Sphaera / auctior quam antehac ... castigatior, cum annotationibus et scholiis Eliae Vineti ... Praemissa Philippi Melanchthonis praefatione ... Adjunximus ... compendium in Sphaeram, per Pierium Valerianum Bellunensem

61쪽

ceptionἱpestae, quaesunt iuxtipolos extra diac ni cuntur esse Urnis. ammterigatur corpii quoddam cuius basis jithgnumsecundum quod nunc ultim accipi

tur corpus in quartus

gnificatione dicitur)gnum,secudum quam

acceptionem totus mu

llus diuidisti in duo

decim partes aequales,

quae dicuntur signa sic qui quid est in muni bes in aliquos-gN0. scholion. cri usque adprincipium Capricorni.

In mundo id est persicies umeti ad terra s.

D iij

62쪽

DE DUOBUS COLVRIs Vnt autem alti duo circuli maiores in ara, qui dicuntur coluri, tuorum officium est distinguere soli titia, aequino Ahia. Dicitur autem colurus a κῖλον graece, quod est membrum, quod est bos fluestem quia quemadmodum cauda buutis oluestri erecta, quae est eius membrum,facit hemicirculum

non perfectum tu colu russemper apparet nobis imperfecti quoniamsolum una eius me- diem apparet, alia uero nobis occultatur.

scholion. Imod κόλου quod i mutilum, mancum: ' ἰυρα cauda. Quoniam cum statio 2 horarum odiacus Crrequinoctialis toti oriatur, c uideripo Ont, coluroru

nunquam supra terram uidetur ea pars quae in an-tarcifico est circulo, quare hi quasi amissa cauda m- per 'di mutili nobis dicuntur.

cciturus igitur distingitens soli titia trun- sit per polos mundi, per polos diaci,

cbnationes , hoc est, perprimo gradi Cu

Vndeprimo pundius cinciri ubi colurus iste

intem

63쪽

Eliu infirmamento dire sesuprapo situs capitibus nosti dis Arcus uero coluri, qui intercipi

noritiale, appellatur maxima Solis declinatio. Et si secundum Ptolemaeum 23.ζraduum si minutorum secundum Almeonem uero 13 graduum 33 minutorum. Similiterprinatis pu-ctus Cupricorni, ubi idem colurm ex alia parte intersecat rediacum, dicitur uncitu sibi piij enialis, urcus coluri interceptus inter puctum istu aer luino halem, dicitur alia maxima Solis declinatio. est aequalispriori.

scholion. Secundum Almeonem v c. Hodie est 2 gradu: v, 3Ominutorum cuius uarietatis causam esse uoluntnmtum illum tertiumpolos uersus in octaua Sphaera obsersatum.

Alter quidem colurus tran silper polos miί-d perprima purita Arietis, Librae, ubi hin duo equinocitia unde appellatur colurus distinruens aequinosi a. hi autem duo coluri

intersecans esuper polos modi ad angulos D iiij

64쪽

, e Io 'haerales Signa quidem sopitiorum

aequinoritiorum patent his uersibus. Haec duo solatilisfaciunt C; ceri Capricornus: Sed nociles aequans Aries, Libra, liebus.

scholion.

sol litium aestiuum is quado sol aestate quam proxime potest ad nos acces traidetur Gi tereseeutrur-pus scedat. Solstitium Θbernum est ubi sol emequum longi lime potest a nobis discest, uideturq; sit

peresie, ut ad nos accedat.

Declinatio id est i lantia aequino Elialis uel ascensus uersus septentrionem Altera uero declinatio tuersus austrum est distantia siue descensus aequinoctialis uersus austrum.

D E MERIDIANO, hori Unte. Vnt iterum duo abicirculi maiores in Sphae- a scilicet meridianus soria 'n. lautem meridianis circulus quidam transiens perpolos munita per Unit capitu nostri. Et dicitur meridianus, quia ubi unque fit homo, in quocunque tempore anni, quando Sol moti firmamentii peruenit adsuum meridianum, Vbi inieridies. Consiimili ratione diciatur circulus medi diei. Et notandum quod ciuitate quaru una ma succedit ad oriente quam alia,

65쪽

aba babent diuersos meri ianos. Arcus uero equinodi talis intercepti inter duos meridianos, dicitur Antitudo ciuitatum. Si autem duae ciuitates euntem habeant meridianu, nunc aequa-bter distant ab oriente, occidente.

TI Orion uero es circulus diuidens inferiusi hemisthaerium severioribunde appellatur boriun, id est,terminator uisi M. Dicitur etiam horinon circulus hemisthaeripeadem de causa. Est aute duplex horinon, re Eusis obliquus siue decliuis. Rectum Orixontem haeram re tam habent illi,quorum unis es in aequia noritiali, quia illorum horion es circulus tra-siensperpolos mundi, diuidens aequino filialem ad angulos recto 'haerules,unde dicitur horia Vnrestus oes haera re tu obliquum hor Rontemsiue decliuem habent illi, quibus potiumundi eleuatursupra hori Untem quoniailrorum hori ζοn intersecat aequino fiale ad angulos impares, obliquos icitur horion obliquus, 1 baera obliqua situ decliui3. Zenith aurem capitis nostristemper spolus hori Montis. Vnde ex hisparet,quod quantus eleuatio poli mundisive horiontem, tanta es distantia nenit ab equino Ahiali. quodsii utet Cum in quolibet die naturali uterque coluri bis iun -

