장음표시 사용
51쪽
xuit compositum in tali specie. Ergo similiter qui materiam concipit,statim intelligit partem ignobiliorem compositi, quae dicit ordinem ad formam ut perfectibile ad suum perfectivum, adeoque Ut potentia passiua ad a
Quo loco tria obseruanda sunt: primo iam dicta intelligi de materia respectu formarum substantialium ; fi enim agatur de formis accidentalibus , materia non dicit essentialiter ordinem ad illas.Nec tamen propterea necesse est admittere in materia potentiam realiter distinctam ad recipienda accidentia; cum nulla sit ratio cur accidenS aliquod π. c. quantitas, non possit recipi immediate in ipsa substantia materiae.
Obseruandum z. Materiae, etsi sit substantia,non repugnare essentialem respectum ad aliud; quia licet relatio categorica non positesse de essentia substantiae , nil tamen vetat quin relatio transcendentalis , qualis ea est de qua agimus, ad essentiam illius pertineat. obseruandum 3. In materia non tantum poni potentiam seu aptitudinem ad formas; Ied etiam appetitum naturalem ad illas;quatenus quaelibet res naturali pondere in suam perfectionem propendet. Hic autem appetitus non distinguitur realiter a potentia, α
aeque late patet. quaten ris materia habet appetitum ad omnes formas,cum ab omnibus
actuati & perfici possit, saltem successive . Et
quidem ad praesentem habet appetitum veluti complacentiae, ad absentes vero appetitum desiderit; neque propterea naturaliter apPe
tit destructionem illius quam actu possidet, lnisi in directe &per accidens,quatenuJ pi rasimul esse non possunῖ.
52쪽
De nonnultis qualitatibus O attributu
materiae.' Ariae qualitates seu proprietates male riar assignari possunt. Prima est quod siequanta, seu quantitate praedita. Cum enim larma non possit naturaliter recipi nisi .in materia ad locum CXtensa, talisque exten- fio per quantitatem tribuatur,hinc fit ut materia necessatio debeat esse quanta ad formas excipiendaS. Vnde cum materia nunquam fuerit omni forma destituta,hinc sequitur in ipso momento quo materia creata fuit, vel quantitatem 'ipsi fuisse concreatam; vel, quod probabilius videtur, ab ea per simplicem emanationem,ut Iroprietatem illius eminisse; ad eum I modiunquo in productione hominis, S aquae,risibilitas ex illo , frigus ex ista emanauit. Eaque
ratio est cur quantitaS materiae coama Vulgo dicatur
obiicies I. Materia est pura potentia passiua Physica; ergo non potest aliquid producere. Respondent aliqui id verum esse si productio sumatur pro vera effectione, secus si pro simplici emanatione: quae enim, inquiunt, emanant ab aliquo subiecto, ab eo potius oriri Mefffluere,quam emcienter produci dicuntur. Verum melius dici potest,emanationem il- Iam esse veram aetionem;& cum dicitur,materiam esse puram potentiam passiuam Physicam, non esse sensum , materiam esse absolute omnis virtutis effectivae expertem;sed eam
secta dum totam suam entitatem esse iubae-
53쪽
chum receptiuum formae, & non se habere veformam in alio receptania obiicies et. Si quanticiae emanat a materia, eaque mediante , forma recipitur in materia, sequitur formam non tam intime coniunctam esse materiae,quam quantitatem,quod absurdum est. Respondeo id non sequi, quia cum omnes partes substantiales materiae sint quantae,forma ita illi Vnitur mediante quantitate tanquam dispositione , Ut cum omnibus eius partibus intime coniungatur: quemadmodum caIor pervadit omnes partes aquae , etsi Per quantitatem in ea recipiatur. Obiicies 3. Inde etiam sequi omnia accidentia esse in materia, cum tamen potius ad totum compositum spectent. Respondeo hoc posterius falsum esse , ut Vel ex ipso nomine perspicuum est, cuius forma cum sit spiritu Iis, non est capax quantitatis , aliorumVe accidentium materialium. Itaque accidentia
spectant ad compositum ut ad subiectum denominationis,& ad materiam ut ad subiectum inhaesionis. Secunda materiae proprietas est , quod sit na quoad speciem in rebus omnibus subla-
naribus, non autem quoad numerum. Primum patet , quia ea conueniunt in materia
quoad speciem, quae in se vicissim agunt ; ac
mutuo transimitantur, ut docet Aristot. I. degenerat. c. 6. at res sublunares sunt eiusmodi, cum aliae in aliaS perpetuo transmutentur , Ut in communi sententia , aer in aquam,& aqua in aerem, item panis , omnesque cibi in sanguinem; sanguis in substantiam viuen iis,haec in vermes, &c. Istae enim transmutationes ideo fiunt , quia eadem materia quae
est sub una forma, potest informati ab alia
54쪽
quacunque; quod euidens signum est mate-xias omnes rerum sublunarium esse eiusdem species. Loquor autem de materia rerum subI narium ; nam de coelesti alius erit dicendi Ictiscus. Et de materia Prima seu nude spectata, nam si spectetur cum entis dispositionibus , una specie distinguitur ab alia. Nec dicas materiam per se spectatam , cum in suo conce-Ptu formam non includat, non posse esse speciem. Nam hinc tantum probatur, materiammon esse iseciem Physicam; quod non impediequin sit species Metaphysica , cum sit olua
essentiae in omnibus corporibus. Secundum probatur , quia cum quodlibet corpus sit plane diuisum ab omnibus aliis, id sumcit ut materia unius fit numero distincta a
materia aliorum; quemadmodum numero distinguuntur aquae quae in diuersis lagenis co tinentur. Confirmatur: nam posset Deus unam annihilare, alia seruata, quod certum argu mentum est distinctionis numericae.
