장음표시 사용
81쪽
- 62 restaurandum magnum et regale vem auri argentique pondus conserre decuit. Multum denique ad hanc rem nomina posse Puto: et eo magis, quo rarius apud veteres exstant. Mardochaei autem nomen nisi in libris Esdrae et Estherae reperimus nusquam, et id quidem certa de causa. Verbum
enim Mardoch-ai ra in . si litteram , quam Per minis nominibus Hebraei solebant addere, detraxeris. nihil aliud est nisi Mardoc ). Posterius autem l .lud M-a-rd--c iddem significavit apud Chaldaeos, quod
nus ex verbis ipsis intelligitur . pluribus rationibus percipi potest. Quum enim liquidas litterae apud Semitas omnes, tum et , inter se apud Chaldaeos Hebrae quo immutatae sunt. Nam quam litteram hi quidem , scripserunt, eam illi I. adiecta littera et scripserunt et mnuntiaverunt. Quod quidem cognosci Ex clarissimo Chaldaeorum nomine licet. Chaldaei enim docti illi viri.
quorum Ptolemaeus canonem tradidit. Nahom-l-ossor nominant i). quem Ieremias et alii Νa m r-ossor.
rum regnum arripuisset. non Baladan. sed He ins-ac. T Nn . Baladan h. e. rex Baladan vocatus est in. Pra terea multis regum Chaldaeorum nominibus illud Ma-
82쪽
- 63 familiam ducit. Ieremianum illud: Capta era Babylon confusus est Bel, Dictus est v r έ - t). Ad hanc sententiam. regem commemorare admodum aptum; deum quemdam, id quod plerique Putarunt. Omnino ali num. Babylonis enim rex, non deus quidam vincitur. Vocabulum autem Chaldaicum Ieremias eo animo adhibuit . non ut regem quempiam significaret. sed ut ipsum Chaldaeorum regem victum iri declararet. Datum est autem Mardochaeo in circumcisione quasi gignum sui me dignitalis nomen Naelaec apud filios Cis usitatum λ). quod postea. cum ille regnum consecutus esset δ). Chaldaice Mardochai et pronuntiatum et scriptum est. Quum autem Mardochaeus alteri alter et aetate a qualis et auctoritate par sit, quumque nomen illud vel ad usum tam rarum vel ad significationem iam singulare esse videatur: eumdem Prorsus iudicamus. quem Estherae libri scriptor laudavit. et eum. quem Esdras Commemoravit. Quoniam igitur Mardochaeus, quum Perannos sexaginta duos in Media suisset, primo anno Cyri senex in Patriam reversus est: nos vere et recte A suerum qui illius erat aequalis Cyro aetate superiorem ipsumque Cyaxarem fuisse statuimus.
S. 10. Hostes Iudaeorum et oeterae nationes quibus rebus potuerint inter se disterni
Libri Estherae scriptor sthi in eo sere constat. quod Amanem Gagaeum appellat Iudaeorum hostem. Esthera enim. cuius verba ab eo propria et non mutata relatu
83쪽
- 6, - unt, suum suorumque hostem esse ait. cuius crudelι-tas redundaret in regem l . Ab Assuero autem inle rogata , quem diceret. libere et aperte respondit, hostem et inimicum suum suorumque pessimum istum quidem esse Amanem ). Postea Vero quam eius Rupplicium consecuta est, regem Obsecrat, ut corrigerentur novis misi lis peteres Amanis litterae. insidiatoris et hostis Iudae rum ). Praeterea is, qui Estherae historiam conscripsit ubi suis ipsius verbis utitur, Amanem vel hostem Iu-
Vt Aman Iudaeorum appellatur hostis: sic eius S cii, qui primum quidem Iudaeos interfecturi erant. P stea vero ab eis ipsi intersecti sunt, non alio ullo nisi hostium nomine umquam notantur. I Oe nomine enim ipso per se Mardochaeus. quos occidi voluit, eos satis accurate sese Iudaeis indicasse putavit. Regis enim imperium his verbis expressit, ut starent Iudaei pro aniamabus suis et omnes inimicos suos cum coniugibus ac liberis et uniuersis domibus interficerent ac delerent φὶ atque ut in omnibus terris ac ρvulis, qui regis Aserueri subiacebant imperio, parati essent Iudaei ad c
