Spicilegium Iuvenalianum

41쪽

London 882 3 II p. Iss ); quos locos cunetos hic repetere

vel ideo superfluum esse iudicavi, quoniam testimonia paene Omnia ad interpolatam recensionem redire constat. verum ut illud Marellinianum locusque Rutili Claudi amatia uiuulgatissimus' ita verba ab Hie ronymo ugustino Servio Maximo Victorino Aegroci Lactantio ex saturis allata imprimis saeculo P. Chr. n. quarti et ineunte quinto iuvenalem notum fuisse et placuisse' demonstrant acceduntque testes gravissimi Maror quoque ignoti Ausonius auctorque uero ii sabulae, quorum priorem versus Iuvenalia nos imitando expressisse ex praestanti indice chenheliano apparet, alteri Iuvenalem cognitum fuisse adhuc minus constabat, certis vero indiciis probasse mihi videtur Ernestus IIvellenbach sodalis coniunctissimus.' Eodem

1 Αecessit nuper titulus de quo mihi notitiaria tantum annalibus actu de utilologis allatam esse aegre sero legitur enim ibi 1884. p. 219 Bulletin mensue de latu ite de Iettres de Polliera I,N mi, Note Mur serri a ne biographie de Iureno Lmti .

quoque nota Landol Sagaeis additamentum ad Pauli historiam

Itomanam d. Droysen Mon Germ. I 302 38ὶ huius temporis 1-lleba=ι Romae poete tieranus satiris urentilis et Persitis Senecusque tragicus Musonius atque Plutarchus philosophi a I 603 sq. Huius ulni si is sutura ludente Camenis nec Turmis 1 otio nec urentilis erit. 3 Dracontianam Iuvenalis imitationem docuit uecholerius. h.

pag. 24, 10 d. artet iij radiumenalem timen ist miniam, quibus numqvum GIuridemus deest remus adieci et aeriturue tit dictum est cartae non κperci' cum Iuv. sat. I 18 et 80 de qua imitatione vide quae Ribboch disputavit Mus. h. XXXIX i5. 4 In οΡusculo nondum prelo commisso, cui inscriptum est Queroli fabula quando et tibi scripta sit.' minus quidem valent exempla vulgo prolata quae cum versibus Iuvenalis conserantur velut uuer. 13. 13 ed. Peiper illud prorsus inri fero quod temerituti nemo ignoscit Neque liquam ut aliquem dicti piauperem luv. III 152 nil ibet infelix paupertus durius in se, Quum tDui ridiculos homines facit vo Quer. 32, 4 Disitos ad pruei in aeticu in curris timendos tinguibus et Iuv. Ill 29 sq. et evnet 1,er oppida curris unguibus ire parat iam melius adsertur Quer. 45, 4 Ius est hoc quam hominem perdidisse damnum ero planstitvr ad Iuv. lΙ 130 sq. maiore

42쪽

sere tempore, dico saeculo quarto exeunte maximam eamque probatissimam veterum scholiorum partem compositam esse inter omnes convenit neque alia aetate iam recensionem quam Nicaeanam vocant in vulgatam fuisse cum grammaticorum testimonia tum antiquissima fragmenta obiensia plane ad eam recensionem pertinentia demonstrant sed correctis exemplaribus nunc quidem missis quid de bona memoria statuendum sit videamus qua in re summi momenti esse scholia vetera statim intelleges.

Eorum enim corpus quod libri manu scripti omnes de V 'et:

lissime conspirantes exhibent integrum aetatem non tulisse, sed 'ta. 'V'ἰi. qsi non ex pluribus tamen ex duabus partibus conflatum esse uomo vel obiter illud perscrutantem fugere nequit variae de eadem re sententiae aut adeo explicationes paene inter sese pugnantes

