장음표시 사용
111쪽
io Pandectarum Liber Secundus.
ad opus publicum l. capitalius. diuus f . de Poenis & tradit
postatio, solognet d. nu. I p.& omnes Moderni volunt. Tertiigradus mera imperii, quod Paruum dicunu multa etiaex apta arserri, ac in medium adduci possunt, quae ad exi- o stimationem non ad capitis periculum pertinent, quaeri Bart in s.&6 gradu ponuntur. Primum exemplum erit, Fustigatio, quae est famosissima l. fustium C ex quibus caus infam irroget quando tamen ex turpi causa irrogatur l. laetus fumum ins de his qui not. inia. Secundum exemplum erit, vinculorum publicorum.capitalium, g. ad statua S, T de Poenis l. senatusconsulto, fide iniur. Intelligo vincula, machinas quasdam ligneas in quibus
sunt foramina, ut collum imitatur, non autem intelligo de carcere, cum carcer non siit inuentus ad poenam, sed ad custodiam l. aut damnum, .solent, ae de Poenis vide Culata obseruat. lib. I .cap. 29.
Tertium exemplum erit, in omnibus poenis criminum irrogantibus infamiam, ut sunt remotiones a dignitatevi minsiones ignominio l. a. f. miles, s. ignominiosa ff. de his qui not. Infam. In hoc eodem gradu poni possunt etiam poenae honorariae, cuius species multae enumerantur a Io Langleo Semestr. lib. PO. cap. L. Fuit poena honoraria illa,quam in militiae desertores, eoique qui pro patria arma capere recusadsent Charundas Thuriorum legumlator constituisse dicitur, lege enim sa isse eum Diodorus est author, ut huiusmodi viri muliebribus vestimentis induti,in medio ibro sistere cogerentur, terque eodem singuli, diebus, ante omnium ora suggesto, eodemque Ornatu consistere. Tametsi enim ab antiquis legumlMoribus, mortis supplicio coercita huiusmodi gnavia fuisset, non minus grauis videbatur haec ii noraria mulcta,longe namque ait ille mortem praestato It petere, quam tantam ignominiae calamitatem, diutius in media patria experiri,tamque abiecto ludibrio ciuibus suis, vulgoque Vitam perpetuo obnoxiam trahere Diodorus Sicci Biblio suae lib. I2. Fit ab eodem mentio honorari,
alterius supplici, quodin tauronclae legibus constitutum
112쪽
fuit, aduersus eos qui calumniae cuiquam illatae conuicti fuissent,nempe, ut 3 per urbem myrica coronati circumue-berentur, cunctisque sic circum passim ciuibus ostentati, innotescerent, peruulgato supplici probro, veluti pe-ciosissimo flagitii genere,contaminati, mores gererent,exa
gitarentur. Additque Diodorus fuisse nonnullos huius se teris conuictos, quibus sibi ipsis manus afferre, mortemque sibi consciscere iucundius visum fuit, quam in tanta probri ignominia usquam conspici: d. lib. ia Fuitvi honoraria ps na verbalis castigatio, de qua diximus supra in Tit. de ostic. praesect. vigil. sic apud Dionem Liuia, eos qui propter adolescentiam,aut imprudentiam, aut ignorantiam aliove casu volentes deliquerint, aut inuiti, arbitratur esse rintum admonendos, propositisque minis continendos, cuius Oratione permotus Augustus reos plurimos verbis solum admonitos dimisit. Dion. in August. Item poni potest etiam exemplum in poena pecuniaria,quando poena fisco applicatur, nam tunc aequiparatur poenae corporali secundum Gloss. inl.lex Cornelia in principio, ff. de iniuri inll.ubi Sarti notat,ffide sepulchr violat. M tradit Riminald.4 Bolognet. ind. l. imperiumnu. 83. Et haec de mero imperiodicta sullaciant. Nunc de mixto ubdendum est. Quid sit mixtum imperium Mixtum dici nemo ignorat quod alteri rei permixtum est, v
luti plumbum con argento t. Idem Pomponius, . sed ui 1plumbum infra de Rei vindicat. vel quod naturam diue sorum sortitur, pro ut mixta actio dicitur, quae tam rei. quam poenae perlecutionem continet g. sequens instit de
Ideo, Mixtum Imperium dicitur, quod participario de Imperio,& de iurisdictione,& quod iurisdictioni seu caus rum ciuilium cognitioni,ita coniunctum est,ut ei insepara biliter cohaereatus.vla.supra de ossic.eius. unde recte L
iumus dicere, quod qui habet iurisdictionem, hoc quoquc
113쪽
Imperiu habere intelligitur,tini. vlt. Eod.Titide osset . Atque hinc patet, merum 6 Mixtum inuicem opponi, quod&facetum illud Martialis Epigramma de Cauponerauenatae ostendit.ibi. Sit scisterna mihi, quam vinea mala Rauemue cum possim multo vendere pluris aquam callidus imposuit, nuper mihi caupo Rauen e
cum peterem mixtum, vendidit ille merum.
