장음표시 사용
61쪽
6 rationem vincat, aut legem nam debet intelligi, ominis Glossae. Doctorum solutionibus, pro ut explicat Duare nus,nempe, quod licet sit magna auctoritas consuetudinis, attamen non est tanta, quam lex, propterea sicut leges. posteriores derogant prioribus l.48. itain consuetudines posteriores legibus prioribus derogare debent, cum eius dem roboris sint, eandem auctoritatem habeant. Eiquia est dissicilis probationis. consuetudo, de utile erit iudicium aliquod Tintradictum proferre quo ea confirma- ta siti. 3 contradi inimiudicium vocat Duare ni illuminquo altero ex litigatoribu contradicente, de talem non esse consuetudinem constendente, iudicatum tandem sit prob
Qualiter si facienda interpretatio legum. Legi adiuncta est interpretatio, in qua illud in primis obser
uandum est, ut diligeter singula verba legis perscrutemur 1 nam in ciuile est, nisi tota lege perspecta iudicaret 24 Idicundo ut benigniorem interpretationem, M semper quq vitio careat accipiamus l. I8.4 I9. ωvitiosa dicitur quo-ties scripturam potius quam,voluntatem sequimur, nam scire leges non est earum verba tenere, sed vim ac potest tem l. 7. Ideo in fraudem legis facere dicitur, qui saluis verbis legis, sententiam eius circumuenit Las. . ibi AccursPlura exempla refert, in quibus ex nimia verborum obsediuatione fraus legi fieri potest. Tertio Quoniam iura non in: sngulas petaonas,sed generaliter conuitruuntur l. 8.&Omnia legibus comprehendi non possunt. l. 2. ideo de simili-hus ad similia est procedendum lias tu ad ea qnae frequem ter potius,quam quae raro accidunt dex adaptanda Is cum
ex his,quae sorte uno aliquo casu accidere possunt,iura non Constituantur l. . Quod si certi iuris Iexdit cessat interpretatio,& illud omnino est sequendum,licet sorte nobis ratio
Cognita non sit,nam non omnium,Quae a maioribus constituta sunt ratio reddi potest l.2..deiam rationes eorumquq QMuuuntur inquiri non oportet lia I. Sed lassicit, quod
62쪽
lex ita scripta ut, quia etiam dura est seruanda, .prospexit,n. Qui&a quibus Et quia species 5 pars iuris est etiam institutio principis, id vi de hac dicitur in Titulo.
Constitutio est nonsen generale signinians ius omno , quod a Principe animo condendi legem, statuitur; h betque has sub se species, Epistolam Mandatum, R scriptum, incretum,c dictum. Quae omnia vim legis habent, inon interuenerit populi consensus . sed sola principis voluntas. Sic enim accipienda sunt,uerba illa l. r. Quod principi placuit legis habet vigorem
Constitutionum alue generales sunt, que ad omnes pertinent, aliae personales, quae personam non egrediuntur, rideo si princeps ob merita indulget, vel poenam remittit, aut personae subuenit ad exemplum trahi non debet dubi Quia haec proprie priuilegia dicunm si& stricte sunt intelligenda l. i i 6 supra de Legibus. fetus tamen est in beneficijs,nam beneficia principum latim me sunt interpretanda l. 3. quia liberalitas principis reuo a. subia-
63쪽
iubiacere non debet, i. pen C.de Donat.inter vir moris Scribit Herodotus, quod cum Alcmaeon praegrandi tunica indutus, calcessaltissimis calceatus, accessisset ad Thesturos C si Craeso permittente; ibi in aceruos aureorum imus vestimenti, quin etiam ramenta auri crinibus impliacuit os quoque manus auro compleuit, exiuitque iussa cinatus non homini, sed monstro similis, cuius os erat tur-Craesus, dixit. ideo certe quam beneficium principis est latisiunae interpretationi S.
Differunt inter se Beneficium, triuilegium, quia Privilegium est contra ius commune, Beneficium, secundum, aut praeter ius com mune; crumque tamen quando conceditur, intelligitur semper sine preiudici tertij l. nec avus, C. de Emancipat. liber. l. a . merito, &ρ siquis a principe, LNe quid in loco publico. Illud cauere debet Princeps, ne aliquid nouet contra ea, quae diu iusta visa sunt,quia,ut inquit Vlpian in La. in rebus nouis constituendis euidens utilitas esse debet, ut recedatur ab eo iure quod diu aequum visum est: memorabilis est Locrorum lex, cuius meminit Demostenes in Oratione contra Timocratem , qua cauebatur, ne quis nouam legem ad
populum scrint, nisi inserto prius in collum laqueo eam populo exponeret,quod si lex populo placeret,ei pareret, si vero displiceret, strangularetur. 5 'ecquoad primam partem iuris absolute considerati. Secunda Pars iuris relative considerati, suo obiecto ac comodati similiter tria habet capita Primum est de personis, quarum personarum una
diuisio est ex iure gentium squo iure Omnes, homines aut
64쪽
Quid sit bombrum flatus. η καιter respectusamita a suasere consederetur natus Natus septimomense iustushois respectu tibertatis filius Giis . naualiter consederetur respe undecimo mense iussus
effucivitatis partus nascantur.
