장음표시 사용
121쪽
Loeus natalis: India utraque, & Africa, pr cipue China & Brasilia.
UALITAS: Substantia est unctuosa. Color
albescens, flavus & subfuscus, plus minus pro ratione vetustatis varians. Optimum censetur modsubpallidim habet colorem, pingue, moderate liquidum, tractu temporis crassescens, pamro impo situm α' ctum solubile, Me crassamento, quo ipso diuinguituras adusterino. Ph. Wint. p. I 36. Admisceri oleo expresso, aethereo & minerali, ut Amygdalarum dulcitrin, Terebinthinae & succini: non vero spiritui vini, NEUMANNUS docet. Odor ambrosaeus, Ambra & Moscho gravior. Sapor amari
, ras: nervina, cordialis, expulsiva, s Ori Vsera: USUS: In odoramentis; internus vero adlixie non invaluit. In dolore colico, & torminibus infantum, regioni umbilicati inunctum prodest. OvLhus scabie affectis felici successu grana aliquot prodosi propinata sunt. In locum Moschi substitui posse videtur; sed longe carior est. . sebus Moschiser ex ordine Pecorum est, &distinctum ab aliis constituit genus, . st. Natap. 66. Cujus locus natalis Tataria versus Chinam. Infra umbilicum Folliculum gerit, ubi pretiosum illud odoramentum, MOSCHUS dictum, e cernitur, qui vel occiso Animali exscinditur, vel ipso vivente aut sponte , pruritu quodam excitam, aut arte exinanitur. Erant olim, qui hunc vel f . niem
122쪽
ntem apostematis, vel sanguinem esse menstruum statuebant, quas relationes inter meros imagina tionis referimus laetus. Fraudulentorum injuriis Moschus obnoxius est; auri enim sacra fames alis licit lucri cupidos, ut copiam rei caro satis pretio vendendae augeant peregrinis admistis, sanguino puta exsiccato , carne , Ladano, BenZOe, nuc Myristica , aliisque quisquiliis, quae mangonia RSCHROECKIO exposita videbis. Immo fuisse quendam in his fraudibus struendis ita versatum, test tur SCHULTZIUS, ut spurium a vero non facile dignosceres. Genuinum autem ab adulterato distingui monet Ph. Murtenb. ope lamina ignitae, cui Moschus impositus totus evaporat, sed adulteratus cambonis insar quidpiam adlisum relinquit.
QUALITAS: Gns entia pinguis & unctu
sa: in aqua & spiritu vini solvitur; sed non oleo expressis aethereove. olor fustus Odor Ambrosiacus, qui leviter nares feriens, suavitate sua ne Vos demulcet: ast consertim irruens, in tunicam Schneiderianam impressionem essicit minus gratam. Cum oleo tartari per deliquium digestus halitum prodit urinosum; sed acido Vitrioli & Nitri destrutitur. Sapor subacris, amaricans. VIS: Nervina, Cordialis, Antispasmodica, Diaphoretica, Exanthematica, Aphrodisiaca.
Moschum in India Orientali medicamentum esse solenne, quod morbis medetur atrocioribus, Peregrinatores palam fecerunt. Olimque AR BES in multis, iisque gravioribus malis, utilem fore agnoverunt, ipsis admiscuerunt pharmacis, quae cerebro cordique Opitularentur, aut veneno
123쪽
resisterent; ab aliis quoque summis extollitur Ia dibus. SALOMON ALBERTUS hunc adeo necessarium judicat, ut s Uiura ou Medicinam orbaveris, ipsa mutila protinus fit ae diminuta. WEDΕ-LIUS eum tanti fecit, ut, Moscho quid cordialius pquaesiverit. Praestans esse remedium iteratae testantur observationes, praecipue in Furibus contagiosis, exanthematicis ac malignis. Miasma quid sit, soluta
certe est difficillima quaestio, quae diu licet fuerit
agitata; quisque tamen sincerus fateri necessum habet, plures contagii species illis adhuc obvol tas latere tenebris, ut determinari nequeant. Sc ' hiem per acaros propagari' non ignoramus, & Ρ
1tem, Variolas, Morbillos, pro caussa, sibi propria agnoscere animalcula, admodum probabile est. Cis. Dissi de Exanthem. vivis. His Moschi suaveolentia letifera. CAMERARIUS vim Moscho assignat antiloimicam, nimirum repellendi, dissipandi& extinguendi pestilentem aeris perniciem , cui multi in praxi bene versati consentiunt. His quidem alii acriter semet opponunt, & Moschum in dira ista lue nociturum fore, contendunt. DU- ME ROEΚ in peste Noviomagens, aegrotos, eodem propinato, pejus semet habuisse, observa- . Verat: sed epidemiae pestilentiales plane diveris
fuerunt, ut methodus therapeutica, uni conU niens, alteri nocuerit. In Variolis e collo suspensus, praeservando pae-chra praestat. Si exanthemata retrocesserint in his aliisve, certo certius vita periclitatur aegrotantis, in quo casu Moschus sacra est ancora, vi gaudens eXpulsiva.
