장음표시 사용
261쪽
alteri stellae aut peroppositum siue diamet nite per triangulum lues quadrangulumi uel se
xangulum:&inde diueriae proprietates tet annuentiae rebus exurgunt. Practerea per motum stella uaria signa decurrit: cuius decursu per ilia rebus contingunt uariae ammones . Insuper etiam per motum stella nunc indrgit in meridi mune declinat in septentrionem:quo ductu uaria ato uaria eueniunt rebus porrecta. Ha sunt quae e ptholetnam omnium mathemancorii pril Klpe in libro apotclesinatum approbatur.qua porphyrius phylos Ita pluribus signis enititiir demonstrarmut in nostris astronomicis declarauimus Secundo debes scire q. subluna scda supposi rium corporum quaedam sunt simplicia: quae sunt quatuor artementa Maxiam mixta exularquorum qu la sunt imperiecta ut res metheori et grando nixta id genus quaedam persectar quorum etiam alia nanimata sunt ut lapides metalli &ad genus . alia animatat quorum alla animata sunt ea anima quam nutritoriam uocant.alia ea anima quae sensu arsia uero intellectiva. uae omnia considerari possunt quo ad generationem evio pilonemo quo ad motus&quoad coationes. Tereio debes scire tam talGi falsium impos Mupm sibilQhoc enim declaratum est in primo huius ubi dlatrum est ex false inposssibili sequi falsum impossibila pro tanto quia de initio sua est ture Italsum impossibile est ad quod sequitur salsium Impossibile quarto debes scire quaestionem Itane uidelicet utrum testante motu coeli cessent
corpora sublunaria moueric generari&com impii atlageta: polle intclligi ab lute loquo de celsatione Allo modo loquendo determinate hoc modo ut cesset modiis curemaneant cccli.
Quinto debes scire aliquod sua natura siue qualitate esse absilute negandumqd ut sequens est uita suppdeoncedendum:ut equum habere talas siti natura uel qualitate est negandum: quod est concede dum si proponatur cv concedatur equum uolamhoc inquod dicit philoponus in libro de inter praetatione:& in libro priorum.ubi uult aliquid esse necessarium ex suppolitione: quod Baiatura est impossibile ut hominem equum esse:hoc enim est impossibilesta positis quibusdam seqiistur ut necessarium hominem cite equum ut omne hinibile sit eqitu fit cis homo lit hini bilis
Exiis dico primost loquendo de cellatione motus abGlute concedenda sunt haec duo uidelicet Prima coctu
o omne ensio e corpust ne aptementum lomne miritum omne animallovomnis homo cellet:&quoad generationem atqx corruptionem. Y quo ad motus: atu quoad operationes: sepcundo concedendum est Iinae omnia saltem secundum speciem esse, tua. primum aperte asse Prima de incru Amin. xii metha. lib.ubi ad uerbum inquit amplius si non mini praeterhaeae sensibilia alia te Aristo. non erit principium ineu ordolneet generatimne cxclestia:& ita nihil erit. per alia intelliti si motus coelestes ut sit sensus si praeter sensibilia haeci non sunt motus -leste itu ne nihil erie eterea in octauo phyucae auscultationis prope principium inquit monim coeli esse uelut ultam omnibus,quae per naturam sunt, nihil autem esse potest line ultat quae sibi competit. Praeterea in hoc secundo:& in libro de generationetok in libro methaph ca uult Aristotelem civium mellisse finem coeli quo conseruatur in esse sed ablato fine aufertur esset igitur aufert coelum sed motor esse non potest sine mobili in necessariis igitur aufertur omnis motores&se ablata erit omnis natura superior sed ha natura inferior esse non potest sine natura superiori. igitur ablato motu tollitur omne esse.Tercto in omni ordine essentiali ablato primo locius or/dmisi aufertur omne posterius: sed motus coeli est primus quia est finis motoris δὲ ante ea otiqiuae sunt hic igitur pso ab laro:Omnia redigentur in nihil. Ex iis patet prima pars Secunda ue/ro etiam probatur:quia si celsante motu ab lute .cessent omnes rest uel per omiptionem uel
per anihilationem non per corruptionem equia corruptio unius est generario alterius . nec peranihilationem quia impossibile est aliquid ex nihilo fieri:& ita aliquid in nihil redigi:apud plpatheticos. Quare ex iis patet tax fixi quia ex false impol sibili sequitur falsum impossibile qquidem sunt concedenda non secundum sui qualitatem sed ut sequentia ad concessa uel posita. . Sectindo dicost si cessaret motus coelircv cccli remanerent.cessarent omnes res sublunares quo tu conclu' ad substantiam ic, quoad motus ovessent per mae hax est positio Auerois in libro destruetioclestructionum disi ratione prima in solutione dubii undecimi ubi inquit si nillius esset coelestium motus ordo ioclus uniure si destrueretur: cuin libro de substantia orbis capite Quarto prope finem inquit cv si mores coeli destritereturi motus entium inferiorum dediteretur t se mundus cimmo Secundo physicorum re priuatione pluulae infert ocius mundi sibitinaris anthi lationem . Simplicius etiam in hoc loco rem hanc approbat ut contra ristotelem scribit . diaeterea probatum est ratione mom eculum agere per lumen Ire per influentiam igitur chinante motu cellat actio stellam minuae sit per motum liumen ira influentiam . Secunda uero pars patet ut prius quia ues cestarent per corusc
262쪽
ruptionem mel per ansessationem I ut diximus neutro modo fieri potest cauta aute quare taetisunturicu concedenda sunt: est quia ans est,fallum impollibile: ut dictum est . Haec peripatetisce sunt dicenda quibus facile soluuntur omnes rationesmam rationes quae probat cesIante motu in lementa agere cY pati:faciunt pro alicia parte concessi quae concludunt oppositum: faciunt altera:quae ambae sint concedenda: non prosui qualitate: sed ut sequentes ad falsum impolo Exemptu huius sedebamus dare de fluuio: quia sonte flueret:dato cestet mi: utrum flueret: centrum n, est ipsum Goe:qula fluuius:& notae reiquia cestauit ianurius.qlia pro tanto c6. ceduntur quia ponitur fluuium fluere sine sonte unde nascitur: quod est falsum impollibile.
