Leonardi Malaspinae, In epistolas M. Tullii Ciceronis ad Aticum, Brutum, et Q. fratrem, emendationes ac suspiciones. Index rerum & verborum

61쪽

, IIL LIBRUM I. ' abditior, ct quasi φ ἀνιγματι,cum Meridie pro manifestis criminibus, non lucere, pro non feci se videri,accipiatur,uilo sensu: Catilinam certum fore competitorem, si, in tam manifestis crimini bus,quilus tenebatur, tamen iudicum sententijs absolutusfuisset: quod esse ac siquis diceret,Meridie non lucere. Sed haec sententiaingenioser est, quam verior. Mn enim se iudicum sententiis a solutus nonfuisset, eo minus ei licitum erat consulatum petere et propterea quod nec reis, quo minus populo supplicarent, cuius eratsumma pote fas omnium rerum s quam spem modo haberet, posse se aliquid ab illo obtinere, vilis erat legibus interdictum; ct de Candidatis quaerere , virum eorum ratio haberetur,ad eum Constulem pertineΥet, qui habebat comitia. Is enim de candidatis quaerebat: nec cuiusquam nomen in tabellis scribebatur is cuius rationem baberi licere, antea tu Scatum esset. Id a Constule Volcatio, anno proximo superiori,quam haec sistola scripta est in C tilin cum repetundarum qusreretur ex Africa, factum fuisse,Pediamus docet his verbis. ProfeHsus deinde est Catilina ,st petere Conjulatum. L.Volcatius Tasius Consul, publicum consilium habuit,an rationem Catilinae habere debereis peteret Constulatum : nam quaerebatur. repetund eum. tisina ob eam causam, destitit,apetitiom.

62쪽

EP IS T. AD ATTICVM sHaec ille: Quaerebatur inquit repetundarim: quo, quid aliud significatur, quam quaestio habebatur, quod ad forum pertinet o Et ne calumniae locus

relinqmatur, crispus in Catilina rio, reum vocat, si criberes. L. Tullo. M' Lepido Cosi. P. Autronius oe P. Ulla designati Cosi. legibus ambitus interrogati,poenas dederunt. Post paulo,Catilina repetundarum reus, probibitus erat petere Consulatum Ριὸd intra legitimos dies,profiteri nequiuerit. Ex quibus licet concludere,petiturum fuisse Catilinam licet reum: se professionis tempus obire potuisset . minus enim celeritatis forsan actiabuit, quod Senatus Consultum de se actum audisset, ne eiuslsi peteret, ratio haberetur. Non ergo rei t quia rei essent, a petendo excludebantur,sed Senatus iudicio. Et ut me omnia deficiant, in eo certum mibi prUidium situm est, quod lex nulla inuenitivir,quae reos a supplicando populo, summoueret multa quae non obscure significant, locum iis datum fuisse: illud etiam palmare , populi re rum omnium siummamfuisse potestatem. At existent qui dicant: me similium rerum propinquitate decipis esse enim aliud permittere ut quis con sulatum peta aliud, ut eius ratio habeatur: P

tendi enim potestatem, vel reis factam fuisse idq;

tum ante professionem, tum in ipsa: rationem vero,vis illorum,quibus a senatu iudicatum esset li-

63쪽

manifestis criminibus, non lucere, pro non fecise se videri Accipiatur,illo sensu: Catilinam certum fore competitorem, si, in tam manifestis crimini bus,quibus tenebatur, tamen iudicum sententiis

absolutus fuisset: quod esse ac siquis dicere Meridie non lucere. Sed haec sententia,ingeniosior est, quam verior. Non enis si iudicum Antenti s a solutus non fuisset, eo minus ei licitum erat consulatum petere et propterea quod nec reis , quo minus populo supplicarent, cuius erat mapot fas omnium rerum,si quam spem modo haberet, posesie aliquid ab illo obtinere, vilis erat legibus interdictum; ct de Candidatis quaerere , Nirum