i) Esth. 7, 4. 2ὶ Ibid. 7. 6.aὶ Ibid. 8, 5. 4 Ibid. a. lo. Et dedit annulum Aman Ilio Amadathi ae pr stente Agag hosti Iudaeorum, et s, 6: Itaque percusserunt Iudaei inimicos suos plaga magna et Oeciderunt eos, reddentes eis, quoaoibi paraverant farere, in tantum, ut etiam in Susan quingentos viros interseerent eaetra decem Ilios Aman, Agagitae hostia Iu
84쪽
- 65 libri Estherae auctor tamquam nomine Proprio utitur ad significandos eos qui a Iudaeis erant occisi. Is enim ita: Igitur duodecimi mensis, quem Adar pocari ante iam diximus . tertiadecima die, quando cunctis Iudaeis
interfectio parabaIur et hostes eorum inhiabant sanguini, persa pice Iudaei superiores esse comerunt else de adpersariis pindicare. Congregatique sunt Per singulas cipitates Onida et loca. ut extenderent manum
contra inimicos et persecutores suos tὶ: et paulo post: Itaque percusserunt Iudaei inimicos suos plaga magna ) et item: Sed et per omnes Provincias, quae diationi regis subiacebant . pro animabus suis steterunt Iudaei interfectis hostibus et persecutoribus suis 3 . Hanc eamdem dicendi rationem sequitur is, qui Mardochaei et Estherae orationes Chaldaice consecit. Alterum enim inducit dicentem: Nunc pero deus noster quare dicunt
et alteram: Et inspira cordi eius i. e. Assueri. ut odio habeat inimicos nostros et ut misereatur semorum tuorum '.
Quemadmodum Aman Iudaeorum hostis, huius socii illorum vel hostes vel inimici vel persecutores appellarentur, diligenter a nobis expositum est, ut et de sententia quadam interpretum iudicari et de eo quod proposuimus disseri accurate posset. Omnino enim quidam negarunt. Iudaeis illud potuisse concedi. ut vel ex Media vel ex Persis vel ceteris ex nationibus fide amicitiaque coniunctis suos ipsorum hostes eligerent, caperent, tol
85쪽
tiae . parvi cuiusdam peregrinique populi odio et polentiae vel gratificari cives vel amicos Prodere.
Quod equidem quum neminem umquam n ga ime. tum eum certe concessurum fuisse statuo . qui Estherae
libri suit scriptor. Scilicet is videtur esse in culpa. quod quos ipse Iudaeorum hostes dixit, interpretes praeclari isti intellexerunt eos, qui hostili consilio, qui infesto
essent animo. Si odium tantummodo Iudaei. si assecti nem animi spectare voluerunt; qua erant oculorum acie. qua sensuum sagacitate, ut absconditam hominis partem. ut intimam mentem Penitus Perspicerent atque indagarent 2 Homines autem cupidos sui et amantes ab adversariis qua ratione secernere. qua nota potuerunt internoscero 7 Quo consilio Prohibuerunt. quin temere hostibus pro amicis Parcerent. amicos pro hostibus O ciderent Τ Quomodo certum et exploratum habuerunt. eos a se esse interfectos. qui Per omnem Asiam dispersi
ipsos voluerunt interficere iὶ ΤSod quid multa' Quo Iudaeorum hostes et amici i ter so disserrent num in animo id, num in voluntate putabitur abditum latuissep an iudicandum est potuisso id in corporis specie cerni, in oculorum capillorumque colore. in vestibus armis lingua moribus institutis, in origine denique et nationey 0uid 2 Iudaei, quum morti
erant consecrati, quibus rebus discerni ab aliis potu runt. non eisdem eorum hostes p Et Mardochaeus. ul hostes interimerent, quum imperaret fiuis: Aman per grinime iddem illud praeceperat, an eis. qui eadem qua ipse natione erant oriundi p
86쪽
- 67 Et prosecto, si Iudaeorum hostes ita definire volu ris, ut homines certae cuiusdam nationis intelligas: non modo difficultates omnes remotas, sed sanam etiam illis locis quos adscripsimus sententiam inesse videbis. Nam si divorsa ab aliis dissimilisque hostium erat natio: minime erat verendum. ne Persae. ne Medi cives regis et amici interirent. Vt enim hostes, si quod vellent conseculi essent, praeter Iudaeos occidissent neminem: sic periculum non erat, ne Iudaei Praeter hostes alium quem- qua in interficerent. Deinde vero Iudaei. si eis rebus, quae gentis cuiusque propriae esse Solent, adversarios ab amicis internoscere potuerunt, de eis interficiendis imperium facile perceperunt in . Praeterea de pindicta
