장음표시 사용
121쪽
Gnuulsio fit,de qua bic non loquitur Hippo.Haec vero qualis sitiae quo
pet crum modo excitetur,lib.I.de sanandis malis totius corporis,o. 3o.
N monstrauimus. Repetitur haec sententia ab Hippo.infra se ri4.Aphoriss .iisverbis: Qui a conuulsione tenetur,is sebre si perueniente liberatur. Notandum vero hoc loco erit, non ab re dictum esse ab Hippo. mora -- τω. Quippe iis Μ λβ ' Verbi, non docet,in conuulsione sebrem esse a medico excie Idustu tandam:quis enim tam sine mente fuerit,ut malum malo Curare velitZ praesertim cum alie expeditior ac minus periculosa subsit curandi ratio,nempe per vacuatione . sed potius duo inter se mala comparans,utrum alteri sit praeserendu monstrat. inelius esse Abrem fieri in conuulsione,inquiens,qua in febre conuulsione. Laudat itan; ,si sua sponte fiat sebris in conuulsi
ne non quide quod per se bona sit,sed quod melior sit ea quaeri is in conuulsione sequitur. Errant igitur toto coelo,aui inc5uulsi nouulsi*R' ne a nata febrem lupra modu calidis medicamentis excitandam esse contendunt:quod scilicet res sit plana p dico. rieuli,& quod eius rei nullum neque apud Hippo. que apua Galenum extet exemptu. Quippe calida admodu medicam ta,quibus excitare sebrem contendunt, non modo Pirituum, sed & iecoris ac cordis inflammationem parere possunt. Unde metus est ne ex putrida hectica fiat labris. Praeterea no inquit Hippo.excitandam aut efiiciendam este a medico sebrem,oeomprehensium est: sed si fiat a natura,melius esse ut post conuulsionem qua ante inuadat. Atqui nobis hic quispiam Corn oblectio. lium Celsiuin obtrudet, qui libro 3.cap. 9.sebrem non se lumis accendere, sed & augere docet. verba eius haec sunt: Est cir- ,, eun specti quoq; hominis,& nouare interdum 3c augere mor- ,, bum, & accendere sebres. Cui ita respondemus, Cornelium quidem hoc dicere,sed ex aliorum potius quam sua sententia. cος- ςHsi x sibi hane curandi rationem non suis tutam Videri, rati verba eiusdem abunde ostedunt:ait enim,Fortassis illa fibris lenta fiet eurationi opportunior. Cum itaque suspecta sit, &periculo non vacet haec curatio conuullionis per febris concitationem facta,praestat ea uti quae nihil habet periculi.
In sequentibus dicetJGrais, ψ τιὸ ἔρο α ρ pur,atit in si quentibus Aphorisdicet. J Lib. s. 6. Aphoric39. Ex quibus etiam nutriuntur.4 Guod in lib.de Atra bile etiam asserit,ubi viscosum
122쪽
miscosum lentumq;, 3e ad excernenssum contumax esse nutri- Neruoramentum, unde nerui aluntur. Eiusq; rei nullam aliam affert imqn rationem,quam P unaquaeq; particula proprio suae substantiae μhumore alatur. Et pene instanabile. J Hinc est quod libro 7. Ther. metho.Gal.ita scriptum reliquerit: Quod sentu in sanis Cosumata est,id ficca intemperies est in aegris. Itaq; etia insanabilis est si ii i 3 i Prorsus est consummata. Et paulo post ibi se ait, siem intem in Hii peries ubi selida ipsi corpora occuparunt, nunquam persectὰ sanabuntur, nec in eum statum qui ante morbum sitit, reuer
His quae non ex ratione leuant, co idere non oportet neque admota frmidare mala,qua praeter rationem accidunt. Plurima enim horum mobilia 2 infirma sunt, nec perseuerare ct diutius dinare consueuerunt.
