Opuscula physica et chemica. Pleraque seorsim antea edita

61쪽

Escendi facultate in acidis , acritatem vero et soli1 bilitate in vicissim adquirere, e Xperimenta te flantur. IV uius mutationis caussa nostris temporibus pomum

init Eridis. Asi nisi me omnia fallunt, liaec lis iam et analytice et suntlietice dirimi potest. Scilicet, sit methodo secunda in II. descripta, quae sub ustio

De expellitur Volatilis aura, colligitur, haec, exami-ine instituto, nihil esse aliud reperitur, quam genui-mUS aer fixus , masiae crudae pondere circiter: aequalis. Idem quoque desectus post lentam in aci- .dis solutionem obseruatur. Reliquae et 5 : aqua constant crystallisationis, quae etiam idonea id est illatione separari potest, quin vero Omnis lia C via colligi queat, nisi apparatu peculiari huic sini ad-: aptato, obstat velocissimus aeris figi exitus, qui va- Poris aquei non potest non magnam secum rapere, quantitatem. Hanc analysin plene confirmat syni ilae sis. Sit lagena 'QR aqua calcis clara impleta et

sensim per tubum subtilissimum, ut mox absorbeatur acris syi tantum in romittatur. Quantum calcisolutae conuenit, paullatim tota liquidi massa sit turbida et puluerem lente deponi tui cum acidis oster uescit, iii aqua non ibi uitur, nulla praedituς acrimonia, tr. e. calcis crudae singulis et omnibus in. rudius proprietatibus, quas tamen in igne iterum perdere potest, vi a Cum ponderis parte antea memorpta. Iure itaque materiae calcareae t 1istar salium mediorum considerari possiunt, quorum crystalli figura audent teli U- lari, obliqua, quae alias spatia ac ea audit, compositio vero talis est, ut I O partes 7ψ circiter contineant aeris fixi acidi ac ci), si aquae et ues ealcisi purae re fixo et aqua plene liberatae .

62쪽

Calx pura tota quanta solui potest aqua, probe

vero Observetur oportet, quod non tantum magna 'huius requiratur quantitas, cum vix ultra prO-

prii ponderis suscipiat, sed etiam vehementi semihoraeel, ut icione ab omni aere fixo purgata esse debeat. Nam minima huius, quae restat portio, ultra aequale calcis purae pondus saturat, quod moae fundum petit indissolubile. Si igitur quidquam remanet, hoc vel heterogenea immixta, vel calcem non satis ustam, vel aquam minus idoneam, vel denique eiusdem nimis paruam molem, indicat. Impedimenta bina intermedia residui in acidis effervescentia facile dete- guntur, nec perito examinatori maiorem parit molestiam extremorum indagatio. Quum igitur calx pura et aer fixus seorsim haud dissicile aquam subeant, curni etiam harum materierum miscelar Accedente aere fixo antea dudum in aikaliuis salibus .et terra ponderosa solubit atem diminutam obseruauimus, quod vero alia acida idem saepe essiciant, iam demonstrabitur. Athali vegetabile purum maxime est deliquescens et acidum vitrioli tanta aquam retinet pertinacia, ut nullo hucusque noto artificio solum exhiberi queat, hisce vero ad satietatem vilitis sal nihilominus oritur nit atralis, Cuius i requirit I 6 aquae partes, ut in calore medio soluatur. En igitur luculentissimum exemplum , et quaerenti sexce*ta occurrent similia. 'Nouimus ali ali vegetabile vitricitatum, gypsum,

aliosque sales dissiculter solubiles, facilius aqua suscipi, si haec acido acuatur; an non igitur calx aerata superfluo quoque aere fixo, eo perduci possit'

