장음표시 사용
481쪽
;8 AVD. TAL. EXPL I. C. matis,pictoris missa ummi ration magoso Grum varietate locos distinguentis. Sed verborum memoria, quae minus est nobis necessari cis, maiore imaginum Paristate distinguitur. Multa enim Aunt verba quae quasearticu b connectunt membra orationis, quae formari simi tudine nussapo sunt. Eorum fingenta nobis Fint imagines,quibus per utamur. Serum memoriapropria est oratoris. Liam fingulisper senis bene positis notarepossumus: visententias. imaginibus,Ordinem locis comprehen amus. Neque Perum est, quod ab inertibus dicitur, opprimi memoriam imagianum Iongere, o curari etiam id quoI per lenatura tenere totuisset. di enim ego Ammos homines, γάruina prope memoria, Henis Carneadem. in Osa, quem vivere fossie aiunt, Sceptrum trossorum quorum uteri tanquam literis in cera ,sic si aiebat imaginibus in js locis quos haberet, quae meminis velle persiribere. Quare hac eis citatione eruenta memoria est est nulla naturalis 'certes latet, euocanssa est. Habetis sermonem bene longum hominis *tinam non impudentis illud quidem certe,non nimis verecundi qui qui dem cum te otiae, tum etiam L. rasso audiente, de ilicenili ratione tam multa dixerim. Nam istorum aetas minus mesertasse mouere Iebuit. Sed mibi ignossetispi fuso simo δο quae caussa mea hanc insolitam mihi loquacitatem imata ulerit, acceperitis. Nos Vero, inquit Catulus tetenim; ira me hoc miro meo fratre restondeo non massio tibi ignosti mos te 1ligimus, magnamstibi bab ingratiam, cum humanitatem oe facilitatem agnosiimus tuam, tum admiramur istam silentiam O copiam. Equidem hoc me assecutumuto, quod magnosium leuatus errore γ illa d
482쪽
IN II. DE OR A T. A ast miratione liberatus, quod multis cum ali spemper agminari βolebam, unge is e pet illa tanta tua in cogis diluuitas.7 Nec enim te ista attigisse arbitrabar,quae diligent me co
gnsisse, undis ta uetisse, bys doctum partim correxisse
video,partim comprobaste . Nes eo minus eloquentiam tuam, multo magis virtutem oe diligetiam admiror, simulgaudeo iudicium animi mei comprobari,quodsi per statui, neminem apientiae laudem c , eloquentiae sine pummo studio labore, γ Actima consequi 'b se. Sed tamen quidnam in id quod dixi ii ore γttibi euserem in cognossemus quae te caussa in stermonem impulisset uae esten:m alia caussa, nisiquod nobis horu adolestentium
dio,qui te attentissime audierῆt,more gerere τοlusi' Tum isse, dimere O,inquit, omnem recusationem 6rasso volui,
qVcm ego pauῖ iebam τel pudentius vel inuitius nolo enim dicere de tum suavi homine fassiliosius ) ad hoc genus sermonis acce fere. Quid enim poterit dicere' consulare 6st huminem senserium' Eadem nostra caussa est. natatem asseret Qua rimis minor est. Ansi nescire ostro, quae cursm arripui, quaesuccisiuis operis, ut aiunt: iste apuerosummotadio summis L stiribus. Nihil dicam de ingenio, culpar nemo fuit. Etenim me dicente qui audieri nemo unquam tam vi dejiciens fuit,quin iteraret aut melius,aut eodem modo sipo se diceres russo dicente,nemo tam arrogans,quisimilitersi unquam dicturum esse confάeret. Quamobrem nor ra hi tales viri venerint, te alia
quari brasse audiamus. ' Tum ille, Ut ita ista esse concodam, inquit, toni, quae Νnt longe secus, quid mihi tutandem hodie, aut cuiquam homini, quod dici possit, rei quis ' Dicam enim νere,amicissimi homines,quo entis.
