장음표시 사용
41쪽
3. AAsTIONVM META PAV relatio ita fitper ratione,ut fundamentum hambeat in re nec pro libito eam intelledius con- sngat sed amous ipsis cogatur ea relationem in ipsis apprehendere. At vero ut apprehedat priuationem, aut negatione ad modum entis,pec habet fundamentum in re , nec cogitur
ullo modo, sed pro libito confinsit. Verii haeae solutio mihi non probatur,quonias cut 1ntellectus no sit determinatus. ut ad modii huius potius,qua illius substantiς,autquali-xatis cogitet negatione,& priuatione,tame sua natura talis est,ut pro hoc itatu nequeat, harC duo apprehendere, nisi ad modu alicuius substantiae aut qualitatis. Vnuscnim hoc modo coponit climaeram,alius atro modo sed omnes ad modii substantiae concipientilaoc autem habet fundamentii naturale in nostro modo cognosse pedi nec pro libito fit,sicut etia relatiorationis in rebus, quas denominat, & a quibus dicitur denominatio eius,non alia ratione dicituria daniciatu habere nisi quia res illas intellectus noster. pro hoc statu ex modo suo cognoscedi, non potest alio modo nominare & apprehedore, qua relate. Adde quod licet intelleistus pro ljbito colingore possetsubstaria, Squalitatii re lationesvero no pro libito,sed necessario adcas cocipiendu cogeretur no.propterea dicere deinbuit s. Dbet hoc esse peculiare eneri relationu, ut aliquasit perintellectum aesi in genere subst tiae uno aut alio mod o substatia rationis repe- Iiatur. Respo deo ergo ea peculiari ratione id dicita fuisse a S. quia cupropriu munUS an
pellectus sit,coparare,& referre unu ad aliud,stiamsi'
42쪽
DIS P UT AT I o PRIM A. metiasi ipsa inter se re ipsa no reserantur,propria erit intellectus,non solu concipere res aliquas absolutas per modum relatarum, sed etiam irsas actu suo referre, gitado unam cu ordine ad alia. At licet apprehedat negatione ad modumsubstantiaest riuatione admodu qualitatis.& de illis philosophetur, & loquatur, ac si essent entia quaeda & ob id dicatur entia rationis, nimirum sotu ab intellectu habentia esse tamen intellectus ea apprehendes nori dicitur habere actum aliquem,quo d icatur aut substa . tificare, a re qualineare t ita loquar det prop-
turea. non dicitur facere substantiam rationis. aut qualitave rationis,sicut dicitur facere res tione quia actu suo illa resere:quς no referebatur uno ediscrime erit inter relatione.& priua , tionem,seu negatione riuia liqc duo neque dii. Cuntur entia neque subitantia. neque qualitas. sed di cutur entia rationis. quod si qualitas,aut subitantia vocari deberent,no ab late sera cit additameto fationis vocanda essent: at relatio rationis sine additamento dici consueuit rela tio,quia iasi sotu una res ad aliam refertur ex se ipse,sed etiam intellectus referri dicitur, 3c a chus intellectus relatio, & coparatio absolute nucupatur. & haec dicta suffciat circa testimonium saniti nom. luo utitur iet pro sua scri tentia, cum quibus etiam quaeda alia dissicilia; quae dixit idesanctus Doct. obiter explicata manent .De mete aute Boet Q deTrinit in meri citasserit, ad aliquid non praedicari de Deo aliter censeo dicendε qua existimauit sanctus Thy . ait mim cosiderasteum olu relationes secundu
