De prouidentia numinis et animi immortalitate libri duo aduersus atheos & politicos auctore Leonardo Lessio Societatis Iesu s. theologiae professore

361쪽

326 DE IMMORTALITATE ANIMORUM nipotens infligendi poenas aeternas. Itaque cum eius effectus omnem furorem aeque

3c etiam superet, merito furor dicitur. Tertio, Ignem illum arsurum usque ad inferni noui ima. vel ut habent Hebraea Minn --'ν had scheol tachiithi usque adem inferiorem. quibus verbis tigni et adur,quod ille ignis non solum hic in terra corripiet & inuoluet impios cum Dominus iudicabit orbem ) sed etiam in inferno,& in ima terrae voragine in omnem aeterni

talem ardebit . quia supplicium ignis contis

nuabitur.

Quarto, Ignem hunc deuoraturum ter ram id est: uniuersum terrς solum & superficiem) & quidquid ex terra oritur, nimirum omnes arbores, si tuas, segetes, herbas: dc omnes substructiones, & opera humana,quq tunc extabunt, ut sunt domus, ciuitates, superba Regum &Principum, palatia, arces,

munitiones, turres, propugnacula,& omnis prerios a supellex, omnesque opes quae his continentur. Haecipmnia igne illo absumentur, & in fauillam ac cinerem redigentur rvt etiam aperte testatur B. Petrus, cuius testimonium infra adducemus.

Quinto, Illum ignem, diuinae vindictae ministrum, exustulum non solum terrae superiora, & ea quae ibi reperiet, sed etiam iri: si terra:

362쪽

LIBER D. 3αγterrae viscera penetraturum ;Vt etiam ipserum montium fundamenta altissime demersia comburat & in cinerem redigat. Vnde liquet eodem igne omnia metalla, omnes lapides pretiosos, omnes terrae opes quibus superbit mundus, absumptum iri. Haec enim fere montium intimis, teriςqP isceribus abdita continentur. Nihil adeti dum reperietur, quod huic igni valeat res, steret sed omnia corpora ex elementis concreta,quq generali nomine Mixta Vocantur,

breui tempore sua vi dissoluet, Min sua primordia. c simplicia principia rediget. Idem insinuatur Psal. 96. qui totus est de futuro iudicio , etsi more prophetico quasi de rebus transactis loquatur: Montes sicut cera fluxerunt a facie Domini, a facie Domini omnis

terra. Et Iudith I6. Montes a fundamentis movebuntur cum terra: petra sicut cera lique-sent ante faciem tuam. Scimus ingenti ardore saxa dissolui, & instar torrentis ignei e montibus per plana decurrere. Quςcumque , ignis iste circa res alias operabitur, ea omnia sunt indicia& veluti praeambula horrendas&interminabilis impiorum Vindictae Secundum testimonium, Iudith I6. Da- 63bit ignemo vermes in carnes eorum , t Uranis

tur se sentiant usque in sempiternum. Hic expresse impioru supplicia statuuntur sem. X 4 piter-

363쪽

328 DE IMMORTALITATE ANIMORUM

piterna. Similis locus est Ecclesiastici I. MMmento ira, quoniam non tardabit. humilia vatices ritum tuum,quia tandicta carnis im-ρj ignis se vermis. . t o Dabit ignem in carnes eorum p quia ipsa corpora damnatorum statim post resurroctio ' ri igne corripientur, & instar ligno-άcii:, lirdebunt, ut Opus non liL externa materia quae illis applicetur; quanimis nec ista. deerit.Vtrumque infra ex aliis Scripturae locis declarabitur. Et et emes. Non existimo istosvermes fore coi porales,Vt dentibus cari. nes impiotum lacerent: non desunt tamen

boni auctores qui ita sentiant. Verum quid opus est nouo miraculo vitillimas bestias in acerrimo igne facere im-rtales, ut homi Des crucienz, cum morsus bestiaru ad ignis dolores videatur ludus, vel parui momenti Omitto quod damnati prae furore dc impa tientia satis tum in tu ipsos, triti in socios H,mh - dentibus solent. Itaque noniinς vermium piorum. possunt hic intelligi flammulae teduqs , quae mille locis e carne impiorum instar vermiculorum erumpent et vel Vς Nuc se scie0tiς, cuius acerbissimus rsus etiam inrpus a Gfligit. Quod vio jurulligatur, sciendum est, duas cogitationes assidue menti eorum obuersaturas: nimirum, , quod propter peccata

sua priuaIi suae aeterna gloria, quam faςili

364쪽

negotio poterant consequi;& addicti aeternis suppliciis , quae facile poterant euadere. Hinc geminus nascetur d6lor, qui immensa quadam acerbitate cor eorum instar vermis Corrodet: nempe quod inaestimabilem illam gloriam, quae illis erat quasi in manibus, sua stultitia amiserint; & in aeterna torta ra se praecipitarint. Hae cogitationes, & hicio,

res sunt vermes acerbissimi, quorum morsus 'praecipuum est damnatorum tormentum.

