Gabrielis Vazquez Societatis Iesu Disputationes metaphysicae desumptae ex varijs locis suorum operum

31쪽

ab cis Ay s τ' osv W- -T A Fu natione per ordinem ad sanitate animalis dicitur: contra vero indicativum este sanitatis, quod cit fundamentu huius denominationis

damentum ciusdem denominationis in medicina intrinsece, & simpliciter, nec analogice de ipsis diculur,neque illis ulla ratio communis excogitari potiem ita etia de qualitate.qua titate, relatione,& alijs nouem generibus,quet sunt fundamenta 3 enominationis entis secudum quid, accidentis nempe, & in existentis: neque hanc rationem expres e denotant, sicut neque indicatum sanitatis expreste significat

sanum ita philosophandum est,ut denominario illa per nomina propriorum genem sit eis intrinseca, ncc secundum illam possit ipsis ratio communis assignari; sit tamen fundamentu'a denominationis analogicae, secundu quaoicuntur accidentia inhaerere,& inesse, quod perinde est, ac si dicantur entis entia. Id quod notauimus de analogia accidetis ad noue pr*dicamenta,ut respectu ipsorum tantum etiam analogice,& non secundum rationem comu- re dicatur. Probare possumus exsinm= Thom. ι parte, uol. V artic. 1. in corpore, ubi asserit, diciaecundum ana giam dupliciter contingere ves quia multam habet proportionem adurm: sicut fanum dicitur de urina. 3c medicina, iii Raantum utrumque habet ordinem , & proportione ad sanitate animalis: Vel meo Modivatim habet proportionem ad alterum , 'sicut sinu dicitur de medicina Manimali:ubi con- cedie

32쪽

cedit nomen non solu m analogice, deprima rio significato,& de ali)s secundarijs, sed etiade ipsis secundarijs inter se. sic igitur dicimus entis ens, seu accidens, seu inesse , quae omnia idem signjificant,) de nouem praedica-imentis analogice enunciari, & non uni uoce, nequie secundum rationem communem. Si e go nomen accidenS est analogum , no significat rationem communem analogatis: sed ut Caietanus dicit . msulo capite de analogia ) proxime ipsa analoga denotat. , ac proinde sequitur,in omnibus modis intainspcis nouem predicamelorum intrinsece an cladi rationem,in,.quae hoc nomine, accide=rs, lignificatur Ita Ut. lla.d1fierentia possit sine ratione accidetis, quia omnia transcendit, cogitari: & criamunomen, a Cadens, significaret uni uoce nouem

Praedicamentat, vel saltem tria praecipua ex J-lis , seu esset genus ad illa , yt aliqui non recte sunt opinati: nihilominus , cum illud deberet elle completum , debet etiam dati ratio acci, dentis completa, quae de omnibus differenthsmodis intri ecis ita predicetur ut ellentialiter illis conuenjat, neque cum illis compositionem faciat ,ut ratio specialis ad,verbi gratia semper includit rationem,ur,quae licet hac v ce,is, non e primatur, non potest ea audita,

.non statim intellectu apprehendi.

33쪽

mti reali, ' rationis nihil commune datur. IN praesenti dificultate partem affirmantem l amplectuntur ex parte Caietanus Canari sis in arti Hum I, quaestionis a8. et lanis S. Thom.

affirmantes , rationem, ad , praedicameriti, et m realis ,praecisam a ratione,in ,formalites ,1on esse realeri , sed communem , & abstra-astam a reali,& rationis: ea Oihilominus sitfficienter distingui praedicamentum reale rela- . tionis ab alijs praecii cameentis absolutis realibus. Probant in primis testimonioJaucti o-mae,arti Mosequenti ; Vbi ait : hoc peculiare esse praedicamento relationis inter alia praedicamenta accideris,quod cum in alijs propria ratio cuiusque, quam Vocamus modum intrinis secum sumatur ex ordine diuςrso ad subiectu, ut in quantitate,ctualitate,&c. propria tamen Tatio praedicameli relationis non lignificatur cum ordine ad subiectum , sed ad terminum extrinsecum;& ideo non significatur ut inhaerens: atque in hunc sensum videtur loquutus Boetiin libro de Nnitate in medio,vx Rcylicat an tias Thomas in solutione primi argumenti, arti . r. questione ar. r. partis; cum negat, praediςamentum, ad , aliquid de Deo praedicare. Explicat autem fandiu Thomas , non prae dicari tanquam aliquid inhaerens , consi deratum nempe , secundum solam ratio is