sumenda sermo esse potuit, si hosteR Cum Amane sanguine et obedientia connexi in eiusdem criminis coniun-
cogitandum est, ut ei interirent ipsi, qui Iudaeis interitum pararent in. Quae omnia secus erant. si hostis significatio ad animum solum voluntatemque Pertinebat. Haec igitur probasse mihi videor. eis rebus hostes Iudaeorum suisse insignes. quae cuiusque gentis Pr Priae peculiaresque sint, eiusdemque eos vel originis vel patriae societate inter Re suisse coniunctos. Iam vero magnus ille hostium numerus cuias suerit. si quaerimus: nihil est, cur dubitemus, quin eadem fuerit illis. quae Amani, Patria, eademque origo. Erat autem hostis illo Aman ex gente, quam Hebraei Agag voeant, nos Graecos secuti Gagaeam dicamus. De ea igitur accuratius disse
87쪽
6. ιι Quaenain suerit Gagam in gens Iudaeis illa quidem iuinii a ZIn historia Estherae nonnulla esse video, quae Pro sus explicari non possunt, nisi inimicitias inter Iudaeos et eorum hostes veteres ac perpetuas fuisse ponatur. Νam duae illae causae. quae asseruntur, cur Mardachaeo uni insensus fuerit Aman. non intelligo, quomodo tantum huius et commune in Iudaeos Omnes odium excitare P tuerint. Altera enim est, quod illo spadonum coniurationem regi enuntiaverit i); altera, quod Amani sese su licere et ad pedes eius noluerit procumbere χὶ . Quibus ex causis satis quidem perspici potest, cur Aman illum tollere unum 1 oluerit: omnem tamen Iudaeorum Populum cur excidere constituerit. id. mea quidem sententia. minus apparet. Quum Amanis facta, tum Zarae uxoris dictum plane indicare videntur id, quod de odiorum v tustate suspicati sumus. Illa enim de Mardochaei apud regem auctoritate certior facta, Si de semine Iudaeorum est Mardochaeus, inquit, ante quem cadere comisti. non poteris ei resistere, sed cades in conspectu eius δ). Quibus verbis Zara illa declarare mihi videtur, de Aman coniuge suo esse actum, non quod Mardochaeus. sed quod Iudaeorum unus multum apud regem valeat. Quod quidem ita asseverare haud sane potuisset, nisi memoria tenuisset, Iudaeos veteres hominibus suis capitales suisse inimicos. Iam vero Mardochaeus et Esthera, pii homines et religiosi, quum hostes mulieres liberos servos in te
88쪽
- 69 sici iubent i , quid est . quod non aut caritatem laedere humanam, aut officere voluntati divinae arbitrentur Neque enim ius illud talionis probandum est, ut quam inferre iniuriam alius voluerit. Eam ipse inseras. Neque hoc vere licet dicere, Iudaeos necessitate quadam Coactos vim vi repulisse. Νam si id unum erat propositum, ut nefarios hostium conatus reprimerent: nihil erat aliud faciendum, quam ut irritas esse et nullas litteras Amanis declararent. Ouid vero 7 si eisdem cum
inimicis iam antiquitus Iudaei non de imperio, sed de capite dimicaverint: si pro illatis sibi ante iniuriis, deo
vel iubente vel iuvante, poenam repetiverint, nonne iuris omnis sublata controversia est y Bostes denique Immeorum, ita in universum et sine ullo adiecto verbo quinam
iuste appellari potuerunt, nisi ei qui praecipui, qui veteres et pestiferi erant inimici, qui Iudaeorum populum iam saepius in capitis discrimen periculumque adduxerantpHaec quidem Praeponenda putavi, quo verius de gente Gagaea iudicari posset. Fuisse enim illam inde a primis temporibus Iudaeis inimicissimam, facile. ut arbitror, inter eos qui nostra legere volent constabit. Sed
Verbum igitur Impat. - in quod a Chaldaeis
ad significandam Amanis gentem usurpatur, ab Agag. 22N non modo re, sed ne forma quidem nominis dis- fert. Nam littera , , id quod iam supra in nomine Mam ch-ai animadvertimus, ab eis qui tunc erant Hebraeis addi solebat. Huius rei testis est etiam s. Hieronymus, qui in interpretatione Latina ubique scripsit Agag.
