장음표시 사용
241쪽
Hm ratio non uidetur ad principaletne clutionem sed ad probationem minoris proxin Ex siclo dita uidetur confirmari. signanter probat ipsum sursum antecedere dextrum. Ad t unumenthymema:in cuius antecedente sumit tria:&inquit si longitudo latitudinem anteced Isbrsumquciem longitudinistdextrum latitudinis principium nretit situ rei prioris, netessori
ne prius. quia multifariam dic u
ramen rest*- - i , potest hic ad syllogismum resolus principium undae: 22 st pnηςipium ro prioris:dextrum uero estprincipium. ci posteriorae
tudinis igitur sursum est principium rei prioris animaduerte in ipsum superum esse dextro ori
': diu impere menim probarem dextrum esse prius p bant Nam latitudo est prior altitudine latitudo enim motu facit altitudinem siue inditate 5 cum dextrum sit principium latirudinis imum autem ante sit principium Iemi az de,
Lui nunc nihil mihi probabilis occurrit sorte alia, eonside ibo. 'μς ψ U
Ad haec si sursum quidem est super quod agitur motus:dextrum. quoupsum ue
ro ante per quod. ita ut uim aliquam principii ipsum sursum inter alias species Dat iure prosecto increpandi sunt: tum qui aptarii aliis a prinTum quia uniuersis Vsimilitem nesse putabant.
si motu sunt in coelo Sed uinum est pars uperquam si motusΣxtrum est pars ct uua ranatio uerior Auer Suero uult ipsum sursum esse prineipium momi, tauri λωα Σχε -
242쪽
Defensio py non prolunt. lmplicius defendit pythagoreos allerens eos uoluitIe in to esset omnes sex ut diagore in omni animali posecto zuerum harum selum duarum submeminit: quia omnia entia redu/xit ad duo uidelicet bonum cumalum qua per dextrum I sinis' habentur, secundo quia haec ut postrema lipponunt prima Δ propterea duo nominauerunti dantes coeteras intelligere. Hre simplicius.
Nobis uero cum si iam antea definitum tales potestates in esse iis,quae principiumotus habent:& coelum sit animatum at principium motus haberis: patet ipsi re sursum dodeorsum dc dextrum de sinistrum inesse
Expositio . Nunc Bluit questionem cathegoricam secundum ueritatem ala propriam opinionemr cvuuIem lolnes se onmes eiusmodi differentias positionis: disyllogizat ex laqtuae supposuit hoc mo/doromne animatum habens principium perse motus: habet dextrum oblinittrumlsursum D desors imi cu coetera id genus haec fuit una suppositio. Sed coelum est animatum c principium motu Khat,ens: ut alia luppositio divit. lgitur coelum habet dextrumcksint Itrum vid genus. Inqt nobis uero cum sit iam antea definitum tales potestates iis inesse quae principium motus ha/bent:&quae septe sunt animata. Elax est maior. cv ccclum sit animatum at principium motus
habens lia et minor patet ipsi & dextrum disinistrumlcv lii um di deorsum inesse ch reliquar Imae est conclusio
Nec oportet profecto ambigere ob rotundam figuram quae est ipsus uniuersi
quo nam pacto aliud ipsius fit dextrunυaliud sim strum aliud sursum:aliud deorsum:s parres conserinta sint cunctaenici omni rempore moueantur
Expositio. Sed obicit sibi prim On ne habens eiusmodi differentias Ium non est ditarme in partibus igitur coelum non habet esusmodi disserentias. Secundo onune habens dextrum:incipit de nouo moueri. at coelum non incarpit moueri rigitur non habet eiusmodi inquit nec oportet profecto ambigere ob rotundam figuram: quae est ipsius uniuersit quo nam pacto aliud ipsius it dextrum:aliud sinistrum aliud sursum aliud deorsum . Si partes consorines sint cuncti, id ut est uis primae dubitationis . Atili omnii tempore moueantur, Hoest uis secundae dubitationis
Sed intelligendum est pe inde atq; siquis in his fguianuae denti etiam ad sinibstrum dii Terentiam habent:talaciamin uterit sphaeram habebunt enim potestates ς - diuerias:Ob si urae tamen similitudinem habere non uidebuntur
' Respondet Aristoteles ad primam lcvtrciit mr intendit negare malorem quia potest conformes fio ira habere ui tes elus Midium imaginando multisoeme inici conforme inquit sed intelligendum est perinde Misiquis in his figuris quetae dextri etiam ad sinistrum differentiam habenticircumposuerit sphaeram ita ut remanentibus omnibus uirtutibus iniciatur orbis frubebunt enim tales p rrescon Drme potestate diuertas:obfigurae tamen similitudinem habe/re non uidetur cv sic breuiter maior neganda est.& sic in coelo cons mi esse possunt illa sex dioeri, sillam enim una uersalem quae erat maioriomne habens se specles positionis est disses m 'sufficit instare per instantiam quae est Iuel est possibilis:uel saltem imaginaria: culta licet nihil sit cons me per quod instare possem habens illas sex etiesmec possit esse: est tamen 1 /ginaratim aliquod conserme habens illas:ut de homine di flami conuerse ad eon mem per Ouiti Auem imaginationem Auer suem aliter probat caelum habere se disserentias positionis:arguit. n. coiii xui. modoomne mirmium quod pluritas trambpropriam lad partem propriam habet se eiusmodi differatas.coelum est animatum quod plurribu, moribus mouetur ex parte propria ad partem propriam.lgitur habet illas sex differentias Minor dimiditur in tres propositionesiquarum prima est tum mouetur pluribus motibus:se eunda monis coeIi est ex parte propria ad parrem propriam. Terri a coelum eli animatum dicit Aueriindua ultimas propositiones esse perse notas.coelum enim moueri ex parte propria ait patere Amplius ccclum esse animaram similiter manifestum est perse. tam di si simplicius hie disputat: quod nos alio boco pertractauimus . Coelum uero moueri pluribus motibus non exponit mec ait patere.potest tamen intelligi de motibus partialibus tuna enim Motus pars incipit ab ortu P terminanir ad culmen coeli Alia e culmine ipse ad occasum: alia ab occas in immum coeli . Utrima ab immo in ortum rursus . Sed occures nam ex qualibus illarum potest habere intentum . Si enim caelum mouetur ex parte propria per partem propriam
243쪽
ppriam seper cing riain: ultur ipsum habere dextrum sinistrille coram id genus. Similhualet coetu movetur pluribus motibus pse: lgit habet dextrue sinistrui cu coetera id genus.rursu ualet coetu est anima igitur habet dextrudusinistru c reliquatmaxime lis aiat persectum quere igitur cu Aristo no accepit nisi tantu illam coetu uidelicet esse satum: preteriit alias duas: quibus non minus sequit spositum illud.Innuit Auer. ibne hoc esse factum Rula Ari.