63쪽

saltim s acida huic competit indoles, similem ex-sspectare licet 'effeci tina, et talis etiam teste eXperientia reupra contingit. A quae aeratae instilletur aquae calcis portiuncula, mox nubeculae contrahuntUr excalce aere fixo saturata, quae vero sub leni quassatiorie iterum disparent, mediante aere fixo superfluo. Minutissimus quoque spathi calcaret pellucidi puluis lagenae, aqua aerata impletae, immittatur, quae probe obturata per aliquot nyethemeraseruetur in loco frigido, et hoc tempore elapso spathi quidquam solutum reperietur. Haec solutio,

charta bibula colata, aere fixo abundante tines uratriheliotropii runt aqua calcis intensius caeruleam facit); papyrum fernambuco rufam aegre caeruleo contaminat aqua caleis saturatam procreat mutationem); curcumae radice flavam non mutat, aquai calcis ferrugineam essicit); in libero aere cremo-l rem ponit, quum abundans menstruum in superfi-i cie primum auolet aquae calcis cremor aeri fixos o atmosphaera ad satietatem attracto est adscribendus ; tandem lente vaporans calcem aeratam sen- 'sin mittit, quae res pediti ponderis aquae soluentis etr 5 circi er efiicit, et oculo armato haud raro lspathaceas monstrat figuras.

Ast in igne fortassis calx salinas primum adqui-:rit proprietates ' Ita etiamnum multi sentiunt, et certe haec thesis rite explicata analysi et synthesi an- 'tea propositis non repugnat, iton enim tota inter calcem crudam et vitiam discrepantia ex praesentia

vel absentia aeris, fixi et aquae crystallisationis pendet. Recipit nempe in igne calx materiam

v s calo

64쪽

caloris q), expulsis antea aere fixo et aqua, ut suam quod ara modo temperet attra monis ossicaciam, et

hoc nouo connubio fit solubilis. sed causticitas e solaiae tura in igne facta est derivanda, uti inox videbimus. Terra ponderosa et singuli sales allia lini materiam caloris similiter suscipiunt, et hinc intelligitur cur mediante duplici adfinitate calx acidis soluta, et aikali fixo caustico dei edia, illi omnino similis prodit, quae igne parata in aqua fuit exstincta. Calor, quem calx nuper usta in aqua generat, nihilsiiud indicat, quam caloris materiam laxe adhae- Tentem , quae retinetur et qua calefaciendi virtutem impeditur fere uti acidi proprietates latent sub unione cum a thali), ast accedente simul lassiciente . aqua vi sortioris attractionis mox elicitur caloris materia, quae sibi relicta superquam aquam seruentem facit. Si paullatim exstinctio peragitur, mediantesmbientis atmosphaci pe humore, nul Ia caloris signa in sensus nostros incurrunt. Ceterum, probe est notandum, quod calx aqua incalescens vix omni privata sit aere si Xo, nam saltim intimus nucleus adhuc in acidis motum ciere reperitur, et hoc residuo expulso, mortua quasi et iners adparet calx, quae licet in

eὶ Qtiod eator sit materiao euiusdam effectus, rium e- , rosa phaenomena extra dubitationis aleam ponunt, quibus examinandis heie non loeus est. Sume it iam obserit ast e, quod subtilis materia caloris in duplici' praesertim statu occurrat, vel enim libera est, ebium o initia penetrat corpora, adeo Vt singula eamdem nanciscantur temperaturam, vel etiam attra

65쪽

lli in aqua sol ibilis, in eadem statim nec dolii scit, nec

llo modo aes lat. Quomodo huic est scaciore igno cuanescit calefaciendi facultas, salua tamen solubi-ilitate' Hoc forsan ex vehementia ignis est derivanidum, cui tandem cedere cogitur maXima pars ma- steriae caloris, per te valde volatilis. Calcem nimis,stam tamquam inutilem reiiciunt quoque caemeΠ-ttarii, cum in puluerem aegre fatiscat, quod tamen imisi ioni nec ellarium est et calce minus usta mo- lineato ex si in stionis facillime obtinetur. Scilicet aiaaxima aeris fixi parte mediante ustione abal la, vo lumen calcis multum quidem contrahitur, manet tamen teXtura valde spongiosa, quam adfusa aqua critissime penetrat, occultas moleculas caloris rela Xa aearumque ope subito in vapores resoluta, totam

cetompagem djsfringit et subtiliter comminuit. Calce 'eque ac terra ponderosa et magnesia, itemque sa- les aikalini, in statu catallicliptis, etiam post exstin- ctionem in ac ra, cum acidis incalescunt ex liberata residua materia caloris, quae aqua sola expelli non

potuit, in statu vero crystalli lationis nullus cum acidis prodit calor. Singulis illis, quae tam in hac, quam in prae cedentibus Ull -X.) sunt allata, perpensis, vel

quod convictione in auget, saepenumero Visis, Val-

de dubito, an ab adventitia qusdam materia polliti iure derivari causticitas , pracsertim, cum I aeta plana et simplici via ab attractione et celilia, cui omnia in globo nostro obedire videntur corpora, 'Ueat explicari. Eo nempe maior est hic unionis nisu , quo purior materia, quae ideo intractis viribu a