Potheologo Catholice uero dico pri mo q. caelii n*quiesceti Quod quidem licet mari non possit Ele potprobari no repugnare e Primo ex parte mobilis. narae mobile a qualiter est potens motum requiete recipere, igi ex parte linon repugnat ipsumqescere Adi parte agentis agens enimotum cccllagi per intellectu cu uoluntate Ses agens per intellectu obuoluntatem pol tessare ab accioe sine mutatione sui:qn egit ob aliqtie sinc mattingenda: illo nIiabito sine mutati/one sui cellare pol igiturno repugnat ex parte motoris motu caeli GTare. Tercto ex parte finis
nam inriete coeli res quae restabunt erunt in meliori stat illacvunu quodq; appetit meliore statu sibi potem quare ne appetit' rerum sit frustra coelu qnet quiescit Se de statu res fax diuina' .coelum restabit rin meliorem condition hoc I. res remanebul in sitis finibus ut sol c uagae stellae simul in orni:ubi diximus es leuagas stestarum motui me quae dimidium terra allu sti abunt:m parte casus erit libratquae fuit motus principiu:Lb qua tata lucida erutcla pura alteria terrae dimidiu illustrantia Amplius arilla restabunt quia sunt de eclloe uniue si ut par/tes essentialescuerint orruptibilia at*impalsibilia:qalicet restabui ex parte intrinsica pas sibilia:dcficit motus coeli aplicans illa nuc admonem,ue ad coeruptione mec impote est aut i congruu potentia aliqua frustrari:qri subiecita illius detinet si,meliori dispositione a 'raeterea restabiat homines uel resurgent:quia ho ordinat ad persectione ellentiale uniuerit ut inentialis pars ipsius:cst. n. in hoc aliquid quod non cotinet uirtute nec in aritis nec in corporibus caelostibus. s. aia rationalis:&ii restabiit incorruptibiles tet impallibiles:qaquauis corpus hois sit ex contrariis compositum' inest in principiu incorruptibiletquod hoc poterit pseruare a cor/ruptione absit uiolentiaicu sit intrinsecum c hoc poterit cile susticiens mot' principiuscum amotu coeli no dependeat.rursias caetera salia a tu planta, s cessabunt:mixta iam impsectacu perfecta:mixta nachimperfecta uel psecti sunt re plantas:quasi ut nutrimeta illa F. platae uero py aialia pparatic eis in cibum a natura:salla psthoes necellaria eis ad cibum at* alia auxi lia ut alta Ari primo politicae: Ha uero necellitas est uita aiali liois durate. quae quidcin illaren innovatione siue Psectione tollet:quia corpus humanu restabit aut resurget non aiale sed spirituale impallibile at inmortale In planti, is nihil habetum quod non cotineat in uirtute relio atqic testibus uiribus quare sustici pro statu liois saluado alui mundi persectioine ino uanda ut scita di hocslcv cccli restent hanc aut innovatione uoluit significare plato fouitanda reuolutione magni orbis stet Ia id triginta se milibus an non futura esse demoe. Hanc pocta allegorizant, netar cv ambrosiam hermen uero hanc indicat in pimandro per eius insomnium. Hanc boni fideles evectant:o sumopere exoptant: vjIiac relligio, cerrimis armis pugnauit significat hancici noua persectione tria:primaestust, Le desideriti ad melius. Sta hic status nouus melior est:qa discurrendo jesai s res quae restabunt meliori afficient conditioelut coeli, ita di hoc quare si desideriuiale non sit frustra zqnq; haae noua psectio est uctura Scam est desideriti humanupsi adipetuitatcrcu conatus ad illa per multos labores:quod in nullo taliuilidemiis:selus. n homo imortalitate expectans inqtilato ad relligione pietatem ulcili ulla bores se se expol tuadia frustra ok deus nulli dare due aiatia uero culi morte interdit aufugiat non Di imortalitatem expcctaneia te ut ultae qua hiat aduersam alet nocuam ausiigiat quod est si paccinsppetuitalce ciere Temulest insitu hois desideriuad impassi hac diuinas potestates honores statu stat iobur costitueriit plaum v hac uirtutes stoiciet academici:pro hac legum lavres relligiora oecillius deon ire uigilias.o s. n. impallibilitatem nancisci suis uiis credideriit epicurei uoluptate accademici uirtutibus legii latores idogmatibus nemo uero enitri debet ad impossibile iis conlectimis concludimus quod catholice sentimus non esse minus probabile:eo quod pipatetici uolunt . Quibus,3 mundum nuria cile interennire:sed in melisee reuersun QP ppetuo remaere Tila ad rore pipateticos ad prima negam'finc coelox ec motu lhoc enim ignominiosum est tantis corporibus tribuere tam uilem finem. clitan enim est finis pro modo: ok statu mundi imperfecto, Ad saeundum dico motum occis Me primum omniurio Authores Plato
263쪽
tuum priaeter illum hominis:qul est ab ipsi rationali antinatquae neelcaelo nec aeterninus sub/dituri lax de questione.
Figuram autem ipsum coelum rotundam habere necesse est Vunc quia haec eo Decccusetu, modis Itima est,Tum etiam quia substantia atq; natura est prima Dicamus tammgeneratim de figuris-quae nam de in plani,& in solidis primast.
