장음표시 사용
211쪽
rum profundum dein ista, suber quidem paullum
depressum monstrabat, non tamen ita, ut quidquam aquae intrare potuerit, quae ideo iterum ad prosin dum 6o orgyiarum submersa priinum, et dein in nauem recepta, aqua inveniebatur impleta usque ad tertiam colli partem, ubi suber vi in trusum restabat, liquori incluso exitum persedie denegans. In eodem profundo postea plures implebantur, quail in
patriam redux mihi obtulit D. SPARRHAN, roganS, ut vellem hanc aquam qua heterogenea ad curate explorare.
Habitus cum reagfntibus. Aqua marina mihi tradita nullo gaudebat odore, sapore autem intense falso, non quidem grato, nec tamen nauseam mouente, ut illa, quae in superficie hauritur. A) Papymis Fernambuco tincta parum hac caerulescit, et illa, quae Heliotropio colorem debet, si paullum saturatior. Haec phaenomena debilia monstrant cuiusdam materiae allia linae vestigia, magnesiae nempe acido aereo solutae. Tia ura Heliotropii non mutabatur sensibiliter. ' f) Acidum facchari mox pulvereia. album deiecit, constantem calce saccharata. C) Athali 'um mox albam praecipitabat ter-I-m , quae explorata magnesiae prodebat indolem.
212쪽
Π Terra ponderosa fanta statim spathum pona
E) ADosi phlogisticatum nulla extricauit coloris caerulei vestigia. x
Hi ne igitur distincte colligi posset praesentia calcis B); magnesiae C); acidi vitriolici D): de ,
Vt principia proxima exactius, et qua indolem, et qua quantitatem innotescerent, examen inceptum continuaui modo sequenti. III. Principia evaporatione collecta. Cantharus huius aquae, quae grauitate gaudebat specisca i o289 respectu destillatae, ad siccum vaporans dedit residuum, quod probe exsiccatum inbi lance aequi ualebat unc is tribus granisque 378. A) Hoc residuum alaohole vini bene totum et exsiccatum pondere 38O granorum diminutum fuit. Solutio aqua destillata diluta demist, addito al-kali minerali, magnesiam, et liquor evaporatione dedit muriam. Am Vt cognoscerem, num quidquam adesset magnesine vitriolatae, massae salinae, at cohole lotae, pauxillum aquae feruentis adsedi et subito iterum
decantaui. Haec aqua, eXamine instituto, nec sapore, nec praecipitatione, quidquam prodebat magnesiae vitriolatae, et nihil, praeter exiguam muriae portiunculam, solutum tenebat. , Magne- ἰ
213쪽
Magnesia vitriolata aqua ebulliente facillime sol xvitur, muria pura Vero feruida ViX magis suscipitur, uam frigida. Methodo igitur adhibita commode eparantur. Contendunt quidem recentiorum non nulli, aquam frigidam calida plus muriae soluere, sed haec adsertio rei naturae contrariatur, ideoque non potest non experientiae repugnare. Ad curato experimento didici quantitates muriae, iisdem aquae destillatae ponderibus, altero ebulliente, altero calore medio gaudente, solutas, esse in ratione 7 .id TI.
parca, ut nihil ultra suscipi posset, ideoque resta-tat puluis albus, qui gypsi inonstrabat indolem.
quam excitabat effervescentiam, cito transeuntem, sed Viκ sensibiliter diminuebatur.
huius canthari prodeunt Muriae - - VnC. 2, gr. 433Magnesiae salitae - - 38O
Vnc. 3, gr. 3T3Magnesia, quae gypso adhaesit, acido aereolantea fuit soluta, et iam adeo exiguae molis reperta, Ni octauam grani non adtingeret. g. IV. k ita aquae pelagica . Si aqua marina, e maiori hausia profundo, eius semper est indolis, ac iam examinata, hinc con
214쪽
cludere licet, ea nidem nauseoso priuatam este sapore
citi ad aliis praeterea bene congruere videtur phae no in enis. Scilicet innumerabiles illi piscium , ani-lago nascuntur, degunt et moriuntur, dum pri-itium. putredine corripiuntur, tument, et vel totae natant, vel saltem partes aqua extractae. Ad su perficiem iusta adest muriae copia et liber aeris accessus, quae momenta putredinem mirum quantumpho mouent Esi liaec destructio necessaria in oeco
nomia naturae, et res circumstantes ideo coniun. 'is viribus teterrimam iuuant operationem, cuius
ni fallor indiuulsus est comes hic, nauseam mouens, sapor e collectis iuxta superficiem particulis putrescentibus ortus. Sed quaecumque sit caussa, modo constans ubique reperiatur phaenomenon, non spernenda hinc redundat utilitas in commodum illorum, qui mare traiiciunt, potest enim haec in profundo hausta, saltim aequali aquae dulcis quantitate diluta, in consectione ciborum adhiberi, quo medio dimidium aquarum dulcium penu seruabitur, et ira alculorum et vegetabilium exercitus, qui in pe-
I. Aqua in prosundo maris lia ustat I. Habitus cum reagentibus III. Principia cuaporatione collecta
215쪽
Si quid nouisi rectius, isis Candidus imperti,
In it uti ratio Aquarum mineralium quatuor in primis species.