STatus nihil aliud est nisi qualitas & conditio hominis reis
i pectu libertaris clultatis, vel familiae, quae si muretur si qui tu capiris dimi uutio maxima respectu libertatis, m
dia respectuciuitatis,4 minima respectu familiae ut infra in Titi de Capit diminuti Per totum. Qualiter consideretur status hominis respectu libertatis. Prima conditio hominis respectu libertatis proponitur in I frquae est,quod omnes homines, aut liberi sunt, aut serui; L,
herias definitur in l. . naturalis facultas elus quod cuique facere lihet, nisi ut, aut iure prohibeatur,&seruitus,c niti
tutio iuri entium, qua quas dominio alieno contra natuis ram subijcitur,hoc ess,contra id quod in primo naturae statu fuit, quo omnes homines liberi nascebantur. Et rursus in l. . seruorum quoad statum una messe eorum conditionem dicitur, sed quo ad modum alios esse de iure gentiurn qui ab hostibus capiuntur, aut ex ancillis nostris nascuntur.&alios de iure ciuili, qui ad pretium participandum cum maiores 2 . annis sint, se cenundari patiuntur Liberorum vero alios esse ingenuos, alios libertinos. Et inge nui vocantur, illi qui ex matre libera nati sunt,sulficitque aliquoteinpore matrem fuse libzId vivida I. I 8. 22. nitia
65쪽
qui est in Nero semper quando de eius m modis agitur pro nato habetur L 7 46 imo eodem momento quo partus nascitur,si mater libera efficiatur, partus simul colibertate solem respicit i. I S. 46. Libertini autem sunt oui ex iustii seruitute manumina sunt in.&21. Qualiter eonsideretur statushominis respectu ciuitatis. Altem coditio hominis respectu ciuitatis proponituri l. I ubi dicitur quod omnes qui in imperio Romano sunt ex constitutione Imperatoris Antonini ciues Romani esffecti sunt, quod eo pertinet ut magist ratus creari, & honore, ns ciuitate adipisci sient,nec legimmas haereditates adsere, testamenta tacere,liberos in potestate habere,& similia. LI.C.demred.instit. l. s. ad i. Falcidantiit de Patia, test. tradit Duaren hic &Alciat. Di puncti ab .caP.LI. Qualiter constiteretur status hominis respectu Lamlhae. Tertia pars status hominissespectu familiaeest, quod filii nati ex iustis nupti j sequuntur patrem, vulgo quaesita matrem
LI P. qui lint vulgo quae uti declaratur malai, natura etiam septimo mentenuptiarum, iustum filium ei exaucto citate Hippocratis, ostenditur, mi .l a recepta enim est inter medicos,& philosophos opinio gigni hominem ineptimo mense,nono,&decimo, quandoq etiam undecinio, 'uem tamen, summulu, atq , Ultimum Mem esse volueruia Varia autem lib. L .rer. dlumar in mensibus genitalibus nominandis non pretiermisit Octauum eiusque sententiae Aristotelem laudat auctorem lib. . de histor. animal cap. 4. Id tamen non omittam dicere, octauum mentem in Italia,& Graecia non euevitatem,sed bene in Aegypto,imo apud eos ita frequentem,sicut apud nos nonum,& decimum. lnter Iurisconsultos vero ultra decimum mensem, tempus
patiendi non videtur concessum: Et ideo post decem men-
66쪽
se morti patris natus non admittitur ad paternam haereditatem . intestato. is de suis acgit haered. l. Gallus. T. deliber. politi Auth de Restitui.&ea quae parit in undecimo mense. At non nulli contra hoc Obij ciunt,Adrianum Imperatorem cum matrona quaedam Romana undecimo mense peperisset, accersitis philosophis cmedicis &mulieri pudicitia cognita, iecreuisse partum fore legitimum, ad legitimam haereditatem esse admittendum, quemadmodum ab Aulo Gellio relatum est Noctium Atticarum lib.7. cap. I 6. Unde Alciatum non puduit Paradox. licet cam quasi iniustitiae S iniquitatis, vel certe nimis ripo-- a Iustinianum nostrum argue quiand. auth.de Restitutci ea quae parit in undecimo mense in . Unum siquidem:
mulierem damnauerit, ob id quod undecimo mense peperi et nee erubuit Alciat a Castris Iustiniani tam leui ex causa deficere Occuramus igitur huic dissicultati, dicamus, ad iussum, accertum pariendi tempus legislatores voluisse se reserre, 6 ideo cum raro id euenire soleat, ut mulier in undecimo mense pariat,propterea apud Iurisconsultos non haberian consideratione ad i. nam ad ea fi dolegibus. Sic finiti videmus, quod licet in amio quis