I addimus de causa pluralitatis motuum coeli:nunc de eius figura e quae res proximis tractvlb Expositio .anexa est:quia sumptum est motum coeli cile perpetuum: quod fieri non potest nili in corpore rotundor propterea cude figura cccli consequens est agredi Circa quod primo proponit ueritateres age el&rationes illivsidcinde dictas rationes proponit declarare deprimo inquit figura alitem ipsum tum rotundam habere neccsse est 5 hoc per duas rationes:quas breuib' ponit: Linquit tum quia hax comodissima est & in sel& coelo ipsi. Tum etiam quia substatis at na/tura est prima, hae sunt duae rationes breuiter tactiae sed ut melius intelligantur: ok dilucidi ' res
ipsa agenda tractetur:proponit citentionem, cluam uult exequi deinceps, inquit di amus a men generatim de figuri siquae nam ou in planis:& in solidi, prima sit. nam & per haec rationes dilucidiores uidebuntur, res agenda melius depraehendetur Dicet lunior declaratum esticu Dubitatio. Ium moueri motu circulari sed motu circularis agi non potestinisi in rotundo corpore igitur per hoc caelum moueturcirculariter patet ipsum esse rotundum .di ita nodebet lite tractari 'Ressedet Aueroes illud esse determinatum uis uens:&quasi per accidens: nunc uero per se sor Auerciscv qitas iit qlicii tum principale uult tractare debes scire ut Aueroes ait tota ratio consistit in com . u. duabus propositionibu Ruariam altera est primum corpus meretur primam figuram altera uero estist rotunda figura est prima figurarum .uult modo Aueroes Aristotelem uelle declarare secundam uidelicet figura rotunda est prima coeterarum: nam prima propositio uidelicet qa est com dissima elimant sella perse. N Auero declarauit illam aliquantulum qui alta irae est
pura se se habet ad coeteras:ut coelum ad alia corpora, at coelum est aptissimum capacissimum latet comodissim si corpon uni rotruda erit aptis lima capacissima &comodarissima. hac Aue.
Omnis itaq; figura plana aut rectilinea est aut curvilinea. atq; rectilinea quide
a pluribus continetur lineis urui linciat ab una tantum.
Prosequituri Iut dicebat Aue probat circularem figuram esse potiorem' primo supponit di Expositio .
uisonem S descriptionem figurarum:c inquit Omnis itaq; figura plana aut rectilinea est: aut curuilenea:qua: praece estpe iplaemerammon l:ax est dii ii sito: deinde describit mebrat inqea et rectilinea a pluribus coiitinetur lineu ut triangulum 1 quadranguli imicvid genus cuiui linea autem ab una tantum: ut pie circuIus causa huius esti quia linea cera necessario it inter duo puct circulus uero circa unum punctu ut describunt geometra: Haec est suppositio. Aue. Quae Auero.
miroes assignat quare Ariuolensimul dic poreis Blluit eo xxv.ciariiser loquit prima est qa similes figura liqdem circulari e Psese habet mo ad caeteras ut
corpus rotundum ad caetera, Secunda est quia res est dilucidiori superficiariis & es, declaratio e notioribus psicisci mr Tertia est a iste modus quo circularis sese habet ad coeteras est causal quare in corporiis rotudum sese habet ad alia:uidetur enim linc a saltem ad imagidncm mathematicorum luperficie prior superficies uero corpore.
Cum ital unoquoq in genere unum multis atq simplex omposio natura sit prius lanarum profecto spurarum circulus crit prima.
Hac ita suppositio concessa:syllogizat propositum,3 q, circularis figura sit primat hoc modo Mositio 'uni multis cusimplex omposito est prius namra circulus est unus simplex coeterae figura: mtillae at To positor lephircillus coeteris nil est priori curres sorsus:qa Ari.supponere ut cir ubi culti se hῆe ad caeteras iguras ueluti unu&simplex ad multati coposta bio hoc ut falsum in pum
ex unitate stre uno oci niti tosequae coponunc at*oc ad unitate relbluunt se armo resoluutur c rem fleurae ad circii lu:cuno exciri ulotosclansqresimilitudo nulla. Solutione innus So, Auercia Aue. illa similitiidinc sumtio paene figura ad figuratsed poenes lineas. na una figura no Gluitur in aliam ratione qua figura cum una species in alteram non resoluatur Sed ratione linea νmm quatenus unus numerus linearum resbluitur in alterutri sed replicat Aum contra quia re R. Is Llutio fit ad partes estistes it figurare tilinea ut triangularesbluit in lineas rectas: quae sunt alterius sin iaci tuto igῆ lin ere illineae figuraeno ad linea circuli resolus es Ri et Auer Sol Ammis
264쪽
R Iica bene recis:cireulare n.finit se ipso rectu at ad aliud ut di xlm' primo hui'aesitra adhuc obicie Vera Elu sariri. no accipit primi demGe ista iis hue moduma tunc ha prima demsi non disterret a Lippea bluit aliter circulascedere coeteras fi triaras ut unu multat di imple cdpositu non tri poeiatus similii sed quantu ad duo: o ait copositu h3 plura Implexilia cceterae figurae habet plura torculus Scaoria ut copositu psupponit simplex zita rectussupponit circulare: aut tuli sic Hrculus obrectilinea figura pnicosiderari inter se:& resiperea tem v I mi figura rospectit mi liintixqles. qa aeqles limi in spissigurae, interseat circulus est prior rectaria assimi. Figura prior at unitatie, implicitati. taeterae uero multitudini cu com 1. debos stire illippo figura pri/corpor prio orco erit corpori priori istat sic ab Aue primu sen substantia est prius sen acria .ppria tin emta alia .at figura est titiale ac vi coelodg ut coetu coetera corpora antecedit psiubstantia ita et Pacciackfigura antecedereris Quod uero figura sitientiale acclis coelo ibat jhoc a i summe remotui :quae capax estola figurae:cur'ugnu est a lia elle multaς figura Nearia sunt mare .ppinqua Ppra ait coetu te magiis serma, maxipinquit.tata magis materia: ppea ovi Ium miri uariabile est: qa proximii est formar: quae est ca invariabilitatis aesta ecsitra magis Dariabilia sunt:qa proxima max quae iis uariationis ea exi stlt. hinc colligit in quare oe accidens Cruarionis coeli sit invariabile: accinia liis c mixtis uariabile: hocin planto est: quia in coelo est plus accidentium deforina quae est invariabilitarisan aliis uero plus de material quae est causa uariationis . claha quae hie Aueroes assierit:sunt pulchre dicta.
