장음표시 사용
91쪽
Iysin ejus, methodo simplici naturae conformi Mad usum medicum necessaria, coctione nempe cum aqua & infusione cum Sp. X ini, institui. Sumsi
nempe anno praeterito IIS7. tempore autumnali, coelo ad maximam partem nebuloso, uncias quatuor Chinae chinae secundum omnia criteria sensualia selectae; has tribus vicibus, quacunque Vic semihora, & cum unciis quadraginta quatuor aquae fluvialis, sortissime, vase aperto coxi, usque dum colatura totius summae ad uncias quinquaginta erat redacta. Haec erat coloris ex albo rubicundi quod nota est Cori. optimi, b & residuum, saporis satis adhuc amari, pondus habebat unciarum' duarum, drachmarum sex & dimidiae. Decoctum hoc postea leni calore evaporavi, & drachmas novem & dimidiam Extracti gummosi primi, saporis valde amari & coloris nigricantis, aecepi. Residuum te
reum jam dictum, per 8 dierum spatium cum libris duabus Sp. Uini rectific. insudi, postea ev poravi & obtinui drachmas duas & dimidiam Exu.
resinosi amariusculi & paulo aromatici odoris, eo- Ioris vero susci. Residuum decem drachmarum . per nonnullos posthaec iterum dies cum Sp. V. rect. extraxi, facta vero praecipitatione nullam impetravi Resinam, quamvis Sp. colore rubro esset tinctus. Quae heic in pondere desiderantur, partim in filtro, partim in vase & evaporatione sunt amis,sa. Vice versa quoque unciam unam Chinae selectae cum Spla. Uin.' per quatuor dies, nulla praemissa coctione, infudi, & facta evaporatione drachmae tres fere remanserunt Extracti res primi, odoris fragrantis & jucundi, saporisque Ext. gummos pr. longe amarioris. Residuum Corticis cum libra una aquae fluvialis per et horas fortissime fuit eo. ctum, & facta in spissatione obtinui drachmam unam granaque deceis Ext. aquos secundi mediocriter amari. Residuum quatuor drachmarum omni s pore
92쪽
pore erat privatum, quo vero certiorem me facerem, anne Gummi esset purum vel Resina mixtum, per diversos dies unciam unam ΕXtr. gummos pr. loco calido cum aqua digessi, quo tempore draeh-mae duae & grana viginti sex erant praecipitata, quae ad consistentiam redacta, resinae non multum erant dissimiles; reliqua in aqua soluta erant. Extr. recpr. drachmam unam pari modo cum aqua, cal rem fere sanguinis humani habente, per o dies digessi, quo tempore pondus ad grana quinque, in aqua hac soluta, erat diminutum, quae tamen loco frigido exposita iterum praecipitabantur. Sapor vero Valde amarus resinae & odor aromaticus hae digestione satis erant diminuta. Ex quo patet, Camtheuserum recte de China praedicasse, substantiam Tesmosam cum gummosa intime combinatam esse& cohaerere, & neutram extractione vel cum aqua vel vino & Sp. U. persecte puram obtineri.
Quanta vero erat illa disserentia Corticis p ruviani ab aliis similibus, quam ope sensuum cognoscere possumus, g. 4. tanta sere quoque est discrepantia ratione partium constitutivarum ejus& aliorum. Extr. enim res quantitas semper superat eam Cascarillae & asiorum Corticum similium quantitatem. Extracto quidem aquoso prae China abundat Cascarilla secundum Neumannum; ego
vero numquam ex hoc Cortice tantum extrahere Potui, quamquam ter experimenta eandem ob rem
instituerim. Oleum porro essentiale deficit in China, quod in Cascarilla reperitur. Refert enim Neumannus h , ex Libra una Cori. Cascarillae solare drachmam olei obtinuisse, & ex libra una Ca-F a scarillae
93쪽
scarillae uncias sex Εxtr. aquosi pr. , & unciam unam, drachmas quinque, scrupulosque duos resin. secvndi. Vice versa ex unciis duabus & dimidia, scrupulum unum resinosi primi & uncias duas & dimidiam aquos secundi; ex libra una vero igne aperto destillata, inacias duas & dimidiam olei empyreumatici, & ex eadem Corticis quantitate eombusta drachmas decem Cineris. Cartheuser simili modo ex libra una Corticis cascarillae destillata drachmam unam habuit olei essentialis, ex uncia una vero drachmas duas scrupui. duos Extr. aquos pr. , & resinosi pr. ex uncia drachmas duas & scrupulum. B, cassae caryophyl- Iatae libra vix drachmam unam Extr. res & str pulum dimidium gummosi secundi impetravit. Secundum ejus opinionem oleum essentiale defi-
Ex uncia Corticis cascarillae drachmas duas &dimidiam Extr. gummosi pr. & scrupulos duos re-sn. secundi, ex Cassa car. Uero unciam, grana Via ginti octo Extr. gum. pr. & resinosi secundi grana viginti quatuor extrahi posse, expertus novi. g. IX.