483쪽
Saepe ego doctos homines, suid ilicosepe 'immo nonnumquam saepe enim quἰ potui, qui puer in forum venerim, nes inis unquam diutius quam Uuaestor absuerim latamen audimot heri dicebam, thenis cum essem,ricti simos viros, in inlata istum ipsum Sceptium Metrodorum, cum de his ipsis rebus distularet: nes vero mihi quisiquam copi in unquam visius est,nes subtilius in hoc mo
re ilicendi quam iste hodi esse versatus. quod esset alia
ter, aliquid intelligerem ab ntonio praetermissem,non
essem tam inurbanus, ac pene inhumanus, ut in eo au reriquoINos cuperesentirem. Tum Sulpitius, n ergo,inquit,oblitus es crasse, tonium ita partitum esse tecῆ,τti e infrumentu oratoris exponeret, tibi eius di tinctionem ais ornatum relinqueret' Hic ille Primum,quis istonis permisit,inquisivi γ parte aceret. γ Ἐtram τesset, priori esumeretes Teinde lego recte intellexi,cum valde libenter aussirem, mihi contantae en Pisius de *tras re icere .
e vero, inquit Cotta,Ornamenta orationis non attigit,ues eam Lugem, ex qua eloquentia nomen ipsῖm inuenit. t erba igitur, inquit brassus,mihi reliquit ntonius, rem inesumpsit. Tum 6 ir, Si quassassicilius est, id tibi reliquit:
est nobis,inquit causa cur te audire cupiamin sin quod facilios tibi caussa non est cur recuses. Et Catulus, Quid quod dixisti, inquit, crasse i hic hodie apud te remaneremus,te more nobis esse gestarum, nihilnea dem tuam putaster tinere' Tum Cotta ridens, Possem tibi, inquit, se, concedere ed viae ne quid atulus attulerit religionis. opus hoc censorium est. id autem committere, a isse quam sit homini turpe fensorio. ite vero,isse inquit,ut vultu sed nunc quidem, quoniam id temporis H,surgendum censeo, r quiescen-
484쪽
IN IL DE ORAT A Iquiescendum. pon moridiem, ita vobis vi commodum o quemur abigui nil orte me in crasinum di ferre mauul
tis. Omnesse velflatim, et si ipse son meridiem masset,
quamprimum tamen augire Nile dixerunt.
I Transit Antonius a duabusprimis, ut putat, Rhetorice partibus ad dom
nam memoriae: quae si talis, qualis traditur, vera & legitima esset, Rhetoricae t men non magis esset, quam Grammaticae, & reliquarum artium, quae non minus ediscendae sunt quam actiones sorenses: ac potius ars quaedam singularis,lei caeteris artibus distincta facienda esset, sicut Grammatica, Arithmetica, & alia disciplinae suis propriis finibus &praeceptis comprehenduntur: at vero locorumi& imaginum, quam a Graecis ace Dram tradit Antoniue. Iru memoriae non est,
quia inutilis se nimis operosa est ad quippcim ediscendum , ut paulo post dic
mus. Primum autem Antonius originem huius artis a Simonide repetit, secutus Callimachutnotest Fabius lib. H. 2 Simonides recte animaduertit, ordinem esse magnum memoriae adiumentum : nam ad res ediscendas nil tam Pr
dest, quam ipsas in partes distribuere, & earum ordinem videre: sed ordinem in
externis locis & imaginibus ad subsidium memoriae parum utiliter Simonides inuenit:& ex eo artem memoriae composui Aqui a memoria propriis rerum ipsarum,quae ediscuntur, imaginibus,non alienis & externis simulachris proprie etificitur. 3 Memoria, quae est virtus & facultas, res perceptas & eognitas asse uandi,& earum simulachra& imagines animo repraesentandi, tribus rebus adiuuatur, natura, doctrina, & exercitatione: quae ita comparantur inter se, ut primas