u Praeterea si perfectum est des. τι , nitum est:& rectae quide lineae additio semper fieri potest circulo autem nequaci a Drspicuum est eam incam esse perfectam:quae circulo ipsum continet
est extraqd nihil eote quae attinet ad ipsumi accipi pJt: ut dictu est prius curecta udem linea: additio sempficripsit:circuloat nequaq:s ars in ita figura est eam lineae Psectam: qua cir. culis ipsium cotinet: clarita habet sep in circulus sit pfectu adtat Psecta figura:&ccxtera imme Guo uero ad uerba attinet:debes scirest dixit psectu ec: extraqd nihil pis accipi potvssansectu est dupi talien essem simpl textra qd nihil simpla accipi psit:uidericu infinitu ens: si esset ait in grae siue spei tra qd nihil eoid quae attinet ad ei spem accipi pUt cvlocissi Arist. Dubs Immr sed occurresmius lineae rectar polis addicio:&circulo. rectaeque padditione partis ad Sesu iunio parte circulo uero pamplicione duniores Rndet lineae rectat piato fieri posse additionc pqua Coesu. ro Pialc additionendiariat rectitudo. at Ladditione ampliarita uariat circulatio. Sed ham bris uolte: nanti amplisiem circuli uariat circulat omel uariat circulatio sedes' :uel ladm numen n6 scdm spcm: qallic ei rut' amplus cupistis drnt sipe:qand concedere. si uero uariat lcam numici hoc md uariat rectitudo na linea ab drenuo a se ipsa post additionem bi partis ut oeseMediit. Meli' i dicerceu circulo posse addi: cv lineae rectae posse addi cqua sum additio est dercte reci:Elinae: oc in recturerminat ad aliud quoddam circulare uero terminat se ipso. Deldies milinea rectiv fieri additione phoeqd ad nouu terminu terminat ut linea a b prius ad bterminabat, post additione ad c terminabit .at circuIus facta quis additioneis p ad eunde terminatur punctummam idem numero est punctus termina se anteev post additionem
Quare si persectum prius est imperfecto:pphaae est figuras.
Expositio . Ilipta illa suppdrinsic syllogizat hoc m6:psemi impsesto est prius essedi declarata circuIus est pse .coete figum imprectar in imperfectum restio eiu eiusdem ula generationis esse potest prius ipse psecto:ptius n tepore puer estia ulr.Ab lu te tamen semp perfectum est prius dbstantia obnatura ipso imperfecto.
de quoi mo sphaera solidas figuras pria erit Solina fax una a supscie coclet . ilica uero e plura byrut n. puis circul'Iescha uita sphantia selidis ipis.
p ixi di, nune suppositus desituris planis aplicat ham ad figuras blidast siue corporeas:& syllonizat
scut circul' i supficiaritis:itaspharai corturi si sed cirta figura igi phaeta corporian maior deducitria ut circula una linea:lta sphina una stipficie Gtinet: cu ut alia re,ctilineae plurib lineis e5tinent ita alia coma deisie prio ponitisiclusioneret insit eodi quom m6 sphaeraisblidant figurant pria erit. Ham inescita, sumit minore cv illi'rbati cic inst lina phax una a sepsicie cctrinet rectilinea uero e pluri . Hominor 5 matto Sumit maiorem clamat ut, n, in planis circulus sese habetat, Hera in selidis 1plis. Haec est roriri.
265쪽
eorpora Debes scire q, Deloco ac5ι
licet locus eo mutataPPOI mutata propo sit lone pei se novaleat nilii nu/meris: per accladens autem uast letilis qui nust mero participat
an proposito cir/culus Δ sphaera unitate: rectili/neae figurae Δου corpore multitudine participat. ea in his lacus prodesti culnia apparet Aue.nore Ioesi hin intellex1Πse: credit. n. Ari citra Aue. Hare pructa esse prima figura Elidas,no a comutatipportocissi illa mettonest qua phauit citculu ec prima figura rectilieas.&ostea uoluitio hae sphera i ipsa lat* corporib' et aliquatuluilia:errat,n satio eadeuissimilis Q qaargulta mutata .pportoenit psitelligeti uerba Art.
Praetereae a selida diuidui in plana: at explanis ipsis corpora generat: his amputari uident sola sicide solidas figuras maera o diuidui ac stio plures supsesesqunaheat di, n i planano ita efficit ut si is diuides aliqdtotui pies diuid incluta spe diuersa sphaera igite figuras selidas primaUulpi u est,
Scc mdo probat dem tem monio ueteM:qul corpora coponi exsuperficie sposuerut hi nam XIX sirio rectilineas figuras lidas oes resbluunt in superficiestatu sphaeram Blum fecerunt indivisibileaic inresbiubilem:hoc autem ideo quia sphaeram crediderunt esse primam figuram tblidarum. debes tamen scire ut ex simplicio uidetur colligi posse ueteres posuisse duas diuisiones corporistinam in partes:alteram in principiaSul enim diuidit lignum in frustra zhic in partesdiuidit quem lignum diuidit in superficiesrimum resoluit primam diuisionem non dicunt corruptioner quia non est resolutio ad principia Secundam uerorci ou corporis corruptionem esse uolunt: qa est ad principia resblutio; hoc addit dicens diuiso enim in plana non ita efficitur ut Mavis diuidens aliquod totum in partesdiuideret:quia sic non ei stet resblutio uel comptio eorporis sed utri specie diuersarcv ideo est re lutio deinde epylo troti patet Rebes scire de rerum composistione corporum duas extitisse apud ueteres positiones:democritus corpora ex indiuiduis liue atomis generant platos pythagorum superficiebusi siue figuris,&qiil ex figuris eorpora se,ciunt non uno modo hoc faciunt, nam igne malaunt quatuor angulislsime superificiebus:qua ratione tetracedron hoc quadragulus dicitur:quarci pyramis figura dicitur.aerem uero ex octo fenerant:qua meo: cedron appellat aqua ate uiginti faciunt diuidcocedron dicati de obus cedron ege mclide misi lib.suae geometriae Ex quibus Humite ad corpus simplexiquod unius seu, R UI ne est ut sphara est apud tamen democriticos secus est,qui diuidunt corpora ad in infinita.