66쪽

tur meridiano,sime idesit quod meridianus, quicquid de uno probatur, de reliquo. matur igitur quarta pars

coluri distinguentisse sitia, quae ent ab equino liabusis ad polum

mundi matur iterum quarta pars eius rem coluri, quae est a xenit usq; ad hori ntem, cum Vnit sitipolim hori .ntis. Pae duae quartae,cusint quartae eiustam circuli,inter se sunt aequales sed si ab aequalibus aequalia dematur,uel de

commune,residua erunt ae qualia dempto communi igitur arcu cilicet qui est inter nil polum mus,rsidua erunt aequalia,scilicet et uatio post mundisiupra hori Untem,c MikZantia unith ab aequinoctiali. DE QUATUOR CIRCULIS

DIC o defex circusis maioribus icendum est de quatuor minoribi Notadum igi- tu quod Sol ex Sens in primo uncito Cuncri, siue in undi se titi aestiualis, rapis ma- menti describit quendam circulum, qui ultimὸ de οὐ

67쪽

perius Adfabile tropicus aestiua iuba Gom, quod es conuerisio, quia tunc Sol incipit se conuertere ad inferius hemisthaerium, recedere a nobis. Sol iterum existens in primo puncito Capricorni siuesopiti brema lubraptu jirmamenti describit quendam circulum, qui ultimo desicribitur a te ex parte ob antarctici unde appellatur circulus solstitii emulis,situ tropicus hyemalis quia tunc Sol conuertitur ad nos.

Raptu firmamenti erc. Firmametsi auctor primo capit uocabat flauam 'haera sed hic 'mametum supremam si haeram significet necesse est, aliquόtque aliis locis. Tropicus aestiualis a reo τ . c. Nunc τριακ Cicerobbro secundo De natura deorum appetia reuersionem,qu)d Sol reuerti incipiat eo unde est profecitis. Videat aute auector quam proprie uocet inferius hem 'haerium partem mundι australem.

Cum aure dodiacus declinat ab aequinocti li, polus Modiaci dectanabit a polo mundi. Cugitur moueaturo laua Sphaera Modiacus, qui e reparso lauae 'haerae,mouebitur Δη-ca axem muri, polum nodiaci mouebitur cir

capoli muri. Is igitur circulus,quem scribit

68쪽

polus ars iaci circa polum mundi artacum,d citur circulus a, Alicus. In uero circulus, quem desicribit alter polus odiaci circa polum mundi anturrilicum, licitur circulus anture licus.

scholion. Arcticorum orbium descriptio haec multum diuersa est ab ea, quam ocius, ta tradunt.

Quantas etiam maxima Solis declinatio,

scilicet ab equino Atiali, tanta es distantia poli mundi adpolum .diaci.quodsii patet. Sunia tur colurim distinguens; sitia, qui transiitper polos mundi per polos odiaci Cum igitur

omnes quartae unius seelusegem circuli intersie sint aequales, quarta huius coluri, quae est ab . . quino Eliasibi que ad polum mundi erit aequalis quartae ii de coluri, quae enta primo purito tan

cri, Gue ad polii diaci igitur abi

issis aequalibus d pto communi a

cis, qui est a primo puncito concriusque ad polumundibresidua erunt aequabu,sicilicet maxima Solis declinatio,

69쪽

declinatis, distantia poli mundi ad Olum

.diaci. Cum autem circulus ar Zi secundά quamlibet sulpartem aeque distera polo mundi, patet quod i a pars coluri,quae est inter primupun iam Cancri circulum ardi cu fere e ldupla ad maximam Soli declinatione me ad arcum ei dem coluri, qui intercipitur inter cir-

etiam arcus aequalis es maximae Solis declinationi. Cum enim Coturmistinicut alij circulii ut sphaeras it 36 graduii, quarta etin erit, gra- uxum igitur maxima Solis declinatio secunt dum Ptolemaeusita3graduuis Immutoris, totidemgraduum sit arciG qui es inter circulum ar Eicum polum mundi arditicum iisa duosimuliuncta, quae ferefaciunt 8 gra-dm,siubtrahantur sobresiduis erunt 2Va-dus,quantiu est arcus coluri, qui es interprimum pundiam Cuncri circulum arcticum. oesicpatet, quod idear fere duplus erat ad maximam Sosiue declinationem. DE QUINQUE ONIS. Equinoctialis cum quatuor circulis minoribus dicuntur quinqueparalleli quasit

70쪽

qui istantes non quia quantum primus ista a fecundo,tanti fecundio stet a tertio, quia hoc falsum est, sicut iam patuit sed quia quilibet duo circul simul iuncti ecudum quamlibesui partem aeque distant ab inuicem. dicuntur parasielm aequinos flatu, ara elu spiti aestiuabis,parallelum semiti hyematulara elm a dfici, para elm antur Eicin Notandumetia quod quatuor paralleli miuores 'cilicet duo tropici, ara elm ars Eicinis parallelus antarcticiu dstinguunt in ta quinque una

Semper sole rubens, torrida semper ab

Distinguuntur etiam totidem plagae in terra, direbi praedictu .nu suppositae. Unde Oviassim primo Metamorphoseon, Totidemque plagae te ure premuntur. uuaru quae media est,nos habitabilis aestu: Nix tegit ulta duas totidem inter utrunque

locauit,

Temperiem I dedit,mixta ci rigore fama. Ista igitur Vna,quae est inter duos tropicos, dicitur inhabitabitu propter calore Altis discurrentii emper inter tropicos Similiter plaga rer-