66쪽

bus, instar esuri cutis, undique sibi congrua quaerit, e pristino nexii, si v let, diuellit hinc dilacerat,

anagnamque quasi acriinoniana exercet, quo veros elisim expletur magis, eo etiam sit debilior, tandemque plena saturatione penitus evanescit haec corrodendi facultas, non alio iterum provocanda modo, quam materiem abigendor saturantem. Materia caloris potius temper quam acuit causticitatem, insuisicienter tamen temperat, ideoque eius praesentia in s gnem sera per indicat eorum defectum, quae vehementi illane adpetuntur. Dixi antea, calcis acratae siguram simplicis sinam esse spathaceam, et quomodo ex hac granatica, b 'saltica, do ducae trica, aliaeque componantur, alibi,

ut opinor, satis explicauis. XII.

Mog sia aes ala. Quae in pharmacopoliis occurrit Magnesa alba, licet terrae nomine vulgo insigniatur, salina tamen gaudet indole, cum in calore medio ponderis sui solvere queat aqua destillata. Idem etiam analysis euincit, terram quamdam peculiarem, aere fixo et aqua saturatam, tamquam principia proxima exhibens. Idonea calcinatione ponderis et perdit agnosa vulgaris, vehemens vero et diutinus ignis

ex ipsa basi terrestri quidquam dissipat: lenta in aci-Hinc patet

dis Ufervescentia tantum avolant. Q Vide Noua Societ. R. Vps. Vol. I. pag. IIo. et opus c. Vol. II. No. XII.

67쪽

zentenatium a s circiter continere partes aeris fixi, ao aquae crystallisationis et os magnesiae purae, quae . vera terra esse videtur, sal im, quamuis materia oris sit inquinata, huc usque eamdem aqua solvero Gon potui. Magnesia plene aerata et crystallina in rentenario aeris sXi go libras exhibet. Quae tam gne, quam acidis, expellitur aura, collecta modistantea descriptis sq. II), et examini subiecta , singuas aeris fixi se itinet notas. Ut omne sui dum ela licum, mediante igne separatum, lagenas HI 4ntret, eo minori in praesenti casu laborat molestia, quo

laxior eiusdem cum magnelia nexus: calci vero longe Pertinacius inhaeret, unde vehementiori opus en igne,

ideoque vitrum iustae crastitiei et dissicillimae stilio nis adhibeatur oportet, probe undique pulvere octium istorum vel gypso circumdatum, ne alicubi iluat. n gQnere quoque est notandiim, quod, quo maior ulbi diameter, eo etiam dissicilius ad centrum per- 'ingit ne etessaria eX candescentia. Praeterei continuerescere debet ignis emcacia; si enim aliquando relaxatur, pquam fugit tubus GFE, hoc vero incommodum tubi extremo G, ad fundum H fere protrao, minuitur. Fistulas argillaceas pro hauriendo abaci sumo huic operationi saepe adaptaui et per suam idoneas inueni Maxima quae hodie usurpatur magnesiae pars ia,fficinis pharmaceuticis e sale aiis lico paratur prae: ipitando. Si vero alliati adhibetur probe auratum,

68쪽

Oebullitionis calore superfluuin volatilis menstrui su gatur, naagnesia ad saturationem redigitur et omnia

fere subsidet.