eorum ratio haberetur,ad eum Constulem pertinent, qui habebat comitia. Is enim de candidatis quaerebat: nec cuiusquam nomen in tabellis scribebatur nisi cuius rationem taberi licere, antea iussicatum esset. Id a Constula Volcatio, anno proximo superiori,quam haec sistola scripta est in C tilina,cum repetundarum qusreretur ex Africa, factumfulis Pedianus docet his verbis. Profefisus deinde est Catilina, sie petere cingulatum. L.Volcatius Tassus Consul, publicum consilium habuit,an rationem Catilinae habere deberet di peteret Consulatum: nam qumebatur. repetund

eum.Catilina ob eam causem, desitit,a petitione.

64쪽

EPIST. D ATTICVM sHaec ille: Quaerebatur inquit repetundarim ' quo, quid aliud significatur, quam quaestio habebatur, quod ad forum pertinet ς Et ne calumniae locus relinquatur, Crispus in Catilinario, reum vocat,sescribens. L Tullo. M' Cos .P. Autronius P. Ulla designati Coin legibus ambitus interrogati,poenas dederunt. Post paulo,Catilina repetundarum reus, probibitus erat petere Consulatum,quod intra legitimos dies,profiteri nequiuerit. Ex quibus licet concludere,petiturum fuisse Catilinam licet reum: se professonis tempus obire potuisset . minus enim celeritatis forsan actiabuit, quod Senatus Consultum de se actum audisset,ne eiuslsi peteret, ratio habereturi: Non ergo rei t quia rei essent, a petendo excludebantur,sed Senatus iudicio. Et ut me omnia deficiant, in eo

certum mibi prUidium situm est, quod lex nulla inuenitin quae reos a supplicando populo, pummoueret: multa quae non obscure significant, locum iis datum fuisse: illud etiam palmare , populi re rum omnium seummamfuisse pote natem. At existent qui dicant: me similium rerum propinquitate decip ρ esse enim aliud permittere, vi quis consulatum peta aliud, ut eius ratio habeatur: P

tendi enim potestatem, vel reisfactam fuisse μή tum ante profesonem, tum in ipsa: rationem vero,nisi illorum,quibus a sena tu iudicatum esset li-

65쪽

LIBRV M I. rere, nisi in ipsis comitiis, esse habitam neminis. Nos ex lusitam hanc subtilemq; vocum differentiam non contemnimus: eam tamen Q amus

opinioni nostrae,nihil osceresatis enim habemus, de reis fateantur referri consueuisse. Cum enim mu 9-των nemo referat, fateantur necessee est, fieri potuisse, ut aliquando licere iudic retur: dr ea confiequens,etiam habitam e sese rationem. - σοφοντρα, in reis habendos nonem ui absolutifuissent a Senatu. Ego absolutos esse, vereor νt possim concedere: nam neque ulla huiusce rei tam insignis, apud rerum scriptores , quod clam, tant testimonia,quae fidem faciante ct iniquum fuisset,nedum inuidiosium ad popuIu, quod vix multis mensibus a consilio iudicabatur, re diligenter cognita , id paucis diebus a Senatu per ambitionem transigi. Puto tamen,Consilium publicum haleri, non nisi de insignis alicuius capitalisq; criminis reo, consueuisset praeterea de reo illo,cuius nomen delatum esset tantummodo, non etia- accusatio instituta. Nam qui accusaturus esset aliquem,is eum apud Praetorem interrogare solebat: λο te Clodium interfecisse, aio te prouinciam θοliasse t ut si negasset, nomen eius re

ferretur inter reos, Iudicium daretur, accusatio

institueretur.Sed prosus mihi persuadeo,reorum potuisse rationem haberi.Verum ut hoc extet ma