uoluit dare cam ob qua habet dextrudi sinistru oknci seques reliqua:quae est esse animatu
modos alias duas no habet carui igitur de stratio sua situram:Gmpsitcaelus esse animam ct pteriit reliquas:hax ad qone. Quo uero ad exempturiri de hiae cois squi prius erat dis formis: er uoluithoi illum debere his duas coditionest prima est ut caput heri ad polumeridionales siue antari lcum pedes ad potu septentrionalem siue rivium:dextrum ad ortum: sinistrum ad occasu pectus cupiem anteriorem ad culmen coelisquod seper terram est dor/sum o partem posteriorem ad imum coeli,quod est sub terra luris causam affert: quia aliter non esset morus coeli ab ortu in occasum per meridies seper duos polos: quod est contra ratio/nem nam pars culminis caeli quae est super terram est praestabilior letim debet esse prima in morulo magis a pars caeli: tuae est sub terra. Amplius ortus est praestantior occasu igitur ab ortu debuit incipere secundum naruram uersus culmen dieirueluti parte nobiliori uersus par/em nobiliorem Secunda huius hias conditio est ut homo ille convcrratur ad figuram siphaericaoibus uirtutibus di potentiisquas habebat antecouerso trema tibus. Quibus perspicuum est talem holemhre has uir tracvesie confinmetigit cucottamitate Dum stat diuersitas Dirιrum Addit Auero aliud exemplsi adppositu ut si ho sinistro pede fixo dextro uetius sinistruuolueretipetuombi patet ipsum Me diuersiam uirtutum l& GDrmem esseret ita coelum. d. bltauo. curres Aristoteli: conditionalis nihil ponit inesse: igimrex illa conditione. uideli et si 1n/e gIet mouerimo debet poni inesse: habeat principium sipol naeonditionalis esse uerat euius an oviosequens uni impossibilia 2ueluti ex illa coditiones equus uolati nunci de inesse sequirer ipsum his alas Auer quasi Eluens fingit duo principia in coelo magninidinis dimis Sola Auero, e sie uult coelum Me principium magnirudinis ut orientalem premescus noscat principium temporis:<a uid reuadere qone, Sed haec Bl.friues uidetur natue dextrum non esse in Consulatio. coelo nisi se ea roneraua esset principium latitudinis:& no qua esset principium motus:culus contrarium sentit Aristo Melius dici pol icet conditionalis nihil ponat inesse potest tri esse Propria solusio nuppositionis dein et se hae n. conditionalis si tacium incepisset mouerit liaberit dextrii: est signuchoriens est dextrumon tamen causa ha tamen dubitatio accidit intextu sequenti: sed propter comentum mota est hic.
Eodem modo demouetidi principi est intelligendum etenim sinum coelumoueticae perit. p incipium tamen habeat ipsiitri necesse est:unde incepisset:sita se mobile inciperet moueti:& rursus mouebituris stabit.
Soluit ad se Hucvait no uter hoc esse negandu principi-UB:cv si non cae Expositisperi moueri:ut si homo perpetuo suppedem sinistria esset motus in orbem: non minus haberet dextremo inquit eodem aut modo de mouendi principio est intelligendum:etenim o situqcoetu moveri caeperit:principium tam habeat ipsum necesse est unde incepi lsettsi tale mobile inciperet mouerit oviursius mouebitur:si stabit: ueluti homo haberet dextram quod est motus principium:etiam si motus esset perpetuo in or movita non repugnat quod perpetuo seret habere principium motus dubitatio uero huic contingens est Iuta in comento die
At longitudinem ipsius dico:quae ad uertices est intercapedo diare uerticum: auterum sursumtalterum deo um differentiam enim hemisphamlarum solis his
cernimuStargumento Puertices ipsi non mouentur . Praeterea etiam mundi la tera sursum esse 'deo sum non dicere conuumimus t Iedesse praeter uertices:
propterea quia haec est ipsus longitudo . In latus enim est quospraeter sursum
Hactenus coelum habeat dextrum ou sinistrum: cu penes qua sumantur declarauit nune Expositio de ipsius supera v inter parte periractati cu inquit a longitudinem ipsius dic, quae aduertiues est intercapedo uertices enim sunt e quas gram polos uocant linea ita a quae uemce traheretur ad uerticem tangitudo mundi siue coeli est i quaequae diameterr
244쪽
etiam dicitur.arer uerticum Iineam illam terminantium alterum sursum:alterum mi sum dico eneratim lotur quae longitudo: ola qua pars supericv inserasti parci hoc probat primo si ea Dcenes quae attenditur distantia semisphaerarum: fiunt sursum cx deorsum is panc uerticcs t.
