장음표시 사용
111쪽
Lib. I. Titi c. s. a. Quibus ex caus manum. non lic.
ri cum damno minori, non debet fieri cum majori. Ratio alia : quia unus servu' tantundem potest praestare , quantum plures. Sed nunc8. Quaeritur: quis ' sit effect iis hujus insti-
tutioniς in Ad hoc Respondet imp. ut libers. fiat, haeresq; necessarius. Ratio f cur liber fiat, est voluntas Domini , supponit enim imp. quod servum it Ium cum Ithertate haeredem instituerit. Nam non potest haeres fieri, nisi simul etiam liber fiat, idq: ideo: quia servus nihil proprium habere potest 3c haereditati, incapax est, ideo hoc ipso , si dominus
vult eum esse haeredent, debet etiam velle liberum, iuxta illud : qui vult conseqtiens, de-IO bet etiam velle antecedens. Ratio t cur dicatur haeres necessarius, est illa: quia necesse habet adire haereditatem nolens volzns , idq; propter vigorem dominicae potestatis ; si enim dominus habuit ius vitae & necis in seria. Num, cur non habuisset etiam sacultatem &potestatem , cogendi eum ad haereditatem adeundam 8 Aliud in stio , cui potest abstine
II Dic ps: Nemo i coqiiur sibi ipsi incommodare , & nemo invitus cogituc alienam haereditatem suscipere , α ιε. C. de iur δειλ
invitus cogitur ad suscipiendas in se tot Sctantas molestias, ad solvenda aliena debita, ad serendam alienam ignominiam ' Resp. hoc 'esse speciale in servo i propter vim dominicae potestatis,& rationes supra dictas. Deinde i Iahoc non potest adeo molestum esse servo pro- plei commoda , quae inde percipit. Qui
enim relevatur in uno, non est mirum, si gravetur in alio. I. . bent s. circ. f C. de ρ ῶ. tra
Recipit enim primo libertatem , quae est res inaestimabilis , L. tibertis. Oo. β de R. I.&quia Libertatis infinita est aestimatio, L mus, raue. 6.1.Τ de R. I. ideo pro finito damno lucrum capit infinitum , finiti autem ad infinitum nulla est proportio. g. g. f. de se σt. Huic accedit et latia beneficium separationis, quia si utatur . bona , quae deinde sibi quaerit, non poliunt a creditoribus vendi, etiamsi haereditas domini non sufficiat. L. . . . d. staperat. Et hoc est, quoit Imp. dicit in l. ι. sest is hae M. quac σ d f. pro hoc tamen incommodo illud ei commodum praestatur , ut C a. quae post mortem patroni sibi acquisierit, ipsi re serventur. Et quamvis bona defundii non sufficiant creditoribus , iterum tamen ex ea causa leg eius. quas sibi acquisierit, non veneunt. Confer cum his, quae scripsi se se.
,, uolt dictum est hactenus, permissum re haereditatem, L. M'. C. quando ran per pin ella domino servum in testamento cum idq; p Pterea f slatulum M pro Visum est i libertate haeredem instituere, id cum quia Cessimae ratione Iegis, cessat eius dis haerestrictione intelligendum est: si modo ei titio: atqui si alius haeres existit praeter sera nemo alius ex eo testamento haeres extiterit, vum, Cessat ratio L. Eliae Sentiae . nimirum uod duobus modis contingit. Primo: quan- ignominia de fimcti: igitur cessabit quod eius o f nullus alius scriptus est; secundo: quan- dispositio, videlicet servi manumissio. Quado alius quidem scriptus est, sed certas ob re in hoc casu servus cum aliis rebus haeredi ausa, haereditatem adi re noluit, paria enim tariis debet vendi, & pratium inde compara-
sunt haeredem non esse & esse, sed repudia- tum creditoribus applicari.