Mixtum igitur Imperium dicitur secundum Ulp. ind.I.imp rium illud, cui iurisdictio inest, quod in danda bonorum possessione consimi. Papinianus autem in l. I. .fin. suprad ollic.eius,scribit, Mixtum imperium esse, quod iurisdicti ni cohaeret id quod postea in modica coercione consistere dixit Paul. in l. fin. EOd. Titi Sciendum tamen est, differentiam esse. An in mixto imperio insit iurisdictio, ut ind. l. Imperium An vero mixtum im-I 3 perium cohaereat iurisdictioni,Vtind. l. I. . fin. Nam. Mixtum Imperium, cui iurisdictio inest, illud est, in quovis imperi magis elucet,quam iurisdictionis veluti, cum Praetor in integrum rem tuitl.eaque, fLada. Municipat iudices litigantibus dat l. i. hoc Tit bonorum possessionem decemnit l. 3. cauere iubet ex causa damni insectil in possessionem ventris nomine, aut legatorum seruandorum causa
mittit l. . β. vlt supra de ossi c.eius, alijsque extraordinariis postulationibus, quas nos officii iudicis implorationes vulgo dichnus,morem gerit4 haereditas in fine, isdeleti LMeredit. l. pecuniae, .actionis,ff. deverb.significat.
Mixtum autem imperium, quod iurisdictioni cohaeret illud est, quod deseruit iurisdictioni, o eius explicandae causa
exercetuet d.l L .fin.supra de ostis eius quod postea in m dicamercione consistere dicitur in l. vlt. Eod.Tit. Sed dubium est in quo consistat haec modica coercio, Bari in
I l. 2. nu.2. hoc Tit putat eam consistere in verbis non in re,
ita intelligit,d.l vitio probatur etiam. Primo per t. I. E. detur patronat ubi libertus inofficiosus patrono castigatur a Praeside verbis, sub comminatione seu sitatis non delaturae, si rursus causam querelae praebuerit.
114쪽
iecundo peri. I. .cum patronus supra de ossic.praesech urbi ubi si patronus a liberto contemnatur, Praefectus urbi pro modoquerelae corriger aut comminari,aut fustibus castigare,aut ulterius in poena procedere potest.
Τertio perl.nec quicquam . de plano supra de Ossic proconsul ubi dicitur posse Proconsulem de plano libertum non obsequentem verbis emendare filium a patre oblatum,
qui non ut oportet,conversatur, minaciter terrere.
Quarto per .3 supra deossic praefecti vigil ubi Praelectus aut
futtibus cauigatem,qui negligentius ignem habuerunt aut seuera interlocutione comminatus sustium castigationem
Sed taec rura, nihil faciunt ad rem quia ista castigatio verbalis, quae honoraria dicitur, ex causa criminis Originem trahit, Ac ideo meri imperirinfimi, prout supra etiam a nobis posita fuit,& non mixti,censeri debet. Credo igitur ego hanc modicam coercionem, quae iurisdiactioni cohaeret, consistere ine1ezutione rei iudicatae ine
In actione enim reali fit executi modo, & sorma tradita in L qui restituere infra de Rei vindicat. quae est, ut si rem haheat Reus, militari manu cogatur eam restituere, si non habeat, sed dolo desierit habere, condemnetur quanti Actor in litem iurauerit,si nec habeat,nec dolo desierit habere,quanti Actoris intersit. In actione autem personali, fit executio captis pignoribus I siquisa uberis . si quis ex his, isdeliber. agnoscend.&hanc coercionem habet etiam Magistratus municipales i. queruadmodum magistratus,Tadl.AquiI. Fit etiam mercio mulctis impositis l. I. Lex hoc rescripto, T. de ventri inspici Est autem mulcta poena pecuniaria, qua Magistratus pro modo iurisdictionis suae contumaces, ruas inobedientes ementi. a. . vlti infra si quis in ius vocat non ieriti.si qua penaas .&Istud est fraus i- fide verb significat Mulctam inde dictam M. Varro stribit lib. Immchuma quod cum olim pecuniaria peccati poena narint exigi tamqvt Ouis,aut Bos, multa, seu multiplex postea
115쪽
io Pandectarum Liber Secunctis.