oro tanto quia lotum uertices in coelo sunt inmobilcs ok propterea Dium super ipsos fit motus. debes stire in coelum est sphaerarculus una medietas artica:altera antartua est:linea enim aequi nocti diuidit illas:dicitur una artica siue septentrionalis zquia punctus ipsius medius est uertex septentrionalis.dicitur altera antanica qui punctus meuius est uerim meridionalis c ita pamitet hemiiphaeria sumi menes ciusmodi uertices ob illorum inmobilitatem.inquit inerentiam enim tremi herlorum ut Q unum vi seminionale:alteriim meridionale in solis litis purictis cernimus:areumento uertices ipsi non mouentur.& ita uidctur uti centra illorum hoc docet rutam Oaeli loripitudinem esse intercapedinem ad illos uertices.Secundo idem persuadet a conlueto modo loquendi:&hoc quia quae lunt ad ortum ovoccasum no solemus dicere cile siurium uel deorsum sed massa latera.quarucio sunt aduertices ipsos Blemus dicae ipsiacile aut furtum aut deorsum ui loquendi ullis docet uertice. Messi sum di deorsum:ortum cla occatum te latera siue latitudinis terminos uid licet dextrum oblinittrum inquit praeterea eciam Mundi a terasursum me evdeorsum non dicere consumimusmec ea quae ad illa sunt . Mille prater lices raropterea quia limest ipsius coeli longitudo. In latus enim est quod prete surtum di deorsum it sic ab hoc loquendi modo: habemus ortum ovoccasum esse latera siue dextrum o sint strum uertices uero este sursum cladeorsum Sed occurrit Auer sequia non uidetur uerum uertices esse inmobiles. Nam uel quiescunt perse:ues per accidens.Si Grinigitur possunt moueri: lenim inest unum oppositorum eidem incisse potest alterum:per regulam topicam si per accidi stleatur ad quietem alicuius post:sed nihil est actu in ipse coelo:quod perse quiestat igitur nullopa loquiestunt Innuit Aueroes duas Soliquarum prima est Aristotelem loqui secundum ma/pinationem mathematicorum:lIli enim singunt polos siue uertices inmobiles Smmda est uer/tices m quiestere per accidens ad quietem partiumquae iuxta uertice ponuntur quae quidequiescunt secundum naturam ovsubiectum licet secundum sormam moueantur ut sexto physice auscultationis dictum est. Uertices igitur post secundum mam mouentatriqulcstunt tamen per accidens quiete partium:quae quietant secundum materiam . Sed uidetur haae Aucroi depterminatiosi liuidetur mimo quia si uertices mouerentur aut motu rectolaut circulari mori recis quia ne sursumi neu deorsum .neq; circulari:quia omne quod mouci circulariter descri/hit circulum apud Euclidem.Qtiod si uerte describat circulum:tuc illius circuli adhuc erit da recentrum:&uertices:&ita in infinitum.Secundo datur medium interquiescenso mobile:ut id quod non mouetur:deus enim ne quiestitmec moueturista est in mobilis ita uertices nee mouentur nec quiescuntista sunt inmobiles zquia cum sint indiuisbitesmo sunt apti motui: nee quietu.Solebam dicere uertices secundum Mathematicorum imaginationem esse purieta indiu sibilia quae nec r uenturi nec quietandidi sic procedunt rationes secundum physicam magi nationem sunt partes minimae:quae mouentur motu tocius per accidens:cum sint movcri aptarciim sint diuisibiles: Phoc modo concederet Meroes illos destribere circulos per accidens pro pter motum fundamenti ex caeli.
Verticum uero Rui nobis apparet:insera pars est ciui uero nos latetici supera. Nam dcxtrum cuiusq; dicebamus unde motus localis principium est, At conuersonis coeli, inci pium est:unde exotiuntur sidera quare hoc erit dextrum Simiastrum uero=ubi occubunt Si igitur a dextris incipit &circumfertur ad dextra: uerticem quinos latct:supcram panem esse necesse est:senimis Tit: qui apparMotus erit ad partes sinistras:quod quidem non concedimus
Hactenus generatim umices sint sursum cude uncoe dies uerticem qui nobis apparet esse partem inseram qui uero nos latet:csse partem seperam.S llogizat autem sic si motus coeli incipit ab ortu .ck finit in ortum: polum qui nos latet oportet esse superum:qui nobis apparet insertim:sed motus coeli incipit ab ortu igitur polus occultus estsursum. Inquit ucr ticiim uero qui nobis apparet insera pars est:qui uero nos latet est sepera probat supponendo quae de dextrocvsinis diridi Pinquit nam dextrum cuius*dicebamus tunde motus princi Dium est:at motus localis coeli principium est:Unde exoriuntur sidera: igitur in prima figura
245쪽