Est insuper maxime ratibni consentancum:sed ordo per numerum constituatur sphaeram ipsam hoc modo assignare urutarem quid Erculo:dualitatem autem triangulo tribuendoxium duobusrectis suos angulos habeat aquales . Quod si unitas triangulo tribuatur;circulus nullatenus erit figura
Terrio Mepbat testimio pythagorico cuinate sup maxieroicosentanest si duredopnsim ripositio corporib' commafisphaera pam trociso prima esum assignare: unitate udech loedualitateat magulo tribucdora mesa suos anglia duob'rectus I aeql 'veta posscs dicere tria ulti e tribuodu unitati:gie pria esum figura:ppe obicit ch si triagul' pHa costituat figura unitati tribucdorcirculi nullaten' erit iter figuras collocad': qa Ginptp'triagulu:cutit simplicior illoc lic cadet e riuo figuraM.Aueat enit soni ad textu rone hoe motisqa nuo eu definime emo Π ΑΠ alio: e illo simplriti'. sphina innuo&definitioe prior igῆ simpliciter prii di decIarat hara in K 'esse priore numero di desint ne inon quidem uere sed scum similitu Inoquia in tali figura no
266쪽
lnvenitur ratio unitatu ovsimplicitam est quoad psuppositionemquia omnes allae hanc praesupponunt declarat etiam hanc rationem e firmiorem coeteris.nam quatuor modis dicitur prius numero:ut binarius prior trinario 2qa numeratio pi/us aballo incipit definitionetur quando non potest intelligi sine alio:& aliud sine ipso copoliti/one quo modo simplex praecaedit compositum m tione siue causalitate Tunc vult prima domostrationem processiti per prioritatem compositionis Secundam per prioritatem persectio/Qualla sunt nis.Tmlam cu quartam per prioritatem definitionBMM Sectionis:propterea hane demolira Aum au. oenm esse pociorem.Ha Aueroes Sed omnia sinit superflua di non ad rem piam haae enim
nullam cum textu conuenientiam habent.
Quom autem prima figura primi sit corporis primum uero corpus est quod in
ultima est circi serentiatrociandum pmsecis latione ipsa reumferte'.
n. Nunc ad propositum syllogizat scprimi inporis est prima gura Ultimum coelum est primu ' eo pus.& supte prima figura est rotunda igitur ultimum coelum iniciundum, Et hac erat
Et in igitur quod illi continuum inmam quod rotundo continuum Giltitud rotundum estoimiliter ex ea quae in horum medio collocantur Ea namq; quae e rotundo continentur aren tanguntur corpore:rotunda esse cuncta necesse est . Sed Par sunt subplanetarum sphaera rabiliorum supera tanguntur sphaera quare sphaericum crit univcrsum: m omnia tanguntur aut sunt cotinua spha: is ipss.
Expositio . Hactenus ultimum coelum quodvis sit 1lExpo Auer dereliquis sub illo contentis, Et Aueroes intelligit locum hunc dupistiter nam coclum in prioeom. H. ri rem potest sumi pro orbe ultimoisiue stellato apud Aristotelem diptolemarum siue pronoιno apud Iuniores astrologos.&potest sumtim toto congregato ex omnibus orbibus . repro/pterea hic locus potes upliciter intelliolummodo intelligendo per id quod continuum est coelo ultimo:ut orbem saturni eviccteros. 5e tunc erit sensus Q orbis sarurni cureliqti sunt rotu/di:quia sunt continui ultimo orbi alio modo potest intelligi per coetu agregatucontinuum Saaelementa quae sunt in siphaera hae sublunati evmne est sensus omnia Bb coelo hoc est subluna ria esse rotunda:quia continuasint illi probat Aueroes esse tenendam expositionem taundam primo quidem quia a lementis figura sphaerica uidetur competere propter aliud ut propter cotinens ut uidebitur iit.& iiii.huius quare recte de adementis dicit ea esse si haerica sis nisiphaerico cotinualsive Glenta Secundo nihil per se competens alicuildebet assignari inesse i ii ineraliquod extrinsecum:quia tunc assignare rursbi inesse per accidens sed spna ricitas ultimo coelotev cuilibet orbi contento sub eo competit postrigimr non propterea quia sunt ultimo coeloeotinui erut sphaerici coeteri orbes.Quibus Aue cocludit illud esse intelligendode eliis ci per Consi coetu intellistenduirile totu agregatu nahaae sunt qua pram extrinseca sunt inundasSed I ara modis Aue exm non coisnat uerbis Ari,nec pricnibuslnec posterioribus prioribusqti id non: quia Ari .n Propria po corpusqη est in ultima circuserentiauibiet intelligit ultimGozelu Solu.posterioribus at lux est praesentibus:q Ari lintur copulative innues duo ut uidebitilleius mihi in Ariphereuolprimum est chorim inseri sunt rorundi. sa coeterior/bes sunt ultimo cotinui hin uerosa a dii corinent ab ipse rotudo undi*. stat'd decepit Audi est uerbu illud Grinuu:qdiffs p refert ad quata:syneches,n-graxe interdui cc simili in naspecifica intelligit apud Ari igitur erit uis primae rationiscoeteros orbe colentos ab ultimo es amicos:qa sunt illi GHui hoc e eiusde naae alc,s l .n.corpora ut finalovirial aeterna at*diuina.&hoc inqt cvid igitur quod illi continusi est hoc est Totsi unigenititui sunt coeterior sma quod rotundo corinuu existit:hoc est quod rotundo est unigeneum et citate natura ria rotundum est.& hoc non intellexit Aueroes.hoc est primum . Secundum est et, artementa qiunt sublunaria corpora eriam rorunda sunt:no tamen quia sunt coelo unigenia at* natura co/gnata sed quia sunt e coelo ipse rotundo contentarat. tacta siue contigua &hoc inquit Simili, ter cv ea quae in hortim supte orbium medio collocantur ut sunt quatuor aelementa qua sunt in medio coelorum:suntlphan'ca:licet non propter illam rationem ea nam quae e rorundo continenmr are tangunturi tangunm hoc incontigua sunt:tactus enim propriae non estilli in
