaretur, usque eo, Cordis robur: ut nequiverit amplius suum ossicium facere: multo minus spiritus, vitales sui par erat) quibuscunque partibus impartiri. Quorum calore ac fotu ubi carendum fuit: refrixit inde confestim

Corpus: emarcuit animus: & torpuit tam vehementer cerebrum: ut tandem perierit, a

gravissima apo reia.

80쪽

CAPUT XXVIII.

. Oculi procidentia.

MAle vocant nonnulli, quamlibet oculi

lib. VI. Cap. XIX. Loquitur quippe illic, de illa procidentiae specie, quam produXit, Vel rupta, vel elevata oculi tunica: Cujus etiam meminit Cornelius Celsus, lib. VI I Cap. v I I in ipso (in-,, quit Oculo, attollitur nonnunquam summa se tunica: sive ruptis, intus, aliquibus membra-,, nis, sive laxatis, & similis figura fit acino: ui se de id cre puri Graeci V ant. At longe aliud procidentiae genus, Contigit nobis subinde videre, post Victorem Trinc vellium, ac Fabricium Hildanum: qui idem

quoque memoriae Consecrarunt. Protuberantiam videlicet, non membranae UVeses eleVatae,

vel instar acini, vel capitis muscae: sed tumorem totius oculi ; effundentem se tam late, ex sedestia, ut deturpet faciem Universam. Quem deformem, excidentis oculi, prolapsum, siquidem lubet reducere ad nomen aliquod antiquitati usitatum : videbis eum Paulo

Exprimuntur (inquit oculi, & exerti perin ,, nent: Causa est, vel strangulatus, vel dolores,,, qui frequenter accidunt, ex partu : quos sob s, Vunt uti purgationes.