omis reli dextru:sinistru uero ubi occubum:hoc sumpto arguit. Silpit m et a dextris δὲ cir/cumfert ad dextra:uertice qui nos latet Isupera parte esset nectile est . Probat positione antecedetis per locu a contrario 25k inquit: si. n.is erit quiapparet: motus erit ad partes sinistras:quod quidem no cocedimus. Vbi nam ille homo fingeret qui caput haberet ad uertico apparente:&pe clas ad uertice cultumo pollet habere dextru ad orcii, nisi dorsu,teneret ad culmen diei quod est cotridula: ppterea si debeat habere pectiis ad culmen diei di dextru ad omi caput habeat ad polia occultu: des adpotu sublime necesse est. Aueroes uero incomito huius loci digredi Quae uer Ibi. Sed liabet quanda questioncrubim et questionc: aut Art. r dextrum culinistrum c comento XV eiusmodi coetera uult partes caecli integrales:uel extrinseca queda. Sittes:tuc mutabunt rerit. n. 6 Mα una pars nunc in ortu mune in occasu:& in aliis locis Si intelligit extrinsecamon uideturriquarsint.Hanc questionem Bluit ibi&ulsum est mihi:&solu .cius torsitan est .usmodi nirtutes esurio sunt animae coeli potestates ut illa: hominis:&iuchitaria considerari possitnt aut respectu alarrantia:& sic sunt in uniuerse coelo Δὸ in qualibet parte coeli:ueluti anima ipsa etia: ΔΨ hoc modo sunt immutabiles:aut respectu si lius in quod influunt:& hoc dupliciterim respectu coeli in cuius partem primo influxerutiola sic pars coeli nolutior quae pri orte filii stellatior pars orbis primito, huic opposita Lit in occasu St. n.coetu incepistet moueri haae pars fitillet in ortu primo:&hax primo recepisset influentia dextrao hoc modo ha pars mutatur de dextro in sinistru:quia nuc est in ortu munc in occata nunc in aliis polituris:autis spietu mundi habitabilisdn cuius una posmira perpetito influit:& hoc mo sunt imutabiles qaea pars mundi:quae primo ut omis assumpsit: sempeam detinet prande portionem ad uer lices okad coitru :&ut uno uerbo dica:Ixx dissirentiae postlonis accipi pollunt pro uirtutibus animae absolute:&lictio mutant:&isi sunt in aliqua parte mundi magis u in alia.Alio modo proptibus coeli quae in prima motus genitura:si incepit ire susceperunt influentiastalium:&sic sunt partes mutabiles I m abGluta rGnem:licet mutationcsubeant respectu mundi inferioris Tertio possunt simi proposituris mundi acceptis in coparatione ad uarices c centrii ok etiam
sic sint i mobiles: quia ea mundi positura quae semel tuit ortus:semp est dextru :Δk in aliis limitiι terrebita per ortu uult esse intelligendu eam msidi posituram:ad quam primo prima pars ellsuisset si incepisset mouestut ea liqua fuisset Cancei:qui suit horoscopus geniturae mundi:& poccidens uult partem huic contrariammicam mundi posmiramian qua fuisset Capricorni rebaddit istas posituras esse stabiles:si terra quae nunc habitetur: naniraliter semper habiteturi quod ait propicr eos qui uolunt terram debere cohopatri quis naturaliter:& quod non mutet simpliciter secundum totum: quod ait propter tenentes diluuium t quod ait concellille Albut malarein mathematicum. Dcbes scire pro declaratione huius loci', Ptolemaeus fingit unum De orbe fixo orbem maximum non realem sed more geometrico imaginarium:qui immobiliter tot multis dum continet:hunc realem esse dicunt catholici custabilem atq; locum beatorum: sed siue sit realis siue imaginarius:propositum non desiniit quo siclo: ulterius oportet imaginari illum hominem magnum conuerti in hunctita ut d mim eius conuertatur in eam huius coeli pari r superquam emergussiet prima pars coeli realis:&haec est dextrudb ortus' sinistrum uero conuertatur in eam huius orbis partemquae prima opponitur:pectus eius in tale culmen super terra constitutumidorsum in imum sub terram positum:caput uero ad uerticem antauicum meridionalem auth alem t pedes ad polum illi contrarium articum septenitionalcmzborealem. Hoc costlmtoldscendum ui tes animor siue coeli sive mudi posse trifariam consideram aut respectu huius orbis imaginarii:& hoc modo sunt stabiles atq; fixae. Semper. nuis dextri influit in ortu turius qualitatem iniciatiuam motus perpetuam:&uis sinistri influit in occasus huius similiter qualitatem terminatiuam motus: Usimiliter aliae uirtutes in aliis huius orbis disterentust aut respectu orbis mobilis modii diurno:& hoe modo in prima orbis motione: ea huius orbis mobitis pars recepisset uim dextri:quar primo Histet in ortu primi orbistquae moueri coepisset uer sus culmen dicit&sic de aliis etiam dicendum est. Et hoc modo tales uirtutes sunt mobileu&immobiles:mobiles quidem respectu orbis imaginarii fixi: quia mouentur cum suis illis partibus qua primo inec sierunt ab illa coeli anima Immobiles uero respectu paratu coeli in quibus filmant recepta mamillas nuns desinullatet nuna in alias migrant. Aut considcraripos Innt absolute hoc est nec respectit orbis imaginarii nec respectu orbis mobilis:sed ut sunt uiι req animare de hoc si sunt imobiles Oino:quia siunt totae in toto illo:& rota in qualibet parte illius: c hoc temp&imutabiliter. hax est declaratio Auer.Secundo dubitaret aliquis an tales Secunda du. uirtutes sic sunt in coelo:& arguit Aueroes no:quia tunc essent formae in siliccsto: Δὸ ita ma/
246쪽
Sotu auer Tertia dubi uarta diib. Solutio Quinta dub. Solutio.
