장음표시 사용
311쪽
atque adeo aperte ostendunt , sese ad statuas tuas pecuniam , metu ac malo coactos, invitissimos contulisse . Quid, si hoc non dicant , tibi non necesse sit ipsi id confiteri ρ Vide, &perspice , qua desensione sis usurus. Iam intelliges, hoc tibi de statuis confitendum esse. LXΙ. Mihi enim renuntiatur, ita 'in constitui a tuis patronis , hominibus ingeniosis, causam tuam , & ita eos abs te institui 3c doceri: ut quisque ex provincia Sicilia gravior homo , atque honestior, testimonium vehementius dixerit, sicuti Siculi multi primarii viri multa dixerunt, te statim hoc istis tuis defensoribus dicere : Inimicus est propterea , quod arator es.
Itaque uno genere, opinor , circumscribere habetis in animo genus hoc aratorum , quod eos insenso animo , atque inimico venisse dicatis, quia fuerit in decumis iste vehementior . EOgo aratores, inimici omnes, adversarii sunt : nemo eorum est, quin perisse te cupiat . Omnino praeclare te habes , cum is
ordo , atque id genus hominum , quod optimum atque honostissimum est , a quo uno Sc summa reipublicae , & illa provincia maxime continetur , tibi est inimcissimum . Verum esto : alio loco de aratorum animo , & injuriis videro . Nunc , quod mihi abs te datur , id accipio , eos tibi esse inimicissimos. Nempe, ita dicis, propter decumas . Conis cedo ; non quaero , jure , an injuria sint inimici . Quid ergo illae sibi statuae equestres inauratae volunt , quae populi Romani oculos animosque maxime offendunt, propter aedem Vulcani nam inscriptum esse video , quandam ex his statuam ara tores dedisse . Si honoris causa statuam dederunt, inimici non sunt. Credamus testibus : tum enim honori tuo , nunc jam religioni suae consigunt . Sin autem metu coacti dederunt , confiteare necesse est , te in provincia pecuniam statuarum n mine per vim , ac metum coegisse . Utrum tibi commodum
est , elige . LXII. Equidem libenter hoc jam crimen de statuis . relinquam , ut mihi tu illud concedas , quod tibi honestissimum
est , aratores tibi ad statuam honoris tui causa , voluntate sua
43 Ita a Cum dixisti , Zeno , sapientem nunquam irasci.
312쪽
sua contulisse . Da mihi hoc . Iam tibi maximam partem defensionis praecideris. Non eni in poteris aratores tibi iratos esse , atque inimicos , dicere . O causam singularem l ode sensionem miseram , ac perditam i nolle hoc accipere reum ab accusatore , & eum reum , qui praetor in Siciliasuerit, aratores ei statuam sua voluntate statuisse: aratores de eo bene existimare, amicos esse , salvum esse cupere t metuit , ne hoc vos existimetis. Obruitur enim aratorum testiis montis.
