장음표시 사용
21쪽
Ostenditur; nam tota speculatio Medicinae refertur ad opus; nimirum ad 1anitalcm hominis vel cons eruandam,Vel restituendam. Renyondeo maiorem iacgandam esse, & ad illius probationcm dicendum, cx ea non probari
Medicinam csse partem Physicae; sed tantum esse scientiam illi su balternatam: assumit enim partem aliquam obiecti Physicae sed non illam eodem modo considerat; clim Physica in speculatione hominis quiescat, quam Medicina sanitatem dirigit. Obiicies 3. Cognitio rerum naturalium nos ducit in Dei cultum & amorem; ergo Physica est scientia practica. Respondeo non scqui, quia non spectat praeciSe ad scientiam rerum naturalium praucribere regula S ad amorem Y cultum Dei spectantes ; sed id muneris Theologiae praeticae relinquitur.
R Espondeo obiectum materiale Physicae
esse corpus naturale , formale V Io, ut
naturale. Prior parS probatur,nam illud est materiale obiectum alicuius scientiae , cuia ius principia, parteS,& proprietatoS in ea expli cantur; atqui in Phyuca tractantur principia corporiS naturalis, nempe materia, formare priuatio; item illius parteS seu species, nimirum corpus simplex & mi X tum, animatum dc inanimatum ; ac denique illius proprietates, videlicet esse quantum , in loco, in tempore , &c.
Posterior pars suadetur 1. Nam illud est ob
22쪽
iectum formale alicuius scientiae, quod est radim proprietatum quae obiccto illius maioriali tribuuntur ; at corpus naturale, quatenil snaturale, est radix quantitatis , motuS, alia-xum que proprietatum quae corpori naturali Conueniunt; ergo ut sic est obiectum formale Phusicae. Suadetur a. Nam vel corpus a Physica consi-dCratur ut naturale, vel ut mobile; non Vt
mobile , siquidem obiectum scientite debet considerari sub ratione priori & antimiori; ae Prius est quod corpus sit naturale, quam quod sit mobile. Cum enim natura sit principium motus & quietis, ideo corpus est mobilc,quia est naturale; adeoque prius est naturale,quam mobile. Obiicies I. Primaria proprictas quae dcm Crystratur in Physica, nempe motus, definitur per
CnS , non per corpus e motus enim dicitur , a cfσω entis in potentia , quatenus in potentia. Ergo
Ens potius quam corpus est obiectum Physicet. Sequela patet: nam illud est obiectum scientiae, cui primaria proprietas quae in ea tractatur, competit. Respondeo nomine entis in ea definitione non intelligi ens abstracte sum-Ptum;cum illi ut sic , proprietas Physica immediate conuenire nequeat: sed ens Physicum,seu corpus naturale Vt naturale,eo quod natura est principium motus.
Obiicies et . Mobile sumptum pro principio
radicali motus , idem est ac naturale, aliunde Vero clarius explicat rationem formalem sub qua res considerantur in Physica,nempe quatenus habent in se principium motus, adeoque obiectum Physicae conuenientius explicatur Per mobile, quam per naturale. Respondeo I.
hanc obiectionem non esse de re; sed tantum
23쪽
de modo loquendi, qui parum curandus est. a. Etiam in quaestione de voce, assertioni nostrae standum esse , ut pote eommuniori Ac probabiliori: quia corpus ut mobile, est tantum principium motus, ut naturale Vero, est principium motus & quietis.: quae sunt duae passiones entis naturaliS. Ex his collige Physicam posse in hunc modum definiri. E scientia speculativa qua versatur
circa carpuι naturale , quatenus naturale. Vbi pex
priores particulas distinguitur a scientiis pia ecticis, per posteriores vero a speculatiuiS.
De qu ibis am aliis ad Physicam spectan
ii hus. P Raedictis addendum est Physicam esse
partem Philosophiae ab aliis distinctam, eamque non ignobilem, nec parum Vtilem,& iocundam. Quod fit pars Philosophiae, eique ab aliis distincta, probatur ex vulgari Philosophiae diuisione in speculativam, qua comprehenduntur Metaphysica Physica , ScMathematicae disciplinae: δc practicam quae Logicam, & Ethicam complectitur. Nec dicas cum nonnullis recentioribus, non incongrue Physicam cum Metaphysica in visnam kientiam generalem totius entis coaleiacere posse. Licet enim hoc probabiliter sustineri possit, non propterea recedendum est a communi sensu &praxi omnium Philosopho. Tum , quos videmus post Arist. sigillatim de Physica,& Μetaphysica ut de scientiis distinctis tractare, etsi non eodem ordine.