blus enim illos amigit apprehensio aeternitatis tanti boni amissi ,& tantae poenae contractae, quam solitarius ignis. Confirmari id potest ex eo , quod Dominus in Evangelio, Marci'. Isaias Propheta tormenta impiorum e plicent per ignem dc vermem, ut infra ostendemus. Vnde nisi per vermem intelligatur illa cogitatio gemina, & geminus ille dolor ex ea nascens, praecipua poena videretur ab allis praeterita. c. . Tertium kIob et I. Interrogate quemlibet Gale viatoribus haec eadem istum intestigere

cognoscetis, quia in diem perditionis seruatur malus, Ur ad diem furoris adducetur. V b1 fanctus Iob insinuat, doctrinam de punitione improborii post hanc vitam fuisse suo.tem Pore, hoc eth diu ante Moyse m snam Iob Putatur Moyse antiquior) passim notam Scyulgarem, exigna extra nationem Iudaicam.

365쪽

3 3o DE IMMORTALITATE ANIMORUM Idem Cap. 2Ο.V. I 8. Luet qua fecit omni re tamen consumetur: secundum multitudine, adinventionum suarum sic orsustinebit. Qui-hus verbis significatur poenae aeternitas. ita enim luet ut numquam consumatur, sed semper maneat integer ad sustinenda tortam ' . Idem v. 26. Omnes tenebrae abscon-

an a junt in occultis eius , deuorabit eum ignis qui non succenditur ope humana in affligetur relictus in tabernaculo suo. ἰ o Quartum, Psal. Io.Dominus interrogat id. est,examinat, & ut Iudex cognoscitin iustumo impium : qui autem diligit iniquitatem, odit animam suam. Pluet superpeccatores la

queos : ignis se fulphur se stiritus procesia

rum pars ealicis eorsi. Merito peccator dum amat peccatum dicitur odisse animam suam quia aeternum illi malum accersit. Quolodium potest esse maius eo odio quod tantum malum conciliat osori Itaque omnis ccator duin Ue videtur maxime amare omnia enim facit ut suae libidini & ambita tioni seruiat) maxime se ipse odit, summum malum inordinato amore in caput suum

accersens.

Pluet unquit,'per peccatores laqueos. Laquei sunt inextricabiles maloru nexus. Omnia futura supplicia erunt laquei, quia ita firmiter impiis adhaerescet, ut nulla vi,nulla

arte

366쪽

LIBER II. 331 arte valeant illa a se excutere, aut seipsos vel ad breuissimum tempus euoluere. Verbo pluet duo insinuantur. I. Hac mala ventura ex alto, nimirum ex decreto Sc sententiaca testis Iudicis; sicut pluuia ruit e caru lo. 1. Ea instar nimbi magno impetu & copia innumerabili in eos praecipitatura. nos fulphur, &c. portio eorum hereditaria, qua in aeternu fruentur, erit ignis, quo ipsbrum corpora ardebunt:& sulphur ardens, in quo ipsi versabuntur ι &stiritus procelDrmn,quo ignis inferni & sulphur exardescet.

Graece est πνευμπ κ ταωγιδ, spiritus turbinis. Videtur hoc verbo insinuari ventus procellosus diuina virtute excitatus , quo

ignis ille de stagna sulphurea horrend-rum

fremitu perpetuo exaestuabunt. Talis interdum auditur per multos dies in montibus - ignivomis, quando suos ignes de flagrantem materiam sunt effusuri. Quidam intelligunt virtutem diuinam , qua ignis ille accendetur & continuabitur. Quintum, Psal. 2Ο. Pones eos ut clibanum ignis in tempore vultus tui: Dominus in ira

Da conturbabit eos, o deuorabit eos ignis. Sensus est: Eo tempore quo Dominus Iram suam declarabit, hoc est, cum iudicabit orbem , omnes inimicos suos igne ingenti in uoluet, ita ut ipsi ardeant instar clibani. Deinde

367쪽

inde in ira siua deturbabit illos ad inferos, Vbi aeterno igne cruciabuntur. Conturbabum, Hieronymus vertit,praecipitabit eos: quia cum ignis eos inuoluerit, terra dchisicente praecipitabuntur in voraginem inferorum , Hebraice crina', ieballehem,quod significat, deret et eos: nimirum quia terra eos degluci L. Devorabit eos ignis, non quidem sic ut pereant,sed ut ignis undique eos inuoluat Mconcludat, ut absorpti ab igne videantur. ,γὴ Sextum, Psal. I 39. Cadent super eos cambones, in ignem deiicies eos, in miseriis non subsistent. Quibus verbis significatur, ex alto,nempe imperio su premi Iudicis, non m mentaneam aliquam flammam, sed ignem solidum & permanentem, qualis est prunarum , seu carbonum ardentium, peccazoribus incubiturum. Fiet hoc communiter

omnibus in extremo iudicio, quando iussis diuino ignis, quo mundus ardebit, peccatores corripiet. In ignem deiicies eos. Primum igne hic corripientur ι 5 .mox in alitini ignem nempe inferum,deiicientur. Illud in

miseriis non subsistent, Hebraice in nrannon

1oφ' ba bemaliam oroth bal iacum ut hoc est, infouens profundas ne resurgant: & ita quoque vertit Hieronymus. Iuxta Hebraiscam lectionem significatur eos hic in igne correptos in terris, deiiciendos in ignem