terialesugitur eorruptibiles: K:l aliqn corrumpenseat iter possibile reddocssmpossibile dccla, ramist. n. g 'nerat linia in subitatris:qaccidaibus moeriiptibile nectitario corriimpi. Soluit Auer iras potitias stic uirtutes no tile materialis: hoc fata iactas de potata materiae:scessuntro nilaea a taxilequa cinio unitur mici. O cius potatas Pprias luat ne sunt sormae im , maiorales ueliatici ipsa aia:ctilus si int, licet sint coelo copulata ueluti ala ipsa Adhuc occurresro uia tales sexure sunt in Di amento relationis:sed ut lac sunt in micarincto qualitati, aut sub/stitiaricii sint aut aiae oculi qualitates:aut ipsa aia. Adhucindet Auer. uult tales dis, ille cisimi pro reIationibus quibusdamo tantii promictilis ipsismassumanti pectu alae sunt sub stantia uel qualitatesdinaut respectu terrae habitabilis nostra :lic fiant relationes siue simili iu/dines qua da sumptae respectu terre:ceu sumuns in coluna respectu aiatis: tra ut ea pars su sic lo dextra:quae est in dirccto illius habitationis ubi primo apparuit coelum moueri si incet illet moueri ea anteri quae transit, eam terre paric ad qua primo in pillet emergere: 5c sic in coeteris suormiuo:&hocmG tales relationes sunt fixae:quia sunt subiective in terra1 alcv reales respectu tmedn coelo aut sent respectus ronis levimaginaria tu de collina dicis. in .vil.phyli. hoc autem persuadet auctoritate Aristotella:qui ait deum ride in maximo circulo ut in orbe primo , non nisi in orientali parte illius:qua ratione sit ut orientalis pars sit dextra: debet enim deus esse in nobiliori parterqualis pars est dextra Et hoc modo ut dicit non mutatur iste disse rentie:quia sunt reali s respectu terra: cx sinae:licet partes continuo mut rivi accidit in motu rotae qua mouetur a motores Xo'. ubi patit partes uariari:&resipectus ad illum esse invariabis Iem Soluit obiter dubium dixerat enim deum esse in parte orientali cum pars orientalla sit ampla cumagnatqtia rei quis in qua parte illius sit deus Soluit deum esse in medio onus: nam ibi apparet pownria mouendi illius Sed adhuc dubitares in coelo namet sunt nobilecti igno/tule iς itur elum fit ex contrariis Respondet in calce comentire uult partem nobilem esse stellaranali nobilem essi non stellata 2c, hoc modo coelum bene est ex partibus diueriis: non tamen contrariis. Adhue dubi abis ccelum mouctur successive de dextro in sinistrum:& de an. te in tim, revomnis liccessio est per admixtionem contrarii . igitur in coelo est contraricias. Respondii alictoritate AIexandri non semper silccisionem esse propter admixtionem contra rii.potest enim quandoqresse propter inccmpossibilitatcm terminorum.ut ut physicorum est determinatum .haae Aucrces in comentorin quibus erunt dubitationes non parue.
Patet igitur cum uerticem Rui nos laret:coeli partcm superam esse:ex os quidem qui illic incolunt in hemit phaerio supcrocme:ati in dextris nos aurem in inscro: atq; linistris:cuius contrarium pythagore autumant:qui quidcin nos supera se ciunt dextraci in parte illos Insertati in sinistra:at contrarium accidit.
Exposivicia Meridies d Incola uim
Ex dictis duo concludit. I imo coclusione principalc uidelicit uertex meridionalis est coeli
pars superi. Secundo', illi quilub illo uel uersum illu incoluti
sunt in parte mundis peramos uero ecotra sumus in inscripter quia crius uerticem septeno trionalemiqua est coeli pars in sera riam autem sunt de dirccto contra pythagoreos ut ait . Inae patet igitur eum uermem quinos lata:cum sit sub pedibus:
rem supera teste lux est primit ovem quidem qui illic incoluti hemisphaerio stiperiore ineraturin dextris nos autem in in
247쪽
thagores austumant illi enim nos supera faciunt: dextrassi in parte: illos insera atqyla sinistra. at
ut inquit contrariu accidit. ha contra pythagoreos In quibus erunt dubitationes non paucae.
Sed secundae conuersionis ceu uagaru stellarum: nos quid ein insuperis dext is furnus Illi uero in inseris arendinistris si enim iis motus' incipium cotra qui a
lationes ipsae contrariae fiunt 'Qua re sit ut nos myri piovilli in si ne simus constituti Departibus igitur per dimensiones loco a definitis haec hactenus.
Forsitan uult declararetquo nam modo hae positiones distinguantur secundum motus stellari EXPosido uagarum:qitae graxe planetae dicuntur:& haec est bona expositio:qua Tliomas textum hila exponiticu placet laut sorsitan uult declarare quo.nam modo nos sumus siti res cra motus plane/tarum:doclarauit enim quo modo sumus collocati respectu motus diariis noe modo exponit Meroes:& pro hac expositione facit ea roro Aristoteles quasi uerificat positione pythaeoricosi 'Sed quouis modo exponat,debes ire usu ad tempora Aristo.duos motus in stellu esse depro thens spalierum diariucdemoibus stellis:quo uidelicet rrumetur orbis stestat lck omnes allior sin xxilli, horis. Alictu ueropprlumhula I οε tur planetae diuertistpibus lut icti Venus di Mercurius sere in anno: ars in tribus sev alii , isuis temporibus:quo motu stellas fixas mouersust tempora Aristoeno sui obseruanim Tunc se uim rortu in tali motu&dextruesse in casu:sinistru in ortu: sursum ad septentrioneide δsum ad meridiem:ante adiu liuem retro ad imum iEt luxta tam patet habitatio nostra qualis sit respectu motus huius, Inquit sed secundae conuersionis;quae est uagarum tellarum nos quid in superis dedi trisca sumus: illi uero in inseris at*sinistris. Culus causam subdit cv inquit. est. n. iis uagis stellis i notus prisciplum contra aut iis habitantibus:quia lationes ipse contrariae hoc est adueriar Dnt: non enim proprie est in eis contrarietas. ludit quare ritu nos in princia pio: illi in fine collocati simus:demum epylogaricvlnquit de partibus igitur Per dimentiones: loci si desinitis hactenus 2lias enim partes dupliciter descripsit per dimensiones ut dextru pere e principium latitudinis:& alias aliis modis.& per motum localem ut dextrum per esse prinicipii immotus localis D teras aliis modis ha Aristo EX iis colligit Aueroes de intentione Oine Auer. ἹAristotelles, Ie esse habitation Altram poterinter polum meridionalem c .cometo. xvi. 'circulum Capricorni: ueluti citracv inter polum septetrionalem dicirculum Cancri.Ethax est intentio Aristotelis in mete fleu Alexandricu Simplicilescv iis nostris annis. M .cccccvil.ueδ risicanimis per nauigantes equi ultra aequinoctium permulta miliaria inuenerunt habitatio
nes:sed de his alias iSed movet Aueroesqonem:nam in qualibet quarta terr et dextrumcksi O5 Auerinnim um:antee retroicitium cudeorsum imo in qualibet ciuitate: immo in qualibet domo: letiequare Aristoteles dixit incolentes meridiem esse in dexmincksuriviracunos esse deo sum ev linistrisNoluerunt quidam Aristotelem pernos intellexit se ramos ut sit sensus nos feraxi sumus tima situ. deonum quia tu polo septentrionali cu in sinistro istius quartae:quia grax uergunt magis uersus occasum sed hane responsionem refellit Auerora quia a Pari nonnulli eriam illoru alterius Consulatio divoli sunt uerius occasum:& nonnulli uerius ortum igitur abistute non debuit didere eos esse in Meroem. dextro: custa uidetur eum non esse locvrum degraecis tantum:sed de tota hominum taleiater quae citra aequinoctium est: Ic de tota societate holninu:qua ultrare uinoctium it . evsie uidetur non parua questiolThemissius dixit ut narrat Auer An ine locutu more pythagoreos sol Thera.