66쪽

sis, pauca de Catilina,sita altius repetemus. Is ex praetura in prouinciam Asticam, L. Caecilio M tella Cretico, Marcio Vatia, Cosi. profectus rinq; illa biennium tot enim annos Praetorios esse oportebat auare, libidinoseq; versatus, Romam reuersus est, Lepido ct Tulla Cosi eo consilio, ut consulatum peteret, quod ei per leges esset licitii rdestitit vero a petitione bis de causis,quas ex Sallustio Assonioq; demonstrauimus: nempe, quia intra legitimos dies profiteri nequiverit: 'iam

indictis comitiis,qui essent petituri, nisi intra legitimos dies professi essent sepetere,eorum ratio haberi comitiis non poterat edi quia iam praecautua senatu fuerat, referente Volcatio, ne eius ratio haberetur,si peteret:propterea quod legati A sit, quod grauiter prouinciam vexasset, absente illo, queni fuerant, ct repetundarum ut ex Asconio diximus quaerebatur.Vbi non modo causam cessationis a petendo, sed etia illa cognostimus ε ex Sallustio redinse illum Volcatio ct Tullo cisi. σquidem ante comitia, licet non ita maturauerit,

ut tempori profiteri posset: ex Assonio vero,annumfuisse petitionis: aut quid necessefuit referre,cum annali lege prohiberetur E si Cotta, ct Torquato Cosi.ut alij opinantur redi', qui serus

esse potuit c sane Romae fuisse in consitatu Lepidio Tulli,nemo negati qui Sallustij Pedianis et

67쪽

1 LIBRVM I. ' odiorum etiam sicriptorum litterarum monumen ta paulo accuratius legerit. Nam Crispus quide, cum causam narrasset, qua de causa a petendo Catilinafuisset excluseus,continenter haec addit. Erat eodem tempore Cn. Piso adolescens nobilis, sium- mae audaciae,egens,facitoseus: quem ad perturbandam I emp. invia ct mali mores stimulabant. Cum hoc Catilina ct Autronrus circiter Non. Decemb. consilio communicato,parabant in Capitolio Kalendis Ianuari , L. Torquatum oe L. Cottam Cosi. interficere.Fuit ergo Roma mense D cembri . Quod, ne quis animi pendeat, incertus, Ῥtrius anni December significetur, semiiij ne ac

Tulli, an Torquati ct Cottae: hic se Dionem legerit libro xxxvi,plane dubitare demet, ad annuq; Aemilii atque Tulli Jertinere intelliget: nec es edubitandum,quin iis Consulibus, Romam fe Catilina retulerit ex prouincia. Id quod Asconius etiamanifestius facit, cum in Cornelianam, Nbi Cice-το de ijs loquitur, qui Manilianum iudicium diasurbare conati essent,bis νtitur Nerbis. Lucium Catilinam ct Cn. Pisonema videtur. significare tFuit autem Catilina Patricius, et eodem illo tempore erat reus repetundarum, cum prouinciam

Africam obtinuisset i ct Consulatus candidatum se onendisset. sic ibi. Accusatum porro Maniliusuisse in Consulatu Lepidi ct Tulli, cum ex Di

68쪽

ne M.xxxvi, tum ex eodem M. Tullio in eadem Corneliana persticitur. Nam paulo ante Jetitumase Praetore scribi maxima contentione, ut causam Manilij defenderet; cuius iudicium Catilina disturbare uolaerit.Praetore porro fuisse M. Tu lium illis Cosibistoriae omnes testantur: ct hodie nemo aliter sientit. Animaduerte etiam illud in verbis Pediani, Catilinam eo tempore reum fuiPse t id quod etiam supra latius confirmauimus . At video, quid non nulli secum: maius adhuc

mihi restare negotium φ expectatri enim, quo m do ad ea,qus idem Astonius in oratione M. Tuulis in toga candida, atque ipsemet Tullius pro Calio memoriae, litteris prodiderunt, respondeam. Illam enim irascribere: Ante annum, quam haec dicerentur, Catilina cum rediisset ex Africa, rquato et Cotta C .accusatus est repetundarum, a P. Clodio adolescente i Ciceronem vero sic. it Cicer adolesicens mecum,Prstore me: nec nouit Catilia Ri' i' nam Asticam tum Praetor ille tenebat. Coritas oratio

vero M. Tullium Praetorem fuisse, emilio Lepi ne prodo,Volcatio Tullo Cos ut Catilina eo Purere,in Νεli' ii Africa oe Romae esse non potu . Haec mihi is tu,' Nere rica, negotii nihil exbibent: Ex verbis enim