A qua plene aerata magnesae vulgaris soluit in calore medio, ὁου circiter sui ponderis, duplum vero, si eiusdem ac in momento praecipitationis est teneritatis. Ilaec solutio heliotropii tincturam rus ut, papyrum vero ea debiliter tinctam facit saturatiorem, itemque caer Uleam, quae fernam buco rubet, cu cum ae vero radice luteam vix obscurat syrupum violarum ob rationes alibi allatas non adhibeo; in- si illato acido innumerae enatant bullulae, at hali fixum purum terram deiicit, nullum in acidis cientem motum, si sthali ea adsit copia, ut Omnem ra-l ere . queat aerem fixum, sin minore, effervescentem praebet, plene vero aeratum nihil efficit, nisiti qua sit virique retinendo insufiiciens, in quo casu magnesiam secernit; ali ali volatile purum itidem sedi inentum procreat, sed effervescens, cum non nisi abundantem attrahere valeat aerein fixum; solutione mercurii si blimati paullum lactes dii et sensim puluerem album parce deponit, postea vero tenues subnigrae quo concrescunt crystalli, mercurio dulci et calce hydrargyri, qua partem aerata, compositae; hydrargyri, acido nitri ope caloris soluti, minima guttula deturbatur flatim copioseque luteo su sca, qu e vero in frigore facta est solutio, puluerem album porrigit. post aliquot dies in canescentem, cum metallum parum amiserit phlogisti. Mutationes iam a latae inquinamento at Latino, sub praecipitatione adhaerenti, loturamque eludenti, so: san adscriben-

dae videntur, praeserti in cum magi iesia pura mer

69쪽

eturium subitinatum colore ferrugineo deiiciat, sed' haec facile corruit suspicio, nam inagilesia similitetisse habet sue fixo, siue volatili praecipitata alliati, et praeterea reactiones, alliati volatili prouocatae,ppaucis momentis disparent, quae vero eX magnesia pendent, coiistantes sunt.

g. XIII.

' 'Argι a a rata Argillam puram, hoc est terram aluminis, sc-7cam et compactam , vix ac ne vix quidem, aer fixus adgreditur, quod tamen eamdem non omnino respuat, satis iaempe teneram ct diuisam, aluminiseeuincit praecipitatio, alkali aerato facta, nam liqui- esum filtro optime colatum, licet clarum, in liberoetamen aere poli aliquot dies, et in calore, a Crem lixum abigente, flatim , paullum turbatus, sensimaque terrae portiunculam deponit, menstruo volatilii antea suspensam. Argilla coloniensis igne vehementi torta aerem si Xum quoque exhibet, ipsius terrae volu imen pluries superantem, parcaque aeris inflammabitis portione inquinatum, quae ignis vi prima erumpit. Comparauimus antea quantitates salium ali ali mortam, quas aequales eiusdem acidi portiones suseipiunt VIII). Addam heic numeros, ponde-iribus, quae eadem acidi marini mensura soluuntur, Proportionales. Nimirum: Argillae purae I,C; Magnesiae purae 2,a; aeratae S, T Calcis purae 3, ὸ δ Cratae 6,P . Terrae pond. purae aeratae a 3,sEa

70쪽

En etiam pondera terrarum absorbentium, quae

D acidi aerei partibus uniri possunt: Magnesiae purae iso f. XII. Calcis purae, 16a g. XI. , Terrae pond. purae 926 g. X. )Itaque lex de salibus aikalinis antea demonstrata

, . VIII), , de terris quoqU2 Valet. i si licea terra acidi aerei aeque ac aliorum, e X cepto acido suoris mineralis, omnem eludit vim. Terris igitur simplicioribus iam, qua suam cum aereo acido relationem, consideratis, ad metalla progredimur. 3

g. XIV.

Ferrum a fallim.

In statu elastico, quantum noui, aer fixus solus nullum soluit metallum, nec corrodit, nisi forsan sub calcinatione, aquis vero unitus nonnulla adgredi valet. Ferrum lima in scobem redactum, aquae aeratae committatur, lagena probe elausa inuersa po- Datur in loco frigido et 24 elapsis horis martis portio soluta reperitur, adeo, ut tinetura gallarum purpurescat aqua violarum syrupo sat viridis, et alλali, quod plilogisticatum vocari solet, caeruleum generet berolin ense. Si haec solutio libero exponitur aeri, supersicies, quae primo menstruum demittit, pelliculam monstrat versicolorem, atomis composi-

p tam

g) Tincturam gallarum adhibeo extractam spiritu vini, quae et efficacior est aquosa et incorrupta servari potest.