장음표시 사용
101쪽
S. X. Tentaminibus quidem his ulterius fuissem progressus, quo observata proposito meo eo melius applicari potuissent; occasio vero mihi defuit, quare commoda ex ip8s sequentia missa faciens, ad tempus magis idoneum hoc differre coactus fui. Si vero totam eorum in compendio consideramus summam, sequitur Corticem in substantia adhibitum, essicacius agere quam Decocta, quae non multo sunt inseriora. Extracta vero ratione priorum
minus considerabilem habens agendi vim, & Salessentiale omnibus his est inferius. Cum Sale lixivio- so nulla hujusmodi experimenta institui, quia naturaliter cortici inesse assirmare non possumus, sed potius esse produetium artis, quod vim aliis saltibus aleatinis superiorem habere non videtur. Mobservatis speciatim sequitur: IJ omnes eorticis, ipsiusque Extractorum &salis essentialis, partes activas, per salivam lymphamque oris plane dissolvi, partesque intime com-hinari, ut novum inde oriatur compositum. et) Dissolutionis combinationisque dissis cum humoribus initio facto, statim fibras ex quarum textura oritur tunica, cavitatem oris, linguam, fauces nes irritari. 39 Secretio oritur salivae & lymphae oris huie actioni proportionate aucta. O Mutationes hae Nol. 2. & 3. ad plenariam. x et Corticis ipsius, vel Extractorum, vel Salis essentialis solutionem persistunt.
102쪽
s Tunc N. 3. dicta mutatio, aucta nempe s livae secretio, successive diminuitur, & tandem su cessive desinit, tali modo, ut magis vel minus conis siderabilis oris siccitas, fibrarumque cutis ejus rigiditas &c. quae majori vel minori activitati rei assumtae, vel sensibilitati subjecti convenit, inde ad tempus sequatur. G Haec vero mutatio a se ipsa cessat, in oreque oritur talis status, qualis fuerat ante chinam' assumtam. Heic monendum, neminem durante observationis tempore ullum adhibuisse humidum; quare effectus accurate observari potuerunt. g. XI. Quo vero ulterius mutationes a Cortice in corpore productas experirer, simul cum amicis meis antea distis eum per nonnullos dies in Substantia, Decocto, Extractis, & Sale essentiali i terno usui eum in finem adhibuimus. Pulvere experimentorum initium fecimus, quod Vir ille quinquagenarius, Iuvenis, atque ego ipse, mane, ante meridiem hora XI, post meridiem hora U, per quinque dierum spatium, ad scrupulum, & ad scrupulum unum & dimidium quacunque vice, adhibuimus; stater vero meus, puer I 2 annorum, tempore dicto gr. XV. semper usus suit. Vir quinquagenarius & ego duobus primis diebus, tempore circiter meridiei, in stomacho pressionem, in orificiis vero, praesertim superiori, constrictionem animadvertimus, qua paulo dissicilior facta respiratio; in ipso vero pectore nulla sensibilis aderat mutatio; sensationes hae duae praeternaturales post prandium cessabant, hora vero sexta pulveris usu repetito erant reduces, ad horamque I & 8 persevcrabant. Diebus tribus postea sensationes . has non percepimus, sorsan quia statim post adsumtum
103쪽
tum pulveriatum corticem aquae coctae nonnullas mensuras bibimus, quod primis diebus fuerat intermissum, qua pulvis magis in ventriculo fuit dilutus & ubicunque aequaliter dispersus. Alter amicorum meorum, & frater meus, phaenomena haec non perceperunt, sorte quia fibrae ventriculorum eorum tanta non gaudent sensibilitate, nec non
quia secretio lymphae gastricae majori quantitatoe
procedebat, quam in nostro eorpore; quare aequilibrium in fibris ventriculi, cujus malam conditionem caussam habent et haec phaenomena, in ipsis suit immobile. Vir iste & ego post: assumtum hoc pharmacum, primis 3 diebus, praeter dictas, nullam