qui dextrum ou sursum pro eodem sumunt retusnistrum ou deorsu mi& tune iuxta hoc nulla estuuestiomam ubi non est necessitas .loquendum ut plures:hulus solutionis est shomas. Tertio Re pondet Aristotelem aliter accepisse hic dextru ch aliter antea hic enim dextrum v nobileic sinistrum pro ignobili sumit: sic polus meridionaliis est sursum ev dextrum hoc est nobilea pilus noster est deorsum&lgnobilis. at pythagoria contrarium aurumantizdicunt enim hune polum esse setium B dextrum:qula nobiliorem illo Cuius signum sorte dicunt esse ex multitudine stellarum:quar in parte hac coeli sunt: qua ratione diruerunt quidam huc Iocum esse tabis tabilem naruraliteri dicentes propter stellas terram fiam exiccari ab aquis:quia stellae calesa clunt hunc locum igini hie Polus est prael antior si item prestam stellarum:&dexter siue o. bilis ut dixerunt pythagoreii Iespondet pro Aristome assercns sortasse stestas huius pol esta plures numeroqv quantitate discretatillas pollentiores o maiores:& ita illa pars facit id paucioribus:quod haae pars pluribus facere nomin&ita illa est nobilior sed tunc Auerces quanitu tri4 Pars meridionalis sit nobilior parte septentrionali: α--γ uidet ambiguar quia Iocus ille et deorium disinister respectu motus planetasu: igitur est uulol:at noster respectu motus
248쪽
Sumlinecoirarest. n. sinister ovinferustistitur uilloriideo undiu sunt arguisa sub am/hlauonam si motus diurnus est nobilior motu uagarum ille eritistabiliori quia lanum c dexter:at si contra motus uagarum est nobilior motu diurno 21ste noster est nobilior c, dexter aut aliter Iocus coeli dicendus est nobilis cuic nobilis pro ratione stellarum&quia stet illiu fiunt maiores oti pollentiores:sorte ille locus est praestantior .ait tamen questiones has di limites nopolle attinet ab intellectu nostro aut saltem est e dissicile Astronomi uero dicunt illos bitaret quo ad uite longitudinem: nam sunt in dextro o supero motus diurno:e quo est continuatio uitamori uero prestare quoad reliqua an staquiali sunt a uagis stellis: sub quarii dono resupero collocamur.hec sat BlSed circa finem huius capituli querunti an in coelo siue mundo sint haesis positiones:dextrum di sinistrum 2ante obretro. Et arguo mo tremo hemisitiones intepartes differunt specierita in mundo siue coelo non uident dicterret s ocie igrtur in coelo hax esse non Miuunt undo hec semebantur ovdefiniebantur per diuerses motus ut dextruper motum in loco:ante per motum alterationis:sursum per motum auctionis c in Iaelo noest nisi unus ou simplex motus localis fglm hec non sunt in Gelo genio omne corpus in quo hae partes sunt test dissimilare sed caelum no indu similare immo conforme in secv quolibet sui, talis uidetur eiusmodi siue partes siue positiones non esse in coelo: undo querunt utrudextrum Missit ortus:& uideturn noniPrimo ortus non est principium auri dini minitur noest dextrum tenet consequentia per definitionem dextri: antecedens patet: quia Ptolemaeus sumit per distantiam polorum latitudinem: per distantiam ortus oti occasus sumit Iongitudine. Secundo si ortus esset dextrum ubleti in ecclo esset dextrum quia quelibet parsi i potest te ortus alicui habitationi Tertio si morus incepisset, o prius incepisset in oravia in caeteris coeli partibus quia est continuumidi continuum est culus motus est murigitur no magis ortus estriciarum coeliaqimila alia pars imus tertio dubitatur utrum sursum o deorsum choet sumi a polis 2c uideturn noni rim quia sursum est locus igni,s:demum locus terr Secundo quia sussum cudeo sum debent sumi secundum terminos longiminis. Sed non est longitudo
magis capienda inter duos pol tu inter quaeuis duo alia puncta cuiust maximi circuli iter/tiodrus est in loco supero a deus est moriungitur ornis est superus locus Quarto quaerunt utrum culmen caeli sit ante:& uideturq, non primo ante est principium alicuius motusu ed culmen est medium continuationis momssistunta ante est principium alterationis: ini Io noest alteratio Tertio ante est principium altitudinis es in coelo nihil est altius Haesunt ubi
rationes maxime de eiusmodi coeli partibus siue post uris Sed circa stas dubitationes primo loquemur generatim de totondeinde spectatim de omnibus Quantum ad primam partem: quit dam minis e coelo ipso eiusmoeliditterentias reales abstulerunte dicentes omne rate quod eiusmodi disterentias habet: itides me ac dissimilare: B quia coelum est conforme' simila' reli posituras e coelo ipso remouenti sed quia dicitur quandoc,stella dextra aliquado sinistra propterea uolunt eiusmodi differentias esse in coelo lum comparatione ad noest terra momor stram:qua inhabitamus' no aut realiter uel subiective in eoeloi tui de coluna dicit Nonialis in tantu huic positioni indissent:ut dixerint hac positione esse Auer. dicat tales disterentias in Me coelo per respectu tu similitudine ad nos Pythatares uero coeso tribuut solis nas dextruct sinistru:umice' lpis esse dextrudusinistruetvortum 6 occasum simul iteri cuculmen' imumam:potissimum tamen ortum oti occasiim Mouentur. n ex I- quia in coelo no est nisi unus Diussio coeli