Ulterius naturam horum pharmacorum quiadem ob desectum occasionis indagare non potui. Si haec mihi fuisset, sal praesertim essentiale a Nobilissimo Archiatro regio & Εquite de stella potari, de nostraque Academia, praecipue de Facultate medica meritissimo Dn. Professore Rosen, meo quondam
94쪽
dam Praeceptore fidelissimo, in Suecia per nonnullos annos usurpatum, e Cortice peruviano extra- , xiissem, quo viderem qua copia in ipso detur. Spero vero, fore ut tempus & occasion in posterum magis mihi faveant, atque ut me ad per- sectiorem partium constitutivarum Corticis cognitionem, viriumque uniuscujusque speciatim conducant atque eo viam ostendant. Interim methodus
praeparandi hujus salis, quam in Chemia hydraulica IIss. Parisiis in Oct. impressa, tradidit Comes de la Garaye, mihi non est ignota. Novi etiam
Godosredum in actis Academiae scicntiar. Par. I 749. Sal hoc pro subtili extracto resinosis habere. Coin 'mes de la Garaye hoc, aliaque vegetabilium salia essentialia, post debitam vegetabilium cum aqua infusionem , triturando, praeparandum esse, dicit; quae tamen methodus nimium videtur molesta. Hodie per coctionem & inspissationem in orbe argillaceo cporcelin- tauri 9 perficitur. Iam vero ordini praescripto convenienter ulterius progredior, pro facultate mea generaliter demonstraturus, quomodo in corpore humano vi-Vo agat Cortex, quo posthaec utilitatem & damnum secundum modum vel in febribus vel aliis morbis applicandi ejus, recte distincteque deducere possim. Sicuti vero actiones duarum rerum ad se invicem, quarum una sensius nostros plane effugit, a priori prorsus deduci non possunt: & omnia, quae hae in re de Chinchina dici possunt, quia vera indoles naturaque caussae materialis seu fermenti se-hrium , nec non eorum morborum qui Cortice pe-ruviano feliciter sanantur, nobis sere adhuc est incognita, solummodo a posteriori, sive ex effecti bus in corpus nostrum, & actiones speciatim vita-
95쪽
Ies , naturales, & animales productis, erunt deducenda. Et hanc viam ad propositum meum implendum ingrediar, vitium eorum eo certius evitaturus, qui subtilissimis figmentis & conjectationibus ingeniosis has actiones demonstrare V uerunt , quae tamen ex phaenomenis solis explicari Possunt. Quo vero a proposito eo minus aberrem, diversa tentamina cum Cortice tam in proprio. quam aliis corporibus institui, multaque cum industria mutationes in eis post Corticis usum factas annotavi& observavi. Sequenti vero modo procedebam. , Sum si nempe in os granum unum Extrael. aquosi primi corticis, post meridiem hora 4. I 6. min. quod
xamdiu in lingua habui, donec omnino a saliva solutum fuit. Extracto a lympha salivali liquefacto,
statim consuetum saporem amarum corticis cum
sensatione leniter adstringenti percepi in dorso linguae, palato, & tandem, cum sol ultim deglutirem, an faucibus. Extrastum hora s plenarie crat 1blutum, amarities vero & perceptio dicta, ,primis hujus temporis intervalli minutis, 44 nempe, ad finem usque tentaminis, mihi non videbatur mutata, sed potius sibi semper smilis; eam tamen pa- Iati quam tangebat partem Extractum, quia in dorso linguae habebam, tandem aridam sensi. Sapor amarus sensatioque antea dicta leniter adstrictoria, post plenariam Extracti liquefactionem s circiter minutis, eadem intensitate durabant, successive postea remittebant: integra tamen hora post, quamvis debilius, sensationes has dictas percepi. Perceptionem hanc adstringentem alia quoque mutatio, aucta nempe liquoris salivalis secretio, comitab tur . ut liquidum illud tapius deglutire coactus essem. Haec cum sensatione adstrictiva idem habuit initium, eademque ratione aucta fuit, Extracto vero soluto cessavit, ad naturalem ante ejus
assumtionem statum, restituta. Punctum dictum. palati
96쪽
palati ad horam sἶ erat siccum. Sequenti die hora s 27 min. post meridiem, simili modo granum
unum Εxtr. spirituosi primae praeparationis, sive resinae, ad linguam admovi, & pari cum eo ratione, quam cum gummoso, procedebam. Amarus Corticis sapor multo heic erat jucundior & magis arOmaticus, resina vero palato statim adhaerebat, quando linguam ei admovebam, saliva vero emollita, remittebat. Vis constrictoria intensior, secretio vero lymphae salivalis copiosior mihi videbatur.
