장음표시 사용
451쪽
pauperes esse. Incipe Cum paupertate habere contuber
Aude. hospra , contemnere opes , et te quoque dignum, Finge De . . .
Nemo alius dignus Deo est, nisi qui opes contempsit. Quare posscssiones tibi non interdico, sed efficere volo, ut illas intrepide possideas; quod uno consequeris modo, si te etiam sine illis heno victurum speraveris, et si illas tanquam exituras aspexeris. Discedat quisquis non te, sed aliud in te sequebatur; ob hoc unum egi amanda pa Pertas, quod a quibus ameris, ostendit. Multum est, non corrumpi divitiarum contubernio. Magnus ille est, qui in divitiis pauper est. Nemo nascitur dives. Quisquis exit in lucem, jussus est pane et lacte e8se contentus; ab his
initiis regna nos non capiunt. Panem et aquam natura
desiderat; nemo ad haec pauper est; intra quae si quis desiderium suum clusit, cum ipso Iove de selicitate contendat. Bes inquieta, felicitas est, ipsa se exagilat, movet cerebrum , non in uno genere; alios in cultum irriatat , alios in potentiam, alios inflat, alios mollit. Si vis scire, quam nihil mali sit in paupertate, compara inter se vultum pauperis et divitis. Saepius pauper et fidolius ridet : nulla sollicitudine Concutitur, in alto est; cura velut nubes levis transit. Horum qui selices Vocantur, hilaritas ficta est : huic gravis et suprema superbia, licet non palam , tristitia est; eo quidem gravior, quod intem
dum non licet palam esse miseros, Bed inter aerii mirascor ipsum exedentes, necesse est agere felicem. Abstrahunt a recto divitiae, honores, potentiae, et caetera et quae opinione hominum Cara sunt, pretio suo vilia. Nescimus aestimare res, de quibus non Cum fama, sed cum rerum
natura deliborandum est' Nihil habent ista magnificum, Diuili os by Corale
452쪽
quod mentes nostras in se trahat, praeter hoc quod mirari illa consuevimus; non enim quia concupiscenda sunt, laudantur : sed quia concupiscuntur. Hanc praecedentem causam habent divitiae:mutant animos, Ruperbiam et a rogantiam pariunt, invidiam trahunt; eo usque mentem alienant, ut tama pecuniae nos etiam nocitura delectet. Bona omni culpa carere decet : Pum 8unt, non Corrumpunt animos, non sollicitant: extollunt quidem animos et
delectant, sed sine tumore. Quae bona sunt, fiduciam ει- ciunt; divitiae audaciam. Quae bona sunt, magnitudinem animi dant, divitiae insolentiam. II. DE REMEDIIS FORTUITORUM LIBER .
Eat oratio per δἰ alogum Sensia et Rationis . LICET cunctorum poetarum carmina gremium tuum
sempor illustrent; aliquando deliberans, hoc tibi opusculum pro accidentibus casibus dirigere curavi, quod non praecedentes, wd posteri narrabunt. Unde ergo primum incipimus p Si tibi videtur, a morte. Ab ultimo, inquis pImmo a maximo. Ad hoc praecipue gens humana Contremit ; nec immerito tibi videtur hoc sacero. Caeteri timores habent aliquom post se Ioeum : mors omnia abscindit. Alias nos torquent : mors omnia devorat. Omnium quae horremus, ad hanc exitus spectat, aliorum quae per ci cultum. Etiam qui alioqui se nihil timere iudicant, hoc timent. Quidquid aliud extimescimus, habet aut remedium , aut solatium. Sic ergo te forma, ut si quis tibi Palam mortem minetur, omnes torriculas ejus deludas.
. ille litulus sequenli opuseulo ea Lugduni, a Sulpitio Sapido, is 3,
praeponitur in riori nullis edd. v. e. rurata.