Utar co , quod datur . Certe hoc ita vobis judicandum est , eos , qui isti inimicissimi sunt , ut ipse existimare vult , ad istius honores, atque monumenta pecuniam non voluntate sua contulisse . Atque ut hoc totum facillime intelligi possit, quem voles eorum testium , quos produxero , qui ex Sicilia testes sint, sive togatum Velis, sive Siculum , rogato, & eum , qui tibi inimicissimus esse videbitur , qui se spoliatum a te dicit ;ecquid suo nomine in tuam statuam contulerit . Neminem reis peries , qui neget: etenim omnes dederunt. Quemquam igitur putas dubitaturum , quin is , quem inimicissimum tibi esse oporteat, qui abs te gravissimas injurias acceperit, pecuniam statuae nomine dederit, vi , atque imperio adductus , non ossicio ac voluntate δ Et hujus ego pecuniae , Iudices , quae permagna est , impudentissimeque coacta ab invitis, non habui rationem , neque habere potui , quantum ab aratoribus, quantum ab negotiatoribus , qui Syracusis, qui Agrigenti , qui Panormi , qui Lil ybaei negotiantur,
esset coactum : quoniam intelligitis, ipsius quoque consessione ab invitissimis coactam esse . LXIII. Venio nunc ad civitates Siciliae : de quibus lacillime iudicium fieri voluntatis potest . An etiam Siculi inviti contulerunt P non est probabile . Etenim sic C. Verrem praeturam in Sicilia gessisse constat , ut , cum utrisque satisfacere non posset, & Siculis, & togatis; ossicii potius in socios , quam ambitionis in cives rationem duxerit . Itaque eum non solum PATRONUM istius insulae , sed etiam SoTE A inscriptum vidi Syracusis. Hoc quantum est Z ita magnum , ut Latino uno Ver-
313쪽
bo exprimi non possit '' . Is est nimirum Soter, qui salutem dedit. Hujus nomine etiam dies festi agitantur , pulchra illa Verrea , non quasi Marcellea, sed pro Marcelleis, quae illi istius iussu sustulerunt . Hujus fornix in foro Syracusis est , in
quo nudus filius stat: ipse autem ex equo nudatam ab se provinciam prospicit . Hujus statuae omnibus locis i quae hoc demonstrare videntur, propemodum non minus multas statuas istum posuisse Syracusis , quam abstulisse . Huic etiam Romae videmus in basi statuarum , maximis literis incisum , A COMMUMi SICILI E datas . Quamobrem qui hoc Probari potest cuiquam, tantos honores habitos esse ab invitis ΘLXIV. Hic tibi etiam multo magis, quam ante in aratoribus , videndum & considerandum est , quid velis . Magna res est . Utrum tibi Siculos , publice , privatimque amicos , an inimicos existimari vis 3 Si inimicos , quid te futurum est quo confugies 8 ubi nitere Τ modo aratorum honestissimorum hominum , ac locupletissimorum , & Siculorum , & civium Romanorum numerum abs te abalienasti : nunc de Siculis civitatibus quid ages Dices tibi Siculos esse amicos qui poteris ρqui quod nullo in homine antea secerant , ut In eum p . blice testimonium dicerent , cum praesertim ex ea provinci condemnati sint complures, qui ibi praetores suerunt, duo soli absoluti huc conveniunt cum literis, veniunt cum mandatis, veniunt cum testimoniis publicis . Qui , si te publice laudarent , tamen id more potius suo , quam merito tuo , facere viderentur: hi cum de tuis iactis publice conqueruntur, nonne hoc indicant, tantas esse injurias , ut multo maluerint de suo more decedere, quam de tuis moribus non dicere.
Confitendum est igitur tibi necessario , Siculos inimicos esse , qui quidem & in te gravissima postulata consulibus ediderint , & me, ut hanc causam , salutisque suae defensionem susciperem, obsecrarint : qui cum a praetore prohiberentur , aquatuor quaestoribus impedirentur , Omnium minas , atque Omnia
44 in Latias aena Oeνιο estpjimi non pol a J ut dudum viri docti monuerunt . Sed tempo- In inscriptione tamen antiqua legitur r Iois re Cieeronis usus huius vocis nondum ino- astrina Ialtiatori με δειtire Caesaris μν- , leuerat. G-vitis. ut 9 ia glossario stephani t Grip sa ator,
314쪽
mnia pericula , pro salute sua, levia duxerint: qui priore actione ita testimonia graviter , vehementerque dixerint , ut Artemonem Centuri pinum legatum , & publice testem , Q.