Nota quod dictum est de materia,ad quantitatem similiter referri posse , ita scilicet veOmnis quantitas rerum sublunarium fit unius& eiusdem speciei; sinsulorum vero corpo-xum quantitates inter se distinguantur nume-
Tertia proprietas materiae est, quod sit in- fenerabilis , & incorruptibilis. Primum proinatur, quia generari est fieri ex subiecto, aemateria non potest fieri ex subiecto, cum ipsa
sit subiectum ex quo omnia generantur: alias materia fieret ex seipsa , adeoque esset antequam esset, quod plane repugnat. Secundum ostenditur, quia quod corrum-
Pitur, resoluitur in materiam, tanquam in vi
55쪽
timum subiectum; at materia non potest resolui in seipsam, quia sic esset, postquam cog- rupta esset, quod impossibile est. Nota materiam, esse incorruptibilem respectu agentium naturalium , cum nullum sita quo destrui possit ; esse tamen corruptibilemaeelpectu Dei,quia sieut ab illo ε nihilo producta fuit, ita ab eodem sicut & Angeli , Scanimae rationales in nihilum reduci potest. Quarta proprietas est, quod materia etsi ita se sit ingenerabilis, & incorruptibilis ; est tamen causa generationis , & corruptionis xetum. Ratio est,quia cum materia sit ex se capax omnium formarum , & quando est subia
na,recipiat dispositionem ad aliam per quam expellitur, hinc fit ut ipsa specialiter dicatur
causa generationis & corruptionis rerum. Dico specialiter, quia licet agens sit causa generationis & corruptionis rerum, est tamen causa extrinseca,& non appetit generationem formae ut propriam perfectionem ; & aliunde num specie agens non nifi paucos effectus respicit et at materia est principium intrinse- cum omnium generationum & corruptionum, lomnesque λrmas appetit ut ab iis perficiatur; quare esse causam generationis & corrupti vis ei specialiter attribuitur.
56쪽
ARTICVLVS PRIMUM Se existentia formae. Ρ R φης0 3. nomen formae ex sua im
positione significare pulchritudinem S perfectionem , quo fit ut a Philosophis
fit praecipue usurpatum ad denotandum partem actualem , quae crim materia totum c n-stituit, idque in tali essentia re specie eo quod tota fere pulcritudo ae perfectio essentialis compositi ab eiulmodi entitate oritur. Praemoneo 2.Nomen formae interdum latius sumi. ita ut substantiis spiritualibus tribuatur, cum dicantur vulgo sermae separatae; quia ab omni materia auulsae sunt ; & assistentes, quia localiter sunt praesentes corporibus quibus motum aliquem imprimunt. Item acci dentibus non modo naturalibus, ut calori Misigotii; sed etiam iis quae ab arte inducunturscuiusmodi sunt forma cathedrae & scamni, quae formae inhaerentes communiter appellantur , quia inhaerent alicui subiecto. Praemoneo,Η te non agi delaermis assistentibus , nec cle inhaerentibus ; sed iis quae compositum naturale substantialiter constituunt , quaeque ut ab aliis distinguantur , in
formantea vocari solent. Itaque hoc loco in-
57쪽
quirimus, an aliqua eiusnodi forma substantialis admittenda sit, ex qua simul eum
teria compositum naturale intrinsece constituatur ; vel suffciat ad compositorum diuersitatem diuersa accidentium collectio,& mixtura , Ut quidam olim arbitrati sunt. Respondeo formam substantialem in compositis naturalibus necessario admittendam esse. Probatur , tum quia si in composito naturali nulla esset forma substantialis, sequeretur omnia composita naturalia esse entia per accidens,& nullam esse distinctionem substantialem inter illa : quod plane ridiculum est,ut ex proprietatibus & operationibus omnino diuersis quae illis competunt, euidenter colligitur. Tum quia frustra admitteretur materia in Terum natura , cum illa ementialiter sit imperfecta , & dicat ordinem intrinsecum ad formam substantialem , ut cum illa constituat compositum substantiale. Nec sufficit quod dentur accidentia ; materia enim cum sit substantia , eaque sustentet , est illis longe nobilior, adeoque ad illa essentialiter ordinari non Potest. Tum quia clan huic composito talis accidentium congeries competat, alia longe diuersa aliis neque haec diuersitas in materiam
reduci possit, eo quod ad omnia accidentia est indifferens, necessario in formarum diuexstatem referri debet, nisi dicas hoc casu fieri, quod plane imaginarium est. Tum maxime quia ex fide constat dari in
homine animam rationalem , qua illius cox-Pus vivificatur, eamque post hominis interitum manere eXtra corpuS, Vtpote natura sua
immortalem: ea primo autem sequium an
58쪽
