장음표시 사용
91쪽
ss SECTIONIS IL πα- ea molarias illas maris quam die stentiamus. Quippe inter--T Omnet vigilant, & ad alia quinum, Iae opi
distrahuturiquare tum etsi turbatio illa fit, tamen eam in odsentimus Eade ratione accidit, ut etiam alias quascunu: co NM sua; poris molestias die minus quam nocte sentiamus. Cartem nox eatione se quae audi mone sequitur, leuior eximimuod scilicet iam na
Falib. N Π Itς bre adiecit Hipp. magna ex parte: quoniam idipsum haud accidit, nisi ubi optima & perfecta priecesserit iudicatio, id quod plurimu fieri solet. Refertur haec sententia etiam lib.6. Epid.par . Aphoristi.
μπω PO IM . V m ἐς Tur Ποῦ ηὐα-η. In profluum ventris murationes excrementorum tinuant, nisiis praua commutentur. Uum in superioribus Aphorism. Hippocrates iudicati ' s,quae duplex est una enim perexcretionem altera vero per abscessum fit) meminerit, primum hic quibus indicii; cognosti possit, num ea quae fit per alui profluuium, bona des perfecta sit, docet, inquiens: In ventris e-ι, profluuiis, e cretionibus a natura ipsa factis neque enim ρύα hoc loco Philotheo etiam teste, aliud significat,nisi sine , id est,excre .
tionem sponte factam mutationes excrementorum iuuanr quia ut ait in Commentariis Ges.corpus exquisitius expurgat' Mutatioci Permutationes vero excrementorum quae iuuant, Galen ita . .. ςR C minent. teste , intelligendae sunt quae multas species Gmasiue humorum vacuant, siue idipsum vno,siue diuersis accidat temporibus. Verbi gratia, si simul unaq; vice excrement ipsa plures formas ac species obtinuerint,quae subinde tamen mutantur, neque diu perseuerant, iuuant sane, quia corpus a pluribus humorum speciebus expurgant. Sic ubi diuersis temporibus excrementorum mutatio contingit, ita nimirum ut si prius pallida vel flava excreta sunt,deinceps vero pituitosa e cernantur, quae tamen subinde m melius commutantur, tune
uide iuvat:s scilicet corpus a flava bile di pituita ta exquisite expurg
92쪽
expurgarunt, ut nihil in eo praedictorum humorum qui profluuium excitarunt,sit relictum. Quω si vero excremeta ipsa diu eande forma obtinuerint, minimeq; mutata fuerint,ninil iuuant,imo malum potius portendui, quonia corpus no pror- Lxcremm sis expurgant. Cartem mutationes in iis quaestote fiunt alui qu deiectionibus iuuant,nisi in praua comutentur.hoc est, nisi nugra aut liuentia fuerint,aut colhquationis & putredinis signa tentur adsint:tunc enim exitium potius quam salute significat.Quod Iib.2. PrognostAph.Q.etiam testatur Hipp. ubi sic scriptum reliquit: omnium maxime letiferum est excrementum, nugrum, pingue, liuens, aut quod peioris est odoris, quam proconsuetudine.Infra quoque tempus,nempe sectione 4.Aphor. χ l.probat in purgationibus incrementa quae varios & plures colores referunt, modo non sint praui.
In Commen. Galeni nihil est quod annotatione indigeat, quam ubi inter initia legitur, Quae multis formis variantur. ibi clarius dixisset interpres, quae multas humore formas v
Adsequentis itaque Aphorismi enarrationem veniamus.