postea exigi coeperit; Mulctae vocabulum,n In latinum, sed Sabinum esse, idem Varro author est. Erat autem olim maxima, mulcta triginta boum S duarum ovium; minima autem unius ouis Geli lib. II cap. i. cuius solemnia verba haec Risse idem Gell.ex Varrone scriptum reliquit. Μ.Terentio quando citatuS, neque res dit, neque excusatus est. Ego ei vitam ouem mulctam dico inde pollea lege Aterina inimcunia mulctari coeptum fuit,& oues,singulas denis ens, bo . ues centum aestimatae fuerunt Gell. dicto loco. Bart. tamen in ultimo gradu meri impersi putat mulctam esse meri imperij. Sed an, aduertendum est,quod constituitur differentia, inter poenam, & muli tam Primo quia mulcta Io infligitur contumaciae, poena delictis. Secundo, mulasta es pecuniaria tantum poena ne dum pecuniaria, sed etiam corporalis. Tertio mulcta consistit ii, solo arbitrio iudicis quamuis arbitrando, modum lege praescriptum excedere non possit .eos, C. de Modo mulctar poena ex constituit ne iuris pendet d. l.aliud est flaus,&d.l.si i ua poena. Item coercetur debitor etiam captura personae l. cura ab eo, T. adi. Iul. peculat nam debitores detinentur, si creditoribus
non satisfaciant dat boni, Gloss. in l.ys. tutores, is de s
Carcer de iure ciuili duplex est, alter ad custodiam delinquentium, alter ad custodiam debitorum. Si carceratio fiat ex causa delicti, est meri imperij, quia idem iudicatur de principio actus, quod de ipso actui.oratio is de sponse lib. con 'risimilibus, ideo sit Reus carceretur ad hoc ut inde cotra eum inquiratur de delicto, talis carceratio erit meri imperii, si, cui ipsum delictum, pro quo detentus fuit. At si carceratio fiat ex causa debiti, erit mixti imperij, nam potest quis in multis casibus detineri in carcere pro debito, donec satisfaciat II. Q Qui bon.ceder.poss& d. l. cum ab eo, fLada. Iul.
Haec distinctio mixti imperii, cui iurisdictio inest, ab eo quod
cohaeret iurisdictioni, non caret fructu, Cutilitate; quia I 8 Mixtum Imperium, cui iurisdictio inest, mandam quidem nominatim potest .s supra de OInc .elub. Caeterum mand ta sim
116쪽
ta simpliciter iurisdictione non Tansit, nisi singularis fauor,
cause postulet t. l. . At mixtum imperium cohaercidi, iuris. dictioni, non modo specialiter mandari potest, sed etiam generaliter mandata iurisdictione transiit, quia sine colu risdictio nulla esset l. vlt. supra de Osric .eius eu propterea di citur in l. r. hoc Tit. quod data iurisdictione, Omnia cententur data, fine quibus iurisdictio explicari non potest, haec de imperio&mero, mixto dicta sufficiat restat nuuc vici de simplici iurisdictione dicamus.
Q ijd sit simplex iurisdictio . .. simplex iurisdictio secundum eundem Ulpianum in eadem
l. imperium, est iudicis dandi licentia. Mirantur plerique quod Ulpianus iurii dictione in esse iudicis dandi licentiam Isidixerit.adeo vivi nonnulli paulo audaciores cotenderint, legendum esse, non iudicis dandi, sed iuris dicendi, contra fidem omnium exemplarium. Ego autem, nihil veriu. . ad tempora Ulpiani accomodatius dici potuisse existimo, nam eo tempore, Praetores,&ali similes magistratus, iudicia, S iudices dare in causis priuatisvi pecuniarijs magis, quam iudicare so ebant. Qua ratione idem Ut planus docere volens quam late pateat ius dicentis osticium, ait m l. I. eum posse iudices litigantibus dare, nec ullam cognitionis, aut iudicationis mentionem facit. Sed postea posteriorum Imperatorum tempori hus, nempe a Diocletiano usque ad Iustinianum, cognouerunt Magistratus, ac dandorum iudicum mos fere obBleuit. Primus enim constituit Diocleiatianus, Praesides posse cognoscere de quibus causis ante 4 dices dabant, S uetebantur ipsi cognosceret. placet, C. de Peda udic. unde si ad tempora Vlpiani inspiciamus, recte dicimus; iurisdictionem esse iudicis dandi licentiam: si vero posteriora tempora, no male definiemus iurisdictionem esse cognoscendi, iudicandique facultatem in causis priua, tis ac pecuniariis. Et haec de iurisdictione etiam dicta suta ficiant.