HAe sententia Hippocrates breuissime plexus est, quod a Galeno in lib.de ludic.copiosistime est demonstratum, His '
nempe non esse fidendum iis quae praeter rationem leuant. P Praeter rationem vero leuant, quae idipsum citra aliquam vel . sponte vel arte factam vacuationem, aut nullis antea coctio- se Mendalignis visis efficiunt. Quaecunq; enim sine signis iis leuant, , , recidi uam minantur. Quod confirmant ea quae lib.3. de ludio, . cap. 2. scribit. Galen. inquiens: Sola igitur subita ad sanitatem, , mutatio iudicium simpliciter appellatur. Et omnino fit cum quibusdam subitis excretion ibus, aut effatu dignis abscessia. tius. Quaecunque enim aliter quieuerint, malignius reuertu tur. Vt aute non est temere confidendu i is quae praeter rati . nem leuant, veluti si in morbo vehementiori neque vomitu, neque sudore, alui derectione, sanguinis e naribus profluuio, aut id genus aliis vacuationibus non praecedentibus,neq;
riovis signis appareutibus, repente melius se habeat aeger:
123쪽
Mala prae- ita nee agmodum sormidanda sunt mala, verbi gratia dimetater ratione lis spiratio delirium, vehemens febris,rigor, & id genus alia, ςcid*63 riuae lib.i.de Iudiciis cap. i .& loco paulo ante citato,& sect-r-μψ' ' Iplior. Comm.u.a Galeno recesentur, si praeter rationem a danda. cidunt: id quod fit, ubi prius concoctionis signa apparuerunt. Nam ista omnia futura morbi iudicationem ostendunt. Quapropter , ut recte Hippocra, inquit, stabilia non sunt, nec diu . . se durare solent, sed facta iudicatione delinunt. Quod Hippo- 'r erate, supra etiam iis verbis innuere voluit: Quibuscunquet '' iudicatio fit,iis nox ante accessione grauis est. Quae vero sub-'' sequitur,magna ex parte leuior existit.Proinde no temere lib-'' 3. de Iudiciis cap.2.Galenus inquit: Decet medicum gener
sam neq; turbari cum haec mala viderit,neque futurum eueni tum ignorare. Et lib. I. eiusdem Commentationis cap. I3.ubi eam quam nunc enarramus Hippocratis sententiam citans,ita
scriptum reliquit:Considerandum quamam signa semper ma-'' la sint,& quae continuo bona,& quaena in totius morbi teporiu' bus permutentur,cum aliquando bona fiant, aliquando malae' & nonnunqua fida, nonnunquam vero infida. Etenim hoc ab '' Hippocr. dictu est admiratione dignum, quod iis quae non ex V ratione leuant, haud confitendum est, neq; pertimescenda ad V modum esse mala quae praeter rationem accidunt. Quod nisi ' quis cognouerit, neq; etiam manifeste praxognoscere potest: '' sed aliquando instante iudicatione nihil a vulgari quopia dif-'' ferre videbitur,fimulq; perturbabitur ac pauescet de futuris. '' Nonnunqua vero existimas liberatu esse a morbo qgrotatem, V atq; ei victus libertate permittens, magni alicuius mali occa-'' sionem ageret: Haec ille.Quae quide Galeni verba ideo citare '' volui, s praesentis Aphorismi usum plane exponant. Plurima tamen exempla quibus haec sententia Hippocratis confirmari potest, suppeditabunt primus& tertius Epidemion libri.
Corpus eorum qui non omnino uriter febricitant
124쪽
APH os M. . X X v III. Hi et re,2 nihil comminui, aut magis quam ratio 's
putat extenuari, madum. Altersi enim diuturnitatem morbi,alterum imbecillitatem significat.