Hortensius accusatorem , non testem esse diceret. Etenim cum
propter virtutem , & fidem cum Androne , homine honestissimo , 8c certissimo, tum etiam propter eloquentiam , legatus a suis civibus electus est , ut pollet multas illius & varias imjurias , quam apertissime vobis , planissimeque explicare . LXV. Dixerunt Halesini, Catinenses, Tyndaritani , Ennenses, Herbi tenses, Agyrinentes , Netinenses, Segestani . Num rare omnes non est necesse . Scitis quam multi , & quam multa priore actione dixerint . Nunc & illi , & reliqui dicent . Omnes denique hoc in hac causa intelligent, hoc animo esse Siculos , ut , si in istum animadversum non sit, sibi relinquendas domos , ac sedes suas , & ex Sicilia decedendum , atque
adeo fugiendum esse arbitrentur. Hos homines tu persuadebis ad honores , atque amplitudinem tuam , pecunias maximas voluntate sua contulisse Z Credo , qui te in tua civitate incolumem esse nollent, hi monumenta tuae formae, ac nominis , in suis civitatibus esse cupiebant . Res declaravit : ut cupierint . Iamdudum enim mihi nimium tenuiter Siculorum erga te voluntatis argumenta colligere videor, utrum statuas voluearint tibi statuere , an coacti sint. De quo homine hoc auditum est unquam , quod tibi accidit , ut ejus in provincia statuae , in locis publicis positae ,
partim etiam in aedibus sacris, per vim , per universam multitudinem dejicerentur λ Tot homines in Asia nocentes , tot in
Africa, tot in Hispania , Gallia , Sardinia , tot in ipsa Sicilia fuerunt, ecquo de homine hoc unquam audivimus Novum est , Iudices: in Siculis quidem , R in omnibus Gradicis, monstri simile . Non crederem hoc de statuis, nisi jacentes revulsasque vidissem : propterea quod apud omnes Grainos hic mos est , ut honorem hominibus habitum in monumentis hujusmodi nonnulla religione deorum consecrari arbitrentur . Itaque cum Rhodii bellum illud prope soli superius cum Mithridate rege gesserint, omnesque ejus copias , acerrimumque
315쪽
impetum , moenibus , litoribus, classibusque suis exceperint: cum & regis inimici praeter ceteros ement: statuam ejus, quae erat apud ipsos in celeberrimo urbis loco , ne tum quidem in ipsi urbis periculis attigerunt . Forsitan vix convenire videretur , quem ipsum hominem cuperent evertere , ejus effigiem simulacrumque servare : sed tamen videbam , apud eos cum essem , & religionem esse quandam in his rebus , a majoribus traditam , & hoc disputare : cum statua se ejus habuisse temporis rationem, quo posita esset; cum homine vero, quo gereret bellum , atque hostis esset . LXVI. Videtis igitur consuetudinem , religionemque Graecorum , quae monumenta hostium in bello ipso soleat defendere , cam summa in pace praetoris populi Romani statuis prassidio non fuisse . Tauro minitani , quorum est civitas foederata , homines quietissimi, qui maxime ab injuriis nostrorum magistratuum remoti conluerant esse , praesidio foederis: hi tamen illius evertere statuam non dubitaverunt. Qua ablata , basin tamen in foro manere voluerunt: quod gravius in istum fore putabant, si scirent homines, statuam ejus a Tauromi nitanis esse deiectam, quam si nullam unquam positam arbitrarentur . Tyndaritani dejecerunt in foro : & eadem de causa equum inanem reliquerunt. Leontinis , misera in civitate atque inani, tamen istius,
in gymnasio , statua dejecta est . Nam quid ego de Syracusaianis loquar, quod non est proprium Syracusanorum , sed & illorum commune , & conventus illius, ac prope totius provinciae quanta illuc multitudo, quanta vis hominum convenisse dicebatur tum, cum statuae simi illius deiectae atque eversae Pat quo loco ρ celeberrimo ac religiosissimo : ante ipsum Serapim , in primo aditu vestibuloque templi . Quod nisi
Metellus hoc tam graviter egisset, atque illam rem imperio edictoque prohibuisset vestigium statuarum istius in tota Sicilia nullum esset relictum . Atque ego hoc non vereor , ne quid horum non modo impulsu, verum omnino adventu meo factum esse videatur . Omnia ista ante facta sunt , non modo, quam ego Siciliam , verum etiam quam iste Italiam attigit. Dum ego in Sicilia sum, nulla statua de-
316쪽
jecta est. Posteaquam illinc discessi, quae gesta sunt , cogno-1cite .