Phaenomena haec cum sapore amaro - aromatico, non
solum ad plenariam resinae dissolutionem & cum saliva deglutitionem, quae hora 6 S9 min. sequebatur, Verum etiam 28 minut. post duravit. Η ra 7 27 minutis lymphae salivalis secretio naturali iterum procedebat ordine. Amara vero & adstri gens sensatio ad horam circiter 8 continuabat, amtequam omnimoda saccederet remissio. Sequentidie p: m. hora I II min. pari ratione corticem pulverisat. investigare coepi. Grana quatuor ejus sumsi, quae linguae vix admota, statim saporem am rum, sensationemque adstrictivam satis manifest hant, & extractorum amaritiem & vim adstringentem multum superabant. Hora 7 3o min. omnes pulveris activae putes jam erant solutae, reliquum masticatione plane insipidum animadverti. Secretio salivae per diversa ejus organa, amaritiei & adstrictioni erat proportionata, consequenter multo copiosior quam occasione extractorum. Hora 8So min. naturalis hujus humoris secretio iterum
erat restituta, & non multo post hora 9 sapor amarus & vis adstrictoria cessabant, quamvis dorsum linguae, palatum & fauces satis essent sicca. Die p. mane hora Io 39 min. granum unum
salis essentialis corticis, methodo Nobilissimi &Celeb. Meh. Rosin parati, in os sumsi, quod sta-
97쪽
tim a s liva adgretam intra 3 minutorum spatium erat solutum. Sal hoc saporem habebat resinae primae praeparationis hujus pharmaci, uti illa pal
ito adhaerebat, secretionemque effciebat auctam
Iymphae salivalis. Effectus hic, & jam dictae aliae
proprietates, longe minori gradu heic aderant; Sapor enim amarus hora XI. prorsus cessabat, secretio vero aucta salivae ad horam M & 4 min. durabat. Salsum hoc sal gustiim linguae non imprimebat aliis quibus dedi, nec alium quam lenitor
amaricantem in eo animadvertere potuerunt. Videtur ergo hoc Sal esse purum amarum , quod vero non majorem cum aliis sic dictis salibus amaris e. g. Seidligensi vel Centaurii min. habet simi- Iitudinem ratione saporis, quam convenientiam coloris aliarumque proprietatum. Die s. vesperi hora 7 46 min. similiter tentamen cum grano Extr. res secundi institui; sapo-Tem Vero amarum, sensationemque adstrictivam &secretionem auctam liquoris salivalis, minori gradu , quam in antecedentibus percepi. Hora gus min. a saliva plane erat solutum, anteque horam ' omnes ejus cessabant effectus. Die p. post m. nora 4 Ss min. granum unum Extr. gum. sec. sumsi, quod hora s Io min. a lativa erat liquefactum.
Hora s 26 min. secretio liquidi salivalis debito iterum procedebat ordine, & hora circiter 9 omnis jam cessaverat amarities & shnsatio adstrictoria. Omnes has substantias postea dupla quantit te adhibui, & effectus antea narrati semper eorum respondebant quantitati r Cortex vero Chinae in jubstantia pulver. ad grana duodecim adhibitus, os tali modo eonstrixit, ut vix sustinere possem, d nec a saliva partes activae ejus solutae, elementum. que tereteum ejus insipidum erit reliAum. Curiositas
98쪽
sitas tamen omnem movit lapidem, ut tentamen recte finire possem. Primum valde augebatur alivae secretio , non vero tali proportione, quam antea, sed breviori tempore diminuebatur. Praeternaturalem deinde percepi in lingua, faucibus, praecipue labiis oris, palatoque calorem. Amarus sapor perceptioque adstrictiva longius heic durabant , nec ante horas, finitas cessabant. De- glutitio salivae, quae Corticem solverat, maximam in hoc tentamine asserebat molestiam. Pharynx enim eo quas clausus videbatur, resistentiamque exercebat satis perspicuam. Extracta corticis ad grana tria sumta alium effectum non edunt, quam massae, ponderi eorum secundum priora tentamina
proportionatum. Praeternaturalis vero calor cum