uςm . ad , bςnc tamen secundum rationem,

34쪽

D IS PUTATIO PRIMA. ' asin. Ratione vero sic probari potcst sentetia

Caietani. Ratio Ad, secundase,no conside rata Tatione,in,taratum respicit terminum hoc auistem commune est relationi reali, & rationis, ergo non potest esse quid reale. Quomodo autem raedicamentu reale res tionis distingui pomi ab alijs coceptu cornuinni enti reali.& rationici : sic explicat Caietanus. quia quanuis sit .comunis enti mali, & ratio HS,tamen no reperitur in alijs praedicamen iis realibus: eo igitur sufficienter praedicamem tum relationissab albs distinguitur, vesuti sicae lum non esset animal, haberet nihilominus animam rationalem, ut aliqui docuerunt, licet anima rationalis communis esset homini , Scytao: ea tamen suffcienter homo ab alius animantibus distingueretur,quia in nullo anIma li, nili in homine reperiretur. Hinc fit, relationes diuinas, si cosiae rentur secundu esse, ad , praecisum ab ,in, non esse reales, sed communes ad reales,& rationis: quod quavis nec eis

manus, nec Canariensiis eXprcise asserant,ex eo oxum tamen principijs vigetur inferri. Mihi tamen semper placuit opposita sente istia;nimirum nilui commune esse posse enti reali,& rationis,quoniam enti reali,& rationis, non potest esse ratio aliqua communis obteis stiva eXistens in intellectue quia aut illa ratio Communis debet esse omnino conficta ab intellectu,aut vere realis: neutro autem modo esse potest communis enti reali,& rationis, vecoliat .ergo no datur taliS co ceptus comuniSz

35쪽

z Q v AE S T J O VM Μ ET A PII Y s. est igitur solum c une non ς, ratio vero eΟ-ἔum cise nequit communis : prauertim si verae ih corum sententia, qui cum Caiemno de analogia dieat, non esse aliquem cQnceptum O- .munem analogatis, sed ipsa proximu 1ignificari eodem nomine,uisupis diximus: quod ma-Σime verum est delente reali, & rationis. Nams conceptus aliquIS esset communis totuS.CL det ita Dialogatis quibus communis esse :di-ιceretur: esset igitur1Vnus conceptus praeter

ita. & in multis , ac proinde uniuetialis; α Vniuocus. Cum ergo enti rationis, & rea .li non positi esse aliquid commune , rusi solo nomine , sequitur non possis esse rationem

communem enti reali, & risionis. , Praeterea existimo contra 'Caietam , esse,

-ad,quod conuenit relationi reali , & est mo- dux orth praedicamenti, & quod conuenit diu inre relationi , nec esse quid rationis,

nec commune rationis, & reali , sed vere esse reale,. &inhaerens, solamque vocem commune esse Virique, ad , rationis,videlicet.&Mali. Hanc sententiam colligere' possiamus primum exsucto Tadioma i . an ca aquaestioia ag.

