장음표시 사용
141쪽
e lectatur. Recte aute coprehendit,quando inter ipsum & cio Recte qu4bum, nullum relinquitur vacuum spacium. Debile igitur eius do a Vm' complexu ,ut cap. s.li. de sympt.disseren. Gal.testatur, interim fluctuationes, interim inflationes sequuntur. Quocirca rectius Gui. in cotextu legetur, Proinde vel nauseae,vel in stationes, vel fluctuationes subsequuntur. Neque enim haec omnia simul,ut loco iam citato Gal. fusius docet, debilem vetriculi complexum sequuntur,sed interim hoc interim aliud. Quinetia Graeca sic habet,ως ἔτει ναο ιας ἐπιφέρνῶ πωγμψωοιο,κκλυανας. Qused in pluribus igitur cibis. J Haec interpretis verba nullo constant sensu, eiusque conuersionis obscurae occasionem dederut Graeca , quae sic habent, ιπs ἐν Eni F πλωτων υ&- ων
omni prorsius sensu careut.Theod.aut Laurentianus ita locum hunc Galeni conuertit. Itaque tapenumero accidit, ubi paulo deterior cibus ingeritur, sea iucundus, & cuius subit deiideriuositandi,ut non maneat insuper deterior, sed interdum melior euadit. Quς quid interpretatio nihil absurditatis habet,lamo Graecis non per omnia respondet. Quit igitur Craeca,quae parum recte sie habent,interpretibus errandi ansam praebuerint, in hunc erunt modum emendanda ,si si DEGA A. ἀνί f Aulis, cileni Το-
μ ν Wτων ἡ μονον ἀκάτιχ'ν,αλά is ori υα β γινε is, Re ςsti v v fugere aute coniueuit ea quae iniucunda & insuauia sunt,utpote quae vel nauseas, vel inflationes, vel fluctuationes pariant:
quod quidem in plurimis, etiam iis qui boni sunt succi cibis,
accidit. Quando vero paulo fuerit deterior , tunc in iis qui libenter hunc assumunt,non modo non etiam deterior, sed qua-doque melior redditur. Vt plane verborum Gale. is sit sensius: f., M. Plurimos quidem etiam boni succi cibos deprauari contingit, propterea quod ventriculo insuaues & parum grati sunt, atque adeo ab eode non complectutur. Contra qui paulo deteriores sunt in iis qui eos libenter & cu voluptate capi ut, ac ia manent deteriores, sed interdum meliores redduntur, Haec copio:ius dicere voluimus,ut lucem aliquam Galeni loco adferremus. i
142쪽
oblemo. - crates scribit , seniores iuuenib. magna ex parte minus aegrotare , quum constet contra variis morbis affligi senes, imo senectutem ipsam morbum elle. Quin etiam metipse Hippo. lib . I. πφὶ Ai ατὸς, senes morbissimos es Iescribit. Sed
:γγιτα inter aetates sam maximi sunt pueri, secundo loco iuue. nes, morbo lissimi qui maxime senes , & iis proximi sitiat. Respouo. Quare diligenter haec Hippocratis sententia est expendenda, . in qua maxime ad suam respexit aetatem, qua quidem senes
continentissime victitabant, nec perinde atque iuuenes in victus ratione peccabant. Duas itaque inter se aetates confert Hippocrates, senectutem nimirum 3c iuuentutem . docetque seniores magna ex parte minus aegrotare quam iuuenes,quod scilicet senes longo rerum usu prudentiores facti, a multis prauisque cibis, unde superuacua complura generantur, absti. nent.: ideoque ut iuuenibus ipsis, qui parum prudentes & t merari j, ciborum , eorumque omnium fere immensam copiam ingerunt, hincque adeo cluditates conciliant, minus Cur rure aegrotent, accidere solet. Quid multa Iuvenes ob incontine n Quib' tiam . non aetatis imbecillitatem , senibus magis aegrotant.