natura habeat ecundas exercitatio, postremas doctrina, atque ut natura mem riam tanquam procreet, doctrina nutria exercitatio confirmet. Antonius summatim exponit Graecam artem memoriae in commentatus externorum locorum & imaginum dispositionibus: quam artem Fabius lib. ii.vere mentoque reprehendit, ta irridet, 'uia non sol in vanum & inutile sit, sed etiam perquam: laboriosum,clim aliquid volumus ediscere, locos & imagines extrinsecus singere&disponere: tum enim labor ediscendi geminatur & ediscendo locos, ct imagi nes, & sententias, & voces huc reuocando: adde etiam quδd sensus non eandem semper imaginem habeant, quam res ipsae quae ediscuntur :& si quis ima ines omnium verborum quae sunt in actionibus in Verrem, constituere velit, nonne anquit Fabius, impediri eorum,quae dici decursum necessse est duplici memoriecura λ nam quomodo poterunt copulata fluere,si propter singula verba ad singillas sol mav respiciendum erit ρ Censet istitur Fabius memoriam actionum serensum duabus rebus magnopere iuuari,4iuisione & compositione: nam qui diuiserit, nunquam poterit in rerum ordine errare, di quae bene coniPosita erunta memoriam sua serie ducent.Diuisio autem S compositio nil aliud fere sunt,nisi via & ratio dialecticae dis ostionis,qua sola est , cia, dc naturalis, & legitima doctrina iuuandae dc confirmandae memoriae: ut cum Orationem aliquam aut pa tem orationis syllogism omprehensam memoriς mandare volumus, ordinem
partis syllogismi inlaiciamus: aut clim orationem methodo dispostam,& a generalibus principiis ad partes illi subiectas via & ordine descriptam volumus ediscere, viam 5c ordinem partium perspiciamus & sequamur: si qua sunt vera & tilia memoriae praecepta, ea prosectb sunt quae de stilogi simi & methodo tradui tur a dialecticis: nam quae Graeci repererunt, memoriae plus negotii sacessunt,quim prodesse pollini. s Hoc Graecorum testimonium Fabius lib.ii. irrideri Quare inquit Carneades & Scepsius, de quo modὼ dixi, Metrodorus, quos Ciai icit isos esse exercitatione, sibi habeant sua: nos simpliciora tradamus.cero dicit 6 Peroratio secundi libri duas habet Panes: nam,qua cum
485쪽
he laudatur Antonius: alteram,qua inuitatur Crassus ad pomeridianam disputationem dereliquis duabus eloquentiae Partibus, elocia ione di actione. Ant nius isitur deprecatur impudent veniam, ut modestiam retincat, & aniam Catulo tribuat laudandae disputationis. 7 Haec laus Antonii ad Ciceronem reserenda est,quoniam haec Cicero fecit,non Antonius. 8 Altera pars huius perorationis sequitur,qua Crassus inuitatur ad suscipiendas partes oratoriae disput tionis sibi retustas ab Antonio: Antonius igitur occurrit argu metis recusationis, ct ea dissoluit ex variis rationibus perionae ad laudem Craifi, ubi Antonius plus Cratio quam sibi ipsi tribuit,&in eo, de quo Crassum rogat, ipsum reliquis praestare docet. o Crassus reiicit a te laudem in Antoni una, & i litur comparadi ne a latinori ad maius: Multos a. audi ui homines docti ili mos in Graecia de Asia de hac re disputantes: sed neminem Antonio copiosiorem & subtiliorem vidi. io Syllogismus est connexus primi modi: Si quid esset ab Antonio praere missum non gratiarer dici Te: Sulpitius addit assiimptionem, ornatum scilicet ratoris ab Antonio esse praetermissum : cui Crassias ressistit non tam pugnando, quam iocando , et Paulatim se a tribu, adole irentibus , di a Catulo sane vinci ας orari patiatur.
In M. T. Ciceronis librum fecundum de mutore sudomari Tu et explicationum Amis.