scuntur, excretimus considerare oportet. 2uippe si bitiose fuerint corpus νυ aegrotat.Sin sanis similes liant,
Corpus alere tutum est. ΡRaxedenti Aphorisino quo pacto perfecta iudicatio, quae
per alui fit excretionem, sit dignostenda, docuit. Nunc a ratione altera quae per abstessum fit cognosci possit -- rare conatur, dicens, Ubi fauces. φαρνου enim hoc loco fau- ἡ eso .ces significat hoc est, internam oris quae gulae de gutturi prae- Faucri. 'iacet amplitudinem,Gal.in Comm.teste,qui ibide hae dictio,
93쪽
ne sueminino in genere utitur, arduam: A'-, timquiens. In eo naq; genere semper pro faucibus usurpatur, ut in masculino pro gutture,quemadmodu in nostris Annot.in ter- . tium de Tuend. sanit. libru copiosius demonstrauimus. Mos, aegrotant,infestantu talde enim quod pr Uxiro significat,pro,pterea scilicetu, humores a capite defluentes excipiat. Siquidem magna ex parte caput humores redundantes ad fauces transmittit, maluq; efficit quod Graecis , Latinis rat, Rau pix citas dicitur. Neque enim raucitas aliud est, quam destillatio
' is, quae ad fauces defluit, Ges.lib.β.de Sympl. causis, p. i.teste
TubE . Aut tubercula in corpore nascuntur. Hic annotandum erit, ita tubercula , quae φυμ ra Hippocrati & aliis Graecis medicis nominantur duo significare. Primum enim vox tuberculorum generatim pro omnibus preter naturae quacunq; corpo ri s parte erumpentibus tumorib. accipitur. Cuius rei testis est Galen. lib.6. Epid. pari. I. Comm. v. ubi ita scriptum reliquit: Homines ab iis qui in terra natantur, tubercula vocarunt tumores praeter naturam,qui omnino sine causa aliqua exter na fiunt,& in exteriores corporis partes impellutur. In ea quiadem significatione usus est hac voce Paulus Aegin. lib. q. cap. m. Secudo speciatim tubercula sumuntur pro inflammationiabus glandularu, quae statim augentur & stuppurantur.Qua insignificatione usurpatur a Gale.lib. 2. de Curan. rat. ad Glau. cap. I. Et a Philotheo ipso , qui ait, μεῖα καλει lamaro ατed
metaphora sumpta ab iis quae in terra nascuntur, quoniam c. leriter nascuntur, augentur & suppurantur. Tubercula vero hoc in loco generatim accipit Hipp. pro omnibus praeter na turam e corpore erumpentibus ac pullulantibus tumoribus. Haec fiunt,ubi natura ipsa vitiosos humores,quos neq; per vo-Υubeseu nutum,neq; per alvu expellere potuit, ad cute detrudit. Nam laundena quum hi crassiores sint quam ut per insensibiles meatus ex-stuatur. pelli queat,ibide tumores excitat,qui a tuberibus terre, quom Tubercu - similitudine reserui, tubercula Latinis nominantur.Faucibus ἴ-μῆ di itaq; afflictatis, aut tuberculis in corpore natis medicil excre-EYetello tiones diligenter insipicere ac considerare oportet. Nam sibivines cur in- liosae fuerint,totum corpus una aegrotat. Quippe tum no m
ruci M. O ad cutem haereret , sed re intus prauos adhuc esse humores,
94쪽
quos nondu ad cute reposivit, manifeste significant. Quocirea quum uniuersum adhuc corpus vitiosis sit refertu humoribus, purgationi tum potius quam nutritioni insistendit. Siquidem ut supra ab Hipp.est dictu,impura corpora quo magis nutries, eo magis laedes .sin excretiones ipsae fanis similes fuerint, tuc i. Arh. 9 significat natura iam robustam admodum,uniuersos humores ν sprauos ad cutem,veluti acceptaculii excrementorum posuisse, nihilq: intus reliquisse,quod subinde morbu parere possit. to igitur tum corpus,utpote excrementis & vitiosis humorib. vacuum nutriemus, & localia tantu vocata medicamenta adhibebimus. Sed hic sorte nonnulli haerebunt, quaerentes qui Num alia sat,ut alui excretiones, de quibus hoc loco Hipp. loquitur, in i-- malis totius corporis sint conliderandae, quum tamen Gal.lib. I.de Iudiciis,cap.7. de ventris malis testari easde scribat. R spondendum verum quide esse,s alui excremeta potissimum eare pocde ventris constitutione testentur, ut multis in locis Galenus sint. docet: idq; si ipse solus male alsectus est. Quum vero saepe accidat, ut aliunde in hunc materiae decumbant non solum enim iecur sua ipsius excremeta, saniemq; & humores praeter natura demittit in ventre:sed etia totius corporis, quandoquidem veter per id omnibus corporis partibus copulatur, ac per illud recipit excrementa earunde, quae uniuersum corpus expurgant fit ut etiam totius affectu alui excrementa indicent, quemadmodum fusius Gale. lib. 2. Progn. Comm.i3.ostendit.