. com ,πon Catilinam rediisse Cotta ct Hrqua t*' 'ito Cosi ignificari, sed repetundarum his Consuli i ii Mabui accusatum fuisse dicimus . Nam Lepido με

69쪽

IN LIBRUM 1 Tullo, nomem Cutilina delatum es ; ct , ut alia

Iudiciorum impedimenta praeteream empus po- sulatum,ut mos erat, ad inquirendum:'In a

sticum forsitan itum o reditum: ct in hisce a-

ἰηsq; rebus, tantum temporis consumptum, Ni accusatio in sequentem annum reiecta fuerit. Nec grauius urgent Caeliana. Satis emm constat, anni initium Propraetoribus, ct Proconsulibus, non ab

ineunte Ianuanio, sed ex eo die sumi duo illi pro uinciam attigissent. Res est manifesta in bis ipsis epistolis, ex Ciceronis prosincia Ciliciensi. Fieri ergo potuit,ut aliquot, anni alterius, reliqui menses,in consulatum Lepidi ct Tulli ceciderint: σtamen eodem anno Catilina redierit, ad petitione consulatus. Ergo 'omnia in pauca conferamus,

non dubitamus Catilinam rediisse Romam, Lep do ct Tullo Cosi. Numq; factum fuisse eodem an udicium Afris postulantibus causamίvera dixisse, ita σ Torquato Cosiacispraeterea in labitum nequaqua fuisse, quo minus Nelcon sulatum peterent, vel eorum ratio haberetur, β' 'ilicere iudicatum fuisset: atque ob hanc rem,Wr u bum illud si iudicatum, ad consilium praetoris nullo modo pertinuisse, ut ex eo Cicero come ram facere debuerit Iore ut petereis esset il*: latus. Quare, vi eo reuertatur,unde haec declinaint oratiricumpensus qui exscriptura illa eruu

70쪽

EPIST. AD ATTICV M stur, utriquefessi sint mea sentent, Dec Nilus in de praeterea,siquid video,commodus eliciatur' noarbitror dubitandum, quin ea parum sincera i tegraq; sit: eoq; magis, quod scripti libri, licere habent fere omnes. Dissicilis est ratio umiri inueniendi. veru tamen Sebastianus Corradus, bc modoctus, ct de his ipsis epistolis optime meritus,

ita emendauit, si iudicatum erit haberi ratio, nem licere, ea Ciceronis auctoritate in primas adductus, quae ιβ in Bruto de Glaucia. In Praetura

Consulfactus esset, si rationem haberi iudicatum

esset. Hac sictiones quis vel sententiam spectet,

vel dicendi rationem, nihil potest nec aptius nec ornatius esse. T am cum ct Catilinae vitam ingeniumq; sciret Cicero improbatum esse Senatui, ct cupiditatem suspectam, videbat, etiam se re petundarum iudicro absolutus esset, non facilcm tamen ei futuram petitionem. Possit aliquis tamen, qua descriptura, emendationem fortasse verecundiorem desiderare: qua tamen curiosius, er litterarum numerum sionum attendenti, O morem in scrtiendo,quem secuta in posterior x as, non vald abhorrere videbitur a vulgata. Verum tamen, si cui minus satisfaceret,seuccurre bat illa ratio, ut Meridie aboleremus, Velutata eranum, ct huc eorum opera intrusum, qui lucere in Do exemplari habuerint. Hi enim Ner