In Febribus malignis egregiam praebet medicinam, nervos ac cor roborando, salutarem prinmovet diapnoen & somnum conciliat. Delirium, sub
124쪽
subsultus tendinum , sngultus metum 'certissime augent, quae symptomata Moscho iteratis vicibus
feliciter sustulit D:r. WALL; & FULLER in
Pharmacopaea extemporanea testatur, eundem aliquando dimisitus succurrere ac singultinin superare. Vid. Philos. Transasi Vol. 43. N. 474. PRIΝGLEBeobaehi. uber die Dan helten einer Armee pag. 297-Dilapsis, sacer ille ac herculeus morbus, atris est malum, quo nihil horribilius mortales excruciare potest. Hinc omni aevo summa nitebantur ope, ut tantis miseriis aeger relevetur. Sequentia heic profuisse commemorant obserUatores, radicem scit. Valerianae sylvestris, Paeoniam, V istum, cori. Chinae, oleum animato Dippetii, Fel ursi. Huc merito referendus Moschus. quem RIUD
commentariis Tom. III. p. 437. morbi hujus Moscho debellati mentionem facit, &hunc vi adeo penetranti pollere observavit, ut excreta aegrotantis eum redoluerint. Non ore tantummodo ingestum, sed& elysinate injectum, in convulsionibus exoptatum praestitisse effectum, refert WALL in Philas
'steria, quae sexum dire Vexat sequiorem, a suaveolenti hujus odore recrudescit; levatur vero eodem interne adhibito. Uteroque admotus M sthus hystericas reficere dicitur. 'DOphobia, funestum ut plurimum, sed rarius, laus Deoi in Patria nostra malum, interdum tamen visum. In ostrobotnia & paraecia Ilmola. anno praeterlapso tempore vernali nonnulli homines, a Lupo rabioso lacerati, hydrophobici peri-H a erunt.
125쪽
erunt. Laudatur heic Moschus ut essicax prophΡ'Iacticum ac therapeuticum in vehiculo propinatus
Mania Upsaliae anno praeterlapso virum juvenem corripuit, quae, praemissis universalibus, seliciter sublata Moscho Camphorae admisto; VANS VIETEN laetus testatur, semet vidisse in juvene
maniaco pulcstrum Moschi effectum. Tussim convulsivam, quae saevus sane atque contagiosus est morbus, per animalcula propagari, haud plane negandum, quod tamen ulteriori committitur experientiae. In hoc malo eundem cum fructu usurpatum suisse observatores contendunt.
Quae odore instructa sunt sortiori motum sanguinis exagitare & corpus magis calefacere, cententur ; ex quo fundamento Moscho ingens competeret Vis calefaciens: hinc parcissima salteri propinandus foret dosi. Sed ab hac quoad partem discedimus sententia, acri vim assignaturi calefacientem. Baccae Coccognidii ac uper Indicum inodora sunt; sed vires exserunt fere igneas, quicunque haec gustavcrit, experimenti sui oblivisci nunquam poterit. Moschus ex adverso e pers est acrimoniae. Imo antea nominatus WALLabsque tellii quodam insequehit hunc saepius propinaverat, semper observans eundem levamen somnumque conciliasse aegrotanti placidum, ac largam effecisse diaphoresin. Qui insimul monet, infra grana sex, se nullum expertum fuisse essectum. Eidem assentit citatus supra Editor of the μυ DNnensato , qui experimenta instituit in semet ipso. In
126쪽
AMBROSIACA. III In atrociori malo dosis est a scrupulo dimidio ad
Dantur quoque vegetabilia, quae respectu odoris Moscho sunt analoga; adeoque viribus gaudent similibus, & leviori stitem malo profligando paria reputantur; nimirum Semina Abelmoschi, G ranium mosebalinet, Mama moschata, Assiimi mosib tum, 'Laturus moschatus.
127쪽
omnis ut e molli sanguis pulmone remeus Ad Agias certo limite duoat aquas.
nter morbos, qui viscera ad vitam maxime necessaria adgrediuntur, qui & ideo distrimen vitae haud leve adferunt, non immerito numeratur HAEMOPTYSIS, non adeo quidem infrequens morbus, frequentiorem tamen eum non esse, merito mecum mirabitur, qui perpendit Pulmones ex cellulosa laxiori. & vasis etiam majoribus compositos esse, perque ea sanguinem universi corporis transire, inque circulo suo variis ex caussis tur- . bari. Sapientiam vero Dei providam venerari de- . ii bemus,
128쪽
IΙ9bemus, qui tenero huic visceri proportionatam dedit firmitatem , ut non adeo facile, ac primo intuitu videretur, vasa ejus rumpantur. Hanc aegritudinem, multis funestam, breviter delineare, Speciminis Inauguralis loco, animo constitui; mitiorem vero Tuam B. L. mihi expeto censuram.