486쪽
& proprie Rhetoricus est, quia Rhetoricam doctrinam. in elocutione Se actione, quae duae solae Severae partes sunt eloquentiae, solus habet, qualem Rhetoricis institutionibus tibi nuncupatis breuiore quidem,sed tame a curatiore Se faciliore compedio informare conati sumus: hoc autem tertio libro multo plura ad ornatum 5e elegantiam huiusce scriptionis extra artem adhibentur, quam de arte ipsa dicuntur. Eli enim δe praefatio de morte Crassi, se congressus personamin pomeridianus. de exordium Crassi,de uniuersa eloquentia, Se excellentibus, licet in dispari genere, oratoribus. Cumque quatuor elocutionis virtutes proponantur,Latinitas, perspicuitas,ornatus, decorum, duabus primis, quae Rhetoricae artis propriae non sunt, celerrimὸ breuissimeqι demonstratis, Crassus antequam praecepta ornatae orationis doceat, longissimam digressionem facit in laudem perfectae eloquentiae, cuisius naec capita sunt:
1 Eloquentiam a philosophia petendam esse: a Oratorem adiuuari non ab Epicureis quidem aut stoicis, sed ab Academicis Se Peripateticis: 3 Oratori philosophandum esse, sed paucis:
4 Eloquentiae apparatum esse in rebus se verbis: s Summam eloquetiae esse, rein quampiam ampliscare dicendo, de finitam quaestione ad infinitam reuocare, ut disputatio si latiori qua quidem occasione Crassus artem de generibus quaestionu exponit, Sc hanc reuocationis exercitationem oratoriam exemplis Graecoru in de Latinorum illustrat. Post hanc igitur tam longa 3c Rhetoricae artis alienam excursionem,ubi eloquetiae cum philosophia con
487쪽
eoniunctio, re apparatus de amplitud magnificentissimὸ&ornatin sinὸ laudata est. Crassus venit ad doctrinam de ornatu, quam ponit in verbis singulis& coniunctis:&sinsula quidem ornari putat tribus modis,nouitate,vetustate,transsatione: con iuncta vero totidem etiam aliis, coagmentatione,numero x figura. Quartam quoque elocutionis oratoriae virtutem, si tamen elocutionis virtus propria est, quae est et .m v, breuiter attingit. Crassus igitur de elocutione ita sibi dicendum putauit, ut eloquentiae vim, quae maxima esset, pluribus verbis ornaret,artem ipsam quae trita &peruulgata esset, paucis& breuibus praeceptis perstringeret. Aetio quae sequitur, duas habet partes, Vocem Sellestum: ac vocis quidem varia sunt genera,acutum, graue, citum, tardum, magnum, paruum,itemque lene, asperum, contractuin,diffusum,continenti spiritu, intermisto,fractum,scissum, ne
motionibus utimur. De gestu aute politici oratoris haec pauca praecipiuntur a Crasso. ut ne sit histrionicus: visit laterum inflexio virilis, manus minus argutae, brachium procerius proiectum, supplosio pedum in contentionibus incipiendis aut finiendis, oris, vultus, &oculorum magna moderatio. His igitur praeceptis elocutionem &actionein Crassus informat,ex quibus quq Vera, propria,consentanea: quaeitem falsa, aliena, minusque legitima sint, in explicandis singilis partibus disputationis multo commodius & odi portunius, quam hic examinare poterimus.