368쪽

MBER II. 3 3 qui est in profundis foveis, nempe in vora gine infernali, ita ut numquam possint

emergere.

Septimum, Psal. 48. Laborabit in aetem 73num, se vivet adhuc in finem. id est, in aeternum assiigetur, torquebitur peccazor , Mnumquam extinguetur. Ibidem , Sta ' ex

in infernopositi sunt, mors depascet eos. Gregatim peccatores intra specum infernalem tamquam Oves imbelles, quae sibi non possunt auxiliari, concludentur: dc mors eorum pastor erit,qui omni ama itudine eos pascat. Ita enim illud depascet accipiendum esse, ex Hebraeo & Ci co textu colligitur. Graeco enim est Θάνατ --τους : mora reget eos tamquam pastor. Idem plane significant Hebraea zy in rei mavella irhem: mors pascet eos. En interrimum pastorem'principem qui reget damnatos. Nomine mortis

vel significatur diabolus mortis auctor: vel est prosopopoeia. Merito ibi mortem pastorem habebunt, qui hic Vita pastorem, nempe Christum,sequi recusarunt.. Eodem Psalmo, Introibit usque in proge- 74nies patrum Jorum, se in aeternum non videbit lumen. Psal. si . diuam magnificatasunt opera tua Domine: nimis profundae facta sunt cogitationes tua. Vir inlisus non cognoscet, sepultus non intelliget haec: rum exorti fura

369쪽

334 DE IMMORTALITATE ANIMOR v Mrint peccatores sicut foenum, es apparuerint omnes quι operantur iniquitatem, ut intereant in Jaeculum 1aeculi: tu autem alti mus in aternum Domine. uoniam ecce inimici tat Domine, quoniam ecce inimici tui peribunt, se distergentur omnes qui operantur ini citar 'dc. Pleni sunt Psalmorum libri comita uiationibuS poenarum futura: Vitae, M sententiis grauissimis de futura cuique pro meritis retributione.

Octauum, Ecclesiastici 2 r. Stupa collicias nagoga peccantium, se consummatio isiorum flamma ignis. Via peceantium complanata Iapidibus, or in sine rigoram inferi, se tenebrae, o poenae. Sensus prioris versiculi est: Tota iniquorum multitudo in unum fascem colligetur, eritque instar stupete compactae: quo facto , igne corripietur, & sine sine ardebit. Sicut stupa facillime flammam concipite ita tota peccatorum multitudo in unum collecta facili negotio inflammabitur. Fiet hoc in magno illo generalis Iudicij die,quo om- Dis zizania colligetur in fasciculos ad comburendum , & triticum congregabitur inhorreum Domini, sicut ipse Dominus explicuit. Consummatio , Graece σωυτέλμα, id est, ultimum complementum, & extremus finis illis congruons, post quem nihil ulternis expectandum, quia sine fine durabit.

370쪽

LIBER II. 33 sInsinuatur hoc verbo, totam multitudinem impiorum ad nihil esse idoneam, nisi ut in

aeternum ardeat.

, Alter versiculus significat viam seu ratio nem vivendi iniquorum videri facilem, Commodam,suavem, inoffensam instar viae planissimae lapidibus stratae: sed eam i minari & desinere in praecipitium immane, . de quis ex improuiso ruit ad inferos, ubi tenebrae & poenae aeternae. Nonum, Sapientiae s Describitur turba- γε tio Sc lamentatio,qua usuri sint iniqui apud inferos quando videbunt iustos translatos in gloriam ,-se praecipitatos in tantas mi serias. Nos insensati vitam istorum aestimaba-

mus insaniam, o em lsiorum sine honore. Ecce quomodo computati sunt interfluos Dei, o inter sanctos sors illarum. Ergo errauimus a via veritatis, ct iustitia lumen non luxu nobis, o sol intelligentia non es ortus no

Decimum, Isaiae 3 o. Praeparata est ab heri r Topheth, a Rege praeparata, trofunda, se dilatata. Nutrimeta eius ignis se ligna multa: φ- tus Domini sicut torrens sulphuris succendenseam. Haec sententia a S. Hieronymo & aliis veteribus intelligitur de loco inferoru, qui a Deo summo Rege & Iudice iam olim praeparatus est diabolo, & omnibus ei adhaeren-

e , . tibus.