LXVII. Centuri pinorum senatus decrevit, populusque jussit, ut, quae statuae C. Verris ipsius , & patris , & filii , essent ,
eas quaestores demoliendas locarent : dumque ea demolitio fisret , senatores ne xxx minus adessent . Videte gravitatem civitatis , & dignitatem . Neque eas in urbe sua statuas esse voluerunt , quas inviti per vim atque imperium dedissent; neque eius hominis , in quem ipsi cum gravissimo testimonio publice , quod nunquam antea, Romam mandata legatosque misissent: & id gravius esse putaverunt, si publico consilio, quam si per vim multitudinis factum videretur. Cum hoc consilio statuas Centuri pini publice sustulissent, a
dii Metellus: graviter seri : evocat ad se Centuripinum magistratum , & decem - primos. Nisi restituissent statuas , vehementer iis minatur . Illi ad senatum renuntiant . Statuae , quae istius causae nihil prodessent, reponuntur . Decreta Centuri pin rum , quae de statuis erant facta, non tolluntur . Hic ego a
liud alii concedo : Metello , homini sapienti , prorsus non possum ignoscere, si quid stulte iacit . Quid Τ ille hoc putabat Verri criminosum fore, si ejus statuae essent dejectae, quod saepe vento , aut aliquo casu fieri solet ρ Non erat in hoc ne que crimen ullum , neque reprehensio. Ex quo igitur crimen, atque accusatio nascitur λ ex hominum judicio , & volunta-
LXVIII. Ego , si Metellus statuas reponere Centuripi nos non coegisset, haec dicerem : Videte , Iudices , quantum & quam
acerbum dolorem sociorum atque amicorum animis inusserint istius injuriae , cum Centuri pinorum amicissima & fidelissima civitas, quae tantis officiis cum populo Romano coniuncta est, ut non solum rempublicam nostram , sed etiam in quovis homine privato nomen ipsum Romanorum semper dilexerit , ea publico consilio atque auctoritate judicarit , C. Verris statuas esse in urbe sua non oportere . Recitarem decreta Centuri pinorum . Laudarem illam civitatem : id quod verissime possem . Commemorarem decem millia civium Centuri pinorum , fortis- D. M od: ν Os c
317쪽
ACTIONIS II. LIBER II. 3Irsortissimorum , fidelissimorulique sociorum : eos omnes si tuisse , Monumentum istius in sua civitate nullum esse opor
Haec tum dicerem , si statuas Metellus non reposuisset. V lim quaerere nunc ex ipso Metello, quidnam sua vi & auctoritate mihi ex hac oratione praeciderit. Eadem opinor omnia convenire. Neque enim , si maxime statuae dejectae essent, eas ego vobis possem jacentes ostendere . Hoc uno uterer: civitatem tam gravem statuas judicasse C. Verris demoliendas. Hoc mihi Metellus non eripuit: hoc etiam addidit , ut quererer , si mihi videretur , tam iniquo jure sociis atque amicis imperari , ut iis ne in suis quidem beneficiis libero judicio uti liceret e ut vos rogarem , ut conjecturam faceretis , qualem in
his rebus in me L. Metellum fuisse putaretis , in quibus rebus obesse mihi posset, cum in hac re tam aperta cupiditate suerit , in qua nihil obfuit. Sed ego Metello non irascor , neque ei si iam purgationem eripio , qua ille apud omnes utitur, ut nihil malitiose , neque consulto secisse videatur . LXIX. Iam igitur est ita perspicuum , ut negare non possis, nullam tibi statuam voluntate cujusquam datam : nullam pecuniam statuarum nomine , nisi vi expressam & coactam . Quo quidem in crimine non illud solum intelligi volo , te ad statuas , H-S Cxx. millia coegisse : sed multo etiam illud magis, quod simul demonstrandum est, quantum odium in te arato rum , quantum omnium Siculorum si, & fuerit. In quo quae vestra defenso sutura sit, conjectura assequi non queo. Oderunt Siculi : togatorum enim causa multa seci . At hi quidem acerrimi, inimicissimique sunt. Inimicos habeo cives Romanos: quod sociorum commoda ac iura defendi . At socii in hostium numero se abs te habitos queruntur . Aratores
inimici sunt propter decumas. Quid Z qui agros immunes liberosque arant, cur oderunt ρ cur Halesini Τ cur Centuri pini Τcur Segestani λ cur Halicienses Quod genus hominum , quem
numerum , quem Ordinem proserre postis, qui te non oderit, sive civium Romanorum , sive Siculorum Z Ut etiam si causam , cur te Oderint , non possim dicere , tamen illud dicen-
318쪽
dum putem : Quem omnes mortales oderint , eum quoque vobis odio esse oportere .