cs. I 6 Il 27, 2 alio locos antiqua illa scholia non prorsus

quidem retractata et immutata, at temporum decursu aucta esse interpolataque demonstrant neque aliter statuendum est de lemmatum satis, quae haud paucis locis ineptissime praefixa aut non indieant quae indicatum iri exspectamus aut ad antecedentes vel insequentes glossas pertinent ubi lite sereridiculo modo electa sunt quam rem alibi sustus tractatam Jhic tetigisse uniciat, adnotemus ea tantum, quae textus historiae cognoscendae inserviant antiquissimas autem lectiones iure eas habeamus oportet quae ex sola scholiorum interpretatione captae vulgo littera E significantur, diversas eas non uno loco a lemmatibus hodie praefixis, cum interpretatio scholiastae aut ad aliam lectionem sirtineat quam in lemmate vel in codicibus invenitur aut aperte in ea de variis eiusdem loci scripturis in scholio reseratur discrimen vero quod inter eas lectiones et lemmata nunc praeposita intercedit nullo loco melius cognoscas quam VII 23, ubi prior eaque vetustior interpretatio membrana inplentur, quae croceam imbellam habebant, id est, pastinam' textum germanum croceae membrana

tumultu Flamstuntur nummi quam funera et s. 134 ploratur acrimis amissa e Ni reris optime autem nod uellentiae invenit Quer. 3920 Met balneas adimus cadit in Iuv. V 4 Is adne nocte

subit. 1 Exhibent enim duo codices bybliothecarum Modiceae 34, 2 et Leidensis 82 uterque saeculi X subscriptionem ulter in fine quinta sextae saturae alter ΕGJEGONICEUS IUD . SERBI ROME. T. MDAVI Meletematum Vindobonensium VII saAc. 2.

43쪽

tabellae prodit, altera explicatio videtur quod quae in tabulis scripta sunt in croceam dicat transferri membranum sine dubio postea adnexa verbis in libro Pithoeano traditis croceamembrana tabellae ineptissime inhaeret, digna quae omnibus numeris explodatur atque illa scholia antiquiora quominus cum ramero latinio Matthia aliis ad saeculum quartum ut diximus reserantur nihil impedire videtur indiciis a Matthia collectis addas III 26 et nunc apud Athenienses mortuis

solent in ore nummos inserere ut pud inferos non umquam

inopes errent, et XI 102 VOLUMINE MOYSES sacerdos

vel reae eius oentis aut ipsius quidem relistionis inventor cuius Cornelius etiam Tacitus meminit, qui locus non solum paganum fuisse interpretem sed etiam id quod antea diximus aperte docet, scholia medio aevo aucta quidem, non retractilia esse, utpote quo loco interpretes recentioris aetatis facillime doctrinam suam nobis vendere potuerint et quod ex his indiciis coicias commentarium vetustum quem postea patitulum ditatum esse assirinavimus inde ab illo tempore usque ad saeculum nonum quo librorum nostrorum memoria incipit integrum et intactum mansisse ideoque etiam additamenta illa vetustatem quandam sapere, firmatur et probatur etiam ratiο-nibus ex arte palaeographica repetitis. Etenim scholia bona sempor cum meliore recensione Versuum coniuncta suisse iam docuit Hermania ), accesserunt huius iudicii adiumenta gravissima, imprimis schedae Arovienses nuper repertae neque praeterii viros doctos lemmata scholiorum iis quoque locis mirum in modum cum textu Pithoeano concinere quibus verba aperte corrupta sunt; quod vero inde

sequi putavit Matthias p. 3l ut librarius qui Pithoeanum

una cum scholiis eae alio codice descripsit lemmata non ita ut in huius murome erunt in P transtulerit sed ex Pithoeani quem modo scripserat textu sumpserit rem plane secus se habere vel ideo facile cognoscitur quod odex Sangallensis qui scholia sola exhibet eadem vitia lemmatum praebet, iisdem laborant fragmentorum Aroviensium et versus et scholia quae exemplaria nullo pacto ex Pithoeano fluxisse supra declaratum est quocirca verba male in versibus onscrti,ta et lemmatum lectiones ex eis desumptae ad communem librorum P, g, AI Schediasma de scholiorum in Iuvenalem genero deteriore

44쪽

sontem X reserenda sunt quem qualis fuerit indiciis admodum probabilibus cognoscere licet in ii quaestione pro rei gravitate aliquamdiu commorari e re duximus.