Vo potissimu esse quae iis quae non omnino Ieuiter febri - citant,accedere solet, hoc loc0 Hipp.docet. Vel enim eo rundem corpus in eode permanet statu, & nihil minuitur, Llabiturue: vel plus quam ratio postulat,extenuatur. Vtrunque autem malu esse ait, eo alteru morbi diuturnitate, alterum vero viriu imbecillitate significet.Caetem non temere dictum
est ab Hippocra. eorum qui non omnino leuiter febricitant. in Quippe si quis leuiter admodu febricitat, praesertim in frigi- Πῆda aeris constitutione,corpus eiusde minime collabitur,& e tenuatur. Si vero vehementi silma correptus fuerit sebre, acuta sit oportet: ideoq; decimum artum diem trasgredi haud p terit.No est istitur quod morbi longitudine significare queat. Pisaemia uapropter haec verba μου πMνταπασιμ r VeNMως distinctio- καθω ἐκιnis gratia adiecta sunt,ut per haec media quaedam febris inter serico . mitem admodum ac vehementem significaretur,excluderetur an sebis vero leuis omnino,& admodu vehemes. In sebre itaq; exigua exigua in in eode permanere statu, neq; collabi & minui corpus malum φodo staria est: quod hoc ipsum nulla alia de causa accidat, nisi ob cutis densitate . humoresq; crassos & glutinosbs, atq; adeo dissicul- -,iis ter solubiles,ut necesse sit morbu diuturnu fore.Si vero magis quam ratio postulat,corpus in praedicta febre extenuatur,maum quoq; erit,quod viriu imbecillitate, quae magna ex parte cutis raritate &humoris tenuitate cosequitur, significet. Ex plum huius rei affert Hipp.sin. s.Aphor.ss ubi sic scriptu reliquit:Quaecunq; utero gerentes a febribus corripi utur,& velim menter extenuatur sine occasione manifesta,ditriculter partui,& cu periculo,aut abortu facietes periclitatur. Et sciendu hoc
attenuari, minui ac collabi. Proprie enim idem quod tabefisri,colliquari,in summa μανάνειν significat, quod de extremaeorporis macie,quam Graeci vocant,dicitur. ιικα μα
Ex repletione. J Graece, Alux ob plenitudinem. R plationem.JGraece item πλουτ plenit nem. Quibus finiis
125쪽
pia medicamelis purgantibus mouere humores, sed tum son Quido lacu turgent: hoc est motu,impetuosiore ac concitatiore corre- pti,i parte corporis in partem defluunquod tame raro accidit. Ie-εHine est quod supra seci. I. Aphor.et . dixerit: In acutis mor- in purgari bis rar6,& inter initia purgantibus medicamelis utendum est. tia danda. Cum vero no turgent, sed aliqua in parte fixi haerent: in prin- τ gςxς-cipio mouendi non mi, p tum adhuc crudi sunt,ato adeo δ δῖ' ad expulsione inepti. quod supra etia faciendum esse iis verbis VHipp. monuit: Concocta purgante medicamento vacuare, de Vea quae cruda non sunt,mouere oportet.Quae diximus confirmat Philoth. qui in explicatione huius sententiae ita scritium reliquit, ι Αἰ-τιιιτον my. σι - πει ἐανὶ γα ἡ μου, ν- τω-νωσέ χρῶ. πωτο m in , Lo τι κοπιου. D A μή ina , μου κεmore. His plane verbis docet,eos tantu initio morborsi esse vacuandos humores,qui turget:stabiles aut,& in loco fixos, minime, ut copiose a nobis in explicatione Apho.22.sin. i. est dictum. Iam itaq; omnibus esse perspicuum censemus, non parum no- Error no. stri teporis medicos errare,qui ad confirmanda suam ineptam ii xi plane de imminuente purgatione sententiam praesenti Hipp. Aphorismo utuntur.Neque enim semper mouendos,& minin purgatio - res efficiendos humores noxios docet Hippocrates, quod illi ne, ut vo- faciunt: sed tum solum cum turgent,quemadmodum copiose a cant, mi nobis libro a. Paradox. cap. s.monstratum est. Caeter lim in RQx x principio illorum etiam duntaxat morborum, in quibus sipes tinta est aegros conualituros, remediis utendum erit.In vigore vero morbis oeorundem,ut omnium alio , quiescendum ab omnibus pra, tendu re sidiis erit, ut in Commentariis suis fusius Galenus docet. mediis.
Que si nuper dicto. JGraeω,π η- , praedicto,iam di sto. De iis dictionem attulit uniuersalem. J Graece, i seisin. 'a πίε τὸ παντα, de iis enim hanc dictionem Omnia,protulit.