Se ydschii tetenses nempe, helteranae, Spadamae et Pyrmon taliae ab exteris oris in Sueciana transa velit solent, quippe quas sanitati fractae vel vacillanti adeo proficuas experti sunt Maclia oniae artis magistri, ut magna quotannis copia praescribantur et hauriantur. Quum autem hieme et vere vel omnino deside. rotatur, vel saltim recentes apud nos haberi nequerant memoratae aquae, etsi hoc tempore multis va-utudinis infirmitatibus meliorem ignorent medici Maedelam: , quum pauperis non sit tanti emere aquas salutares, quanti hae vulgo constant: quum praeterea Haec Commentatio Actis Stoch holmensibus anni 177s inserta est, suecico conseripta idio mate. Pothea in Daniciam translatam vidi.
216쪽
terea in itinere plus minus vis tutis amittant: quum denique haud spernendam pecuniae summam e regno extrahat earumdem Vsus '), operae pretium duxi ad curatis limo, quo possem, eXamine principia expiscari constitutiva, sperans sore, ut, hisce rite cognitis, ubique possent praeparari. Num scopum attigerim propositum, ex sequentibus iudicent periti aequique tiarum rerum aestimatores. Sed primum penitus cognoscendae sunt hae aquae, dein imitandae.
Analysis aquae Seydschulgensis.
g. II. Principia evaporatione collecta. A) Aqua Seydschii tetensis perquam ingrata et
amaristima, in ebullitionem calore re laesa, pulverem secernit albidum, qui in filtro collectus, lotus et siccatus sinceram exhibet calcem aeratam h), nam acido vitriolico saturatus in gypsum totus quai tus abit.
B) Maxima dein parte in vapores resoluta, pellicula prodit gypsea, quae sedulo est auferenda, do-
nec a) Rationes vectigali ii in maritimorum anno I 72 an pullas 29i6i, pretio i s 9 imperialium suecicorum aestimatas, memorant: anno I773 ampullae a 3 os limportatae suerunt et I 2 8 Imperialium aestimatae. Quantum cuiusuis aquae speciei in regnum peruenerit, latet, quum summa tunium notetur. Ast nullus dubito, quin longe maior harum aquarum quan titas Sueciam quotannis intret.
217쪽
'nee nulla ulterius liuius salis vestigia appareant sub ἰ progressu evaporationiS. Gypsum collecti uti, aceto concentrato tot Um, paullum effervescit, idque ex immixta magnesia alba, quam etiam e menstruo hocce adicto praecipitat athali tartari. Paullum gypsi nihilo minus restat in aqua, licet pellicula nequeat distincla oriri.