ιλ insippe sunt robustissimi, ideoque parum de morbis soliciti,
operam dant libidinibus, vulnerantur, saliunt, clamant vel, naentius:& in summa quocunque animi impetus rapiti eo ducuntur, Incontinentissimeque viuunt. Proinde quum temeritas, ut in libello de sene'. inquit Cicero, sit florentis artatis, prudentia senectutis fit, ut iuuenes facilius quam senes in. morbos incidant. Quod animaduertens etiam Cicero , ita inli bello i am citato scriptum reliquit: Facilius in morbos incia. dunt adolescentes, grauius aegrotant . tristius curantur. Non Magna ei autem sine causa Hippoc.adiecit magna ex parte. Quia reps parte. ci untur etia inter senes qui in victus ratione deliniuut, ac in- nti
143쪽
coni; nentes sunt,atque adeo magis quam iuitenes, utpote quibus sunt multo imbecilliores. aegrotant. Quos cet re leues i ctissima appellatione Cicero soco iam citato. nominauit. inquiens : Vt petulantia & libido magis est adolescentum , sed non proborum: sic ista senilis stultitia quae deliratio appellari ,. solet,lanum leuium est non omni una. Caeteium per seniores, , , qui Hippocrati hoc loco dicuntur, eos maxime intel- , . . ligere videtur . qui in prima senectutis parte sunt constituti. senioler. Quanquam hoc no st perpetuum: sic enim etiam eos qui extremam partem senematis agunt .sin. 3. Aphoris vlt. vocat. Porro si qui morbi diuturni per incontinentiam aliaque de causa senibus accidunt. tunc maena ex parte iis commoriuntur. id est insanabiles tota vita durant: idque propter virium imbecillitatem. luae frigidos morbos quibus senes. utpote iis similes laborant concoquere non valent. Non temere autem dixit diuturni quia illi ipsi frigidi sunt. atque adeo senibus, ut fami iam dictum e maxime familiares. Quod Celsius etiam ii.2. liares. . I.confirmat, qui inter caetera sic inquit: Longis morbis senectus patet.
Siquidem vis est imbecillis quae neque morbos,&c.JGr se, ευα κ Aluo ιις ad σκς, ῶς μητε Hrs Itooagrati f. ιως ταe Wr,et, Quippe & vis imbecillis. ita ut morbos facile conco. quere nequeat. Omnes morbi diuturni frigidi . Quod etiam Hippocr. lib. s. Epid. pari. I. Aphori l.7.docet iis verbis: in Cianone antiqui dolores frigidi, noui vero calidi. Omnes siquidem similioribus.J Graece,τeis Com. ς ωι ιαι-,siquidem naturae suae accommodatis morbis &c.
Raucitates 2 grauedines senibus admodum non
concoquuntur. IN hoe Aphoris. Hippocrat. exemplum affert, quo postre Imam praecedentis sententiae partem confirmat. Nam cum antea dixisset, morbos diuturnos , si quando senes inuaserint, illis commori, nunc raucitatis & grauedinis exemplo verum p aues esse demonstrat: quae duo mala in valde senibus coctionem & traue
144쪽
do cur in non admittore ait, propter nimirum caloris inopiam, & ubstitibus no rium imbecillitatem. Coctionem autem hoc loco pro alter LQς ρο- tione humoris morbum efficientis accipere oportet, qua in s coeo fio. gnificatione alias etiam crebro usurpatur a medicis. Dans: autem quae Com. Celso lib. 2. cap. I. & Plinio lib. 2 o. cap. s Raucitas. multisque aliis locis raucitas vocatur,fit, quando humor a ca- Rauis. pite ad fauces destillat. Latinis etiam Rauis dicitur. Vnde
usq; δ - uerbi i speciem habet quod dicunt, Vsque ad rauim. Et Plautus ait, Expurgabo hercle omnia ad raucam rauim. κένδε vero, Lissa; ,, graue o Latinis appellatur,fit,ubi ad nares delabitur hii .