mam rationalem esse λrmam hominis,& ex secundo esse substantialem. Vnde euidenter colligitur hominem esse intrinsece compositum ex materia, & in forma substantiali. Hinc autem ulteritis deduci potest, idem dicendum esse de aliis rebus naturalibus , cum par sit ratio. Eo Vel maxime, quia materia hominis estia eiusdem rationis cum materia aliorum cor Porum: quare sicut in homine habet complementum suum substantiale , ita in aliis r bus similiter habere debet. Imo eadem numero materia quae nunc est sub forma hominis, fuit antea sub forma cibi , & post hominis mortem erit sub forma vermis,vel alterius rei. At plane absurdum & incredibile est, quod eadem portio materiar modo fit unita formae substantiali, cum ante fine ulla eiusmodi fo ma fuerit, &,postea futura sit. obiicies I. posita certa qualitatum colIectione de temperie ponitur corpus , ablata tollitur; ergo illa temperies est sorma corporis. Respondeo antecedens Verum esse tantum dimositive, non formaliter. Vnde nulla est consequentia. Declaratur: nam Vt antecedens fit verum,sussicit quod temperies sit dis. Positio requisita ad formam,nec opus est quoasit forma ipsa. Et patet manifeste in homine qui posito tali temperamento, ponitur, & ablato tollitur ; cum tamen hoc tempCramentum a forma illius substantiali omnino disti
Obiicies r. Quod est in alio non tanquam pars, nec potest ab eo separatum inistere, est accidens , ut dicitur in Antepredic. at forma materialis est in materia , non tanquam Parx illius,nec sine ea existere potest saltem nat
59쪽
aaliter; ergo est accidens. Respondeo formam -corpoream esse in materia tanquam illius compartem, & partem compositi, idque sub. ficere Ut non sit accidens, esto nequCat naturae viribus existere sine materia.
ARTICVLVS 11. . e sentia formae. Forma definitur ab Arist. 2. yhysic. c. s.
qAod quid erat esse, seu , ratio essume ; quia corpus naturale per formam in tali essentia, Se quid ditate constituitur. Clarius autem
dcfiniri potest, sub urialu unum per se
Dicitur I. ut distinguatur a materia, quae est potentia. Dicitur a. substantialia, Ut distinguatur ab accidentibus , quae actus acci dentales dici possunt. Dicitur 3. Unum perse,
id est compositum naturale, cum mater a consituens , ut distinguatur a formis assistentibus, quae non faciunt Vnum pex se cum corporibus quae mouent, sed unum per aggregationem. Obicies I. Si forma est actus, ea debet esse. ach uS primus ; at hoc falsum est, quia forma non recipitur nisi in materia,quantitate,allisique accidentibus affecta Respondeo formam esse actum primum , quia materia illam primo respicit, & reliqua in ordinc ad illam: Vnde etsi quoad executionem non sit primus actus respectu materiae; est tamen primus quoad intentionem & perfectionem. Instabis , cum nihil sit prius in re aliquaquam essentia illius, quae est a forma, necesse est formam esse actum primum, non modo
60쪽
qu ais intentionum, sed etiam quoad mecutionem. Respondeo hoc verum esse de forma Collata cum composito naturali, siquidem tale copositum non est ,-nisi torma aduenerit, adeoque forma est actus absolute primus res. pectu compositi. Si tamen forma conferatur Praecise cum materia, sic fatendum est eam
nori esse actum primum quoad ecutionem, . quia forma non recipitur in materia nuda,
sed in materia quantitate, variisque qualitatibus affecta. Obiicies et. Si forma est actus, vel est actus purus, Vel a S admixtus potentiae; non actus purus , quia ad solum Deum pertinet esse actum Purum ; non etiam actus admixtuS potentiae,quia sic esset compositum. Respondeo formam posse dicI actum purum , secundum quid, M in certo genere, qualem is in se Physice spectata est tota actus materiae, neque sub ea ratione ullam potentiam passiuam includit in sua entitate; non tamen absolute de simpliciter,tum quia potest intime coniungi cum
potentia Erysica,umnique cum ea totum constituere; tum quia Metaphysice spectata varias includit compositiones , nempe ex essentia & existentia , ex natura & subsistentia; at Dcus ita est actus purus, ut neque in se sit compositus, neque in aliorum compositionem venire possit,ut diximus lib. I. Theologis
Obiicies a. Dissicile intelligi quomodo forma saltem corporea sit actus subst anti alis, cum ex materia educatur , & existat dependenter ab illa , non minus quam qualitas Malia accidentia. Respondeo hoc satis ex eo
intelligi , quod materia primario respicie Imain tanquam actum eiusdem cum ipta