Cognita iurisdictione succedit impetratio iudici j, qua in par.
117쪽
ros . Pandectarum Liber Secundus.
te, nequis,aut petere,aut concedere,ius,iudiciumve iniquuaudeat, primum edicitur, ut quod quis', iuris quis in alium statuerit, vel obtinuerit,eodem & ipse contra se utatur,quq est aequissima lex talionis, Mutili constituendis recte iudi- cijs regula in Titulo.
Quod quisque iuris in alterum statuerit ut te eodem iure utatur. Tit. IL
I Edictum quod quisque iuris consillum contra se . ad α pertineat. 4 auid se magistratus esses et Differentiis inter magis' solum opera tens aliquid tum ius nouum et briquum noui statuerit. sa tuentem. partem im id de Procuratore.. ctrantem. 6 Et an omnes ρ sint tiis . Si Doctor consuluit in no torquutione contra impe i. casu, se ius bicontin trotem. gat, an teneatur sequi ibud
ΕDictum quod qui'ue ruris, quod Ciceronis aetate in via
etiam fuisse ex codem Cicerone Epist. l. ad Jratta. lib. I. constat, & cui conuenit illiud. Quod tibiareri non vis,alteri ne feceris, dictumab Alexandro se uero adeo dila-ctum,& veneratum,ut illud in Palatio, alijs publicis operibus p scribi iusserit, quemadmodum Lampridius in ili lius vita narrat pertinet non solumad iurisdictionem coercendam corum magistratuum, qui lus nouum, Iniquum contra alios statuunt, praecipiendo, statuendo, vel sententiando; sed etiam ad coercendam audaciam partuim, quae.& piae ius nouum , umqvum, iisquam sententiarn, aliquodve decretum contraius aduersus alios obtinent i nam Magistratus ito ollacio quoniam donec illud geri nrui vocari non OIs contat Lia infra de in ius vocand. 4
118쪽
. pars contra se, cum euenerit casus in eorum personis eodem lure uti tenentur l. I. g. qu magistratum, ci si quis.
Dit serentia tamen est intrMagistratum &Ρartem Nam Magistratus non aliter tenetur, nisi quando dolo statuit . a. tenetur etiam si pars potuerit appellare, ion appellauerit secundum Bart Sc omnes, quia dolus praeponderat culpae. Pars vero tenetur etiam si sine dolo impetrauerit si cundum Gloss. ind. l. I. in verbo, si quis, quae duplicem rationem reddit. Item non sussicit magistratum statuisse nouum ius, nisivi illud nocuerit alicui,qui erba con effectu accipi debent d. l. Id. hqc autem verba. At sussicit quod pars impetrauerita icet eo usa non meriti.3. in principio non, quia non haberet animum utendi, si casus euenisset, sed quia ei non euenit casus utendi. Secus si postquam impetrauerit, nolit uti,4 renunciet impetratis, nam in hoc casu simul eo Bologneto in d. l. l. . si quis nu. 8.ex intimo, talem impetrantem non incidere in hoc edictum. Ex quibus sequitur,& infertur quod si Doctor consuluit in uno casu uno modo , 3 similis casus sibi contingat, tenetur sequi illud consilium contra se Angel. Alex. oedas hicnu. I9. intellige in consilio decisi vo dato iudici, ut est casus ini 2 secus inconsultiuo, nam non daretur retorquutio contra consulentem sed co-tra partem, ut probatur in l. 3. . si procurator, D tradit Castr. hic Sed quid si Magistratus Astesibrum opera utens ah- quid noui iuris statuerit, An Magistratus, vel eius Asses cteneatur,4 dicitur in l. 2. Asse florem potius quam magistratum puniendum esse. Quid de Procuratoreydistingui tur in l. 3. quod si Procurator habet speciale mandatum vel Dominus ratum habuit, tenetur Dominus, alias tenetur Procurator Deterior est conditio Tutoris,Curatoris,&s milium personarum,quae indistincte tenentur d.l.3.s.si tamen tutor quod propter utilitatem pupillorum statutu est. Sed quero,si quis impetrauerit ius iniquum contra Titium,Analij omnes possint uti retorquutione contra imqetrantem. Gloss. in l. 3. g. haec poena tenet quod solus Titius, sequitur Bart. Bald. Angel.Cast Roman.Alex.&alij communiter.