Arnerare possit, tamen non potest adoptare nisi . 8. annis adoptatum praecedat ut in s minorem Instit de Adopt ea ratione, quia licet re vera in I . anno leges praesumpserit adesse possibilitatem generandi attamen quia in adOytione decerta generatione agitur, lege, se retulerunt ad ariatem in qua non solum sit possibilis generatio,sed a communiter accidentibus Omnes puberes sunt,ut dixi in dLm: norem Possumus etiam dicere Adrianum Imperatorem dinumerasse tempus conceptione, pro ut Varro, Plin Mcaeteri dinumerare solent quam quidem dinumerationem etiam nostris legibus usque adeo comprobatam video, ut amrmare ausim,etiam undecimo mense iustum partum nasci posse a m si nouissimo die decimi mensis post mortem
Patris iustus partus nascitur,certe a conceptione ndecimo mentenalcla necesse erit, nec enim eadem ipsa die mortis
concepilis verisimile,aut possibile est, Iusi morte repentina
67쪽
obijsset,quod tamen tanquam de raro eueniens,in conside ratione habendum Onest. At quia dies conceptiolais,aut obscurus,aut omnino incognitubest,&consequenter din meratio ab eo talax esset, propterea noluerunt legislatores sub incerto principio vagari, sed ex certo initio certu etii finempneicribere voluerunt,ad duo potituam respicientes, Vnum ne ex nimio angusto pariendi tempore, eius filius excludatur Alterum,ne ex nimio longo, viduis stupri occasio praebeatur. Quod consequi posse existimarunt, si cetatam nascendi metam a morte p finirent, eamque decem mensium, statuerent. Nec obstat si dicatur, quod per hoc non tollitur occasio stupri viduis nono mense gignere solistis, quoniam Resp. huius rei naturam eam esse, Ut per omnia raudibus abiuue partus detrimento, obuiari nequeat,
deo satius, uadicauit lex falli polle, quam per talem suspitionem verum filium excludere, sicut & in fimili statuit,
melius esse nocentem absoluere, quam innocentem con demnare' ab siemem s. de Poenis.
Altera diuisio personarum est ex iure ciuili,quo iure homines partim sui iuris, partim alieni iuris esse cententur, domi in Titulo.
cui dicantur sui, o quia potestas.l eum iuris. 4 Fusas familias iu)κblima tiis proprie filius dicatur causis habetur pro patre a ualiter dinanuatur paιria familias.
Qui sui, & qui alieni iuris esse dicuntur. SVi iuris fiunt Patresfa mi lias, Alieni iti ris serui de quibus in. i. h. iiiij famili ex iustis nuptijs, nati de quibus in l.3. . F. in quibus legibus declaratur etiam qualiter ipsa patria
68쪽
patria potestas acquir.itur,&inesse deducatur, tam se sona fili j quam nepotis. Et ad c gnoscendum postea, quis dicaturpropriurilius,' qualiter probetur ibatio habetur in l. 6. quia etiam dubitari poterat si lata est et iententia pro filio contra patrem in causa alim latorum,an talis sena tentia praeiudicet ipsi patri, si eundi m zget filium suum esse, dici tuom l. Io quod non intelligite quado inciden ter, secus si con plena causae cognitione lata esld nam tune praeiudicaret non solum quoad alii cnta aed etiam ouo ad clera alia omniat qui tibero, .is demitu nupe .sini. neque enim leges C. de Dotis pio mil non. hactenus quali ter patria potestas acquirat ut, qualitcrautem diminuatur habetur in l. n qua dubitatur,num Juid patria potestas sicut colideratur in his quae ad iam illam Pettinent,via etiam consideretur x uch:s quae ad Rem . spectant s&dicitur quod non quia in publicis cautis filius fiam. lias liabetur pro paterfamilias, intelligite si agat ut pei sona publica, veluti si magistratum gerat,aut tutor detur, ut dicitur indi. s. secussi tanquam priuatus aliquid faciat Vitella mentum, nam ii incerit publici iuris l. I. is de Testam taliae filius familias facere non potest. Et quia alientauris iunt etiam hi qui adoptantur,4 musti modi sunt per quo paΑcia potestas soluitur, ideo subij ci . tur Titulus.