43쪽
αν AE s et I Ο-v M. M v Τ Α Ρ Π Y s esse, ad , qua ratione tantum sunt asi1stentes, Mhoc pacto negasse in Deo relationes, quia VC- re astistentes non sunt. Alius tamcn sen1us ex
verbis eius perspicue colligitur. nam de prae dicamentis Deo comparatis sic philosopha tur: primum quidem asserit, tria praedicamenta , substantiae videlicet, quantitatis, Ecqualitatis vere Deo conuenire , ita tamen, ut in eo solam significent substantiam, immo supersubstantiam: nam Deus substantialiter di- .citur bonus, sapiens,& magnus. Secundo ait, sex vltima praedicamenta eodem modo Deo esse tribuenda, sicut de creaturis dicuntur,per modum, scilicet, formae,extrinsecus adiacentis , ut esse in loco , esse in tempore. Tertio subiungit, pra dicamentum relationis Deo conuenire , sicut creaturis: his enim conue nire potest ex extrinseco aliquo , & in aliena natura adueniente, & etiam pereunte perirerat in Deo esse nequit relatio adueniente ali quo extrinseco, sed intra eandem naturam consurgit: &propterea diuinam relationem appellat identitatis , & similitudinis relatio nem , non quia haec relatio , quam vocamus
similitudinis, & identitatis, sit solum in Deo, aut in Deo sit realis , sed quia relati nes reales, quae sunt secundum originem , sint in ca-dem , & omnino simili natura. Dc illis vero relationibus aequalitatis, identitatis , & similitudinis , quae Deo conuenire dicuntur , an sint reales, ilicemus d futatione I 67. Verum enim Vero alia ratione Augustinis
44쪽
6 Is PUTATIO P R IM A. Di haec omnia praedicamenta Deo comparat, nde Trinitate, capit. 8.ρ. Usequentibus. Ait enim primo, substantiam, & relatione proprie de Deo praedicari, hoc est , nomina horum praedicamentorum proprie Deo conuenire tametsi, ut ostendis ra, disput .aa. 1 p. S. Tho. Deus in nullo sit praedicamento, neque oppositum vo-Iuime docere Augustinum, cap. . aemonstraui. Dicuntur ergo illa duo nomina substantiae,videlicet , & relationis proprie de Deo , non metaphorice, licet non univoce, ut ibidem late ostendi: quia relatio in Deo , etiamsi sit substantia, recte , & proprie relatio dicitur. Se cundo docet Afri inin, caetera omnia praedicamenta dici solum tranoatitie , & metaphorice de Deo, praeter actionem , & passionem, de quibus postea dicemus. Probat vero inductione . nam Deus proprie non dicitur quantus , nec qualis , quia substantia sita quantus,& qualis est. Putat ergo differentiam esse inter haec duo, & relationem, quod relatio, etiam
si re sit substantia , proprie dicitur relatio , &qualitas , & quantitas non proprie dicuntur e substantia Dei: &ita dicit Deum bonum sine qualitate, & magnum sine quantitate. De situ, & habitu, inquit, metaphorice dici, quia situs est dispositio corporis in loco , ut stare,& sedere, & ideo metaphorice dicitur, Deus sedere super Cherubini. Habitus vero est, ut vestitum esse , quod Deo non potest nisi metaphorice conuenire , quo pacto dicitur amictus lumine Idem de ubi, & tempore , quam-
45쪽
Vnitatem formaliner ese solum quandam negationema in ente, pucat sanctus Thomas,& alij.