Ac primuir quidem si omnino ex multitudine exemplorum 'I':

congesta aliquid certi demonstrari potest, demonstratur librum X exaratum fuisse scriptura continua ex qua re sola errores frequentissimos explices, qui verbis et in 1 et ino male distinctis continentur quorumque in tabulae propositae unoquoque colo exempla invenies quo indicio solo cum iam ad exemplar vetustum reseramur, accedunt argumenta alia quibus recte perpensis etiam scriptura codicis X ipsa facili negotio cognoscatur iam Supra congesta sunt exempla satis multa quibus litterasci et t. et , t et i, o et o saepissime inter se mutatas esse docuimus, quae confusio ex sola scriptura unciali repetenda est. )

ducta recte torrentis, XI 208 parior SP recte rarior). quod quidem in P omnia plene exscripta invenimus, nullis compendiis ne virgula quidem, velis significante admissis haec ipsa res eodem modo exemplar archetypum compendiis sere omnibus caruisse demonstrat, exceptis notis quae ne a vetustissimis quidem libris absunt veluti, bus, praeterea quod iam saeculo sexto usurpabatur est. cf. XV 112 Rhetor δ' tyle error et in et in repetitus,

SOLITIBUS APTAE puncto in codice archetypo male intruso, Il 304 aea catenata e Schol pro fixa CATENATAESIlLVIT, VI 147 oraris eo est pro in summa rationibus

palaeographicis iterum iterumque perpensis iamiam nil magis ex illis consentaneum esse profitear quam exemplaria Arigdeducta esse ex archetypo saeculo sexto haud multo inferiori,

simili illo Livii codicibus Vindobonensi, utean vel Gai libro Veronensi Zangemeister et attenbach ab XVIII, XIX, XXIV). )Ad scholia ut redeam uti lemmata vel in ineptissimis

1 Cf. ut alia exempla praetereamus Livii cod. Vindob in Zangemeisteri et attenbachi Exemplis codicum liti mai scriptorum, ab I NITES in I, CUI TU in . 2 Ut in Gai cod. Veronensi s. imagines a Studemundi et in Exemplis repraesentata. 3 Ad eundem finem pervenit Iahi in archetypiΡersiani scriptura constituenda es praes. d. ers maioris .

45쪽

erroribus cum textu Pithoeano conspirare cognovimus ita iam in archetypo illo X ea puerili atque inepto modo conscripta scholiisque praefixa esse natura rerum atque totius memoriae ratio arguit quocum bene convenit, quod haud paucos optimae notae libros eodem quo exaratum fuisse duximus tempore scholiis instructos invenimus, velut ipsa Iuvenalis fragmenta antiquissima obiensia, quorum glossas saeculo sexto vel septimo angemeister attribuit nec non exemplorum in tabulis V X XX depictorum scholia ad saec. I reseruntur. quid quod scholiorum ope memoriam textus Ili venaliani vel ultra hoc archetypon persequi licet consensus enim librorum 1 et A et Sisaepius a nobis praedicatus etiam usque ad ordinem singulorum scholiorum perversissime immutatum redit, cuius confusionis causa atque origo eum neque ad anti stium neque ad recentiorem interpretem pertinere possit ex altero archetypo libro X etiam antiquiore repetenda est e vestigia alia quae eadem scholia nobis aperiunt iam illud vetustius archetypon Υ aliis quas voca inus lectionibus instructum erat legitur

euim II 138 in valle colle uirini et in textu cod. iiii et in scholiorum lemmatibus, exhibebat sine dubio hanc interpolationem iam X seriptum erat igitur ino

in valle Quirini,

descendit lectio adscripta in X iam ad versiim ipsum, pervulgatus est error in P et S. similem labem P traxisse puto

189 ubi hoc alto recto vultu praebet et X 22 ubi ad uno librarius addidit tutor, quam voculam glossam ad Hirrussus 122ὶ

esse alii perspexit. iitroque vero loco scholiorum testimonium deest, qua de causa num error ad X an ado reserendus sit incertus haeres.