yy fp mor.Testis eius rei est Gale. lib. 3.de sympt.causis, cap. II. καταρρουρ autem, ut& id obiter dicamus,eodem loco Gat .authoro est quando ad os destillat humor,vel ad palatum.vi lib. 2 Pr gnos . Comm. 9.ait: Non est itaque catarrhus commune vocabulum, ut Brasiuolus censet, ad omnes humorum defluxu . . Aecli & Caeterum non pugnant Aetii de Pauli descriptiones, cum iis Pauli loc' quas nunc ex Gal. produximus. Nam cum Aetius lib. 8. cap.s3. enarratur. scribit catarrhum esse si ad vitam seu columellam delatus fit rit humor idem quod Gale. docet. est enim vita, oris pars. Sic cum Paulus lib. 3.cap.r 8. inquit. catarrhiam esse, ubi ad fauces& palatum humor uecumbit, nihil a Gale. variat, quippe fati ces, oris particulam esse, omnibus constat. Quemadmodum, etiam ubi scribit,raucitatem esse si ad guttur & asperam arteriam defluxerit humor: ficilis enam a faucibus ad loca iam ducta de luxus fit humoris, quum fauces gutturi praeiaceant. Quae hic commemorare volui, ne inter Galenum & praefatos duos autores essedissensionem, quod ad voces iam comm moratas attinet,imperiti existimarent.
Gibbi recurviationes, obliquationes J Graece ην 'πω ἰ, L-κ Draecia. Quare ut harum vocum germana significatio toneatur , animaduertendum erit,quod is aerar est dorsi in po-Minserit. steriorem exterioremue partem,Gal. li. 3. de Articulis. Com.1. Gibbu,. authore,distortio. alibque nomine Graecis κυφωσις dicitur, lati xtis, σι . nis vero gibbus S gibbositas. M Acrar malum est priori eo Rc cua - trarium: fit enim ubi in anteriorem partem distortio contii xi0- git, ita ut in dorso cauitas fiat,in pectore autem tumor. Inter RU)4i M pre, recuruationem vocavit. Alii repanditatem & nibbum ad anteriora nominant. - ωαῖ est,ubi in latus vel dextrum vel
145쪽
sinistrum distortio fit. Interpres obliquationem appellauit. Cesiqua Alii obliquitatem, obstipitatem, & tortuositatem vocat. Phi xio lotheus breuissime harum vocum significationem iis expres.
Lui crebro ct vehemcnter crura manifes n cavsam exolhuntur, ij celeriter moriuntur. H Aec Hippocratis sententia ad praTagiendi artem perti .
inet: docet enim quando in exolutione aegrotantes mori contingat. Spectat etiam aliqua ratione ad eam artis partem qilaea morbo praeseruat. Nam si medicus crebro aliquem ex olui viderit, per victus rationem , aliaque praesidia cauet, ne sibinde de repente moriatu inquit igitur Hipp.qui exolvuntur, hoc est animi defectionem patiuntur et neque enim differunt De sim in mia, id est. exolutio & animi desectio, LM-. Cal. lib. 1.de Curandi ratione ad Glauconem teste, qui pro una χωθὰ cieademque re ambo haec nomina a medicis usurpari scribit. Crebro Ad vehementer, id quod non temere adiectum est. Si enim debidis suerit exolutio raroque acciderit, mortem nequaquam adfert.Sine manifesta causa: sunt enim multae causae Causem moturionis euidentes & manifest quas Gal. loco iam citato, niscitet ex.&lib.s.de Malea Tect. locis capita. ubi praesentem H)pp. citat ψ' Ri nitis sententiam, ordine recenset: e quibus si exolutio nata sit. non erit letadis. . Sin citra aliquam it larum acciderit, repontinum affert interitum , quod nimirum propter vitalis facultatis ima cillitatem contingat,ut in Comment. latius Gal.ostendit.
. Vnam quidem primam Dicendum erat & primam. Gra coenim est, re A bra via g/. Vteri affectus. JGraece με--vteri malis infestabatur. Intelligit vero potissimum uteri praefocationem, quae Gramis πνἰ υτ ira dici tur. Quibus omnibus.JGraxe,τρις τούτon his ipsis quidem.