aliam animadvertimus mutationem, quam pulsus quandam elevationem, qui ei per min. 7o &7I, mihi vero semper 7o, tam ante quam post assum tam Chinam erat. Ille vero die quarto alvum deponendi primo difficultatem, & postea obstructionem plenariam ejus, uti & oppressionem in pectore, animadvertit, quae phaenomena die octavo, Mconsequenter a diebus post usum chinae finitum, sponte sua cessabant. D. N. pulsum per Chinchinam, qui antea in minuto ei erat 6o ad Io, & ergo ro ictibus auctum percepit. In fratre meo veroa 9o ad IIo, & ergo sto ictibus auctus suit. Mutationes hae nominatae ad vesperam dicto modo in nobis omnibus perstiterunt; postea vero die seq. mane numerus consuetus pulsuum Zo & 71, 8o, 6o & 9o aderat; pulsus vero robur in dies magis magisque augeri videbatur. D. N. juxta auctum robur quantitatemque pulsuum, respirationem etiam intensiorem percepit, ambo vero actus, praecipue inspiratio , quadam cum molestia succedere videbantur. Anne symploma hoc sola fuerit consequentia circulationis auctae, vel spasmi orificiorum Ventriculi, & consequenter aequilibrii stomachi aliorumque viscerum sublati, vel nervorum diaphragmatis
104쪽
matis, vel cordis ipsius, heic adhuc non erit decidendum. Alias nullas in actionibus animalibus, in naturalibus vero plane nullas, excepto viro quinquagenario, experti fuimus mutationes. Diebus tamen quibus aisumsimus nec non per nonnullos dies post, majorem roboris gradum, functionum. que alacritatem, nos consecutos fuisse videbatur. Decocti deinde Corticis ego unciam unam, & se ter unc. dimid. quotidie per nonnullos dies assum.1imus, unde omnia supra dictas commoda, nullam vero observavimus molestiam. Extracta. simili modo per diversos dies quotidie a vicibus adhibui, Primo ad gr. XII. postea gr. XX. ab iisdemque
omnes, quam a Decocto, . quamVis minori gradu observavi effectus. Sal essentiale ad gr. XX. assuminium, praeter elevationem pulsus parum sensibilem.
In aegrotis praecipue, qui praeterito anno, initio autumni, febre tertiana epidemica laborabant, sequentes observavi post usum Chinae, mutatio
I In pulsu, numerum pulsuum diminui, robur vero eorum magis augeri. Cum enim num
rarem sub Digore febris pulsationes in nonnullis 06, in aliis Ioo, Io6 & IIo, sub calore vero Ioo, IO6, Illo usque ad I 26, tandemque in ultimo stadio seu tempore criseos, principio, supra dictum numerum hunc, qui tamen successive decrevit, donec paroxysmus 9o, 96 erat finitus; diebus vero intercalaribus hora post omnem lecti calorem jam amissum, 9o, aliis 94-96-98, raro centum; post Chinam vero assum tam , 6s, 7O-76-8o dcr ro 9o' pulsationes: patet, quanta fuerit mutatio ineorde arteriarumque systemate per corticem producta.
105쪽
du . De adultis vero heic loquor, in pueris
enim & infantibus secus res se habet. Nonnulla quidem heic adest discrepantia cum observationibus, a Celeb. Hallero de numero pulsuum in febre laborantibus factis, hoc vero climati, victus rationi& aliis circumstantiis erit adscribendum.
ab Appetitum observavi auctum jam in non nullis uno die post usum Chinae, qui tamdiu pe
duravit , quam ad plenariam febris curationem Comtex suit continuatus. Λlios vidi, quibus non tam cito succedebat, tamen ad finitum Corticis usum perduravit; & alios adhuc, ubi appetitus, quamvis per tempus aliquod per Chinam suerit excitatus, tamen post nonnullos dies diminutus, ut & aliquando in plenariam anorexiam permutatus fuit. Phaenomenon vero hoc posterius in iis solum animadverti, qui Cortice usi fuerant, antequam debite purgatae primae viae, & mucua in ipsis sanguinequcthaerens resolutus atque mobilis factus, materiaeque morbosae coctio perfecta esset. Non tamen negaverim, aliam quoque quandam malam corporum horum subjectorum conditionem, dictorum aliorumque cum iis combinatorum phaenomenorum fuisse caussam sociam. 3 Excretiones naturales multum mutatas, α
quidem ab Urinae; i majori enim quam antea copia
ejus succedebat secretio. ab Color suit permutatus a fulvo Vel intense rubro vel pallido, quod tamen raro vidi, in colorem Corticis citri magis vel minus appropinquantem. 3 Clara & pellucida inde facta est urina, cum nubecula majori veIminori, quando post paroxysmum febris vel turbida raucoque biliossi mixta, vel sedimento lateritio erat praedita.