Casus omnes. J graece, πανra Ο μαπωμ la, Omnia symptomata. Non omnino.J graece, ἐκ H ἄπας ἐν ταις Asiecto IOVIamex, non semper in vigore est vehementior. qui mor Quia in iis qui seruantur, ut in Comm.ait galen. affectius ex nom.' quibus symptomata procreatur in vigore sunt meliores,vtpote concoctis iam humoribus noxiis, de per iudicatione expel- vigore velendis orti. Contra in principiis sunt deteriores, 2, scilicet hu- hemeα
mures adhuc crudi sint. In quibus etia Hippocrates. J graece, itot tu
126쪽
υ ό kπω ω'ατος, in quibus etiam nunc Deplora-Hippocrates,&c. Deploratos non oportet curare. J Graece est,to non uis κε aer u ai: ἐγχ ι - victis 1 morbis non oportet manus oppriς adhibere.vel, victos a morbis non oportet aggIedi, seu attan- gere. Eius rei Galenus lib. i I. Ther. metho. cap. 9. Optimam reddit rationem, hanc scilicet. In quo enim desperata omnino,
inquit,salus est, imprudentis consili j fuerit apud vulgum infamare praesidia quae multis fuere saluti. Et morbi finem J Grae .
tes tantum quomodo morbus finietur. Nonnunquam vero α& purgatio. JHis verbis Gale.diserte innuit non semper inter ditarimi morbi initia utendum esse purgationibus, sed nonnunquamnuete solum molo, tum nimirum quando humores turgent. Quo gatione in minorem iam factam materiam. J Neque ex hoc Galeni loco,t im N etsi maxime conantur, suam de imminuente purgatione R IRR h tentiam recentiores medici tueri possunt. Quppe minorem R P fieri circa principia materiam Galenus quidem fatetur , & f temur etiam ipti,sed non semper:imo tum solum,ut iam saepe diximus,ubi humores turgent, & temere nulloque ordine per corpus errant, ne scilicet in aliquam partem principem decumbant. sin in aliqua parte lixi & firmati fuerint, nullo' prorsus auxilio, multo minus purgante medicamento, anteaquam concocti sint,mouendi erunt,quemadmodum lib.2. Parad.cap .s .&comm.22. sectionis primae monstrauimus. Libro deerisibus. J Tertio scilicet,cap. s. vis animalis. J Nempe motrix, fatigata est,uitali&naturali validis. Nisi enim validae essent,concoctionem humorum noxiorum fieri impossibile e G
set. Id quod de iis morbis intelligendum erit, a quibus aegri
sunt: in vigore autem,vehementissima.
ra vltore IIc Aphori simus praecedentis rationem exponit. Causam morbi a 1 1 enim cur in vigore morbi a praclidiorum vis sit absiproidio in nendum edocet:accessiones vigilias,dolores.iniquietudinem. R Vμς sitim, & id genus alia symptomata omnia initio A sine morborum
127쪽
borum inquiens leuiora esse 5 minuς infestare, in vigore voe abstinen vehementiora. Quapropter cum in vigore sympromata ηψ omnia sint vehementissima, atque natura iam rota in hoc sit, ut concoquat noxios humores , non est cur eam aliis praesidiis fatigemus, atque a suo instituto avocemus. Vt autem prior sententia Hippocr.de generalib. morbi temporib. & minime particularib.est intelligenda ,sic etiam praesens.
Casus omnes. J Graece, m/3 6ωμα ταπα M. symptomata Gmnia, ut iam saepe admonuimus. Fastidium. Graece LL,im quietudinem, Et si enim M. Graecis etiam fastidium e satieta- μ' te ciborum ortum significat, tamen hoc in loco idem quod x denotat. Quocirca rectius quis molesti3 inquietudi-nfimue interpretabitur. Hinc ἀκ' Misi apud Galen lib.1.Victi .arhus acui. Comment.11.dicuntur ij qui se grauiter molestὁque habent, quaque implacidi,inquiesque sunt dum in lectodem bunt,& sese subinde permutant. Sic ασίν significare κωφet; ', . testatur Galenus lib. tertio Vistacui. Comm. is. Et libro A. Comm. εχ.α-ως febres idem appellat, in quibus aegri ααί μxors, hoc est. grauiter affligantur,atque moleste habent. se seletes. quenti denique eiusdem libri Comm. acu esse κνιπορίαν, id est molestiam & inquietudinem scribit.