An hoc dicere audebis; utrum de te aratores, utrum denique Siculi universi bene an male existiment, ad rem id non pertinere λ Neque tu hoc dicere audebis : neque , si cupias, licebit . Eripiunt enim tibi istam orationem contemnendorum Siculorum , atque aratorum , statuae illae equestres, quas tu paulo ante, quam ad urbem venires, poni , inscribique jussi- iii , ut omnium inimicorum animos, accusatorumque tardares . Quis enim tibi molestus e sibi, aut quis appellare auderet, cum videret statuas ab negotiatoribus, ab aratoribus, a communi
Siciliae 3 quod est aliud in illa provincia genus humanum P nubium . Ergo ab universa provincia , generatim a singulis ejus partibus non solum diligitur , sed etiam ornatur . Quis hunc attingere audeat 8 Potes igitur dicere , nihil tibi obesse oportere aratorum , negotiatorum , Siculoriamque omnium testim nia , cum , eorum nominibus in statuarum inscriptione politis , omnem te speraris invidiam atque infamiam tuam posse extinguere Θ An , quorum auctoritate tu statuas cohonestare tuas
conatus es, corum ego dignitate accusationem meam compro
bare non potero Z Nisi sorte , quod apud publicanos gratiosus fuisti, in ea re spes te aliqua consolatur. Quae gratia , ne quid tibi prodesse posset, ego mea diligentia perseci : ut et
iam obesse deberet, tu tua sapientia curasti. Etenim rem to tam , Iudices , breviter cognoscite .
LXX. In Scriptura Siciliae 'Τ pro magistro est 'M quidam L. Carpinatius, qui & sui quaestus causa, Sc fortasse quod locio
rum interesse arbitrabatur, bene penitus in istius familiaritatem sese dedit. Is cum praetorem circum omnia fora lectaretur
4s In foripitiis Siedii 4 s. ψrti, a diees 1. de societatis ne otii resciendi potestate a ha tur eorum ratio , qui pa eua publica con uis heret e curamque omnem gereret fabularum,cebant di ut exipeuda a socii, suo periculo & ratinuum , qui undique ab iis qui ope ex agerent , quae tamen reipublicae repraesema. ras dabant , Romam mitterentur . Hic prabant. Horomamns . niaxi rem in provincia habebat , sui quos 46 Pro magis est 3 31 sis se erat a in muneris xicarium , & societati praeia 'iam , nus aliqui, e socii, dicebatur , qui Romae qui etiam dicebatur. Promar ro au- societati alicui, id est , aut scripturae , aut tem coniunctiin dieitur , ut Preemistile , P a portorii, aut vecti lium ita praeerat, ut es praetora . Idem . .ecumanos quasi senatum cogendi, S ad eos
319쪽
ACTIONIS II. LIBER II. 313tur, neque ab eo unquam discederet: in eam jam venerat f miliaritatem , consuetudinemque in vendendis istius decretis Scjudiciis, transigendisque negotiis, ut prope alter Timarchides numeraretur . Hoc erat etiam capitalior , quod idem pecuniam iis, qui ab isto aliquid mercabantur, scenori dabat . Ea autem sceneratio erat hujusmodi , Judices, ut etiam hic quaestus huic cederet. Nam , quas pecunias iis serebat ex pentas , quibuscum contrahebat ; aut scribae illius, aut Timarchidi, aut etiam ipsi isti reserebat acceptas . Idem praeterea pecuniri istius extraordinarias grandes suo nomine scenerabatur. Hic primo Carpinatius antequam in illius tantam familiaritatem pervenisset , aliquoties ad socios literas de istius injuriis miserat . Canuleius vero , qui in portu Syracusis operas dabat, furta quoque istius permulta nominatim ad socios perscripserat ea , quae sinu portorio Syracusis erant exportata : portum autem , & scripturam eadem societas habebat . Ita factum est, ut essent permulta , quae ex societatis literis dicere in istum , ac proserre possemus . Uerum accidit, ut Carpinatius , qui jam