. para . ubi ait, solum in ijs . Me dicuntur ad aliquid , inueniri aliqua entia rationi , α aliqua realiae . non autem in alijs Wrediu camentis: hoc est ι posse essu relationem n

'rilena, & rationis , quae est Opus intellectus cum tamen non sit substantia. nec quant xata S, nec qualitas rationis. Reddit rationem, quia alia, genera, secundum propriam rati

nemi

36쪽

nem , denotant aliquid re ipsa inhaerens :Vt quantitas, & qualitas,&C. Genus autem

relationis , & quae dicuntur ad aliquid , se .cundum suam rationem , solum significant respectum ad aliud, qui aliquando est in ipsa

natura rerum , aliquando solum in Intellectulloquitur planesanctus Thomas non de ratione significata, sed de nomine relate significam te, cum ait, solum significare respectrum, qui aliquando est in rerum natura , aliquando

vero in intellectu solo nam ipsa ratio signissicata non significat respectu , sed est respectus

ipse.Dicit autem,tunc esse realem respectum, quando est inter ea, quae natura sua inuicem Ordinantur: Sentit igitur illud i ad , quod est inter ea , quae inuicem ordinantur, esse reale, quamuis nomine communi signifi

cetur. s .

Relatatur praeterea sententi Caietani ratione allata initio. capitis: deinde secundo esse, ad , praedicamenti realisi ita est: modus intri secus huius praedicamenti, ut a ratione illat, in , quae est in omnibus praedicamentis, etiam cognitione abstrahi , aut separari nequeate ergo ea ratione est quid reale & inhaerens: igitur: non abstrahit a reali, & rationis , lias,ut supra inferebamus , cum illa ratio esset .vna,& tota integra secundum se , in singulis inferioribus uni uoce significaretur: haec namque est definitio univocorum , ut in superioribuς monuimus.Tertio id ipsi1m experimeto constat, nam audita hac voce, ad , non pom

37쪽

m QN AES TIGNUM N ET A RH Y s. test non intellectus concipere ordinem unius ad aliud, iam ergo apprehenditur ordo,ut est alicuius,& ad aliud ut autem est alicuius . hini et rationem,lia, ergo nullo modo sine ratione, in , ratio , ad , potest cogitari, aut celete donec iflud, ad , concipiatur esse alicuius, . Mullum conceptum rei ea vox in nostro intelae stu eficere potest, ut cuique compertum .est Quanuis ergo illa vox, ad , non ita CX- presse significet rationem, in , quia tamen ita connexae sunt ratio , ad , & ratio, in , Vt ad sine in cogitari nequeat, fit, ut audita voce, Ad,non potiat non apprchendi ratio, in , contra vero auaita voce, in , laon itatim apprehenditur ratio, ad , quia ratio,in,latius patet,& non

est ad aliud omnis forma, quae est in alio. Sic It contra omnis relatio, quae est ad aliud, est xtiam in alio: includitur enim ratio, ita, in r tione , ad , sed non contra : igitur non potest abstrahi ratio, ad , a racione , in , ac proinde Ni praecisa aratione, in,ncm poterit abstrahi axelatione reali,&'ratiorus,ut putauit Caietanin.

Ad testimoniusancti Thomae, quod per se affert Cainis, respondese olinctum Thomam nu- qua dixiste ratione, ad ,quae peculiaris est prς- dicamento realiella comune reali,& rationis,

sed loquutu fuisse de voce, ad , secunda totam

analogiam sua. haec enim no eXprimit ratione, .la, nec aliquid reale, cu eommunis sit lac duanalogiam reali & rationis ;ideoque dixit,peculiare esse huic praedicamento reali relatio

nis ,eiu rationem formala significati nomine

38쪽

DI sp UTATIO PRIMA. Ea communi enti rationis,& reali quod aliis prς- dicamentis non conuςnix.Nomina enim qui bus significatur modus peculiaris aliord, denotant solum rationem vere realem quia nulli est quantitas, nec qualitas rationis' hinc tamenon fit.rationem peculiare huius praedicameli realis relationis esse comunem relationi reali;& rationis sed ipsam significari nismine communi. Quare cum aiisannus Doctor'articulo a. q. u. r. n.pr dicamentum relationis secundis

propriam rationem solum significare se amassistentem intelligit secundum nonIen co-ne, ad,no significare forma inhaerente expres.se,cii commune sit relationi rationis, Sc realti Porro,quare dixerilsanctas Thomas, peculiare esse generi relationis, sub eo aliquando essercalem relationem,aliquando per sola ratione, no autealijs generibus,ri substantis,qualitati,& qualitati varie explicat distipuli eius. Canaia