Τ melius examinemus , quae in hoc artiis. V cisso tradito ct' et rimas de terminis numerabilibus. , utrum significent aliquid positiuum in Dem an solam negationem, Oportet priarum disserere de unitate, Vtrum supra rationem entIs addat aliquam rationem positi. uam, an solum negationem : quam sane controuersiam , de qua supra νώ tione ιι eramui tractaturi, in hunc locum reseruauimus, Exigitur prima sententia eli Saneti Thomae in hoc
articulo. . . V sepra quaestione ita articulo t. &:2. C tetani, ta recentio m Tuom garum ibidem. Durania in primum, distinct a quae . i. quae 1 3. Gabriem eadem distinct. quaest. r. art.3. b.3. C preoli quaest. r. an. 1 in prin. se concluG Henr. quoia lib. t. quiastione r. lite A. qui assirmant, sormalem rationem unitatis esse negationem diuisionis : quare dicunt, idem formaliter ese Vnum, atque Indiuisum. Id autem non solui ita docent, ut formaliter ratio unius negi tione exprimatur verum etiam , ut nihil rea spondeat huic negationi, tanquam materile significatum, in quo ratio formalis unitatis consistat: sicut vox, incorruptibile , negatio nem significat expresse : id tamen ei resp*ndet ratio positiua , ut materiale significatum , quam melius per negationem significamus. Probatur haec sententia hoc unico argU- .c a. flaetari
46쪽
36 AisTIouvΜ Mn TAPHYs. mento,quacunque ratione positiva remota abente, etiam per intellectum,ens semper remanet Vnum : ergo nullo positivo constituitur in ratione unius: nihil autem aliud superest quam negatio : ergo Vestas In negatione consistit Caeterum obseruandum est, sinctum Nomam solum loqui de unitate , quam vocant entita
tiuam, & quae solet constitui passio entis , M
in quavis re mundi reperitur. . Nam si de unitate, quae est principium numeri praedicamentalis, sermo sit, putat ille, unitatem addere suis pra substantiam aliquam rationem positivam: Ele videlicer principium numeri Docetenim, namerum praedicamenti quantitatis solum reperiri in rebus quantis: nam in alijs kbus non
videtur esse alius numerus , quam per rationem nostram constituentem, & numerantem
Ationem formalem unitatis, quae est past o entis, esse cymd psti m probas ilius sentiunt Alexander,Bonaventura & Scotus. LGo vero probabiliorem esse censeo senistentiam Ilexandri prima parte, quaestione 13.
membro r. V a. Bonaventurae in primum,distinctione . articulta. quae' r. Scoti . Metaph.quae' qui docent, rationem formalem unitatis esse quid
positiuum: tametsi eam diuerso modo explicent s
47쪽
DIs P WrATIO SECUNDA. 3γCent. A exander censet, esse conformationem
effectus ad primam causam in genere efficientis : nam conformationem ad primam causam in genere causae exemplaris, & quasi formalis, dicit esse veritatem : & in gen dire causae fina- . lis esse bonitatem , quae sunt duae aliae passiones entis : ita docuit Alexander in dio membro ath vero nullo modo explicant rationem Vnitatis : sed tantum affirmant, esse rationemali quam positivam. Est autem haec opinio meo iudicio expressa ab Aristoteli ro. Metaph. c.f. ubi scribit in haec verba: Opponuntur autem unu, & multa mul- tis modis quorum vno , unum, & multitudo
ut indiuissibile, & diuisibile: quod enim aut diuisum, aist diuisibile est, multitudo quaedam dicitur : quod vero indivisibile, aut non diuisum, Vnum. Cum autem oppositionis quatuor sint modi, horum alius secundu priuationem dicatur: cotraria erunt prose ,& neq; Vt co- tradictio, neque ut ea , quae ad stliquid dicuntur. Quibus cum dicat, quatuor , esse genera oppositionum, & ijs numeratis cocludat unitatem , & multitudinem esse contraria r quis negare audeat, solum opponi priuatiue,Vt ad- uersarij contendunt. Verum obijc1es,etiam dixit Aristoteles oppo-ῶJecundum priuationem cum ait: Horum alius secundum priuatione dicatur. Hoc enim genus oppositionis non negauit inter unum,& multa, sicut negauit oppositionem contradictionis, & relativam. Reiondeo,primum,
48쪽
si eam oppositionem non negauit, si item non asseruit, solum opponi secundum priuation3:1sid cum addidit, contraria erunt prosecto)quibus verbis enumerauit genus oppositisnis Contrariae Unum ex quatuor, quae este dixit,expresse sensit opponi contrarie. Quare si concedimus opponi priuatiue, ita id debemus Aia1erere, Ut non negemus etia opponi contrarie.