siccitate nonnulla partium adgressarum, post solutionem eorum percipiebatur. Alio tempore Decoctum corticis & Insulam vinosum tamdiu, quam fieri potuit, in ore habui. Hoc os valde eatefecit; alias eosdem quam a cortice pulverilato animadverti effectus. Illud vero os sere magis pulvere adstrixit, Omnia alia erant eadem. Quo vero actiones quoque Corticis ejusdem. que praeparatorum in aliis experirer subjectis, similes meis tentationibus amicos nonnullos ut cum eo,
ex ipsoque extractis, instituerent persuasu Ρrimus qui mihi gratificabatur erat Vir quinquagenarius, temperamenti sanguineo - cholerici & prosperae admodum valetudinis. Ille post mer. hora 4 grana Corticis pulveri sati sumsit, per totumque os duxit. Saliva vix admixta, statim conssietum saporem amarum & adstringentem percepit, eum paulo majori salivae affluxu. Sapidis omnibus & amvis par. tibus Cortex jam hora 4 ao min. erat privatus,
quo insipidum & inutile ore ejiciebatur. Minutis cireiter a post secretio cessabat aucta salivae, osF s vero
99쪽
vero hora s siccum valde & praeter naturam calidum, praecipue ad labia, margines linguae faucesque erat. Certiorem me fecit ille Vir, se solutum eum degluttisset, sensationem sibi valde mo-Iestam adstrictoriamque in faucibus & pharynge percepisse. Porro retulit, saporem amarum constrictoriamque sensationem ad horam 6 perdurasse, quod phaenomenon in fine observationis tanta vi in labia egerat, ut nisi cum molestia moveri non potuerint. Hora ad 7 vergente interna oris superficies tandem humida iterum, aliasque omnia in hac cavitate in naturali fuerant statu. Idem Vir die sequenti hora 7 gri. Extr. recpr. sumsit, quod dimidiae horae spatio elapso erat solutum. Non multo post hora 7 26 min. non valde auehim salivae notavit adfluxum, eo vero majorem tunicae fauces internamque oris caritatem vestientis constrictionem. Plenaria extracti solutione facta, sapor amarus magis se manifest Vit, paulo post vero successive decrevit, hora 8ae penitus cessavit. In hoc vero tentamine, pari ratione ac in priori, post horam 8 inconsuetam oris, labiorum, palati, marginumque linguae percepit calorem siccitatemque, quae hora 9 evanue
Die sequenti grj. Extr. gummosi pr. prehendit, quod χlutione absoluta, praeter amaritiem sensationemque satis adstrictoriam, mutationes alias novas non produxit, horis i haec quoque dicta
A vj. Salis essentialis adhibito saporem non ingratum amarum per horae spatium, & paulo auctam salivae Peretionem per ἱ horae animadvertit, quibus mutationibus & haec phaenomena finem conse-euta suerunt. Secun-
100쪽
seeundus, qui mecum instituit experimenta, erat Iuvenis I 8 annorum, temperamenti sanguineo phlegmatici & sanitatis prosperae. Adhibitis ab eo gr. Tu Corticis Chinae pulverisatae hora 3 SS min. p. m. linguaeque admotis, statim solitum saporem
amarum inconsuetamque tunicae internam oris cavitatem vestientis constrictionem, secretionemque auctam salivae observavit. Hora 4 s min. insipidus, omnique vi jam erat priUatus pulvis, quare deglutiebatur. Os vero ipsum postea quasi siccum fuit, quod semper augebatur, nec sapor amarus& rigiλtas praetern luralis, quam amicus meus ille a hora a in labiis, margine linguae, palato &faucibus senserat, quam hora sexta finem consecuta est.
Sequenti die ante meridiem hora ipsissimus
ille vir juvenis grj. Extr. res pr. ore sumsit. Intra 3 min. spatium plane erat solutum. Sensatio adstrictiva erat mediocris, secretici lymphae salivalis ei proportionata. Ambo phaenomena, cum sapore non ingrato amaro, ad horam fere Ia perduraverunt. Seq. die a m. hora 9 g6. Extr. gumm. pr. simili modo ab eo fuit tentatum. 4 min. saliva illud liquefecerat; sapor amarus &c. majori quam a resina heic videbantur adesse gradu; posteriora vero duo phaenomena breviori tempore evanescebant, hora enim Io, cessarunt. Sapor vero amarus lenisque siccitas palati, marginum linguae, labiorumque, quae hora Iolla manifestaverant, persistebant ad horam sere I 2. Extr. gum. secund. & relinos see. simili modo - tentamina talia perpressa fuerunt, & eadem phaenomena gradu minori & breviori tempore, quam priora, produxerunt. g. X,