Inuicem ex aduerso, ponens. J Graece, αλλια uinuicem opponens. Extra trahit. J Graece , expellit. An adhuc etiam corpus. J Addendum, uniuersium. Graria
a bilioso humore calefacto fieri solent. Quae quidem Galeni verba de tuberculis quae in acumen tendunt, atq; in altu totis luntur,intelligenda sunt.Quippe ham,ut testatur Galen. lib.K. Aphor. Comment.'. a calidiore humore, vel vi liic ait, a sanguine bilioso generantur. Quae vero humilia sunt tubercu-
95쪽
δειν πω cur, uniuersum corpus sanum esse indicatur.
ου λιψὰρ , si gui Troil . ni fames, minime laborare oportet.
Fames bi- DRo assequenda praesenti Hippocratis sententia,notandum seri m M- Γ initio erit fame,quae λιμ: Graecis dicitur,apud Hipp-bifariam accipi. Primδ quide pro extrema esuritione.quae propter ciborum penuriam accidit. Qua in significatioe accipitur tib 1.Epid.sest. .& lib. 6 . Epid.part. . Aphor.9.ab Hippocrate. in ea quidem quae a Gai .in Comm.citatur sententia. Secundue pro deiectu indigenti ave cibi aut inedia,quae con silio ac volutate, aut iussu,nulla cogete rerum penuria, suseipitur. Eo in si gnificatu in praesenti aphoris & aliis cuibusdam locis a Galeno in Comm.productis accipitur. Verbum aute παν-. hoc est Iaborare de vehementi motu,quem exercitium ,Gale. lib.2.deTueda sanit.teste nominamus intelligi debet,ut totius Aph rismi is sit sensus:Nunquam in inedia exercitio utendum esse. quod scilicet ita vires supra modum deliciatur,corpsisque plus iusto exiccetur. Qgod tamen non ita est accipiedum,quasi a te exercitia corpus cibis sit reficiendum, idipsum enim illi ad uersaretur: quod alibi scribit labores cibos antecedet: sed quod uno & eodem tepore corpus no sit & inedia δ: exercitiis, Pr dici illius exemplo,cuius lib.s Epid.part.3. Aphor.24.memiis nit Hipp. excruciandum. Aliis temporibus ubi omnimoda ei. op'0 V. abstinentia non utimur,exercitandum quidem,sed an te cibos. Et hunc habere sensum verba Hippoc. satis ea quae in Comment. scribit Galen. ostendunt, haec praesertim, His μικ/δελ- qui no comedet. Je Θαν ars τροφῆς γένωmti,ubi cibo non utantur. quae sane non de eo qui praecessit cibo, sed de eo potius qui futurus est loquuntur. ita ut illos exercitio vii
hoe loeo prohibeat Hippoc. qui ab exercitiis cibum non sunt sempturi sed inedia potius usuri. Est & hic Hippocratis Aphorisinus,quod in Comm.etiam suis monuit Galenus, ad aegros& ad sanos reserendus. ita ut neque sanis, neque aegris simul inedia & exercitiis uti liceat.
In oppido Aeno.J Adiiciendum iis:& legendum In oppida Aeno iis qui ob samem.&cMem JG ce . iv,indigentiam
96쪽
tiam, Penuriam. J Graece , egestatem. Ex lectione J λr a
Graece, -- προαιρεσιν, consilio,voluntate, de industria. Cum κατὰ
ait. JScilicet γ. Aphor.So. In prognosticis.JNempe.I. Prog.II. Qui non sunt reficiendi cibo. J Graece, τοῖς μὲ μω σμ ἐHis qui non comedent, aut cibum sumpturi sunt. ipse dic bat. J Scilicet ε. Epid.part. s. Aphor.vltimo.ubique vero Himpocrates. J Nam ut Gal. lib.9. Therap.meth. p. IC.ait.has facultates seruare nihil plane aliud est quam vitam seruare. Gubernates autem animal sacultates tres sunt species, ut ibidem Facul rates Galenus demonstrat, nempe naturalis, vitalis,& animalis. gvi rnan Has Plato animas vocat. Revera tamen una est facultas, seu πβάλωμα anima,quae propter diuersa officia, ii ia sortitur nomina.
id secit Oistendit hoc ipsum sanatio.