Virtus animalis. J su quidem habet Aldinus codex, qui l
146쪽
Glxo Al-git Q Oχικκr Loxmur, sed perperam. legendum enIm est dinus co- ri e. id est,uitalis.Neque enim ob animalis sed potius vit πMy li, cuius cor sedes existit imbecillitatem exolutiones de animis adsectione, fiunt. H ine Theodorus etiam hoc loco vitalis conuertit. Quam quidem lectionem Philotheus quoque confirmat qui in explicatione huius sententiae ita scriptum reliquit, faei; t Auro a dira τουτων ἐμπικὰς τί - παν- De repente moliuntur , propterea quod vitale robur in iis ad modum imbecille est. Quinetiam sequentia Galeni verba manifeste ostendunt de vitali ipsum loqui facultate.
Apulexiam vehementem curare est impossibile,
leuem veto non facile. Monstrat hoc in Aphorismo Hippoc.quae nam amplexia curari quae minus possit. ld quod nulla alia de causa facit quam ut medicum deterreat, ne temere salutem, ubi nulla Medio sa prorsus est, promittat. Quid autem sit apoplexia , alibi dixi lute temς mus, & copiose admodum lib. I. de sanandis malis corporis, xch v4 P eari.is. Vbi uniuersam etiam eius curandi rationem diligenter& ordine tradidimus. Num autem vehemens aut leuis sit, ex noxae vehementia, quam spirationi inseri, deprehenditur quemadmodum Gal. lib. 3. de male affin. loc. cap.7.& io.& in Comment. huius sententiae abunde docet. Caeterum ubi nos. reddidimus curare, in Graeco est idem enim est quod TEhἡ ἔφα riso .peri itaque non potest, i vehemens apoplexia cureniviis apo- tur, propter ablationem respirationis, sine qua nemo vivere ploxia cu potest. Leuis vero, in qua ordinem aliquem seruat spiratio ψxi ROR i sa. non facile, sed omnibus magna diligentia adhibitis prae. sidiis.
ANNOTAT. IN GALENI COMM. Totum corpus sensu priuatur.J Adiiciendum ,repente. Gra ce enim est, o MMD οι τε πιακινοτριγινπ6. Solus restat
- anhelitus. J Graece, iumr ρ οὐ νως, sola restat respiratio. Quippe an belitus,spiritus est tantum emisisto. Gale. autem de uniuersa respiratione, quae ex inspiratione d expiratione constat, loquitur. Sic paulo post legendu erit,quet si & ipsa,&e Qui
147쪽
neque Intentum, S c.J Graece, occi inpiet A res ρίας, μνώμαλον 'Aἰ ἁμιλν. ἔτι Αἰδαλ ιπουσαν ἔχουσι κάω ὶν τωρ, qui neque vehementem, neque violentam, inaequalem tamendi inordinatam, ac praeterea intermittentem habent respirationem. lnaequalis autem respiratio est,ubi in una vel pluri- Inaequaliabus differentiis est impar respiratio. Differentias autem respi- 'rationis recenset Hippocrat. libro 6. Epid. part.2. Aphorism. ita, s. In cuius sententiae enarratione multa quae ad institutum fa- nu. ciunt,reperient in nostris Comment.studiosi. Cito curatur.J interpre Gracce, ταχ αν MVrco ἰ-me, sorsitan ipsam curabis. Interpres rixori Iegit sed male: neque enim celeriter,utcunque accidat, curari potest. Magna aute ex parte.J Sie lib.3.de Male asse LI .cap.IO .inquit: Quippe mori contingit apoplexia laboran res,ob id quod spirare non possunt. Attollunt.' Graxe, Ali HM, Ita, dilatant. De quibus musculis plura habet Galen. in lib.de Causis respirationis,& lib. 8. de Ana. administ.& lib.7. de Usu pari. Quod autem hoc loco docet,idem etiam lib.3. de Male assin. l .cap.7.tradit,inquiens:In apoplexia quamuis nulla acccedente actione quae a consilio prodeat, tamen sola spiratio quae musculorum thoracem mouentium munus est,saluatur. Anhelitus plurimus est necessarius. JGraxe, ἐπεύουπλμης τ' an απνω crura καμ ταντα, eo quod in iis pluruma respiratione opus est, Quemadmodum & in aliis,&α
quemadmodum & alioqui in iis qui per febrem vires h bent imbecilles. In summa effatu dignam, &c.J Graece, Hωτρυς ειρ ριν Ηιewey κεφαλαγ QA U απα νήργειαν αν pror, seipso1 in unam effatu dignam summam ex omnibus actionem colligentes.