Plana atque aperta esse puto quae ad bonae recensionis historiam cognoscendam scholiorum imprimis adminiculo indagare licuit, si ii id omnino planum apertumque esse potest nobis textus sila et progressum iii tantis tenebris veluti per transennam aspicientibus sed apte sese excipere nobis concedas initia illa memoriae scriptiiris' saeculi quarti repraesentata una cum lectionibus in additamentis scholiorum exhibita, ex

altera parte textus vestigia inde a saeculo non usque ad Saeeultim sextum et quae antecesserant tempora inventa et

promota de reliquis quidem textus satis prodigiosis quae detexisse sibi visa sunt, concocta ea magis in hominum labo-Diuiliaeum Cooste

46쪽

riosorum umbraculis quam ex textus accurata cognitione

repetita, ignorantiam profiteri quam hariolari satius duxi; non

autem possum non tangere quaestionem de saturae sextae decimae natura atque condicione varie a variis interpretibus tractatam, neque lamen ut opinor ad finem perductam Atque id quidem notissimum est, adesse testimonia quae Iuvenalem quinque libros scripsisse mi ment quorum ex novissimo citant quodsi subeuntur prospera castra Priscianus, et Sumia penetriae quae delectatur harena', ' exspectandus erit qui lites inchoet annus Servius, saturae sextae decimae versus 2 6, 42 quam saturam ipsius poetae stilum sapere omnes recentiores interpretes concesserant, abiecto illo scholiastae Ista a plerisque e loditur et dicisur non esse Iuvenalis'. imperfectum esse carmen cum exiguus ambitus tum tota dispositio arguit versusque septimus ad quem eum scite ad notavit eiduer auersi soli on de augemelae Vorraeuen, d. h. welche metiere una Gemelne emei am haben, evroche wer n. Die Satire rich aberismetriis ab Ohneem ori on en besondere Vortherem aerisoriere oderifer emerae murutheilen ta is also aus er Dispositionunrweifera si dos die Satire nur Frument si must si nunal solches vom irater interlussen de resto Laus sternit in Theu verior oestanoen sem', minus recte pergit: Dum stere is wuhi schemitra, ei schon die Veri asser ster Scholim nichi mor annien uis uncueberii eri ist nam si vere soliis quibusdam codicis archeirpi interceptis versus saturae sextae decimae reliquos periisse statuunt, fieri non potuit quin una perirent scholia adpicta sed tota res mihi aliter se habere videtur exceptis enim scholiis ad versus Vl 129 4b8 de quibus statim verba faciam commentariorum corpus nusquam interrumpitur, explicavit interpres ut visum est modo partis cuiusdam versus omnes cs schol ad I 94-106, 143 - 156)modo transiit versiculos duos tresve, haud ita saepe plures.

in sexta decima vero satura numerum scholiorum rarescere,

ipsa vel maxime tenuia et exilia fieri primus docet obtutus: implent glossae ad XV P 60 paginam editionis Ialinianae unam ad XV 1-60 paginas tres, quindecim versus novissimi sat XV omnino explicationibus carent, cum glossa ad s. 52 a latini exhibita non ad antiquum commentariorum corpus pertineat quae cum ita sint, iam quid de scholiastae Opera statuendum sit dubium esse nequit interpretandi ni-Diuiliaeum Corale

47쪽

sidemn omi-i 4 putandis quod opinioni uae mamiae vel optime inservire potuit, exuruum duo a tura -puriae ambitum qua ratione rum unum argumentum quod ontra auet ritatem fragmenti servati sacere videbatur acile rem ivo, Uc- crevit au- externa qua qui factum ii ut satura truncaretur

aptis A. rum fragmentum illud iam a poeta vel ab amieis im-νersectiam editum es- nullam probabilitatis Speciem habeat haud lemer vero coicias in codice nescio quo soli novissima selioli, carentia rescissa esse ab iis quae glossis instructa erant, opera homini ignari litterarumque rudis quae res utut se habet, casu aliquo soli ultima codicis archetypi intercidisse pro certo ponas, cui sententiae sese adiunxerunt qui nuper rem eligere nil hec Due heler, hic quidem ingeniosa coniectura casum non arere ratione ostendere conatus Mus.