Hoc in Aphorismo Hippocrates de cibi mensura tractat,
mon&que diligenter, neptus cibi quam naturae conue se eonu niat, ingeramus, modo aliqua nos cura tuendae sanitatis tan- niat nongat quam hac ratione maxime conseruabimus. Hinc alibi ita ingere a. Icriptum reliquit ἄοκueir νγ r.λωριν-πίων,Santia εtati studium in eo situm est, ut non satiemur cibis, atque im- Apho. io
pigri simus ad laborem. Quod autem supra generatim est di- Praeter nactum ab Hi p. nihil quod naturae modum excedit esse bonum: tura ciba hoc in praesentia de una tantum specie, nempe satietate, pro xx DV m nunciat, dicens: Vbi plus cibi praeter naturam ingestum est, morbum id essest. Praeter naturam autem ingeri plus cibi, id ε quod trifariam ut in Comm.etiam suis monuit Galen. intelligi po disseretia test. Primo,ut παια φυσιν ide quod μεγάλ- λ υποία λι-ως, stu spec tes valde & exupera μter significeti Quae quidem interpretatio non admodum Galeno probatur. Altera est,ut scilicet praeter naturam reseratur ad qualitatem, hoe est cibi differentiam,
aut speciem,quemadmodum in Annota. latius dicemus.vinia mirum genus cibi praeter natura, minitaque eorpori familiare ae alienum plane morbum faciat. Quae etiam expositio no . valde Galeno arridet. Tertia expositio est, ut cibus ingestus, praeter naturam cossus gubernatem,dicatur parere morbum.
97쪽
Et baec quidem optimi est ae germana interpretatio. Qu7ppe
quandocunque tantum cibi est ingestum, ut ab eo natura Maauetur, fit ut concoqui ab ea non possit, atque adeo necessario subinde generet morbum ut copiose a Gale.in Comm. est d, monstratum. Porro cibum plus iusto esse ingestum, etiam i sanatino G natio ipsa , quae nimirum ad noxiorum humorum sequitur hu Py euacuationem, ostendit. Nam plenitudine per euacuationem sublata aegroti sanantur. Quapropter cum adhibita vacuati Lud: ne aegrotus sanetur, argumento est morbum ex cibi multi tim,dige fuisse ortum .Quae cum omnia copiose a Galeno in Com. sint explicata,non est cur a nobis longius persequantur.
Repletio. J Graece, , conuertendum itaque erat in--D M. terpleti clitetasAt antea secit. Ad aliquid dicitur.J Graece ρίε
satietas τι - ουν cum aliquo confertur. Nam τα πρcr a Cicerone dia pἰς cunt V, quaecum aliquo conseruntur. Amplam capacitatem. JHoc alisi sid efferre voluit, Abundantiam
esse duplicem unam ad vasa, alteram ad facultatem seu virtuo tem .sanguifica illi proportionalis.JGraece,ἡ ιυμπινιμα. - . κατα dici. facultas sanguifica ut portione quadam ei quae in ventriculo cibum concoquit. M dieu JGraxe. μιε-,mediocris. Istius multiplicem .JHaec Interpres interpretis verba nullum plane sensum prae se ferunt. nue nox Iu , tendunt itaque sic fuisset. Aliquando vero isto multo copiosi rem . Graeca enim ita babent, a mn .