106쪽
h Excretionis euticularis. Cum enim ea dishus intercalaribus vel plenarie, vel maximam ad parLem esset i suppressa, vel & minimo etiam c loris gradu eam ultimi stadii sequaret, successivo correctam ad naturalemque ordinem redactam o servavi. o Gerellaris astinae. Ea enim vel nimia vel suppressa a Cortice ad naturalem ordinem fuit re aga.
ΕTemis ergo hucusque dicti corticis non s lum in sano, verum etiam in morbosis corporis statu observantur; quamvis satis jam pateat, per
usum ejus hoc casu diversas alias quoque oriri mutationes. Non vero est hujus loci, veritatem hane explanare uberius, morbos vero, quos ut emc
eissimum & certissimum remedium profligat China, eonsideraturus, ulterius hoc demonstrare conabor; heic vero solum quod experientia docuit, annotare
. . Ex his Vero omnibus clarum est & perspicuum, Pharmacum nostrum, partesque ope chemiae ex ipsti extractas , in subjectis diversae artatis & conditi nis , easdem plane experiri mutationes, iisdemque omnibus eosdem rursus producere effectus, omnemque in hoc casu discrepantiam vel in majori vel minori amonis intensitate, vel longiori vel minus Ionga duratione, consistere. Neminem vero jam fugiet, Corticem corpori vel una vel alia forma
admotum, in partes duas principales, ejus solida nempe & fluida, agere. Agit vero in solidas mo- illes partes instar stimulantium & corroborantium. quia post ejus applicationem , & distatutionem, actiones earum fiunt vegetiores & alacriores, α. m. IX. G effe-
107쪽
essemas proportionate augentur, cohaesio vel o fibrarum earum postea auctior, actioque in initio sortior, in fine minor, & quod ab ea ratione secretionis lymphae dependet, sequitur, quae tamen circumstantiae posteriores sponte sua cessant, pa tesque ad pristinum ante Chinae applicationem statum , quamVis multo melioratas, restituunt. Iure ergo meritoque, uti ex antea dictis sequitur, cortex consideratur' & declaratur ut remedium vero stimulans & roborans, quod debite adhibitum, post
ejus operationem, nec nimiam partium firmarum cohaesionem vel rigiditatem, nec earum atoniam vel debilitatem relinquit. In fluidas vero corporis nostri partes agit partim immediate , quia a saliva, & sic ab omnibus humoribus ei similibus, plane dis luitur . consequenter cum illis chyloque mixtum in sanguinem transit, cum sanguine vero intime combinatur, respectu nempe principii balsamici,
quod omni probabilitati convenienter saltiis ad
partem in naturam humorum nostrorum permuta tur, & tali modo ad reparationem circulatione coninsumtorum, a natura simul cum succo nutritio ex chylo confecto, mixtum, corpori applicatur.
diate vero in fluida agit per solida, quorum lim.
actricem, ut supra demon1tratum, roborat. Sicuti ergo per vires motrices solidorum auctas omnes'. soliclis dependentes actiones, vitales, naturales & consequenter ipsae animales, generaliter necessaria proportione augentur; extra dubitationem p0sstum est, per intimam combinationem & mixti 'nem partium corticis activarum cum sanguine nostro, crasin ejus non modo mutari & meliorari,' verum etiam actionem in solida supra dictam, ex hac parte novas consequi vires & robur. Natura rei has cogitationes videtur defendere, sicuti a sano ratiocinio non sunt alienae. Propugnat ipsas
quoque e Xperimentum, a Viro in detegendis physi-
108쪽
eis veritatibus acutissimo & solertissimo, Dn. Hales.
cum Decocto corticis Chinae institutum, quo arteriae non modo sensibiliter contractae fuerunt, verum etiam ad partem tonum auctum plane rein tinuerunt, quamvis Omnem ad naturalem eas rursus redigendi diametrum impenderit operam D n.