NE sui strangulantur oe moriuntur, nondum tamen mortui sunt,non redeunt ad vitam,quibus Iruma cim ea os ferit. ν
148쪽
HIe Apho ad praedicendi artem spectat: siquisse docet,quS
do i j qui strangulantur,& iam quasi morituri sunt nodatame mortui,ad vitam redeunt,& quado minus. Accidit enim interdu ut aliqui ex suspendio detrahantur,quare tum praestat ἄπου - scire quando illi ipsi ad vitam redeant, aut minus. Per bi ' ii H itaq; eos qui laqueo que Graeci αγώνα vocant,aut ma-bατα o - ouu iniectione quae instar laquei sunt, strangulantur & si flocantur,intelligit Hippoc. Per Lxlx u M autem, Philotheo teste μ λυνσαi ααργώσκεν, hoc est eos qui tum morituri sunt. aut mori debent.Nisi per ομ' ua Maliquis seorsim accip re velit pessiindatos, & eos qui Obtorto collo prae cantur, die καταλυου. ma ; t serti ut Germanice dicitur. Est enim καλλυω,pessun- do. Prior tamen interpretatio melior,magisq; germana vide tur.Qui itaq; strangulatur,& iam morituri sunt,aut movi d bent ob strangulatione,nec tamen adhuc mortui sunt,non redeunt ad vita: lic enim Cor.Celsus li.I.cap. .haec Hipp.verba. est interpretatus dicens:Neque is ad vitam redit qui ex suspendio spumante ore detractus est. Leonicenum obscure admodum dixit referuntur,ad Graecismum respicies. αὐ-D M. Quippe Graecis idem est quod est τόπι-- viciturque de funere quod retro, no ad tumulum sertur.Ratio au-
Qv xφ tem cur ij qui spumant no redeunt ad vitam nulla alia est qua spum ςς d pulmonis violentia significatot copiosissime in Comm. ad viuim' Gal. explicat.Caeterum quod traditur in lirc sententia Hippocratis, ex eorum numero est quae ram accidunt. ' i A N N o T. I N C O M . G A L
spumς ge-- Omias spumae generatio. J idem docet li. 2. Prognost. Com. λςr ito. Gal. linquiens: spum a cosistit in mari quidem ex violen to λμῆς Pyς ventorum afflatu in multas exiguas partes attrita aqua. In iis ' vero quae elixantur,prae copia caliditatis.Interpres tame in pte reddidit, Inpoletis,qitum in Graeco sit Despuma quoq; generatione p*ra infra habet,nempe sect. 7.Commen
' gni bullulas multas & exiguas. Solutu aute a Sciles, potissi-
D mum quad ambo cocurrunt tu aer nebulosus ac turbuletus,
, , tum etia humor quodaminodo crassus,& glutinosus. Quippe
M tenuis humor qualis exquisita aqua habetur,quoties aere cO-- prehendit puru,nd diutius continet.sed statim rescissis buli
149쪽
Γη in propriam remeare sedem permittit:& ob eam rem spu- ,,l ma in mari celeriter soluitur. Crassus vero & glutinosus hu- Hor quoties turbulenta & nebulosam substantia intra se clau serit plurimu detinet temporis eo quod nec illa sursurn versus,, festinet quemadmodu purus aer in quia ipse dissiculter rescin- ditur.Vt enim gignuntur bullia Iae,ex humida substatia inclit- ,, dente intra se aere: pari modo solutatur,propterea quod humi- da substantia rescindatur. Facile igitur rescinditur,quoties spi- ,,
ritus tenuis sursum versus sertur. non rescinditur vero,quoties isneq; tenuis fuerit neque sursum versus sertur.Talis autem estis aer nebulosus ut qui nec couolet in sublime, neque tenuis,sed operqua humidus sit,ita ut serre queat humorem sibi circume tentum. Haec ille,quae ordine recensere voluimus, quod pra senti Comm. magna afferunt luce. Vnde facta spumae substanti ad Gaaece, γενομένη τίω --απὴ, factae spumae substantia.