nhen xx IV GIG) prolistiscitur enim a lacuna illa quam medio

sere corpori scholiorum inesse diximus casu aliquo ait Iahnius ea in communi archetypo inter mi Mistimavit, esto librorum nuturae non video quid si mustis consentaneum, quam totum interiisse folium tricenum situ versuum foliis archetinumco ositum fuisse puto iam numeria inde a VIII59, ut qui primus fuerit in liquo folio, versus suturarum reliquos, uice Amyulos Praepositos saturis ullumque ab alia discernentes, Praeterea uox quibus uurti libri et quinti exordia indicuntur, neve unum illum nilexeris post II 434 sublatum heditoribus sed antiquitus traditum et summam Dynosces fleri versuum o o folia implentium S sine ulla deductione aut uccragione utique qui hodie saturis nem facit rersus idem extremus fuit in urchetypi folio, nec plures ad nos pervenerunt ideo quod sequenti codicis folia aut unum saltem

P rierant verumenimvero huic speciosae coniecturae atque

primo obtutu per se probabili plausum me non dare ingenue fateor quid descripsit librarius saturas et scholia usque ad Vllo sequens solium aut omisit aut intercidisse in codice;irrh typo non sensit errori vero cognito ex alio exemplari

48쪽

bonae recensionis supplevit versus, non supplevit scholia quae semper cum exemplarib iis bonae recensionis coniuncta suisse et universae memoriae condicio testatur et libri servati quam

rationem ipsam dissicultatibus non carere facile perspicis; neque quid de soliis novissimis exemplaris extremos saturae XVI ersus tenentibus statuamus apertum sit quae si in illo codice abrepta erant, cur non librarius ex alio libro descripsit ut versus VI 129 158 restituit si etiam ceteros libros

iam tum truncatos luisse putaveris, totam Iahem ad antiquius exemplar reseras cadatque necesse est ratio inter scholia nescio quo casu omissa et numerum versuum inde a VII 59 sequentium constituta accedit quod ne calculi quidem a uechetero subducti cum ambitu versuum et subscriptionum congruunt. nam ut exemplo codicis Pithoeani accurate et diligenter conscripti tantur, versus inde a Vl 158 usque ad XVI 60 non secundum uecheleri computationem 2040, sed cum inscriptiones satis prolixae plus unius versus spatium exigant 2045eola explent. Circumspicisentibus nobis hi tuto pedem ponamus e re visum est ab exemplaribus coni stetur effictis redire ad libros nobis servatos atque prae ceteris respicere quem risis Iuvenalianae quasi cardinem praedicavimus, librum Pithoeanum, praesertim cum in hac quoque quaestione aliquid lucis ex eo rediindaturum iure speraveris atque iam supra actum est de singulis quaternionibus quor vino invissimum soli 72-79 complecti dixi inus solio 80 postea adsuto nondum vero praedicavi id quod monitu vel maxim dignum est, novissimum omnium saturarum versum XV 60 legi in extremo colo paginae ultimae, in sine quaternionis decimi, ergo in sine totius libri antiqui cuius ambitum fortasse numero versuum qui conscribendi erant accurate accomodatu in esse suspiceris, Verum versus erasi postea adiecti, alia indicia librarium huius rei ullam rationem habuisse ostendunt id autem quod ex hac libri novissimique quaternionis natura concludas alios quoque, aut saltem alium exstitisse quaternionem in qu sa turae sextae decimae argumentum propagatum fuerit nulla re

melius probatur quam solii 80 condicione quod solium sere

centum annis post adnexum esse constat quare cum tegumina recentioris aetatis sint probabile fit solutos suisse quaterniones, amissam esse libri ultima in partem scholiis carentem summi vero momenti in hac re disceptanda videtur,

49쪽

quod in extremo codice nulla omnino sinis nota invenitur, cum contra librorum singulorum et initia et exordia accurate indicata sint inscriptiones autem partem male a latinio relatae sunt haec:

Fol. 30 IUN. IUU SATURARUM LIBER I EXPLICIT INCIPIT LIBER II FELICITER. Fol. I in imo margine I UNI IUUENALIS SATURA

Fol. 79 subscripti prorsus deest, quamquam librarius eam facile infra colon novissimum, ut sol. 4l addere potuit accedit quod ex codicibus antiquis nullus subscriptionem praebet'), codicum vero libro Pithoeano vetus tiorum fragmenta tantum adsunt, Vaticana, Vindobonensia. )uisuo tu, i, uae omnia si recte disputata sunt, quid ex insigni hac iis r. libri Pithoeani condicione ad reliquorum librorum auctoritatem '' totilis site isextus Iuvenaliani sontes redundet in propatulo est: praeter illa fragmenta libro Pithoean antiquiora ad unum omnes a Pithoe exemplari pendent multoque magis ideo probari liceat quae eidne do rationibus emendationis Iuvenalianae statuit praes. d. p. 25 . . . A man aber in dem Pithoeunus die urspris nolichei uelle fana, it Delcher sic alle Lesar te nuch de schlech testen an ἀ-

1 Etiam libri Iuvenalis duo Cantabrigienses Ad saeculum nonum pertinentes 0 4. 10, 0 4. 11 de quibus rettulit Henricus Sehenkl Melet Vind. III 313 sq. subscriptione carent. 2 Nolo

tamen omittere quod contra coniecturam meam modo propositam sacere ossit cum nim uniuscuiusque solii versi margine supero

legatur inΑcriptio IVVENALlS, respondeat huic caltera parto solio insequenti seto LIBER PRIMUS SECUNDUS etc. in novissimo solio vorκ IVVENALIS LIBER QvlNTVS plene exscriptum est.

quae ro ut afui originem debere potoyt, non solvit difficultatona cur librarius qui tam diligonis colororum librorum xordia indicavit hoc loco vo unam oeulum XPLI Τ omiserit, sequo re- sellit quam supra statuimus huius novissimi solii insignem con

50쪽

schristen eich erkl aere lassen suchie unaechst DVriti die reste undisisses Cocleae heretustelion et isq. Verumtamen res non ita plana atque simplex est, ut primo obtutu esse videtur neque desunt quibus rationes modo expositae in dubium vocentur vel Iahela lentur iure quidem hodie codicem illum pretiosissimum totius momoriae Iuvenalianae sontem ac laudamentum habeas, qui cum horiae recensionis vestigia servari plura quam ceteri libri, interpolatae quoque recensionis notas raxit plerasque ab altera manu innumeris locis eoi rectus sed hae interpolationes intrusae sunt saeculo decimo, exstant vero integra exempla deterioris classis quae ipsa etsi eodico Pithoseano non vetustiora tamen illo haud multo recentiora Sunt, Servantia ea non solum lectiones admodum probabiles, verum eliam versus quos in illo libro manus prima misit, genuinos esse stilus poetae et sententiarum conexu clamat.

ergo difficilis satisque intricata est huius rei enodatio cuius una via restat quam alli non videor si hoc sere modo inter

Iuvenalem enim inde a saecul nono lectitatum saepissimeque descriptum esse eum alia indicia probant tum ipsi libri testes sunt Vindobonensis Pithoeanus, Parisini duo, CantabrigienseS,

alii, accedunt libri deperditi Sangallensis D. n. 306 Beckerea tologi antiqui p. 35 no 314 codex bybliothecae cuiusdam Francogallicae Becker p. 1)' quos libros Pithoeano similes fuisse probabile est, nec non codex Otaviensis ibid. p. 64 4),

praeterea sine dubio alii catalogis saec. X exliibili. ii eque mitiorem curam saturis Iuvenalis explicandis impensa in esse ut vetera scholia illo tempore vulgata et deterius commentariorum genus ostendit, cuius Originem ad eandem aetatem reserimus sed ex omnibus libris illo tempore consectis tam paucos ex codice melioris classis haustos eosque quoad selinus omnes correctos esse non est quod miremur, quandoquidem

libri ex vetusto illo exemplari deducti male distincti lectu impediti lectionibus minus planis reserti posthabebantur exemplaribus quae Omnibus his itiis correctorum opera therati erant. quodsi igitur alium codicem ex Pithoeano mutilato

1 Fortasse Vallae exemplar, vel cum eo aliqua ratione cohaerens, quoniam ut librorum divisio ostendit ad meliorem classem pertinebat scholiisque eum instructum fuisso probabile est atque Valla commentarii vix tertii libri saturam secundum attigerunt. CL Isin ed. min. . .