Alimenta &e.Tertium alimentum θ siquidem alimentum, Hipp.in lib. x iis imos j atteste, trifariam dicitur. Quippe primo alimentum 'ri' vocatur, quod nutriturum est. Quare hac ratione,quod adhuc' 4n ventriculo atque venis est, alimentum nominatur. Si mi m probe concoctum suerit; nutriet. Secundo alimentum est id quod veluti alimentum est, nondum tamen alit. Hoc modo quod apponitur vel agglutinatur, alimentum dicitur. Tertio alimentum propriissime est quod iam nutrit, & corpori ad iungitur '' assimilatur. De quo hoc loco Gale.loquitur. Qua-Qualitas litatem praeter naturam. J Qualitas hoc loco iterum pro spe . Pro dict- ese aut differentia cibi ut in Comm.etiam nostris monuimus. acti infrid quo erba quae minc sequuntur, euidentissime
monsttant.Gale.enim ita inquitet Siquidem nutritur una quς-
que pars. μι-- ω ex alimento quod ad ipsum a
98쪽
eommodatum est. Quod non animaduertens hoc loco Musa, sese miris modis torquet,num cibus sua qualitate tantum um Muci st tacere queat,dubitas. Inter alia vero multa sic stribiti Cibi ratio. hoene suae qualitatis non oberunt, sed flatum quantitatis ratione, tamen qualitate connexa. Ideo Hipp.mens non est,per cibum μ' praeter naturam illum intelligere qui qualitate peccet, sed qui plus sumitur. Haec Bra uolus. In iis quidem verbis mihi non probatur, quod ait cibos ratione suae qualitatis non obesse. Quippe si hoc verum est,qua re Hippoc. ait lib. s. Epid.part. S. Apso. 2 . validos Se vehementes cibos calido ventriculo prae .ditos turbare. Et quid est cur idem Hipp. lib. I.Aphoris I 6.doceat , humidum victum febricitantibus & pueris conuenire Certe si cibi qualitatis suae ratione neque obessent,neque pro . dessent, nihil unquam taleo ixisset Hipp. Rectius itaque Musa sic dicere potuisset: Cibum alienum quidem malum esse,non tame posse facere morbum,nili satis iusta eius fiserit qualitas: .Rd eum modum etiam Gale. in seis est locutus Comm. Ait ri. JAddendum particular. Graece enim . cum medicamenta. J Intelligit ea quae frigiditate sua interi- munt, quae quidem non toto genere humanae naturae aduer to kEnhsantur, atque letalia sunt , sed duntaxat quantitate, ut libro 3. re letalia. de Temper. p.3.δ libro 3.de simpi med .facul .cap. II. & I8. t. . Galenus copiose& docte demonstrat.Quocirca medicamenta . illa genere quidem deleteria sunt,& letalia, hoe est sunt e genere letalium: sed no toto genere,id est semper letalia sunt Si , quidem minima quantitate sempta, mortem minime inserui. . Exustionem. J Graece, Ea autem, Galeno lib. 2.de . me Compo. medicam .secudum locos, .I.autore, est exustio a s Ie facta circa caput permanes. Adiiciendum itaque ad exusti litem. Solis vox,ut alibi quoque annotauimus Ex genere enim causarine. J Addendum,una. Graece enim legitur, ἐκγ'Iτμνους , t ἰσἰ ιι α ω γαἶme νων πιτικινταν W,ex genere enim causarum. in una maxime quae morbos committesi vim habet. Intellia Agit autem excessiim. Plus modico J πλε - Dr ara atri , plus iusto. sed & rei natura simul indicat J Habet enim plenitudo Plenitudi peculiaria signa, vasorum scilicet distertiionem , ruborem , & Di signa. tumore corporis, pulsuum magnitudinem, grauitate, aliaque multa quae in libro de Plenitudine inscripto GaI. commem zat,per quae cognoscitur. Ha que i rei natura,u6 euentu ipso . sumun
99쪽
sumuntur. Herophilus in triremporea significatione.JGraece, τῶ πυρνον καλυανη σκρου Φ, in ea quae a tribus tempo-cileni lo- rib. sumitur significatione. Hic Galeni locus dissicilis ad in cus digio d si est, atque a paucis intelligitur. H inc est quod Musa etia inii -- prolixissimis Com. in quib. omnia ter & ad nausea usque repetit ne verbu quide de eo annotauerit. Quare ut illi lucem aliqua adseramus,initio notandu erit σου ιμ- Herophilo idequod hoc est, dignotionem, signum indiciu ,notam, quibus affectus dignoscitur & indicatur significare. Eius vero dimotio assestus qui plenitudo nominatur usus est dignotione a triplis