119쪽
1c Pandectarum Liber secundus.
'imantium Agonis, scilicet, Placent Mart.de Fan. Ante o de Pisis, Fulgo lij, Iasionis num. 2 . OrOscij ahorum: Pro qua & verba cl. l. a. s. haec poena bene se habent, ibi non solum eo potulante qui ab eo usus eri , sed omis, qui quandoque experitur. Nec est verus intellectus Glos quod intelligatur quando impetratio fuit facta contra omnes generaliter, quoniam diuina id destruit tex.4 hoc modo esset de indunt tabili, restagantur etiam verba illa ιn f tum eo posJulante qui ib eo usus est, nain sit impetratio fuisset generaliter facta, omne, ex impetratione futilent laesi, pi Obitur etiam per . ratas, C. de Rescind. vendit ubi est lex. expressus,de quo Bart. non videns responsum remittit se ad Cynum ibi,qui diuinando dupliciter respondet, nec minus Valet blutio Salicet. hic ind. l. I. Et quod de postulante, seu aduersario iura loquunturin l. s. ω3. Ita principio,quet contrariam videntur non ad impetrationis, sed ad iudici tenvpus reserre Oportet .indelictis gari extraneus vf. de Noxa libus Secundo, ut sua conitet, iudicij,,& decretis, vis, atque auctoritaS, lenunciatur poenale iudicium his, quia us dicenisti non obtemperant in Titulo.
Si quis iusdicenti non obtemperauerit. Tit. III.
Duum in qui dicantur. a. Quis causa huius aisct . tiuando quis dicatae non Ob-remperasse iudici. Pro extremo iurisdictionis quias bireMendum. Ad quid dein fine aedictum. Quanti ea res est, ct id quod
P Roponitur nobis in hoc Tit. edictum aliud ,ad munus,&ossicium iu dicentis pertinens , quo continetur pinna. eius, qui ius dicenti non obtemperauerit. Ait enim V, Pim Inl. 1. omnibus magistratibus, non tam DuAm iris, secun
120쪽
suurdum ius preolatis sua con cessam esse tui isdictionem suam
poenali iudi io defendere. Quidam lagunt,non tartium Duumm-ris, Bart. inquirit,Vtra lactio melior sit,iud iandum primam rccipit,&ali sequuntur.
Duum viros crebrior Doctorum expositio, magis ratus mi .oicipales intelligit Bart. Alberic Angel. Salicet. Alex & alii Municipia dicta sunt, ut Gell.docet lib. I 6 cap. II. Ciuitates, quae cum Omnino suis moribus S legibus viverent, munera con Populo Romano capiebant v nde& unicipes appellati sunt Ciues illarum Ciuitatum, qui in urbia bus suo iure &legibus utentes, muneri, tamen honorarii. Con Romanis, tanquam Romani participes erant ob id municipes appellati quasi muneris participes. Hodie vero municipes dicimus, suos cuiusque Ciuitatis Ciues l. I. s. ad Municipalem&de incolis. In more enim olim positu fuit, ut prouinciarum Praelides incelebriore aliqua Ciuitate r sidentes, magistratus per caetera municipia coniti inerent, quorum opera ius prouincialibus redderetur, neque enim ipsi singulis locis interesse in terant l. praecipimus,C. de Appellatio idque incuriones primum creati fuerui, qui eodem in municipi js, quo senatores in urbe munere fungerentur Vall. lib.6. cap.32. non iudicandi, scilicet, sed publice consulendi gratiad pupillus, s decuriones, tT. de uerb. signific ex quibus tamen deligi solebant magistratus, qui ius dicerent,&iudicarent . relictipto,ss. de Muner.& honorib neque enim, qui decurio non erat, alijs honoribus p terat in municipij fungit honores β. is qui T. de Decutioni b. .&hi iuridicundo ex ordine decurionum praepositi, magistratus municipales dicti fuerunt;Qui cum sine imperiori potestate essent, i ea uuae tTad Municipalem ius cohercendi non habebant, viaeclarat Socin.ind. l. I. nu. asnu. I .namo interminores magistratus semper relati fuerunt l. nec magistratibus, T. de iniurijs.