θηam augetur , malum. Idem hoe in Aph.quod paulo supra, nempe octauo huius smatonis Aphorismo,docet Hipp.malum esse inquiens si eius qui a morbo cibum capit, corpus non augetur. Nam duo si- .gmficat, nimirum vel hunc plus ingerere ciborum, quam fa Cultas adhue ex morbo imbecillior possit conficere:vel mal Him humorum tantam esse. in ventriculo reliquoque corpore piam,ut quicquid ingestum fuerit una statim corrumpatur. CCteriam ἀρρωσίαν significare morbum testatur Galen.lib.2. Ther.meth.ubi illos qui grotant,Gr e non solum Noe ντας, ἄρρατία. iod etiam αρρωσἔstrat appellari scribit. Mn autem,cibum, d que haud exiguum capere,Graecis medicis denotat. Hine, Mnia,
128쪽
Areriae, philotheo teste , idem est Quod πολλα -οῦ, topIosius cibus. υσα vero verbum,quod hoc loco erestere& augeri significat, non solum ad molem eorporis, sed etiam ad vires eiusdem referri debet, quas perinde atque molem ex plurimo
assumpto cibo crescere conuenit. ANNO T. IN COMM1NT. GAL.
Supra seripti sunt.JAph.videlicet 8.Pro verbo. Graece αναοῦ δνων Ἐκρα- pro nune dicta dictione casu.J Passim proeasu conuertendum erat symptoma.Affectus.JGraece,παμμα- Ouare reddendum erat pathema vitium,aut malum.Disserre Asi aut enim assectum a pathemathe,supra quoque monuimus.& ali-pxhe- bi abunde monstrauimus, ut nilui opus sit nune idipsum c ina dissς- piosius ostendere. - Ap HOR. Is Mus xxx II. - ς τα πω si ρι φαυλως Ἀπτόγ , κα
Magna ex parte omnes qui male si habent initio cibum capientes,ne quicquam proficientes noe rursu
non appetunt reque cibum capiunt ui vero principio vehementer a cibo abhorrent,poma autem probe appetunt,ct capiunt cibum,ij melius degunt.
rT Ie Aphorismus,Galeno etiam in Comm.teste, ex eorum I 1 est numero, qui ad conualescentes e morbo pertinent. tir ιην - Qhod abunde liquet e dictione ---t, quam non solumum Hippo.sed & alij quidam de iis lue morbo conualescunt, ef-hree eonsueuerunt. Neque enim a grotantibus vel vires, vel corporis molem augeri .vlla ratione possibile est.Quare vi dei is tantum qui conualescunt e morbo intelligatur, necesse est. Mag 3 φη I Ion autem ab re dictum est, magna ex parte. Quippe hoe PM ς' sember. sed ut plurimum contingit, ut omnes qui bene appetunt. ibsimnue rapiunt inter initia,& nihil sibinde proficiunt. sed imbecilles manent, in fine rursus neque appetant, neque comedant: Hque propter prauorum humorum reli-
129쪽
bias, quae ea quae assumuntur, corrumpunt. Hine progressu temporis tanta prauorum humorum copia generatur , ut actiones ventriculi . in primisque appetentia ipsa pereant. Quare recte adiectum etiam ab Hippocrate est, qui male se habent. nem iis verbis diserte significare voluit, se loqui de iis, qui iam e morbo conualescunt, propter tamen prauorum ita . morum rei iquias non recte se habent.Hi itaque etsi initio sineae 'mureis, hoc est.ut interpretatur Gal. θ -- οῦ προὐ λαμ λα-ν ἀωinis nam hoc loco idem significat quod appetent .vel α τα bum capientes tamen deinceps iterum neque appetent, neque comedent. Quod autem τροφίω λαμ α ν id quod iam diximus significet, supra in explicatione Aph. s. huius sectionis est ostensium. Porro qui com n inter initia plurimum a eibo a horrent,deinceps