장음표시 사용
21쪽
Omnibus entibus particularibus sic enim esset uniuersalis,&vniuoca, sed sola vox est communis proxime significans decem rationes Particulares praedicamentorum is subitantiam quidem simplic1ter, alias vero cum additamero, quia non sunt simpliciter entia, sed entis entia, ut dicit Aristoteles lis. et Metapbscae, cap. r. Ulib. q. cap. i ita . taphysic. cap. δ. docet, pns eo de modo dici de omnibus , sicut sanum de omnibus sanis.Numerat autem inter fana
medicinam,&vrinam: inter entia autem numerat etiam priuationes. Quis autem dicat, Diae Unam rationem communem ad omnia
fana,& ad ens , & priuationem λ Quare ens substantia nihil magis expresse significat, qua
sub tantia. Si vero ratio entis esset communis ab tracta a multis, manerent sine dubio rationeS particulares entium, in quibus ratio entis non in cluderetur, sicut manent in animalibus rationes particulares, abstracta ratione communi animalis. Nam si nulla ratio particularis maneret sine ente, quomodo posset aliquid abbate Moribus abstrahi p Ideo enim aliquid abia traititur, quia manet aliquid inferius ut differentia sine illa ratione communi. Etenim que admodum in reali abstractione unius ab alio,
unum madet sine alio, sic etiam in abs ramorae per rationem unum debet manere sine alio. sic autem ita d1stingueretur ratio entis a rationibus particularibus, sicut animal a rationali ut non includeretur in earum conceptu.
Quo fit, ut non dicanos, animal abstrahi ab
22쪽
homine, &equo, quia in eis semper manet etiam per rationem, sed ab aliquo hominis,&equi, nempe a disterenths eorum : ita ut abntractione dissoluatur equus, & homo,& quoties fit abstractio communis a pluribus parti cularibus , hoc modo fieri debet. Quare cum
nulla ratio communis entis , aut accidentis abstrahi possit, quae non maneat in modis intrinsecis inferiorum , sequitur , nomina analoga non significare unum conceptum communem, sed proxime ipsa analogata , ut optime docuit Caietantu 3.homo opusculor , tractatu I. ' Hoc ipsum ulterius corroboratur: Analogis non datur una ratio communis , seu unus conceptus, simpliciter unus , ut supra diximus, sed ens ad substantiam, & accidens reale analogum est: ergo no datur una ratio communis su bstantim , & accidenti: minor probatur contra primam sententiam Scoti, ex Ariastotele Metaphysicae. capite quinto, ubi sic loquitur : Cum mero aliud de alio dicatur, non est ipsum
sns: quare quodquid erat esse illorum. est quorumcumque rario, S definitio . m. ubi ex eo asterit
Aristoteles, solius substantiae esse definitionem, quia ipsius tantum est ipsum quodquid , ac proinde sentit . accidentia non habere esse, sed substantiam tantum : & paulo pos hanc
sententiam temperans, concedit, accidentia
habere aliquale esse, & aliquo modo posse definiri ; inquit enim in haec verba : An definitio quoque, ut & ipsum quid est, multiplice-
23쪽
tur dicitur λ Quo genere interrogationis , ut de more habet, A stoteles afirmat, subdit deinde : etenim ipsum quid est,uno quidem mo
do substantiam , & quodquid significat, alio
vero singula eorum, quae praedicantur , quantitatem , qualitatem , dc quaecunque caetera talia sunt. Quemadmodum enim dc ipsum ens inest quidem omnibus, non tamen similiter, sed huic quidem primo , illis vero consequen-xer : ita & quodquid est simpliciter substan-yis, caeteris vero quodammodo. Etenim interrogare possiimus : Quid est ipsum quale Quare & ipsum quale est eorum, quorum est quid est, non tamen simpliciter, sed sicut de non ente logice quidam.aumt, esse ipsum non cns, non simpliciter, sed non ens, ita & ipsum quale. Habemus ergo, accidentia definiri posse non primarie , & simpliciter, sed secunda- Ite , eo quod accidentia sint entia non siimpliciter, sed secundarie. Quo sensu in praedicame tis capite desubstantia docet, proprium esse substantiae ut hoc aliquid significet is & . c. citato dicit Aristoteles, accidentia dici entia , non aequivoce, nec umuoce cum substantia, sed ana Iogice: id autem his verbis expressit: Oporter enim, aut aequivoce lita esse nempe substantiam , & accidentia, de quibus antea loquutus su erat, agens de definitione ) aut cum additione , vel ablatione , sicut δc quod non scibile, nam rectius est, nec aequivoce dicere,
neque eodem modo hoc est univoce) sed quemadmodum medicinae,eo quod ad idem' qui
24쪽