24쪽
Quod vero Physica gradum non ignobilem
inter alias scientias teneat, probatur mam iri Primis clim sit speculatiua , eatenus scientiis Practicis antecellit, quia quod est propter se, eo perfectius est, quod alterius gratia existit. Deinde si cum spoculatiuis conferatur , sicut dignitate cedit Metaphysicae, ita Mathcmaticas absolute luperat,eo quod corpus naturale medium nobilitatis locum tenet intcr lubstantias separatas, quae a vulgati Metaphysica considerantur & quantitatem,quae est Mathematicarum obiectum.
Quod etiam Physica non parum utilitatis asserat,inde perspicuum est, quia multum conducit ad intellisentiam non modo Logicae,&Ethicae, quatenus tractat de intellectu dc voluntate ; sed etiam Theologiae Scholasticae, quatenus agit de primo motore , de infinito, de loco ,de quantitate, de formis partialibus, aliisque non paucis qirae in Theologia attingi solent. Imo x ipsius Scripturae sacrae, in qua
non pauca ad res naturales spectantia occur runt. Cumque inuisibilia Dei, ut ait Paulus Roman. I. per ea quae facta sunt,intellecta comspiciantur, sempiterna quoque eius virtuS &diuinitas, rerum creatarum consideratio illud maxime momenti habre quod ex ea in primae cauta cognitionem & amorem facile. quisque assurgere possit.
Quod denique Physica valde grata sit & iucunda , Vel ea ratione ostenditur, quod cum homo naturali sciendi appetitu praeditus sit, vix ei quidquam fratius contingere potest,
quam eorum quae sensibus obuersantur, natu-xas,causas,& effectus cognoscere. Vnde plexi que nulli labori,nullis sumptibus parcunt Uzeiusmodi cognitionem utcumque assequantur.
25쪽
Caeterum tota haec scientia in tres libros a nobis distribuetur, in quorum primo agetur de corpore naturali in genere, de quo tractat Aristoteles octo libr*s Physicae auscultationis. In secundo de corpore naturali in animato. de quo Aristoteles agit in quatuor libris de coelo , duobus de generatione & corruptione &c. In tertio , de corpore animato,
ubi tres libri quos Aristoteles de anima conscripsit, eΣPendentur.
26쪽
De corpore naturali in genere tria consideranda occurrunt, nempe
costitutio illius intrinseca , causu extrinsecae a quibus dependet, ct assectiones seu proprietates quae ex illius essentia oriuntur: quare
cum in Metaphoca de secundo actum sit, de duobus reliquis hoc
Lbro agendum erit. CAPUT PRIMUM. De Principiis rerum naturalium in genere. ARTICVLVS P R I M V S.
De 'ex enma , O numero horum principiorum.
PRaemoneo I. nomine principi j generatim intelligi id unde est aliquid quocunque modo ι qua ratione locus cst principium A v
27쪽
motus localis ab eo incepti, fons est principium rivuli ab illo manantis, sol principium
lucis ex eo ortae , & omnis causa principium sui effectus. Praemoneo 2.hic non agi de principio in tam lata significatione; sed de principio rerum naturalium,& dubium est an in rebus naturali-huS, earumque generatione admittenda sint
aliqua principia, & quotnam illa sint.
Respondeo & dico I. Admittenda esse alicyma principia rerum naturalium. Probatur manifestoe ex earum compositione , nam quae composita sunt,habent partes distinctas ex quibus, i reprincipiis internis constituuntur; at res naturales sunt compositae, &c. Probatur minorinam homo constat ex corpore & anima rationali , bruta ex corpore & a ima sensitiva, Malia entia similiter ex materia & forma intrinsece constituuntur. Quare negari non potest quin aliqua sint interna rerum naturalium principia. Confirmatur ex rerum interitu; nam quando V.C. equuS interit,uel totus desinit eme,vel tantum aliqua illius pars: non totus, cum illius corpus integrum aliquandiu perseueret: ergo aliqua illius pars, nempe anima, quae proin
de cum corpore equum intrinsece componebat. Dico 2. Non posse admitti unteum tantum rerum principium. Probatur I. nam fi unicum tantum effer rerum principium , sequeretur in . qualibet re nihil esse praetre illud unicum principium ex quo constaret, sicque nulla es-
set distinctio inter principium & principiatum,quod repugnat. Ρrobaturet. Nam hinc sequeretur nullam iesse distinctionem essentialem inter entia na
28쪽
turalia,siquidem omnia constarent intrinseco ex principio eiusdem rationiS; imo nec rDalem, si in illis idem realiter principium constituatur. Probatur 3.Nam vel illud principium essetens, ut olim putabant Parmenides & Melisi sus, Vel aliquod ex quatuor elementis,ut alii arbitrabantur; at primum dici nequit , quia etsi res conueniant in ratione entis ; intor se tamen distinguuntur specie , aut etiam genem, adeoque ens Vt sic non potest esse earum principium. Non etiam secundum , tum quia ipsa elementa constant ex materia & forma, ut alibi dicetur;sicque cum ipsa fiat principia-ta,non possiunt eme prima principia. Tum quiaxm naturales non resoluuntur in unum aliquod en quatuor elementis, sicut nec in rationem emis abstractam. Dico et .Non esse admittenda in ita rerum principiat. Probatur I. quia cum infinitnm ab intellectu nostro percipi non possit, si principia rerum naturalium essent infinita , sequeretur nullam dari scientiam rerum naturalium,cum repugnet aliquam rem cognosci,nisi cognitis
Probatur 2. uia cum hic agatur de princi-Piis communibus retum omnium,si principia rerum essent infinita, oporteret rem quamlibet ex infinitis partibus constitat, & in partes infinitas resolui . quod absurium cst. Probatur 3. Speciatim contra Anaxagoram, qui dicebat infinitam fuisse ab qtereo partium omnis generis multitudinem simul permixtam atque confusam , & ex ea diuinam mentem Partes similares eiusdem generis segregasse, M in unam molem compegisse ita tamen Vt post singulorum corporum constitutionem, in Λ vj .