453쪽
mrieris. Ista hominis natura est, non poena. Morieris. Hac conditione intravi, ut exirem. blorieris. Gentium jus est, quod acceperis, reddere. Morieris. Peregrinatio est vita. Multum quum deambulaveris, domum redeundum
est. Morieris. Putabam te aliquid novi dicere; ad hoc Veni, hoc ago, huc me singuli dies adducunt. Nascenti mihi natura protinus hunc posuit terminum. Quid habeo quod indignerὸ In haec verba iuravi. Morieris. Stultum Est timere, quod vitare non possis; istud non effugit, etiam qui distulit. Morieris. Nec primus, nec ultimus;
multi me antecesserunt, omnes Requentur. ΜOrieris. Hic
est humani officii finis. Quis sanus exauctorari moleste tulit Θ Quo transit orbis, ego transibo; ad hanc condiationem cuncta gignuntur. Quod coepit, et desinit. Morieris. Nihil grave est, quod semel est. aes alienum meum novi; hoc quidcm cum eo creditore contraxi, Cui de O- quere non possum. Morieris. Dii meliust Nemo hac re melius mortalibus minari potest. Sed decollaberis. Quid interest, utrum caesim moriRP, an punctim p Sed saepe serieris, et multi in te gladii concurrent. Quid refert, quam multa sint vulnera p non potest amplius quam unum esse mortiferum. Peregre morieris. Undecumque ad inferos una via est. Peregre morieris. Ego quod debeo, solvere paratus sum; videat scenerator, ubi me appellet. Peregre morieris. Nulla terra est aliena mortuo. Peregre morieris. Non est gravior foris quam domi somnus. Peregre morieris. Hoc est, in patriam gine viatico pervenire. Sed juvenis morieris . optimum est, antequam OPt 8,. mori. Iuvenis morieris. Hoc unum est, quod seque adjuvenem quam ad senem pertinet. Non Citamur ex censu, nec exigitur numerus annorum; et adolescolitos et im-
454쪽
puberes eadem sati nocessitas ducit. Optimum est mori, quum juvat vivere. Iuvenis morioris. Quicumque ad exIr mum sati sui venit, senex moritur. Non enim re*rt quaesit hominis aetas , sed quae sit meta. Iuvenis morieris. Fortasse alicui malo subducit me sortuna : ia ualli alii, vel senectuti. Iuvenis morieris. Non reseri , quot nnoruhabeam, sed quot aeceperim , si plus vivere non pqs- .sum , haee est senectus mea.
Insepultus jacebis. Quid aliud respondeam, quam illud Maronis p
Si nihil sentio, non pertinet ad me iactura corporis insepulti. Si sentio, omisis sepultura tormentum est. Ins pultu/ jacebis . .
. ...... Caelo tegitur , quL'non habet urnam.
Qui Lintorest, ignis me in sera consumat, an tellus omnlita sepultura λ Istud non fientienti supervacuum est, sentienti onus. Insepultus iacebis. At tu combustus, at tu obrutus, at tu inclusus, at tu putridus, at tu evigceratus et constrictus, ac traditus lapidi, qui te paulatim edat et exsiccet. Nulla est sepultura; non sepolimur, sed projicimur. Non sepelieris. Quid inter tutissima trepidas pUltra poenarum omnium terminum isto locus cst. Vitae multa debemus, morti nihil. Non defunctorum causa, sed vivorum, inventa est. 8epultura , ut corpora et visu et odore laeda amoverentur; alios terra obruit, aliositamma congumpsit, alios lapis ossa redditurus inclusit. Non defunctis, sed nostris oculis parcimus. AEgroto. Venit tempus quo experimentum mei caperem. Non in mari tantum, aut in praelio, vir sortis arparet ; exhibetur etiam in lectulo virtus. AEgmis. Non
455쪽
potest istud toto seculis fieri; aut ego febrem relinquam;
aut ipsa me : semper una esse non possum . Cum morbo mihi res est: aut vincetur, aut Vincet.
Male de te loquuntur homines. Sed mali. Moverer, si de me Marcus Cato, si Laelius sapiens, si alter Cato, si duo Scipiones ista loquerentur. Nunc malis displicere , laudaxi est. Non potest ullam auritoritatem habere se tentia , ubi qui damnandus est, damnat. Male de te I quuntur. Moverer, si judicio hoc sacerent : nunc morbo faciunt; non de me loquuntur, sed de se. Male de te loquuntur. Bene nesciunt loqui : faciunt, non quod mereor, sed quod solent; quibusdam enim eanibus sic innatum est, ut non pro se itate , aed pro consuetudine i
Exsulabis. Erras : quum omnia secerim, patriam meam transire non possum. Omnium lina est; extra hanc nemo proficisci potest. Exsulabis. Non patria mihi interdicitur, sed locus. In quamcumque terram Venio, in mearn venio. Nulla terra exsilium est, altera patria est. Non eris in patria. Patria' est, ubicumque hene est. Illud autemper quod bene est, in homine, non in loco est; in ipsius potestate est, quae sit illi fortuna. Si enim sapiens est, peregrinatur; si stultus, exsulat. Exsulabis. Hoe dicis :alterius loci civitate donabetis. Dolor imminet. Si exiguus est, seramus : levis e8t p tientia. Si gravis est, seramus : non levis est gloria. D IOr clamorem exprimat, dum secreta non exprimat. Non potest homo par dolori esse ; nec rationi dolor. Dura res est dolor. Immo tu mollis. Pauci dolorem ferre potuerunt. Simus ex paucis. Imbecilles natura sumus. Naturam insa- mare nolite. Illa nos sortes genuit. Fugiamus dolorem.