autem bene appetunt, comedunt,ij melius degunt. Siquidem ἀπ λάη ν Graeci s est Amri scy vG AE Datvstinis, ve dictum est in explicatione Aph.2O.huius sectionis. ω, vel ἀπαλλατνοι potest interpretari evadunt, ut fecit Gara. Nam idem est quod σε in /--, hoc est. seruari 3: liberari significat.ut sit sensius, ii melius evadunt, li. beranturve a morbo quin m priores: idque ideo quod principio parum appetant, nec plus quam vi reet ferre de conficere Meant, ingerant. Hinc accidit ut vires quotidie auctae morbi reliquias prorsus dissipent, iisque dissipatis & absumptis itecrum probe appetant ac comedant. Melius itaque qu m pri
res a morbo liberantur. ANNOTAT. IN C M M. G A L E N LQua rauci hunc subit assectum. J Graece, An L, ατ ν νοῦσε amera, qua causa hoc patiumr.Adeo ut parum assumanteibiJ Gemar, ει παντάπτυινλιγυ' λ GHry, ut parum omnino e is piant. Permutari. Graece, ἀπ-ατνι', adere vel liberari,is paulo ania est dictum. loe vero ideo euenit. Graece, δανει , visa es υν--μπειτα et Q φνσ-r ἐν ἐκμαν τω ntem - ὸν - - ῶe Alti τοῦ υ τ sati τι- ραπτο riare is insuro . Accidit vero hoe, si tranatura tempore illo quo parum cibi rapiebant,affectum qui inappetentiae causa erat,eoncoxerit.
130쪽
In qiuouis morbo rationem ivsam constare ac valere, j cteque se habere ad cibos sibi oblatos, bonum: c-tra vero se habere , malum.
HAec Hippoc. sententia ad eam artis partem pertinet,quae sutura praedicere solet. Praedimones autem hoc loco a cerebro ac ventreomit Hippo. inquiens bonum esse in omni Radonem morborationem, quam 'o ου vocat, ut supra in enarratione ualere, N Aphorism. s. huius sectionis commemorauimus, valere, defix- ςβς eontantem firmamue esse. Quippe hoc ipsum probe esse asse-hψ ctum cerebrum, omnesque neruosas partes significat. Praeterea bonum etiam esse ait quouis in morbos si aeger bene se habeat erga cibos qui sibi offeruntur: hoc in aleno interprete, sit sis διαμυκ id est,appetens ciborum L Neque enim προ-m, a. - apud FHippocratem aliud quam cibi di cibi adhib; tionem significat. Non debent ita re Is ipp.verba ad ipsa
medicamenta quae aegrotantibus offeruntur, detorqueri:quod de cibis tantum hic loquatur Hippocrates ut dichiam est, & in Comment. luculenter admodum Galenus iis verbis. or ταν iore Duu nixuvat, ostendit. Quibus accedit,quod de sanitate na . turalium nominatarum partium, aut earundem imbecillitate non liceat pronunciare, ex eo quod a medicamentorum sum ptione non abhorrent: 'uod non raro ab iis etiam abhorreant qui eas partes saluberrimas ac optime constitutas habeant. Bonum itaq; Hippocrates esse inquit,permanere,& no aboleti appetentiam: quod ea quae in ventre sunt,nempe cor, ierur,ventriculum sana & robusta esse significat. Contra si ratio ipsa 3e appetentia abolita & turbata fuerint, malum luee enim Orebri & inserioris ventris imbecillitate prae se ferunt.
Quantum in ipso est tale aliquid. J Grame, egeνεφ' lari a xdisi, quatenus in seipso tale est. ln prognosticis. J Nempe lib. 1. Aph.16. inquiens.Jlibro stilicet ἔ.Progn. Apho.28. Ad illa qua osteruntur. J Graece, ἐπ rat τ σμίαν πω ἴας, ad ciborum oblationes. De iis enim tantum,ut paulo ante monstrauimus, Hippocrates hoc loco loquitur.