quidem, & unum, non autem idem, & unum, non tame aequivoce. nussu etenim medicinale corpus opus, & vas dicitur aequivoce, nec secundum unum, sed ad unum. Ac si dicat, se stantiam , & accidentia , aut aequivoce dici , nempe , prout nomine entis , & ipsitus quod- quid est significatur de hoc enim antea loquutus fuerat) aut saltem accidens cum additamento, & diminutione dici ens,& habere quodquid comparatum cum ipsa subitantia. D1cit autem cum additamento , & diminutione , ac si diceret Vt logici vulgariter nunCloquuntur) cum addito, seu additamento diminuente, quod non dicantur haec simpliciterentia, sed entis entia , nempe aliquid ipsius substantiae. Hic autem obseruandum est, Besaraonem,
iuxta cuius translationem verba Aristotelis recitauimus, non recte dixisse : aut cum additione, vel ablatione: & melius Perionium transtulisse , vel cum adiunctione, vel detractione: nam in Graeco particula , vel, qua utitur Bes rion, non e it, , quae Iignificat,et ei,sed, quae significat, &ἰ per adiunctionem autem, & detractionem simul intelligit Aristoteles additamentum diminuens, sicut explicuimus : ut ita denotet, accidentia non esie dicenda simpliciter entia , sicut substantiam adhibet exemplum, sicut non scibile dicitur scibile non sim pliciter,sed cum additamento diminuente. de eo enim, quod dicimus, non esse scibile , hoc
solum scimus quod sciri non possit: ac proinde
25쪽
non dicitur scibile simpliciter sed cum praeducto additameto diminuente. Nam quod sim- , pliciter scibile est,& no tuum illo modo,quotion scibile, scibile dicitur. Subdit vero siam
sententiamin hac re, dicens , multo melius esse a serere,haec non dici squivoce, que eodem modo, hoc est,uniuoce, sed ad unum, hoc est, analogice per attributionem ad unum, cuius dicuntur esse: nam omnia accidentia dictiturentis entia,sicut omnia , quae dicuntur medicinalia,ut corpus,vas,& opus, dicuntur talia,
per analogiam ad medicinam, cuius simi. . Subiungit vero ; Sed haec quidem , quo Cunque modo quis dicere velit, nihil dissere: quae verba Varie ab interpretibus explicantur. Omissis vero alijs explicationibus, quod contextui non videantur quadrare ,hoc modo intelligerem ego Aribtotelem ut parum referat instituto ipsius, asserere, substantiam, & accide-tia aequivoce dici, aut ad unum,hoc est, analogice ,quanuis ut ipse praemisit, rectius di- Cantur analogice, seu ad unum;nam Vtcunque dicantur, Aristcteles recte probat id, quod antecedit, nempe accideritii nec definiri,nec habere quodquid est,simpliciter conuenire , sed secundarie. Nam si accidentia non dicuntur nivoce entia cum substantia,licet definiatur
accidentia, & habeant quodquid em non definientur, nec habere dicentur,quodquid est, eodem modo, atque substantia,quoa ipse co- tendit ibidem, Quare,quod ait Alexander hrodistus,explicans hunc locum,nempe idem esse
26쪽
illud,quocunque modo quis dicere velit, atque si quis dicat, vel univoce , Vel aequivoce, quia quocunque modo loquamur, sequitur, acc1dentia non definiri, nec haberent quod quid est simpliciter, mihi nullo modo probatur,quia si univoce entia dicerentur,no minus
Primarie, & proprie definirentur, & habetur quodquid est, qua substatia ipsa: Iri' ergo n5
putat,perinde esse,si haec dicatur equivoce,aut vniuoce sed si dicaturaequivoce,autanalogice. Quod si obhcias,Aristotelem proximi S verbis mentionem fecisse univocae appellationis, cum dixit, neque secundum unum , sed ad unum: illud enim, secundum unum, adem est, quod secundum unam rationem, seu Vniuoce. Respondeo,hoc tantum addidisse in exemplo illo de medicinalibus,quod adduxerat in co- firmationem eius , quod dixerat, Ostendens, non dici secundum unum, hoc est univoce cum sanitate animaliς. Cum vero loquitur de substantia , & accidentibus , solum meminit aequivocae, & analogicae appellationis illis verbis: Oportet etenim, aut aequivoce ista es Ieaut cu additione, vel ablatione: ad haec igitur . verba tantum alludit, alioquin oppositum doctrinae ipsius colligeretur, ut vidimus. Qua Propter placet mini in eo sensus Alexandri, quod illa verba: Quocumque modo quis dicere velit irefert ad modum,quo substantia.&accidentia appellantur nomine entis , quCdi proxime dixerat, cum ab ' interpretes, pra terinstitutum Aristotelu Ad alia vatie reserant: In
27쪽
Caeterum antequam ulterius procedamus in expositione illius cap tis, obiter admonitos velim, recentiores Philosephos , ne facile decipiantur , & moueantur quovis vento doctrinae. Aliqui enim huius temporis no fatis per spectam habentes mentem Aristotelis, ex suo cerebro dixerunt, substantiam, & accidentia univoce entia vocari, nec accidens dici ens secundum quid, hoc est entis ens, quod attinet ad essentiam: bene tamen quod attinet ad existentiam: quorum sentetia manifeste confutatur verbis Ari totelis, quae superius explicuimus:si quidem accidentibus, aut non Concedit definitionem , & ipsum quodquid , aut