89쪽
Sed hoc loco quaestio oritur gravissima. Agag. Cuius ex posteris erat Aman, et antiquus ille, quem Saulus d vicit, coniunctine inter se fuerint an alieni. Νam si de eorum coniunctione certum quiddam investigari potu rit, quidquid de alterius genero constat, iure id ot ad alterum et ad eius posterum h. e. ad Amanem referre licebit. Sed ad illam quaestionem dirimendam summi esse momenti videntur primum quidem nomina, deindo veterum testimonia, denique rationes. quae fuerunt inter Iudaeos et priscum illum Agag.
Iddem esse et unum uiriusque nomen. Paulo ante a
nobis dictum est. Ex quo debet colligi. eidem nomini eius. dem vel personae vel gentis subiiciendam esse significationem : et id quidem eo magis. quo nomen erat a vulgari usu remotius. Neque enim illud Agag nisi triplicibus i cis invenire usquam potuimus. Primi sunt in libro talii rae, alteri in historia Sauli. tertius in Balaamis vaticinio. In sacris autem Acriptoribus tanta erat semper diligentia tantaque consensio; ut nomini eidem libro alio aliam vim tribuere extremi esset arbitrii. Iam vero Agag. quem Saulus superavit, Samuel trucidavit. rex erat Amalecitarum. Is igitur si ab eo. quem generis auctorem habuit
Aman. non est sive ad personam sive ad gentem dive sus: Aman necesse est ex Amalecitis Originem traxerit.
Atqui quod concludendo assecuti sumus, id verum esse testatur is, qui libellum de orationibus uardochaei et Estherae reliquit. Qui quidem tum Nardochaeum ita
dicentem lacit: Ouaeso, creator omnium saeculorum d
mine. non est occultatum cor meum coram te . neque
Pro sverbia spiritus mei et cordis mei elatione feci hoc. quod non adorarem Aman Amalecitam i , tum vero ipse his verbis rem exponit: Omnis quoque Israel
90쪽
propter durissimam a lictionem. qua eos tunc a lixit Aman. silius Amadath. Amalecita de semine Agag i .
Hunc Chaldaeum scriptorem seculus. Flavius Iosephus in Antiquitatum libris Amanem hostem Iudaeorum Amalecitam fuisse scribit ). Praeterea omnium Iudaeorum quasi per manus tradita sententia est. Amanem eiusque socios ex Amalece suisse prognatos. Pridie enim quam sortium sestum diem agunt. ieiunium servare solent. propterea quod tum Moyses idilem fecisset, tum Mard chaeus et Esthera. antequam pugnam inirent contra Amalecitas. Pueri autem quoties in Estherae libri recitatione Amanis nomen audiunt. Pugnos vehementer et non sine magno strepitu complodunt, et hoc quidem propter illud: Explodendo explodam memoriam Amalec in. Denique ampIissimus huius rei testis est s. Iacobus Nisi-henus Syrus ex Mesopotamia ortus, cuius verba asserre iuvat: Remanserat enim ex Amalecitis Aman, et: erat
9se ex gente Agag regis Amalecitarum, quem Saul ad Samuelem adduxit et Samuel propheta occidit c
ram deo ' j. Sive igitur nomina spectamus, sive veteres et locupletissimos testes audimus: eadem illa cognoscimus, Amanem et cum Agage, sauli regis adversario. consanguinitate coniunctum et ex Amalece esse progenitum. Quae quo magis illustrentur. haud alienum esse Puto, vel de Amalecitarum Iudaeorumque inter se ratione paulo accuratius dicere vel originem horum resque
gestas enarrare. 3ὶ Oratio Μard. 17.2 Fl. Ios. anti. I l. 6, 5. 3ὶ CL Ioannis Buriora Synag. lud. e. 29. 4 Iacob. Nisib. opp. Rom. IIbo. serm. 1, 8. et Galland. bibl. vett. patrr. 6, p. XXIV.