iis quae sunt Musdem generio ac rotunda esse cuncta necesse est. Hac est maior deinde renit minorem:& inquit sed quae sunt sub planetarum spluerat ut aelementa ipsa ab illorum planetas
267쪽
rum sphaera qtuc est supera ad artementa tanguntur aer continentur quare sphaericum erit uniuersum nam omnia tanguntur ut a lementa:aut sunt sub sphaeris ipsis ut orbes: quorum allus sub alio est us' ad ultimum:Qtio uero ad uerba attinet debes scirest uerbum illud aut graxe
est quod est magis nota copulationis: sed Gnat disiunctionem zo, si uis legere putatistuci dic iam omnia tanguntur cv hoc quoad clementa:& sunt cotinua sphaeris ipsis culloc quoad orbes.&fie retundat splacricitas totius bis partim propter continentiam: partim propter continuitatem. Ha Aristoteles:e quibus uides quam remota sit Auerois expositio.Sed Auero QO . Auero. es mouet utilem questionem nam cum a Iementum duas habeat partest convexum uidelicet c comori
concauum: Iatio Aristotelis non uidetur ualerent ii de conuex ignis: no autem de concauom
potest convexum elle rotundum:& concauum non esse' ut de pisa uidetur. Quare non uidetur ualere Iim Aristotelis ratio nisi de conuexo ignis: o non decieteris elementis. Resipodet Aue sor Auemla roes a lementa propter ea cile sphaerica:quia cum naturaliter seis in propriis locis siluant spha: rica sunt: huius causa est:quia a lementa ad eorum propria loca mouentur luali in ex omnibus parribus. Sed hax solutio nulla uid rinam tunc hau essent simpliciter omni ex partem Replica eorurianda in m propter rationem Aristotelis hic:sed quia naturaliter omni ex parte aequaliter terii tra Auer mtur ad Dca: lam aut mist alii dictit id rasio alios vile ludi tum de quolibet eiusdem speciei:& quia convexum Scocauum sunt partes unius 'ci: ideo ani Eli introtundar Sed haec responsio friuola est, quia a pariterra quantum adolaotam Consu Partes ellet spira rica:&quo ad concauum &quoad convexum:quialiae partes stini eiusde simiuid r igitur mihi Aristotelem unum stipponere: quod in iiii r nysicorum est probatu, unu Propria sero lementum continere aliud:& tunc ratio siua est et mnaxmam coelum ultimum ut orbis lunae equ adco auum re undis: igitur ignis ait rotundus quoad uexum Scaea ratione qua ignis continet ira b Orbe lunari c&inciaerenitieitur,a est rc tundus ex parte conuexatcbin aliis id
genus similiter ex hoc modo Iam ratio est demonstrativa:quod Aueroes non percepit. Sed tue currit contradictiomam Ari in primo huius uoluit ham corror a P recta figura, nucicto in bona probat oppositum dici potesta lementa bifariam pollie considerari aut ut quiescunt: aut ut mo circa figuras
uentii sit ut mouentur sine d 3blo sunt rectae figurariquia moturceto supra lineam rectam mos uri enim uendit r. cv hoc modo intellexit Au sprimo huius com .v. si uero ut quiescunt adhue possunt Solqonis considoari quoad emam particularem naturam aut quoad naturam coem uel uniuπlale .si quoad particularem:sic nullam sibi limitant figuratqui ut dicebat Aue com .initantil' dema: ideo variabiliter accidentibus substant di natura Iiter Omnibus subiecta sunt obhocis .iii. coeli in . lxvii. ovin fine huius primi com .cviii intellioli siti qii adulem alcaicoem namisae naturaliter sibi limitu figura primicam:cla haec ppria est uniuerisi commodillima:& sic tollitur ho questio.
cessariu e in rectilineu fuerit:&locia, corp'dc uacuuce colloci extra ipsum--a rectili neu cu circulo couerti fiende nuci occupabit regione sed ubi pesus erat corp':nucio erit:ati ubi nuc no cirursus ob angulos comutatione erit
n cista ipsi' licerica figurae c6moditate aetitiarguit hac figura coeloci cmoda:qipe euitat umiuilyllaeirata hypothreice si stolii circul mouesic extra rotui nitri si ig toria est siphaerici deducit qa dato opposito cosequitis ut qdno sit sphericu:sequis oppositu alloi'pris antecedisis ut d etiamur educitria si no est sphaerici sit rectilincii ut triagulare: uel qdragulare sed ta breuitatis sit magularcicvisci ipsus couer/tit circuloire inq uacuu ob comutationeus angulo occupabit m angulusi sic locu quae postea no Occii pabit gro, ita re, linque uacuui Inclipterearia sensu uideat at supponat uni
268쪽
ur Verrian 'itare: Iocum v corpus Acuacuuin elle epnon ex rais stim claducit quia re. et lineuineuincirculis conii Tnsurgeandein uana Occupabit regiolum ed ubi prius erat ccrp' pote non erit.atc ubi nune nota est rursus ob an tortim ci murationem erit Quare angulorum alternatio uacuum efficiliaut relinquit debesilire in rectilinea rigura sempeste aliquos angulos praeeminente quia linea: du a centro eius essentae luales:cilet circulus ut P de/finitionem eius patet imo e lidis ideo alntiae partes erunt eminentes taliqua praestarat sibmist, propterea sequitur uacuum cile comutatione angulorum debes scire q. Aristoteles nodem Istratiit ad humaveram ut nisi uacuum:quia ubi uacuum plum sequitur: cu corpust cla locum esse etiam sequitur Iut primo huius est scriptum
Simili rationedos aliqua alia figura es tribuatur non habens eas lineas quae ex
medio trahuntur, quales:ueluti lenticulatis aut uallania cunctis enim eueniet de locum 6c uacuum extra coelum esse proprere q. tum non eandem optinc, bis regionem .