cum isto summa consuetudine , praeterea re , ac ratione conjunctus esset , crebras postea literas ad socios de istius summis ossiciis in rem communem , beneficiisque mitteret . Etenim cum iste omnia, quaecunque Carpinatius postulabat, facere ac decernere solebat ; tum ille etiam plura scribebat ad socios: ut, si posset, quae antea scripserat, ea plane extingueret . Ad extremum vero , cum iste jam decedebat, eiusmodi literas ad eos misit, ut huic frequentes obviam prodirent, gratiasque Mgerent ; iacturos se, si quid imperasset , studiose pollicerentur.
Itaque 1 ocii fecerunt : vetere inlii tuto publicanorum , non quod istum ullo honore dignum arbitrarentur , sed quod sua interesse putabant, se memores, gratosque existimari, gratias isti gemni et Carpinatium saepe ad se de ejus officiis literas misisse
LXXI. Iste cum respondisset, se ea libenter secisse , opera Dque Carpinatii magnopere laudasset dat amico suo cuidam negotium , qui tum magister erat ejus societatis, ut diligenter caveret , atque prospiceret, ne quid esset in literis sociorum ,
320쪽
quod contra suum caput, atque existimationem valere posset. Itaque ille multitudine sociorum remota , decumanos convocat : rem desert. Statuunt illi , atque decernunt, ut eae lit rar, quibus existimatio C. Verris laederetur, removerentur: Operaque daretur , ne ea res C. Verri fraudi esse posset .
Si ostendo , hoc decrevisse decumanos si planum facio hoc decreto remotas esse literas, quid expectatis amplius 8 possumne rem magis judicatam asterre 3 magis reum condemnatum in judicium adducere ρ At quorum iudicio condemnatum ρ nempe eorum , quos ii , qui severiora judicia desiderant , arbitranturres iudicare oportere : publicanorum iudicio , quos videlicet nunc populus judices poscit et de quibus , ut eoς judices habeamus , legem ab homine non nostri generis, non ex equestri loco prosesto , sed nobilissimo , promulgatam videmus . Decumani , hoc est , principes , & quasi senatores publicanorum , removendas de medio literas censuerunt . Habeo ex
iis, qui inuerunt, quos producam , homines honestissimos, ac locupletissimos, istos ipsos principes equestrix ordinis i quorum splendore vel maxime istius , qui legem promulgavit, oratio& causa nititur. Venient in medium ; dicent , quid statuerint.
Profecto , si recte homines novi, non mentientur. Literas enim communes de medio removere potuerunt: fidem suam , iareligionem removere non postiant. Ergo equites Romani, qui
te suo judicio condemnarunt, horum iudicio condemnari noluerunt . Vos nunc utrum illorum iudicium , an voluntatem sequi malitis , considerate . LXXII. At vide, quid te amicorum tuorum studium , quid tuum consilium , quid sociorum voluntas adjuvet. Dicam paulo promptius : neque enim iam vereor , ne quis hoc me magis accusatorie , quam libere, dixisse arbitretur si istas literas non, decreto decumanorum , magistri removissent tantum postem in te dicere , quantum in literis invenissem. Nunc, decreto isto facto , literisque remotis , tantum mihi licet dicere , quantum possiim; tantum iudici suspicari, quantum velit. Dico, te maximum pondus auri, argenti,' eboriS, pur purae , plurimam vestem Melitensem , plurimam stragulam ,