motus uidelicet localistmodo penes motum localem solum dextructi sinistrum colliguntur. Ex iis solutaec duo cool, si tribuunt. Ouidam alii uolunt in coelo rite tales disterentias.Sed esse stellan ratum: uolunt enim stella esse dextru coelii sinstrui anteckretrolovi dras positionis in coelo, culus declaratione diuidui coetu ipsum 'uatuor in quartas. I rima quide est ab ad bi tres horas an puctu onusto tres post Secunda est ab pla b in opires horas an nim culminist&tres post. Tertia est ab piscin ipsum d per tres horas ante occasum di ires post . Quarta ucro est ab ipDd in aper tres horas ante imum ex tres post Dicunt lotur lam uerbi causa Blem in prima coeli plaga con/stitutum esse coeli eius dextrum Solem uero in secunda collocatum ipsi esse coeliante. Solem in tertia postum
249쪽
Orbe istis: sic dici potest in quolibet orbe:omnis enim orbi, hab stellam propriam uua est potior pam<a illa est om constituta. Hanc positionem sentit Albertus inter latinos non paruus nam stella est potior pars coeli sigitur in illa Lint omnes ulrmies anim.elo ipse orbis animarueluti in corde omnes uirtutes cuipse anima. Sed hamio litio non est peripatetica Primoqtita ex hac sequeretur ibiam stellam esse animata uel saltem tmncipalita animatam:quia ibi solum est anima coeli:& omnes uirtutes Et ubi conceditur tum stella ut animata anima nobiliori adhuc ipsa habet dextrum classinistrum ovanteis, retroilurium clade umi&reddit questio de partibus eius rex quo ipsa est uniformisIut dictum est. Secundo h positio est contra exemplum Aristotelismam in litera declarans quo modo vos lunt tales partes coelo incise fingit hominem magnum cuius dextrum teneat ad omimowlinio unim ad occasum ovante ad culmen retro adimiimrcvtunc vult talem hominem conuerti inlpharam remanentibus omnibiis ui tibus si igitur stella habet omnes has uirtutes di esthax omnia diuersim e constituta: tunc ille homo habuisset capuli desipeetusola dorsum clabrachia omnia in stella leotra imaginationem Aristotelis Simplicii Aueroistola omnlii. Tertio uidetur har positio contra alium casi minuere seu Aristo ovcreterore expositoru Aiunt enim ortum cite dextru:qula siccetum caepisset moueri illinc primo carpillit. ponat ei ad imael nationem ueIrueritatem relligionis motum inc ille certu est tuc tu in δtum habuit Ie omnes has distercisast oviles quia sideret mugitur di sinistrum est cuia sint mim: ut dixit Aristotnaouillet actu tegam nisi in aliqua quatuor quartam: lectuitur tunc non habere illas omnes icci tantum dextris uel aliquod unum tale:contra Aristotelem:&cius rationem . Ouarto tune in coelo non pinent alugnarem sumo deorsum esse polostquia nuna stella uenit ad pol aut ad quartas illi uicinas.nulla enim stellarum uagarum potest ultra eclipticam distare plus sex gradibus ut supputant Astrologi. Quinto cum tot sint stellae in coelo octauoctu dicunt mattrematici plures sint aequepotentesat axiuelucide oportet aut has dit perentias non sumt enes tellas: aut esse tot sex quot sta mundo non possunt a signari tales dit Terentie: se quo Aristoteles principaliter disputate nam nulla stella est quae sit principaliter totius mundi: imo solum tales ditterentia possunt allienarit singulo orbetcuius est una uaga stella.Et nisudo non neq; in orbe stes lato cuius contrariuriri lioceles probauit:qui has docuit pomis motum diariumloYpomes motum uatarum stel/larum inmiens primas quaesiumuntur poenis morum diurnum elle totius mundi. SecundasHΙ orbis stellarum uagarum Quod autem ha positio sit contra Aueroem que tantopere magnifaciunt: pptuli comento.Xv. Δ presenti comento.xvl. v contra Alexandriit SimpliciumIovomnes expositores graxosi esti igim ut primo concludamus in coelo es tales dit Terentias. S indo declaremus mentem ri Itotelis:dicamus igitur fine dubio haae coelo esse tribuenda relecundum rem:&secundum substantiam. Dod tribus rationiblis potest explicari. Primoli competunt animali ut animal sed coelum est optimum animaliumieinirsbi inapis com, perunt:omne enim quod imperfectis animalibus competiteras est it perfectiori comoerat, ob hancronem dixit Aue Nessie a prioriiserundo omne quod habet principia motus nerse oui biis mouetur de parte terminata per partem terminatam classipe partem terminaram habet ceX mlata surrum ovante pars. n.terminata unde moriis dextrum est pars per Quam est ritus ante extitit nata sup quam est motus est sursumetalc lum liaeeliabet ut probatum est coaelum omniarit rincipia etiam habet Temo omne quod movi se habet dextri mi toetera id genus Nam quod mouerur a se habet principium motus ou essendilou manifestandi loen dicitur dextrum oelum autem moueri a se nemo dubitat patet igitur coelum ham habere. Quod quidem igitur coelum habeat sex differentias positionis picuum.VIterius ualendi quae sint:declaremus rubi primo animadi tertione dignum aliter Astronomum semere his
Trem lem A monomus n dextrum ou sinistiam semit menes situm stella ad stellam
similit r&sursum v deorsum:ante Ovrctro. Dextram enim appellat Aolcmaeus stellam n prilis exoritur ante stellam ut si Mars sit in seno Arietis h&Iupiter in Tauro: Mars dici me deme ad Iouem quia exoritur nobis ante Iovem. Iouem quo cisse sinistrum Marti invia evo, rhur postea . Hoc etiam modo dicunt ante curetro' non enim faciunt inter dextru ovante siniι m&retro cullemia superior uero stella est quae perpauciores signi Ptes dilairritrii Mars
Confutatiua Propriam Prima ratio.