Expositio , Et quia posse dicere coelum non es rectilineum poeninast
nec sphinicum simpliciter:sed leticulare aut otialis propterea argui si hoc modo coelum ipsum ponaturietiam in ei' motu uacuum relinquet proptere mutationem cuspidum a b inquit simili ratione culi aliqua alia figurari tribuaturino habens eas lineas quae ex medio trahuntur, ualas ueluti len/ricussaris aurousMMunctis enim talibus no perfecte sphae/d rictis mentet e locum c uacuum extra coelum esset siue extralationem coeli propterea quia totum n satin optinebit regiqnem propter cuspidum commationem l editaemes Quae Auero hie questionem quia teneri potestcoelum eukaut a ipsum mociau Qvu ueri circa axem super polos ibiquae aris sumitur secundum longitudinem: nam si e non equituamum sed bene ubi moueretur super e spes circa axem e d Aueroes indicat distinctione si mrarum:quia sunt in triplici disterentia:quaxlam enim sunt quae qualitercuneti uertans scisin per relinquunt locum ut rectiline uaedam quae qualitercuri conuoluantur mina reliquut Iocutur perfecte sphaerica i uero mediae ut alis relanticularis cuid genusquartaliter ponsint mouerist quireret norius Iocias rtibus suis:Taliter uero nullo modo aquireret ouuenim ii super polos v circa axem longitudinis mouereturinon aquirerent partibus notus M'. Sed si super polosa circa axem latitudinis circumuoluaturiresinquet locum post parres Et ad Soras ram formam respondet luxta Themistium cx alios peripateticos: q, ratio Aristotelis est Pax stat figuram coelum debet habere:per quam qualitercunu reuoluereturinon relinquere uacuta uel locum Sc per alem uel lanticularem figuram non qualitercunet motum oe mollitiam in nCutra inccD relinqueret uacitum: ut parui quaret niluras coelum habere non debeti Sachac ratione tarqui contra excentricos:quia non qualitercuncὲ reuoluti non relinquunt uacuum . unde potiora esica misi deferentes non mouerenmr proponionaliterres et uacitum sed antecedens est possibilaues furem apud intellectiam non implicans cUtradictionc culta excentrici non lint. -- ti te ini. si sed de his aliasEx hoc infert Aueroes coelum ultimum non este in loco continenre: toti in
' koeontente ut incciitroluidi m est in Quario phyni riim m Hui assignauit in paclici quia sphaericu ut sphaericum est perseerum deculus ratio est potius co
tinere u contineri coetera uero corpora cum sint imperiectarcontinentur cvlunt in t oconti/
Dubi nente Sed σωπα rationi Aristotelisi&confirmationi themistii rationi quidem Aristotelis: prima quia sippon exua coelum non esse uacuum,&deinde insere si coelum est mala uel id genus Iderelinquit uacuum:Idisiim qilodio ponitur non potest derelinquis tirmationi uero: qa Ada petit principium inon enim notum est quur coelum debeat talem habere figuram quod quali Sol primae ter n*,ciiolutum non debeat resinquere uacuum:hoe enim petituri Ad primum dici mi Aristotelem sup uisse extra coelum non esse uacuum rana uerum:concedit tamen ut sequens κ/
tra coelum esse uacuum:si coelum non ponatur sphaericum: propter comutationem anculorii.
Ad secundam Elcbamus dicere id ine impossibila ad imaginationem ad quod sequitur impos/sil,lle ad imaginationem.&quia semium est cxialmpotest saltem intelligi moueri aliquo mo/do quo relinquit umium:&uinium esse est impossibile ad imaginationem iditur habere Da/SolEda lem figuram est impossibile di secundum rem l cxlmagiriationcm . Sed haec Glutio non placet quia
269쪽
quia uacuum est possibilaad - Ueorum. Confit. Mellus dicere hane rationem esse probabilem: accepissesilam malore ut famosimoibus. Propria ser
Vraeterea i cceli latre quidem motuum est mensura Propterea quia sola continusta uniformis c sempiternus motus cstyn unocuocri autem genere mensura est id quod est minimum Minimus autem motus est qui est uelocissimus respicuum
eli coeli motum omnium motuum eme uelocissimum. Nunc tangit tertiam rationem:quae simitur ex parte qua motus coeli menserat alios motus re Expinuo primo sumit Morum oechini: menturae mi
dei, se est ad hoc utaIiqua mensurassit respectu aliorum tria sunt necessiria Φrimum est c5tinuitas:li enim isset res ipsa interpolata:non cormpo Oct mensurato. Secundiam est regula rita tu unitormitas:quia si illa essalia tale crincertassertium est a te nitas siue inmutabilistastaliter non esset comuni omnibus mens iratis.Han tria coelesti motui competunt:est enim pri a continuus:quia si int ' a' limo uel lino tantustes Tet incretus. Tertio aeternus quia sic est mensura tam praesentia spra torum stuturorum. Hac Aristoteles
Atqui corum quae in eoel in lanimam autem est motus locissim are uel dissime inou rirorundum ipsum esseneresse est . Nunc transit ad propositum v syllogizat si motus u locissimus per Minlinam fieri debet Iines Expositis
motus uelocissimus debre fieri per lineam imitarem motus eculi est uel reii tomiae dfierim: lineam circularem:quod est impostrum mntur1mqnima est circulath Ha fuit minor primi syllogismi i diurn autem est
motum ues hsimus. haae fuit mai septem igitur per circularem lineam debra fieri motusheloeissimus ultra Motus uelocissmus debet heri per circularem lineam Quoaeli motus est ueloacissimus ut patuit igitur per circularemo, hoc inquit quare si coelum circulo sertur a ui uelocis
non uidetur motus oculi Me minimi mam inaliquis motus Mino. illo motus aliculus an Prima malis super spatio brciii ixundo uideturq, non sit uelocissit rurimam sit in coeli maenitudi Maaneiqua maior nec estinecesIepotest. Γtrtio uidetur circulus non sit linea minima. quia toerna resolui in rectam:quar erit maior quavis linea naturali debes segre q. uel itas est dupla eistu, Sol t lationis motus abso ue diurnus coeli est uelocus simus quomiam horis xxilli cui moribus uagarum stellarum motus Iuno uelocissimus quia circiter inviii dies Motus autem animi est tardus: quia malore in cipore suum circulum complet Quo citam modo Motus stellarum fixarum dicim tardissimus omnium quia circuIum complent singulis triginta sex milibus annom.c ita ues tas hoc orimo modo poenes tempus attenditur uticia attenditur menes spatia pigramma mobili in tanto tempore:qua ratione nasse concedoentastronomi motum sotii mi et e motum absolute uelociorem motu luna nquia fortasse plus de spatio aequali in temori
tu absolute Elun ut cir latio multi modiis su- - ihorarum aliquita autem potest ei compicius e foro in stolas in hora. otu ista circulario h mi, nor illocompleto.Si uero siumatur absolute non habita ratione ad fine hic est minimus duuali socrates in hora persuum motum peragrat sipatium foro intratrurpe uelocitatem mori qcce I aequale sipatium illi peragratur in tempore imperceptibili In hora enim astendit dimidiu serre unius signi:quod est se quia nullus illo aut potest esse minor res miranti siparii uel a quassis. Ereo monis caeli est mi/nimus abDIut qui ut circulatio sessitan non dioetur minimus. Ex iis secuitur hic morus est uelocissimus primo ut circulatio quia nullum mobile tantam uel aequalem circulationem sacerct 1ntam limitem re . Secundo ratione ut monis quia proportionabiliter nihil pertransit
tantum uel aequale sipati in tam breuit ima breui pertransit punctus ueso in cala datus.