Ex ventre. JGraece, Miλίας, ex ventriculo. Hic enim imi remi partem eam quae est ciborum receptaculum, & stomachus noculi is dicitur significat. Quod quidem discrimen diligenter
est in Galeni libris considerandu,ut alibi,nempe in nostris in primum librum Gai ni de Tilend.vale.annotat. monuimus. Citra quos casis,&c. J Rectius,citra quae symptomata quic. sum efferri ex ventriculo est impossibile. Ex ventre ex ventriculo,ut prius.In lib.de respirationeJ Graece. ἔν τω πεμ urimis ναπνοὴs γραμu p. in libro de Usu respirationis. Nam illieostendit quod ij qui suis antur, per expirationem & euacu rionem eius quod est veluti siligo sanguinis,sanantur.Fauilla cnim & fumus ac fuligo, omnisque huiusmodi ustae materiae stiperfluitas nihilo minus quam aqua ipsa ignem extinguere consueuit. Necessarium iῖitur est motum habeant,ut cua e-tur fuliginosum quod a sanguinis ustione redundat. signumqtaque est.' Adiiciendum, hoc. Graece enim est, ιλε i. duo σι σομύ- ωων. Hoc fieri. Omissam est et,quippe Graece legitur, A' ritur αυτω γ ete. Nonnulli tamen raro, Erc. J Graece ἔ/ιaί γε τω σπανιω F απογχΠώρώων αποεγκαν ἀφρs φανεν' , &c. Nonnulli tamen eorum qui strangulati sunt, raro ad vitam redierunt,spuma circa os apparente. Sed contra rarissime.J Graecὰ -m τῶ '- οπαπιωταμ. Sed quia contrarium rarissime accidat. Per alterum Aphoti sinu.JNempe vicesimu huius sectionis. In sequentibus Aphorismo
150쪽
videlicet. 3. praesentis sectionis.Commutant.J Remus,dedit: vi in explicatione eius sententiae dicemus.
Lui natura admodum obesi sunt, celerim morium tur , quam qui graciles.
x VT nusquam non, ita etiam hoc in loco Hipp. medioerita- tem laudat,immoderantiam vero vituperat. De certa tamen hic mediocritate, commoderationεve, habitus nimirum corporis loquitur,qua eiusdem immoderantiae praesert. Et est immoderantia illa duplex sit, vel enim obesum est corpus aut gracile, quod a mediocritate recedit: praestat esse gracilem qua obhsi due Obesum. Quippe natura obesi,quos hic me Ur o M',id est a Gettius mo- moducrassos vocat,citius moriuntur quam graciles:quod ει-iiuntur. licet in corporibus obesoru nativus calor imbecillus sit, ut εω piossus in Comm .suis Gale.docet.Non autem temere adiectah fla o b quod nos natura interpretati sumuς, philotheu autem ἐκγενετὸς, hoc est simulatq; in lucem editi sumus,aut ab ineunte aetate, a puero. Nam si quispiam natura mediocris, vi. subinde paulo pleniore atq; otio & ignauia factus est cransor,is no citius gracili morituriquod scilicet venas & arteriax Iatas habeat, atq; adeo calore natiuum minime imbecillii Ac tinctioni obnoxiu. Quod fusius in Comm. prosequitur GaI.& lib. 2.de Temper.cap. s.ubi in eum scribit modum:QuibuΩ ' cunque latiores venae sunt, hi calidiores natura sunt. Quibux ' angustiores,contra magis frigidi .Caloris nanque opus est,hax V di latare & extendere. Ita rationabiliter in idem fere recidie V venarum angustia cum habitu pingui & crassiore habitus gra ' citis cum venarum laxitate. Quod si quis simul pinguis crin ' susque est,ae venas laxas habet,is consuetudinis alicuius occa- V sione, non natura , pinguis est redditus. Sicut e diuerso,si quil angustas venas obtinet,& gracilis est, nec hunc talem esse natura necesse est. Haec ille. Vt aute ad Hippocratem redeamus.
summi. laudat ille in hoc Aphorismo eorpus mediocri habitu praediatum, utpote o time temperatum ac longaeuum.Contra vituperat alia quae a mediocritate recedunt, & aut obesa, aut in