250쪽
s fieri: les rictis parte prima lupiter in ipsius Arietis parte xv conliincti dicunt: sed in contiictione Mars dicitur superior Sumitur etiam quando luperior pro dignior in signo est enim Mars in Aricte siumris Ioue:quia Mars liabet in Aricte plures urisdictioneis haberit Iupiter all. lubri solitam procius constitutione in altiori parte orbilli siue epicic Ii ut quando est in au/pelluc absi l. .llaae asti Ononii naturales autem sumunt haec quando ene unumi At dompames plures motus hoc eli quatenus lunt principia uel fines unius uel plurium motuum plurium quidciniante dicunt quod est piincipium alterationis aut finis:dcxtrum principium lati/oniis manum uero auctionis. Unius uero dextrum dicunt unde motus inciperet .ante autem per quod motus continuatur:sursum super quod motus fit Verum arud physiccs haec sumi possunt aliquando ut partes:aliquando ut ubi ut illi physicorum com v ut quidcubi: sic duae tintimuidelicet stir sum cudeorsum in mundo infero:sursum quidem est locus ad qua mucula sertitur: deorsiim uero locus ad qua merauia feruntur:&Jκ modo non sumpsit ho Aristoteles ut eiro partes:trifariam adhuc sumpserunt:aut ut partes potet huiuas: hoc est promtcstatibus ct uir, tutibus plis:aut ut partes integrales hoc est pro membris:aut ut partes relativas noc est pro re/lationibus. Iis uisis uidendum est primo quo nam modo ha sint in uniuerib mundor Secundo Quo nam quo modo. In singulo orbe deprimo dicamus has incile toti mundo ut uirtutes neminem debelairci uniuer, re dubitare Nam cum ha competant ri quod mouetur iste habet anima. siue deus sit ut nati, di anima siue aliqua ala in medio mundi ut ponit Plato:hax anima sine dubio potest Motum diurnum incipere qua ratione uim demii nanciscitur:illum continuare:c ita uim anterioris classium cli uoluere:& ita uim superioris:quare anima mundi erit litae potestates secundum subiectum drns tantum rationem iam et habita ad ipsam animam sunt id e ratione habita ad partes caeli per quas influit: dissitTunt: ut. mper ortum manifestat uim inlatatium motus: dex/tri potestas est:ut per occastium manifestat ulm terminatiuamlsinistri est potestas ut per culmemanifestat uim corinuatiua potestas est anterioris lut per polos uim superquam uoluitur orbis potesta supera inl& insera. do dico Insis sido inesse ut relationes: nam tales partes terrae ha/bitabili subiective insunt: iv coelo terminatiue ut dixit Auerces ea enim est mundi pars dextra quae semper correspondet ortui terrae habitabilislsiue sit unal siue alia a tet alia ea si nixtra locι castilicvlic de allis. Dico tertio tales non posse ineste mundo ut panes siue membra nisi inmo/dum dicendu primo quia nihil est in mundo dist,me aluid1llimilare .ia quia hae pies mundi continito uariant ut dicit Aueroes. Hae deditis generatim rcspectu mundi m*uluidsumi. Dubi Sedo irrcs primo an hae uirtutes sint qualitates luel substantia: Secundo quonam modo cum diis,mitate uirtutum stare potest unis nutas corporis perfectu per illas maxime quia ablata difformitate in quantitarettollitur diuerias in qualitate:est quantitas prior qualitate Tercio potentiae disserunt peractust sed una est motus in oculo igitur una potentia hae dubitationes stitsi ha suman ut potestates: ulterius si sumans ut relationes:dubita letia quia dictum est has sibiectine in terra esse habitabili tela attributive in caelo ut de columna Scitur. hoc non uiacturuerum: mo quia tunc sum sue mundus non esset sormaliter dexter uri sinister uel ali id tale.Secundo quia tunc qua pars nunc es dextra etsi eretur sinistra:qtila qua nunc est orientalis: erit occidentalis. Ulterius dubitatur utrum haedimerentia poli inrat tribui Mundo aliquo sesu, modo ut ii mutatur per membris siue partibus integralibus. hae sunt dubitationes m lme Ad primam dici potest has uirtute siue potestates secundum rem tile substantiam quia secundum rem sunt ipsa coeli animaequa eIt multiplex potestate per modum i qito diximus in animato minis secundum uero modum qualitates:quia denominant coclum quale Latet sibi tribuuntur ueluti aducticia latin extem Ita e ad prima. Adit dictio qua sunt dispersa in re inseriore esse collecta in natura superiore:&qua potest natura inferior per dissis itatem & multitudinem: potest natura superioe per simplicitatem at paucitatem rcvsic anima coeli per consor tat coeli potest exire in actus hamin uirtutum ad quos non exit ipsa nam in inferior: pcr hanc patrucitatemicv licet quantitas sit prior qualitatemon tamen diffsermitas quantitatis est prior qualilatate: ipse enim difformitas qualitas est.& una qualitas potest remanere ablata alia maxime remanet proprium sibiectum Ad tertiam dico omnes has sex potentias attendi pane mortim Iocalem tantum coeli Iicii in animali generabili parnes diuases motus tri panes unicii mo
tum eo quia coelum est simplicius cunobilius: uerum licet omnes lia artendantur,mnes unum minori tamen uno modo consideratumrat enim attenditur ad illum motum ut incoha
tu K: sic est uis dextri: ut corvinu .uli uirtus alumoris: cvinciae teris. Similiter cla ita sunt plu/
res potestates ab unico actu diu mode consuerato. Ad alias dubitationes alterius partis dico