270쪽
Tertinaci iura n litici disputatione magnitudinis:quoniam magnitudo ipsa est sphaericae
malo sphaericat cupat inini ritu lixum multo minorem tu occuparet si aliter es t ut relangula uel qua rangula laut aliquid tale:declaratum enim est in geometria pha ricum esse minori spatii ata Occupa. ionis omnibiis figuris tantae uela: qtialis continentia: EXiss patet quo namodo coeli motus est minimus luxta primum argumentumest minimus respectu tanti uel sedim temporis quo agitur tantum uel aequale tempus Secundo patet quur in uel lIunus iuxta secundam rationem quia est quo punctias uelox Mil pertraniit tantum spatium lintanto tem/porci.quo tempore tantum aut amate spatium non pertran itur ab aliquo alio mobili acriso patet circulum esse spatium minimus uel lineamniinorem respectu tantae occupation 1ς: est. n. sphaericum minoris spatii ueI occupationis omnibus figuris tanta uel lusis continentiae. li re mihi uidentur nune, Sed si aliter occurret interdum:dicemus.
Sumet etiam quispiam ex iis corporibus uae circa medium constituuntur fidem' aliquam Nam si aqua quidem est circa terram: acrautem circa aquam: aloe ignis' circa aeremssupera quoq; corpora eadem ratione ontinua quidem prosecto noti Iunt:sed sede tangentia , aquae superficies rotunda est continuuin siquid sphae sphic uel circa sphaericum motum letiam ipsum tale esse necessariu est. Quare hae
ctiam ratione perspicuum erit coelum iptum spham messe,
Expositio. Nune tangit quartam rationemquae ex parte sumitur corporum a lementorum. Oves mihi ui detur est hypotetica sic aqua circa erram est roriinda:c aer circa aquam rotundia s: Λ ignis circa aerem rotundushoetum v totum uniuersiam sirpcrum circa ignem erit rotundum Ono an tecedens:sed aqua eli rotunda circa terram:&consequenter caetera alia figitur cv corpora stipa..de ratione primo accipitur anrecedens cuinquit sumet etiam quispiam ex iis corporibus suae .circa medium constitutin uri fidem ali Quam: cvdixit sitim aliquam: quia haec ratio erit poste/riori ut dicemus nam si auua est circa terram lipte rotunda:aer autem circa aquam suntliter rotundus, alia agni circa rem rotundus:hoc est antecedear cui addit consequens UinquitsuPira quom cor ira circa hu rotunda erunt Sed quia quila posset intelligere hare esse cotinuatit partes: interponit quo nain moda nax se continent: c inquit continua quidem profecto nosunt sed sese tandentiacva lementa inter se: 1 coeli cum relementis di inde accipit pollutonem antecedentifici inquit ar superficies aquae rotundae stilum quia est contigua sphinaeo ut temed umqvla crealphaericum ut circa oram mouetur di hoc inquit conti lim iura idem sphaeri :ue circa pluriscum motum:e 'mpsum letale nec inariu est sumpsit autem hie cotinuunt dixit c sese exposuit pro tangente atq3 contiquo Haet est positio anrecedentificu illius probatio. I unc ponit consequens ut fit in bonosyllogiuno hypotheticinckinqiiit quare hac ranc sphaericum erit coelum id bes scire Aristotelem supposuissi convexum terrae este rotundun, cse circa illud esse aquam undi*salic quo ad eius naturalem situm hoc autem quia nondum probatum est sed ex lib physicolum sumptum:propterea dixit hane rationem facere fidem aliqua. Quae Anero. otia rit Auei hic questionem:quam etiam gros expositores intentant.qula uidetur rati,com.xxx. nem hanc non sufficere'quia dato eth aqua sit sphaericae figura te hoc manifestabitur aerem es le Sor Alexan spha mica figi ira quoad eius concauum. non autem quoad eius conuinum. Alexander ut nar rat hic simplicius uult per hanc demostrationem probare corpora mundi esse sphan La blii quoad concauum peream autem quae antea est dictat probare haec esse sphaerica quoad connexum Confia.atho. vita ricii trademonstratio lumicit:sed amba probam surricienter intentum.Sed Itala plicius ou expositi irrquia Aristoteles ut ranci demonstrationem seorsem inducti squasi utra sDe si se sufficeret lac tamen replica nulla estinam licet seorsum eas inducalmon tamen ad tandem l Vopi lac fit conchisioni in:sed additi ei as conclusiionis partes.Melius selmr replicari potest quia tunc per primam rationem non habeterii nisi conuexum ignis esse rotundum tantum: Δ per hanc luconcauum aqua is sic non habererit quodlibet a lement iam esse rotundum propterea cu sim, Propria Sor ilicio o Auer dicendum ni bi debes scire latio Aristotelis sundatur in duabus propostionibu e prima et tangens sphinicum est sphaeticum Seci inda aequaliter recedens e centro est spiratricumlsecundum convexum Ex iis sequitur demonstrario Aristotelismam ex prima hab raqua concauum este rorundum' quia tangit rotundum: ex secunda habetur conuexum aquae esse rotundum:quia lualiter recedunt omnes paries convexi a centro, igitur conumum aqua
in rotundum sta circa aquam est aer: igitur aeris concauum rotundum per primam propositio