29쪽
quolibet rerum omnium semina remansorint, quorum vi quidlibet ex quolibet fieri possie.
Verum hoc figmentum reaicitur,tum quia supponit res OmneS fuisse ab aeterno, quod repugnat fidei; tum quia vel moles illa confusa rerum omnium erat creata, vel non: Posterius repugnat fidei prius vero cum sapientia diuina non satis cohaeret: vi quid enim Deus partes omnes lapidis,ligni, aquae,terrae,equi,ICS-niS, hominis caeterorumque omnium i se inuicem abiunctaS in unam molem coniecisset Paeum quia gratis supponitur quodlibet simia
recte in eadem massa cohaerere cum quolibet, V. c. ignem cum aqua , dc quam labet altam creaturam cum sibi opposita. Imo quod absurdius in, quodlibet oriri ex quolibet, aquam ex igne, ignem ex aqua, oleum eX marmores marmor ex Olco,& sic de aliis. Probatur . Contra Democritum,qui ex in- . finita atomorum seu corpusculorum insectilium Sc solidorum multitudine res OmneS casu compactas esse arbitrabatur, ad cum modum quo Voces infinitae ex 24. litteris varie in. ter se dispositis coalescunt. Hoc enim figmentum facile reiicitur, tum quia mundum non
casu & fortuito; sed magna, imo infinita Dei arte & sapientia constitutum esse, non modo fides Catholica: sed ipsa etiam ratio naturalis bene instituta docet. Tum quia non potest in- tolligi, quomodo corpuscula illa sine ullius causae impellentis ope huc illuc se moueant, nisi lupponantur animata & sensu praedita. Tum quia concipi nequit quomodo ex fortuito atomorum concursu rerum essentiae quas
constat fixas esse & immobiles , aliasque ab aliis specie differentes, coalescere possint. Dico ab. Tna tantum admitte da esὸ rςmm natη
30쪽
ralium principia quoad ordιvariam earum generaiartonem, nempe materiam, formam, O priuaraonem,
Ita omnes communiter ex Arist. probaturque in hunc modum: Tot admittenda sunt ad gemnerationem principia, quot sunt necessaria vegeneratio peragi possit; at tria praedicta sunt necessaria ut generatio peragi possit,ergo,&cis Probatur minor , quia cum generatio non sieproductio ex nihilo, sed ex aliquo, ad eam necessario requiritur transitus unius subiecti seu materiae a termino a quo, qui est priuatio; ad terminum ad quem, qui est forma,V. c. cum ignis ex ligno generatur , materia quae sub forma ligni crat priuata forma ignis,ad quam dicebat aptitudincm , abiiciendo λrmam ligni , transit a priuatione illa via tormino a quo, ad sermam ignis ut ad torminum ad quem. Cumque his positis generatio perfecto intelligatur, sequitur non plura quam tria iam assignata, esse illius principia. Nota I. haec procedere de principiis generationis, nam si sermo sit de principiiS compositionis , constat ea essetaiarum duo, nempoemateriam & λrmam ; priuatio enim cum sit formae negatio , non potest rem posuiuam, eamque ex λrma constantem intrinsece constitueres Nola 2. Nos hic loqui de generatione, ut se ordinarie per causas naturaleS , non autem de prima rerum productione a Deo facta , si Verum est coelos, & clementa quoad materiam & ωrmam simul creata esse, ita Vt Corum
materia nunquam pr extitcrii sub priuatione formae, ut multi existimant. '