456쪽
Paupertas mihi gravis est. Immo tu paupertati. Non tu Paupertate vitium est, sed in paupere. Illa expedita est, hilaris, tuta. Pauper sum. Nescis te opinione, non re, laborare : pauper es, quia videris. Pauper sum ..Nihil deest avibus; pecora in diem vivunt : seris ad alimenta solitudo sua sufficit. Non sum potens. Gaude; impotens non eris. Iniuriam accipere potero. Gaude; sacere non poteris. Magnam
pecuniam habet. Hominem illum indicas Θ arca est. Quis aerario, quis plenis loculis invidet P Et ipso quem dominum pecuniae existimas, locutus est. Multum habet. Utrum avarus, an prodigus est 3 Si avarus, non habet; si prodigus, non habebit. Iste quem beatum credis, saepe dolet, saepe suspirat. Multi illum comitantur. Mel muscae sequuntur, cadavera lupi, frumenta sormicae : praedam sequitur ista turba, non hominem.
Pecuniam perdidi. Fortasse te illa perdidisset. Pecuniam perdidi. Sed habuisti. Pecuniam perdidi. Sed habebis inde. periculi minus. Pecuniam perdidi. O ic se licem , si cum illa avaritiam perdidistit Sed si manet illa
apud te, es tamen utcumque felicior, quod tanto malo materia subducta est. Perdidi pecuniam. Et illa quidem quam
multos p Fbris nunc in via expeditior, domi tutior. Non habebis, sed non timebis heredem. Exoneravit te fortuna, si intelligis, et tutiore loco posuit. Damnum putas p remedium est. Denes, gemis, miserum te clamitas, quod opibus excussus es p Tuo vitio ista tibi iactura tam tristis est. Non tam molesto serres, si tanquam perditurus habuisses. Perdidi pecuniam. Nempe quam ut tu haber , alius ante perdiderat. cumlos perdidi. Habet et nox suas voluptates. Oculos
perdidi. Quam multis cupiditatibus via incisa est ρ quam Diqitigod by Cooste
457쪽
multis rebus carebis, quas no videres, vel eruendi erant pNon intelligis partem innocentiae esse Caecitatem. Huic oculi adulterium monstrant, huic incestum , huic domum qualis concupiscat, huic urbem, et mala omnia. Certe irritamenta sunt vitiorum ducesque scelerum. Amisi liberos. Stultus cs, qui dencas mortem mortalium. Quid istud aut novum , aut mirum est ρ Quam rara est sine isto casu domus p Quid si infelicem voces arborem , quod stante ipsa cadunt poma p et hic tuus fructus
cst. Nemo extra ictum vulneris positus est. Ducuntur ex
plebeia domo immatura sunera, ducuntur et ex regia. Non est idem ordo sati, qui et aetatis. Non quomodo qui8- quo venit, emittitur. Quid tamen est quod indigneris pQuid contra exspectationem tuam evenit P Periere perituri. Sod ego illos superstitos optabam. Verum hoc nemo tibi promiserat. Perierunt liberi mei. Habebant illi cujus essent magis quam tui et apud te precario morabantur. Educandos tibi fortuna mandaverat : recepit illos, non abstulit.
Naufragium feci. Cogita non quid perdideris, sed quod evaseris. Nudus exit. Sed existi. Omnia perdidi. Sed
perire potuisti una Cum omnibus. In latronos incidi. Sed alius in accusatores, alius in lares, alius in fraudatores. Plena est insidiis via. Noli conqueri quod incideris : gaude quod evaseris. Inimicos graves habeo. Quomodo adversus seras munimenta COnquiris, quomodo adversus serpentes : sic adversus inim cos auxilia circumspice, quibus illos aut arceas, aut compescas, aut, quod optimum est, places. Inimicos habeo. Illud est prius, quod amicos non habes. Amicum perdidi. Iam enim to habuisse certum est i Amicum perdidi. Alium quaere : et ibi eum quaeras, ubi Diuili do by Corale
458쪽
invenire possis. Quaere inter liberatos artes, inter honesta Et recta ossicia : quaere in laboribus. Ad mensam ista res non quaeritur : quaere aliquem frugi. Perdidi
amicum. Fortem animum habe, si unum : erubesce , si unicum : quid tu in tanta tempe8tate ad unam anchoram stabas pUxoreui honam amisi. Utrum inueueras bonam, an
seceras p Si inveneras, habere adhue te posse ex hoc intelligas licet, quod habuisti : si se ras, bene spera ; resperiit : salvus est artifex. Amisi uxorem bonam. Quid in
illa probabas p Pudicitiam P Quam multae diu custoditam
perdideret Decus P Quam multae inter probatas mare