cocedit alia genera prςter relationJ, aliquado habere esse per ratione: hoc tamen linquit,essς per accidens,quando nimirum sebstalia,qua . litas.& quantitas selum habent esse obiecti uuin intellectu,sine existentia reali: at vero relationem aliquam ita habere esse per ratione, ut hoc ei per 1e conueniat. Nescio tamen , quare hic auctor appellet esse per intellectum seu eL se rationis illud ςsse obiectivii substantiae, aut quantitatis,aut qualitatis.quae aliquando rea. liter fuit,vel potest esse. Nam esse rationis co

muniter diςitur, quod solum oblactive potest

39쪽

β8 Q ME STION ML META P rLY S. aesie in intellectu, in re autem nequit cile, quo pacto inuenitur aliqua relatio rationis : nunc autem inquirimus causam, ob qua sola relatio, habere potuit cile huiusmodi per intellectu,

non item subitantia,quantitas , aut qualitas. j Caietanus ycto bitariam respondet: primum concedit, no solum in generς relationis inue

iatri aliqua,quae solii habeant esse rationis: sedim genere substantiae, qualitatis, & qualitatis. jest enim in genere substantia; homo imaginarius,quantitas etiam,aut qualitas omnino co-

dicta esse polost. Addit tamen ella discrime in rer haec entia rationiS 3 relationes, quod rei tio etiam iit per lationum, dicitur simpliciter Iesatio: at subitantia, qualitas,seu qualitas non dicuntur 1 impliciter talia, quando sulum per intellectuim conficta. Haec tamen solutio Caietaui mihi non placet,quoniam tam substantia, quam quatito, qualitas confictae per intellectum,ut ponulux a cainano, hoc est, obiectine solum apprehesu ab intellectu,vere,& simpliciter dicuntur talis,quoties propositio non denotat exist enti am ας Namqui apprehenditim hyeme rosam. ine additameto,dicere potestalla etae vere rosam.& sic de qualitate, & qua--titate: secus quidem, quam si propositiones significarent ςXittentia .P0rro autem enti , obiective solum existentia in intellectu, non sunt dicenda emia rationis ullo modo ,sed existere

solum per rationen M. nam ens rationis non dicitur,quod habet veram clientiam possibilem, S ut tale apii rehenditurised Id, cuius tota CL

40쪽

sentia est per solum intellectum: apprehensa. nec reipsa ullo modo esse potest. Arquilibet homo apprehensus , quaelibet qualitas , Mqualitas vere est possibilis: diciturergo potius

cns male, quam rationi I, no quidem inistens, scd possibile: quare responsum C. net. firmum fundamentum non habet.

Altera ergo lutio Caietani mihi probatur. ait enim, tam quantitatem,& qualitate, quam substantia apprchensam selum, & no existen

te esse vere ens reale,licet actu no existat quia habet essentiam realem possibilem , relations Vero rationis esse omnino ens rationis,& nubio modo reale, quia nunquam totis ratio esso potesse in rebus,nec ullam habet essentiam reia

ale possibile .sed sola apprehesione potest esse. hoc enim vere,& proprie dicitur ens rationis Sed obij ciet aliquis contra hac sententia in

hunc modum inter entia rationis. preter relationem,numerantur negatio,& priuatio,qugcum non sint ullo modo realia, a nobis tamen veluti entia cogitantur,& apprehenduntur,& ideo entia ratioriis nuncupantur DCgatio Vero est ens impossi bile,Vt chimera, quae ctia admodum seb1tantiae cuiusdam ex Varijs compactae intelligitur: est igitur substantia aliqua omnino rationis,sicut relatio: priuatio etia Cogitatur ad modum formae,& qualitatis assicietis subiectu . ergo est etiam qualitas rationis sicut relatio. Respondent aliqui, ea esse differentiam,inter relatione rationis eX una parte,& negatio. em,seu priuationem ex alia: quod

Duiligi