solum concedit secundarie , & analogice, ut vidimus & eodem modo concedit vocarientia, sicut non entia : hoc est, sicut de non entibus aliquid enunci amus,& sicut no scibile, scibile dicitur, quae solum analogice, & se cundum quid tantum, seu extrinsece, & secu- datae intelligenda plane sunt. Cumque eo lo
co loquatur de ipso quodquid est accidentiu;
quod cosideratur in accidentibus secundum essentiam, aperte colligitur, accidentia etiam secundum essentiam , ex sententia Aristotelis entis entia vocari. Quod vero attinet ad analogiam entis , idem eodem modo expressit Aristor tes eodem lib. 4. Metaphys cap. a. Vbi ait: Ens codem modo dici de omnibus entibus,
28쪽
taph. cap. r. talib. λ. ap. r. inquit: Accidentia noncsic entia, sed entis, entia, quae loca ad hoc ideprobandum adduXimus i J.di p. 21. C B. - Εκ dicti tram confutata manet 1ententiaisameoli apud Capreolum in t distin a. quaest. r. CX-
istimantis,etis este aequivocum respectit substantiae & accidentis realis ; manifestis, enim verbis id negauit Aristot Aes locis supra citatis: Scratio ex illis desumpta id ipsum refutat, scili cet , quia accidens vere habet esse cum ordi- me ad primum ens , me je , substantiam, aetproinde aliquam attributionem, & conue hientiam cum illa habet, & ut significaritur nomine entis drion sunt omnino diuina, sed partim eadem,partim diuersa quod est analoga esse. Cu vero Porphirius capite despecte docet. eris esse aequivocum , loquitur de aequivoco
secundum communem acceptionem, quate nus opponitur univo b. solum enim intende-hat, ens non esse genus rerum omnium , sic enim etiam analogum comprehendit.' Superest igitur fatisfaciamus argumentis in contrarium adductis . Ad fundampntum Scoti respondemus, stibstafitisi,& accides maledouenire in ratione entis, non simpliciter sed
secundum quid , secundum aliquam scilicet analogia,& proportionem,& ideo solum potest abstrahi unus conceptus secundum quid,
quatenus non concipiuntur expresse modi . scisse & in alio speciales. non tamen ab his abstracius. cum enim modi entitatis sint, non
29쪽
xa ONAE STION v Μ Μ ET APH. possiunt non in conceptu cntis includi , ad prOInde repugnat, conceptum entis 1me illis concipi & ab eis abltrahi. Ad vestimonium D. I .mae pro secunda sententia recentiorum adtactu ri respondeo rationem entis contrahi ad speciales rationes subitantiae, quantitatis, re qualitatis,quando hae proprijs nominibus significantur, quoad maiorem expressio. nem: ratio enim entis lignificata per nomen Ens, non importabat expreste has peculiares rationes , & ideo erat quodammodo abstracta ab illis , & hoc modo laxe , & improprie satis dicitur contrahi ad illas, quando expres se proprijs nominibus tignificantur, sicut erisgo dicitur improprie abit rata, sic etiam ea-gem improprietate dicitur a D. Thoma , ad
inferiora contrahi .Et his constat etiam ad rationem factam pro eadem sententia. Conce dimus enim , per nomen , ens, non significari specialia entia,ut in te sunt expreste , .sed solum confuse,& prout inter se habent aliquam conuenientiam, sed non ideo possumus conincipere unam rationem communem entiS,prq
cisam, a specialibus modis essendi per se , rein alio, cum hi etiam entitates sint,& ideo solum erit unus conceptus secundum quid, sitra. pliciter vero plures Vt explicuimus.
30쪽
Nio datur communis ratio decidentam realibus.
O Missis variis opinionibus Philosophorum,
quas referre sigillatim , tu refellere initituti nostri ratio non patitur , & a simili ex campiti praecedentibus colligi possunt, & simi- Iibus fundamentis firmari , & non dissimi libus solutionibus euerti Dici mus,nomen ac cidens idem omnino significare,quod nomenentis ens, aut ens secundum quid: atque idem denotari verbo inhaerere , inesse , quod perinde Eli,quod alterius esse; ex quo fit, ut iii S VocI-bus nihil univo cum & unum commune nosuem praedicamentis significetur: sed hae v ces ita analogico de nouem praedicam elis dicuntur,sicut sanum secundum quid de medicina,& urina. Quis enim dicat, num de urina,& medicina univoce praedicari Cum enim nomen analogum ignificet v m simpliciter. alterum vero vel alia secudum quid , per sim litudinem ad illud primum; sequitur alteram partem huius analogiae esse nonae, cum addi tamento reIatum ad ea , quae secundum qui dicantur talia.ac proinde non posse ex ea paDee unam rationem Vniuocam,aut communea
pluribus illis analogatis denotare, sed utruque extrinseca tantum denominatione significare di quemadmodum sanum de uxina inmediis cina analogice tantum & extrinseca denomi