De Adoption & Emancipat. alijs modis quia
. . tuas patria potestas soluitur
V d sit Adoptio. bere. Quae requirantur in Mo ug requirantur in Adroga
69쪽
mias in Adrogatione, qua non .
in Adoptione. 8 Quid si emancipatio.
A n,ptionis originem,&vsum vel exeo vetustissimumi esse constat,quod a filia Pharaonis Mosem adoptatum fuisse sacrae testantur littem Exodi capi a. aestumiliem sortissimum illum Athenarum Regem, herculesvi
tutis aemulum ab Aegeo adoptatum legimus, talemque in alienam familiam transitum, magna ratione veteresim I xerunt, ad .leniendum nempe dolorem, .cla insolatium e rum, qui nullum aut sterile matrimonium experti liberos,
non habebant.autquos habuerat in icitate brtunaeam serant. vel habebant.sed degeneres, improbos, aut debiles, mal3que valetudine affectos vi hoc ne familiarum dignitas naturalis sobolis penuria periret Sicque ex benigna materdesectum naturae supplens sterilitati,&moraesitati: deficientium familiarum medetur. Hac ratione Α ric cnus maior cum ilium haberet minus bene valentem.&gignendis liberis parumidoneum , Pauli Aemsti filiumadoptauit . qui post:modumo delectaui, feliciter Carthagi-.nem Aphricanusminor dictus fuit. Sic Augustum a Iulio. Caesare, Tybehu ni ab Augusto, Traianum a Nerva, Aelis. Adrianum a Traiano,in Adriano Antoninum,& adultino Iustinianum adoptatos stramus; tamque necessarius visus. fuit faeientibus .hic adsciscenit liberos modus, villato costituerit lib:s de Legibus, jures masculos fallos habentem iteneri omnes praeter numiquem sbi retineret,civibus qui nonriberent, id postulantibus tradere. .
Adoptio est legitimus actus ad eorum qui liberos non habenti olatium in udntus per quem autori tale iuris cuntis , qui filiusnon ςRU similiturumui naturae filius inicitur. Utque
70쪽
s nomen generis eomprehendens, adoptionem, adrogati e l. I. Adoptantur rumen flij iamilias, Adrogametur qui sui iuris sunt,d.ri. Quae requirantur in adoptione
In adoptione requiratur autocitas magistratus i. a. qui legis acti nem habeat ψ.' quia voluntariae rurisdictionis est, neque enim fieri potest, nisi Edopta nos. adoptati si- mul consens interueniat, acetiam patris adoptati, sit trem habeat L . ideo Magistratus apud que legis alitio ei ,&emancipare filios suos, nam&haec voluntariae iurildictionis eli, Min adoptionem dare apud se potest d. L .' Nd si quis aliquem nepotem adoptet qua sim fili , tua etiam filis consensus requitatur, ne ei inuito suus heres adgnalcatur l.6.5 II secus in est, si in nepotis locu simpliciter adoptet na tunc consensus iiij no requiri rur, cum nec adoptatus ei suus haeres adgnascatur, utpote qui magis ex aliosisto,quem adoptans habere potuit,quam ex hoc ad Optarus esse intelligatur,l. r.&44. Sedri ad sit, magistratum legis aetionem habere, declarat Accursiud . dicens eum esse apud quem actus legitimi explicari possunt Budeus obcAlciat legis actionem, modo ad cessionem in iure actionis formulam antiquissimam reserunt de qua apud Caium lib. Instit modo apud eum legis actionem esse dicit Budeus in cl. L4. qui plenam iurisdictionem habet, apud quem ex
perium habet. Hi nc Actor lege agere dicitur qui actionem ex legum praetcripto intendit 4 exercet l. Barbarius is de Orfic. Praetor.Cicer. lib. I de Orat Alter inquit, plus lege agendo petebat,quam quantum lex in La.tabulis peruia serat.& Rursus,cum egisset lege in he editatem paternam, testamento ex jure filius,quaesitum est de iure Civili, posset ne paremorum bonorum exhaeres esse filius