C) Quod reliquum est, sus cum induit colorem
et repetitis evaporationibus ad ultimam fere guttam crystallos porrigit salis ainari, qui aqua calcis totus decomponitur, adeoque genuina constat magnesia vitriolata ', nam, qui a Gla ubero nomen mutuatur,alhali minerale continet, quod acidum vitrioli calci ' minime cedit. Crystalli collectae et aqua parca solutae, in fundo vasa paullum g Vpsi relinquunt. quod supra memorauimus. Sed iis praeterea inest magnesia salita, quae partim cum aqua crystallisationis compagem intrat, partim externe adhaeret: haec spiritu vitii est separanda. Calx salita periissere nequit in aqua, quae ma gnesiam vitriolatam sinui tenet, etenim adfinitate duplici priticipia proxima mox permutantur, adeo ut acidum vitrioli calcem arripiat, magnesiam acido salis relinquenS. Repetita operatione didici, diuersas materias , aeque, immo melius separari posse, evaporatione primum ad siccu in continuata, et dein unam post
218쪽
D) Vt quantitatem aeris fixi, in aqua hospita notis, explorarem, initio vas adhibui cylindricum cita, preum, limbo instructum conico Λ B C D Tab. H. fg. i , in quod aliud paxillo minus E F G H immitii potest, inferius apertum, tribusque minutis pediculis: insistens, superne vero clausum, e X cepto tubulo I cuius orificium infra superficiem liquidi, vas ima plentis, dimidio saltim pollice demersum esse de
bet. Operatio modo se luenti peragitur. Uas exterius, cum altero immisso, aqua examinanda primo implendum est, aluo faelo lagena vitrea, aquae fervidae plena et ita inuersa. ut nullae intrauerint bullae aereae, mediante cochleari L collocatur supra tubum Ι, uti figura monstrat. Dein prunarum ope ebulliat aqua, donec non nisi iapores bullarum forma adscendant. Interea aqua, interiore vase contenta, aereum, dum seruet, dimittit, quod per tubum enatat et in lagena colligitur. Si opus eli, lagena prope euacuata, mediante cochleari tollitur, in patina aquae seruidae plena collocanda, in cuius locum alia plena est substituenda, qua seri pote si celeritate, ne interea aerei quidquam dissipetur. Tandem spatium aereo occupatum, in una pluribusue lagonis, metiendum est adluic so graduum calore dotatum, ne nimium absorbeat aqua.
Hoc volumine cum illo comparato, quod vas interius includit, patescit circiter, quantum aerei contineat data aquae mensura. Modum iam descriptum initio adhibui, uti antea dixi, sed licet aqua lage uae ad quinquagesimu in usque gradum esset cales a sta, ea tamen acidi aerei plus minus absorberi di- dici, u
219쪽
De Aquis Arsi c. Frigidis . I 8 I
diei, ideoque postea hydrarg)πo usus' sum, quod, operatione rite instituta, quaesitam quantitatem exalte determinat Idem volumen variat pro di verso atmosphaerae pondere et calore, ideoque quantum fieri potest, certi gradus sunt eligendi. Observetur praeterea aereum colle 'lum duo diversa plerumque continere liuida elastica: alterum cum acido aereo perfecte congrUens, alterUm vero Cum aere puro, h. e. respirationi et igni alendo idoneo. Aqua vulgaris prius absorbet, non vero posterius, quum illo dudum sit saturata et hac via quodammodo separari possunt E) Singulae materiae, quae analysi iam memΘ- rata obtinentur ' qua quantitatem ita se habent. Cantharus nempe suecantas hoc est spatium Ioo pol- . licum geometricorum) continet
l F) Quum acidi aerei 1so pollices non nisi a Tiaerana calcis aeratae in viii, aquae cantharo soluere
di cons. Diff. de analysi aquarum, VIII, A, B.
220쪽
queant , quatuor vix ultra I suscipiant oportet, ideoque maxima pars mechanice immixta, sua sub. tilitate suspensa liaeret V . Magnesia salita, sola ad siccum evaporatione, de com p mi pote si qua partem. hinc omnis. quae obtinetur, magnesia libera, non ideo semper sub haesorma in aqua adfuit, sed acido naprino nupta, maior minorue portio, pro gradu caloris, quo evapora tio peragitur, facileque haec discernitur, quum lento et sine esseruescensa acidis soluatur
9. III. Aquae Ss scutitzenyis cum reagentibus habitus. A J Tinctura si liotropii ope aquae destillatae
sectat et ita diluta, ut plane caerulea appareat admixta Seydsellii iacia si minime rus escit, quod exiguae acidi aerei quantitati conuenit, papyrus vero heliotropio tincta, magis hinc caesulescit, quod calciet magnesiae aeratis est adseribendum in in . Si salis aikalini liberi quidquam adest, illud facile dignoscitur mediante papyro, quam Curcumne radix luteam fecit, etenim haec eo distincte et mox badia fit, a
terris vero aeratis non mutdtur.
Papyrus ferrioniblico rufata mox caerulescit, aqua Seydschii gens illita. e) Diff. de Aquis V psallensibus, III, P. D Dissi de Magnesia alba, f. XIX. '