ualis ordinis, esse coeperunt postea inter exempla mutniarum p Delectabat te fides rius P Quam multas ex optimis conjugibus pessimas videmus, ex diligentissimis solutissimast omnium quidem imperitorum animus, maxime tamen muliebris, in lubrico est. Si honam uxorem habuisti , non potes affirmare in illo eam permansuram suisse proposito. Nihil tam mobile quam seminarum voluntas; nihil tam vagum. Novimus veterum matrimoniorum repudia ; et, foediores divortio, male cohaerentium rixas. Quam multae quos in adolescentia amaverunt, incommuni reliquere senectutet quoties anile divortium risimus p quam multarum notus amor odio notiore mutatus esti Sed haec et suit hona , et suisset, si vixisset. Mors effecit, ut affirmare id sine periculo possis. Bonam uxorem amisi. Invenies, si nihil quaeris nisi bonam. Tu modo ne imagines proavosque respexeris, nec patrimonium, cui iam ipsa nobilitas cessit. Ista diu cum forma non pugnabunt. Facilio reges animum nulla vanitate tumentem. Non multum abest a Contemptu viri, quae 3e nimis suspicit. Duo bene institulam, nec maternis inquinatam Duilirco by Cooste
459쪽
vitiis : non cujus auriculis utrimque bina patrimonia d pondeant : non quam margaritae 3us cent, cui minus sit in dote quam in veste : quam in patento sella circumlaiam per urbem populus ab omni parte aeque ut maritus inspexerit: cujus sarcinis domus ait angusta. Hanc facile ad tuos mores rediges, quam nondum Corruperunt publici. Uxorem bonam amisi. Non erubescis nere, et int terabilem vocare jacturam Θ Ηoc unum deest: utrum illam lugeas, an non. Quuin maritum te cogitaveri8, cogita et virum. Amisi Exorem bonam . Soror bona non potest recuperari, nec mater. Uxor adventitium bonum est: non est inter illa, quae semel unicuique contingunt. Amisi ux rem bonam. Multos tibi numerare possum, quibus bonam uxorem lugentibus su emit melior. Iors, exsilium, luctus, dolor, non sunt supplicia, sed tributa vivendi. Neminem illaesum sata transmittunt.
Felix est non qui aliis videtur, sed qui sibi. III. DE QUATUOR VIRTUTIBUS LIBER . N. B. Hic libellius, quem alii de muta lumesis inue, alii de
quamor νω-3us cardinalibus inscribunt, omnes autem L. A. Senecae tribuunt, magno in honore apud mediae aetatis doctos fuisse videtur. Plurimae enim illius libri editiones, nec non cum Sch liis, perpetuo commentario. Et variis lectionibus. Occurrunt, quarum nonnullas habet Regia Bibliotheca. Nos autem Des. Erasmi Boterod. editionem secuti sumus, varias lecti. et scholia omittentes , ut in opere nimis exigui momenti. ED. α Quod sequitur opusculum sine eontroversia Iton est Senecae, licet admixta sint permulta ex ejus libris decerpta, studio hominis Christiani. Nam in ipso statim initio occurrit : re Seire debes, quia sunt. M Ac mox : α ex rebus transitoriis. a Rursum Cap. de
460쪽
Continentia r ae a corpore ad spiritum. . Mox in eodem : α Miloquia profuit, et scito quia prodesse voluiti. Haec nimirum christianismum olent. Nec lamen eiusdem hominis videtur consa cinatio. Nam appendix de moderatione singularum virtutum ineptior est superiore parte. Capita de prudentia moderanda , deque temperantia tam erant in exemplaribus varia, ut palam esset id studio factum. Comperi totum opus mire depravatum , sed eodice descripta sere omnia restitui. nQuatuor virtutum species multorum sapientum sententiis diffinitae sunt, quibus animus humanus componi ad honestatem vitae possit. Harum prima est prudentia. Secunda magnanimitas. Tertia continentia. Quarta iustitia. Singulae tibi in his olliciis quae subsunt annexae fiunt,
ac bene moratum virum efficiunt.
Quisquis prudentiam sequi desideras, tunc per rationem recte vives, gi omnia priu8 existimes et perpenses, et dignitatem rebus non ex opinione multorum, sed ex earum natura Constitua8. Nam scire debes quia sunt quae
vidcantur esse bona, et non sunt. Et sunt quae videantur non bona esse, et sunt. Quaecumque autem ex rebus transitoriis possides non mireris, neC magnum existimes quod caducum est : nec apud te quae habes tanquam aliena servabis, sed pro te tanquam tua dispenses et utaris. Si prudentiam amplecteris, ubique idem eris, Et prout rerum ac temporum varieta8 exigit, ita te accommodes tempori, nec te in ali cimibus mutes, sed potiu8 aptes, sicut manu8 quae eadem est quum in palmam extenditur , et quum in pugnum adstringitur. Prudentis proprium est examinare consilia, et non cito facili credulitate ad salsa prolabi. De dubiis non diffinias, scd suspensam teneas sententiam. Nihil inexpertum amrmes, quia non omne IV. 29 Diuili rod by Cooste