Aoces'c' Nam quod ait Averron in illum locum , ideo A- ristotelem dixisse opeoni contrarie,quia ad hanc oppostlionem reaucitur priuatiua , qua proprie unum, & multa opponuntur comenti tium est. Si enim unum,& multa proprie OP ponerentu riuatiue , & nullo modo contrarie , Etiamsi opposistio c6ntraria ac priuatiuam reducatur , non debebat AHyliteles ex quatuor generibus oppositionis, quae eo loco proposuit, eligere illud ,quod proprie unitati, α multitudini non conuensenat: & illud magis asseveranter ipsis tribuere siquide non satis constat ex verois citatis, Aristotelem oppositionem priuatiuam unitati, & multitudin1 assignasse. Quaresanctu, Thoma eum locu docet,esse seritentiam Aristi telis unum,& multa opponi contrarie : cum id verba illius diserte indicent, ideo autem eum piavmisisse illa verba chorum alius secundum priuationenjd non ut assereret, unu ita, & multa opponi priuati uc: sc Equia oppositio secundum priuationem est radix oppositionis secundum contrari ecatem: quod an verum sit, nostra parum resert hoc
nobis inpr aeschii lassiciat ex mente sancti Thia
49쪽
mae sinem,unum,& multa iuxta Aristotelis sensum eo loco opponi contrarie , quatenus , Vediuisum, & incliuisum esse dicuntur. . Deinde respondeoallis verbis, horum alius secundum priuationem dicatur) non assirmaia se , Aristotelam unum , & multa opponi priuatiue, sed denumerasse unii genus oppositionis eX quatuor, quae dixit esse , & illud reliquisse
tanquam minime conueniens unitati, & multitudin1 : deinde antequam enumeret reliqua, affirmauit opponi contrarie, illis verbis: Conintraria erunt profecto. Fandem recenset alia duo genera, & aperte aletur unitati,& multitudini ea no Couenire. Hanc vero expositionem colligo ex sequentibus verbis quae talia sunt: dicitur autem ex contrario ipsum unum , & significatur ex diuitibili indivisibile , eo quod magis multitudo , & diuisibile sensibile eth) quali dicat: ideo unum significatur negatione oppositi, cudicitur indivisibile etiamsi opponatur illi contrarie : quia multitudo magis sensibilis, Mnota est : & quia, ut ait pgulo inserius, simplicia , & prima , qualis eirunitas, melius negatione significamus , cum tamen eorum ratio sit psittiuae quam etiam rationem reddit Alexarider loco citato. Quod si ex sententia A otelis unum, & multa , priuatiue OppQ-nerentur, frustra illi Ohuectioni occurris iet. Si enim unitas in negatione formaliter consistit,
aut in priuatione , quid mirum si nomine negativa significetur
50쪽
Dissicile tamen videtur, quod initio capitis dixit Aristoteles his verbis : opponuntur autem unum, & multitudo, ut indivisibile , & diuisibile: quod enim aut diuisum aut diuisibile. est, multitudo quaseam dicitur: quod vero indivisibile aut non diuisum,unum. Cum autem
oppositionum quatuor sint genera , & caetera quae supra recitauimus et quibus verbis videtur Aristoteles docere, unum , & multa non solum Contrarie,nec priuatiue tantum, sed alijs quoque modis opponi: nam si duobus illis,priuatiue scilicet, & contrarie , solum opposita eL sent, non multis , sed duobus tantum modis
Cpponerentur. Huius dissicultatis vix apud Ariapotelis interpretes aliquam inuenies factam memtionem : tametsi sanctus ThcmMm esem locu eam
leuiter insinuauerit. Scnsus igitur est, unum, S multa opponi quidem multis modis, non quid cm multis oppositionΓm generibuS: quatenus considerantur ut diuitum,& indiuisum: sic enim sola contrarietatis oppositione dixit opponi: sed multis modis , quibus unum, &multa usurpari solent: quouis enim modo capiantur, oppoMita sunt. Vnus autem est, quo
significantur ut diuisum, & indiuisum: & hoc indicauit, cum dixit: quorum vno scilicet modo) unum , & multitudo , ut diuisibile &wdiuisibile, hoc est, ex varijs modis , quibus
capiuntur unitas, & multitudo,Vnus est,quatenus significantur ut diuisum , & indiuisum. Sunt enim alij modi, quibus unum mpita usum pari solent, quos enumerat: statim eodem capites his