a triplici ei desumpta tempore:nempe una , praeterito altera a praeseri . teporo dς- ti,tertia a futuro. Prima quae a praeterito sti mpta erat,vita Vni-M uersam ociosam, excrementorumque deletionem complecte batur. Altera a pressenti sumpta repletione ulcerosium affectu, pigritia ad motu , uniuersi corporis grauitate,venam tumore, partium tensionem, actionum imbecillitatem, aliaque huiuia modi coprehendebat. Tertia quae a futuro sumitur,euacuationem. Quippe hoc modo laborantes vaeuati egregie iuuantur. Hanc postrema Galenus hic mepτπίαν, ab euetu testimonium vocat, idque Herophilum in sua significati ne.qus 1 tribus teporib. sumpsit coplexu esse ait.Quare inte Interproxu prex hoc loco non recte hane dictione lis τινα per quam coire ' μμ ' est cum non Ia sed μκροπι- reserat.ut sit sensus, Quod etiatestimonium Herophilus in ea quae a tribus temporib. sumiatur significatione comprehendit, vel usurpauit. idipsum enim καρδιφν verbum quo hic ullis est Gal.denotat. De triteporea
vero ista dignoti one plura in libro de plenit.Galen. habet. Obseruationem. J Quia sufficit unica haec existimati' nec opus est ut observemus num in iicie eode modo saepius corin-n: eut quod Delut Empirici.Siquideratio experietiarium faci-:eorum. se veru inuenit.Purgatione asit ouado praua assecti qualitate. IInterpres Haec interpretatio nobis no probatur, quod scilicet purgatio- ψ nem esse humoru qui praua qualitate athcti sunt, innuat. Noraro autem accidit, ut praua qualitate afficiantur humores citra eorundem redundantiam, manente nimirum mediocrit te substantiae ut sest. l. Com.2.dictum est.quare tum illis non purgatio, sed alteratio conuenit. Quum igitur Graeca sic ha
ita eonuertisset interpres' purgationem vero ubi humores r
100쪽
Ap HORISM. XVIII. si qualitate molesti vacuantur Vbi quidem qualitas speciem seu Qualitas.
differentiam humoris molestatis significat,quasi diceret, Purgatio est quando humor molestans vacuatur. Hinc est quod Galenus infra, Comm.nimirum 8. huius sectionis ita scriptii reliquerit, is αντ- Moraoη κσ2γνι ι ε - Αιδωσι φαμα , quando unus ex humoribus redundat, purgatorium illi dat medicamentum. Tibiarum. J o tγων, maleolorum. . sunt vero in ileoli clauiculae extremae tibiae,que Graecis νημη Interpretii dicitur: suraeq; quae iisdem ars,mi vocatur, processuum partes. lapsus. Quare no recte interpres eas partes tibias nominauit. Trans λα-ὸ. pirationis. JGraece, Axet r. Haec Galeno cap.7. lib.de Symp. differ.teste,est aeris secundu totum corpus introitus & exitus. Quae tamen antea latuerat J Abundat Tamen vox. Graece enim est, κ προτον λx o γοα- Optima θ Graece, uu , bona. Paulatim, J Grme, exigua. Est enim sensius, si is x .exigua fiat vini corruptio, ubi id quoci superfluum est, Dei it euacuatum,&c. Et in ιλλι hoc loco significare exiguam, satis ex dictione illi opposita quae praecessit quae magnam denotat,manifestum est. Eam quae ad naturae contrariu eue sonem. Graece. Qia Ar τὸ π α ενσιμ pax eam quae ad id vox quod praeter naturam est degenerationem,mutationemve.
ter esse conliderandam monet, ut scilicet quis illorum cito, natura di& quis tarde nutriat atque reficiat,sciamus. Quem ut rectius assequamur, notandum initio erit, per τρεφον , id est, ea qua 'μμ' 'alunt omnis generis ali meta quae in ventriculo venis & Vni ' : Her corpore concoquuntur,esse intelligenda. a Me autem, ''I V hoc est,consertim, uniuersim, affatimve alere dicuntur . quae postqvim nutri re coeperunt. breui tempore totum de se corpori alimentum praebent, ita nimirum ut idipsum breui tempore per uniuersimi distribuatur corpus. Quapropter a exphoe loco plane opponitur ei quod lx Dara Graecis dicitur. ccseium idemque quod . φνος, repente significat. Consertim itaque nutrire.