488쪽
Tertius.' limenti mihi, Quinte rater, eum et
monem referre, mantare huic tertio m
bro, quem post Ocntonj distulationem Grassus habuisset, acerba sane recordatio
veterem animi curam molestiam1, ππο-
uauit. Nam i ud immortalitate dignum ingenium,illa humanitas, illa virtus A. iras morte extinctasubita est, τix diebus decempost eum diem qui hoc O superiore libro con
tinetur. Ut enim Romam rediri extremo ' Scenicorum i dorum die Aementer commotus eat oratione quae fereba
tur habita esse in concione' a Philippo, quem dixis e con sabat; videndum sibi aliuI esse coli lium: illo Senatus
Flamp. gerere nonposse maώe Uib. Septembris cinisse, Senatus requens ' vocatu Drusi iis curiam venit. ibi quum Drusius multa de Milippo questus esse retulit a senatum de ilia ipse, quod Gonsul in eum Onilinem tamgrauiter in contione Uset inuecturi si isaepe inter hominesnientisis os constare vidi,quanquam hoc rasso,cum aliquid a curatius dixisset, semperfere conrigissecor nunquam dissi
st meliusputaretur, tamen omnium consensu secesse tum iudicatum, caeteros a Gesse per omnes,' tuo autem He
489쪽
quo nefaris praedone diriperetur patrimonium dignitati, ne vero esse mirandum ,siquumsῖis consilli s Rempubi prostrasset, consillium Senatus a Republica repudiaret. Hic Hὸm homini vehementi disino, inprimi orti adro
uisset,non tulit ille, mgrauiter exarsit, ' pignoribus , ablatu irassum instituit coercere. Quo qui de ipse in loco multa a Grasse diuisitys dicta obserebantur,' ' c. gi sitam consulem esse negaret, cui senator si non esset. An tu cum omnem authoritatem uniuersi ordinis pro pignore putaris, eamsen conspectu populi Tomani concideris,me hispignoribus Mifimasposse terrerit' ' Non tibi illaμnt caedenda, si crassium xi, coercere: haec tibicti excindenda lingua,quax euulse,quritu ipse libidinem tuam libertas mea refuta bis.Permulta tum xehementissima contentione animi,iugent , virium, ab eo Licta esse , constabat sententiam , eam, quam Senum requenscutus e Ii ornatis imis grauissiamis verbis,utpopuli Romano satisferet,nunquam Senatusnes consilium Mi R. necfidem defuisse,ab eo dictam: Ο eundem, i quod tu '' authoritatibuspersiriptis extat, sirisbendo affulsi. ' Illa tauquam Ocnea fuit diuini hominis
vox G oratio, quam quast expectantes post eius interitum veniebamus in curiam, ut vestigium illud ipsi/m,in quo isse postremum institisset contueremur. Namj tum latus ei dicenti condoluisse. seudorems multum consecutum esseau iebamus: ex quo cum cohorruisset, cum febri domum redi u' diei 'timo ea lateris dolore consumptus. Ofalgacem hominum stem , agilemi fortunam, inanes nostras contentiones, '' quae in medio Italis sepe anguntur communi, O ante in ipsi curse O muutur, quam portum con-
490쪽
IN III. DE ORAT spicerepotuerunt. Nam quam diu crassisuit ambitionis labore vita districta, tam atupriuatu magis ossic, γ ω n, laude bruit,quam δε amplitudinis,aut Reipublicae dignitate. Qui autem ei annus primus ab honorum perfuctione aditum omnium cocessu ad si mam authoritatem dabasiis eius omnem lem,ais omnia riitae consilia morte seruertit. ' Auit hoc luctussum suis,acerbum patriae, P ue bonis omnibus. Sed, tamen Rempub.casu cuti unt,ut mihi non erepta L. Grasse a Hrs immortalibus vita ,sed δε- nata mors es videatur. '' Non νiditsagrantem belli stribam, non ardentem inuidia Senatum, nonfleris nes Hyp= incipes ciuitatis reos, 'non luctum diae, non exilium geuerti non acerbissimam C. Grj fugam, '' non illam pocte reditum eius caedem omnium crudes, mam, non denique in omni genere deformatam eam ciuitatem,in qua i eporentissima multu omnibus gloriapraestitisset. '' Sed quoniam attigi cogitatione vim, varietate.ns fortunae, non Ἐagabitur oratio mea longiuου atris eis ipsis definietur riiris,qui
hoc mone, quem referre carpimus, comissetur. Quis enImnon iure beatam Luc. Grasis mortem issam,quae es a multis
sere ista, dixerit, cum horum i rumpis,qui tum cum illo postremum fere coJocuti siunt, euentum recordatus' . Tenemus enim memoria, Q. Catulum riirum Omni laude
aestantem, cum sibi no incolumem fortunam uexilium fugam deprecaretur, esse coactum ut ritast i priua ret. iam δε arci ntonj in eis ipsis rostris, in quibui ille X pubbcam consantissime Gonsili defenderat, quaeque Censer imperatoriys manubique ornarat,pstua caput illud