g. II. HAEMΟΡΤYSIS Sanguinis, e pulmonibus
per Tracheam, in os, cum Tulli, copiosa excretis. Haec, si interjecto aliquo temporis spatio redit, cum tabe pulmonum, sive haereditaria, sive adsci-titia, Habitualis dicitur; si vero a caussa quadam
accellaria provenit, Accidentalis vocatur. Antequam vero e pulmonibus excernitur sanguis, sentitur, praegressis in quibusdam extremorum frigore& algore corporis, praesertim crurum eorumdemque lassitudine, dolor gravativus & undulatorius, vel palpitationis mirus motus, nunc in deXtro, nunc in sinistro hypochondrio, pressiqnis inter scapulas sensus vel ardoris, tandem cum tussi, titillatione & pruritu in faucibus, quin per totam tracheam, saporeque subsalso in ore, calidus erumpit sanguis, majori minori ve copia. Excreto hac ratione sanguine, respiratio liberior fit, donec vel citius vel serius eadem redeunt symptomata, &cum iis sputum sanguinis.
Ab aliis excretionibus sanguinis per os, probe distingui debet Haemoptysis. Haud parum quidem huc conserunt signa, eandem praesagientia, jam recensita; attamen fateri debemus, ea non semper sufficere, nisi ad alia attendamus. Itaque,
si e posteriori narium parte prodit sanguis, praeter
129쪽
Isto signa Haemorrhagiam narium antecedentia, facile evacuationis haec species detegitur, si prono capiate decumbere aegrum jubemus. Si e faucibus provenit sanguis. parva copia, cumque titillatione potius. quam tussi, excernitur; interdum etiam ocu- Ius ipse fontem videt, quale exemplum habemus in Illust. v. Smieten Comment. Boerhaaυ. T. IV p. q.
Eadem ratione, ex inspectione scilicet sanguinis, detegitur, qui e gingivis fluit. Si e larynge, vel Trachea excernitur. haud facile quidem .distinguitur ab Haemoptysi , ob tussim conjunctam, a
Parca vero copia sanguinis prodeuntis, titillatione, quin molesta sensatione his in locis, peritus facile percipit, sanguinem non e pulmonibus pr venire. Si e vasis ventriculi excernitur & per os
ejicitur, Vomitum vocant cruentum. a dolore ventriculi praegresso, & ex phaenomenis vomitus, ab Haemoptysi discernitur. f. IV. Qui in Haemoptysi prodit sanguis, proV nit, ut quivis facile perspicit, e vasis pulmonem
adeuntibus; utrum vero e venis, an ab arteriis, eo minus a colore dijudicare possiimus, cum nulla imter sanguinem arteriosum & venosum notabilis observetur differentia. Triplici autem modo e Cernitur: aut per rupturam. ρῆξιν vocant, quae plerumque obtinet; aut per oscula vasorum dilatatorum, ανας λωσιν appellant, quae locum habet, ut Videtur, dum excretiones sanguineae retentae Hae--moplysin essiciunt, sine subsequente Phthisi pulmonali: aut denique per erosionem seu . quae rarissime, si unquam, occurrit, nisi ubi Ulcus adest pulmonem depascens, vel Uomi ea. Nisi ab hac causia sanguis e pulmonibus prodit, rutilansis est & spumosus; si vero parca copia excernitur,
130쪽
paululumque in pulmonibus moratur, coagulatus videtur. Inter rarissimos casus merito numeramus , sanguinem cum substantia pulmonum vel bronchiorum portione rejectum fuisse, cujus tamen
exempla prostant apud Tu itina lib. 2. . Obs Med.
g. U. Non una est causa praedissponens Haemoploes, sed varia, ut iI:a Nativa corporis dispositio, qualis est longum collum, angustum pectus & planum, scapulae
depressae, cutis tenera, eademque in facie candida Cum genis amoenis roseis. Dum ad apicem incrementi quoad longitudinem pervenit corpus, hoc est, circa annum decimum quintum & sextum, hi maximo Phthisi & Haemoptysi obnoxii sunt, nisi natura se ipsam excretione sanguinis per nares levat; at si salutaris haec evacuatio cessat, antequam corpus debitam firmitatem est adeptum se eo majori periculo exponuntur. ΕXemplum hujus rei videmus apud Benedict. in theatro Tabidorum: fuit scilicet juvenis infelici haereditate & ad Tabem & ad Haemoplysin dispositus, a quibus tamen immunis mansi, evacuato subinde per nares sanguine a dejcimo sexto ad vicesimum quintum annum. . E dem vero ipso anno, admissis incaute frigore, proficua ea excretio cessavit, cum insequente Haemo- 'plysi & signis Tabis : Venae sectio in casu ejusmodi usurpari solita parum profuit, at redeunto copiosa narium haemorrhagia tanto ereptus est periculo. v. Siviet. ex Bened. T. IV. p. . IS. II: da Debilitantia pulmones huic morbo Usam suppeditant, in primis saccharata, quae pulmones relaxant, fibras teneriores fragilioresque reddunt,