Hales, Physicus hic celebris c. Objectio quidem G et hele
c Hales Haemastatic, or Statical Essays, Vol. s. Pag. I 3I. Exp. XVI. x I made a mone Decoction os Peruvian Bais, bolling a
Pound of it in three Gallons os Water to tWo; wheneold it Was fit traled severat times thro' a Plannei Bag.
in proportion as the Uesseis grew more and more contracted by the stipite Quality of the Decoction, so that the I 6 in Pot was au* in Passing. . 3 Τhen I poured in successively eleven Pota os Water or. the same Heat with the Decoction. the first of whieli Pota was I98' in passing, and the succedine ones pas sed inoner and sooner in proportion as they washed of the Decoction, and thereby relaxed the Coats of the ' eapillary Vesseis, til the et gluti Pot aehicli passed in s 6'.' astet which the three sol lowing Pots of Water passedos in the fame time, the Uesseis relaxing no farther. Is was not to be exspected that the water should so far relax thψm as to pasi Ois in fiet' os time. whieh the ovementioned Murth Pot of Water did in this Expertinent; for i always found that by a long Continua neeto pour in the water. the Vesseis did gradually let Ieis and tesse pali; the Capillary Vesseis heing compre i sed by the water stat insinuated into ali Patis of the
109쪽
heic locum habet, rem in corpore vivo secus se
habere, & hoc etiam concedo; essentialem vero adesse discrepantiam, inter actiones corticis in animali nuper mortuo, & Vivo, neminem quidem assentire posse, existimo, qui experimentum paulo
aecuratius consideraverit, nec non observationibus Cel. D n. Haller, aliorumque celeberr. physicorum, edoctus fuit, sensibilitatem & irritabilitatem partium solidarum corporum animalium, & inde dependentem facultatem agendi & patiendi, non statim evanescere, sed post mortem per magnum satis adhuc temporis intervallum perdurare o . Tota vero respectu, actionis differentia judicio meo consistit in eo, quod decoctum in experimento dicto immediate ogerit, cum hoc in corpore vivo per sanguinem fiat, quare in hoc casu effectus sunt de- .hiliores. Sicuti vero hoc experimento mea de modo
110쪽
modo Corticis operandi defenditur idea; ita quoque scripta clarissimorum virorum, Fr. Hosmanni, werthos, van SNieten & aliorum ipsius sunt apologiae, dum pharmaco huic eandem, quam ego,
vim attribunt corroborantem, S consequenter stimulantem, quia in operatiotio haec illam antecedit; quare necessaria consequentia ex hac tam manifesta ejus proprietate actiones in corpore deducantur, necesse est. Celeberrimus quidem Statii essi. caciam ei solum adstrictoriam, & quidem impetuose, ut dicit, adstrictoriam, adseribit, cum aliisque adstringentibus ad unam resert classem; hoc vero ab ipla experientia, & sensibus nostris propriis, re futatur. Acerbissimus Acaciae aegyptiacae succus, inquit van S ieten pJ, ii ad pauca tantum grana Ore
retineatur, omnia contrahit, omnia oris interni
vascula inhalantia & exhalantia se stringit, ut perstmiquadrantem horae os totum siccissimum maneat. Ipse grij succi hujus sine vehiculo deglutivi; finitis vero a minutis, vehementem orificiorum ventriculi, praesertim superioris, constrictionem, dissicilem re irationem & anxietatem pereepi , adeo ut ad solutionem ejus, & vis diminutionem, aquam coctam large bibere coactus essem. Anne vero phaenomena, a semidrachma Corticis sumta, cum his comparari posmunt Τ Cetera omnia adstringentia, experientiae consormiter, in actionibus vitalibus & naturalibus varias causiant perturbationes , criticas ejusmodi evacuationes omnis generis sistunt, inflammationes. aliaque symptomata spasmodica, producunt; Cortex vero nunquam; persbnis enim omnis aetatis & conditionis, puerperis, infantibus lactantibus &c. propinari potest, &par longam experientiam Virorum praeclarissimorum multorum patet, eum recte adhibitum ipsis nun-