mentis senaris facta a. Cur nitiis is liber fils. Tamen quod te memam non diris. MaI . Uid si ' autem servus in testamento sit haeres institutus, & nulla mentio libe inis facta ἰ Resp. Imp. nihilominu hoc ipso, quod haere fit, liber fit, ex tacita &Praesu mpta mente testatoris. Ratio est: quia fa. uno concesso videtur id omne concessum, sine quo illud haberi non potest: L. - ,-- - , fisiarii d. atqui sine libertate haeres nemo esse potest, quia ut praeced. s. dictum :servus nihil proprium hab re potest Ergo concessa haereditata , videtur etiam tacita
iae seduxis, eum aerat abbi, se non per innovationem induxiss
concessa libertas. Vel aliter: f qui vult C - 3. sequens , debet etiam velle omne necessarium 3
antecedens, L.Io.f. de procurat. & ad positionem consequenti s sequitur positio antecedentis. Adhue aliter: interpretatio ita est facienda, ut potius valeat, quam pereat actus: artia si quando. ιυ.fis iso. /. atqui sine libertate
non valeret Institutio ςrvi proprii, pr. Inst. δεώared. I 'L Ergo ita debemus hanc institutionem interpretari, ut ei annexa quoq; sit libertas. His accedit ratio ab ipso imp. intextu
112쪽
Lib. I. Tit. c. g. 1. & 3. Quibus ex caus manum. non lice ri
,extu nostro allatat Verisimile non est, eum , quem haeredem sibi elegit, si praetermiserit li-hertatis dationem, servum remanere voluisse,& neminem sibi haeredem fore. Verisimile non est, aliquem impugnare proprium suum iudicium, L. s. f. demisit. rastam. Nem cen-letur in testamento suo locari vel ludere, vide Porc. - g. s impos . Ins. de intit. sis. Nemo praesumitur inanem actum secisse, &c. quae tamen omnia sequerentur, si servus liberta
Dicas : t quod instium tum non dicit, neq; nos dicere debemus, mesenb. n. r. istid
& ea sua omissus habetur pro o1nisso, L. Pu-φιMi. νψ. f. de V. O. Myns. cent. v. n. s. cum Ergo testamentum non loquatur de libertate, quare servus liber debet heri ὶ Resp. virtualiter hoc dicit instrumentum , sed non sormaliter, tacitὴ, non expressε , sed taciti tiexpressi eadem est virtus, L. ἀθω .n. f. d. . Voluntas testatoris sinplici scripturae
praeserenda : Animus praeponendus est verbis , arg. C. an condationib/ώ, nsa Dd. in M. F da cond. or demonst. Et hanc interpretationem aequitas suggerit, favorq; libertatis . Dic Ea 1 spcu Noo 1 Imp. in textu nostro s. ait: se hoc nova humanitatis ratione induxis se, & tamen ins an n. d. ho d. Iustis. dicit: se non per innovationem induxisse , quomodo ista inter se concordant f Respondeo, antiquitus suisse controversum, utrum servus une libertate institutus fiat liber nec ne i Et quamvis negativa sententia communis se te esset, affirmativa vero Attilicinu in , & paucos ali tantum habuisset assertores. Imp. tamen Iustinianus eam priori praetulit, &ouae antea tantum pro opinione valuit, in vim legis valere voluit. Itaq; nova est haec, non quoad
assertionem, sed approbatione .
Ad 3. In Fraudem. s. SUMMARIA.
ε. uis in fraudem dicatur manumisia tereta. An si scias animuι fraudandi , an verὸ
etiam re utratur eventus rei'st. Cur eventus serus non si sitias ρ . Cur non animin fraudundi'
O Uaeiiivr i in hoc paragraphor quisnam
in fraudem creditorum manumittere
censeaturi Et Respontactur, isquitem re manumissionis iam solvendo non est, qui omnibus suis bonis aes alienum dital vere non potest: vel qui mox post manumissionem, detractis nimirum per manumissionem servorum pretii 0 desiturus est solvendo esse. Ratio: quia paria sunt, iam factum ea se , vel de proximo saciendum, L. μη. d. ἀν
a. Ut autem l impediri possint libertates,
duo concurrere, & probat i debent, animus fraudandi, n eventus rei, ut nimirum animo doloso servos manu miserit,& post manumissonem tantum in bonis non amplius supersit, ut creditoribus satisfieri postit. Nam regu lariter in jure nostro Fraudis interpretatio, non tantum ex eventu, sed etiam ex consilio desideratur. L. 'auris. 7ν. f. GR. . s. Ratio t cur eventus solus non sufficiat,est haec: quia fraus non est sine machinatione,
L. iuris gentium. . isto.f. de paci. Sc Crimen conistrahitur , si voluntas nocendi intercedat, L. LC. ad L. Cor I. is Sie. Nam actibus in eunctis dominarur sola voluntas, arr. L. fas tandi. tiaribus, in V. ubim se cond. Odemens . V
luntas 3e propositum distinguunt omnem actum, L. aut iniuria. u. f. defun. Accedit, quod saepe de sacultatibus suis amplios, quam in iis est, spirent homines, x . in hoc. s. rustra.
s. Imo in eos lucrativa si soli fraus
o. ramen stati misiseria liberari revoca- - is selum eventum. . Ratio disserentia. L. Rasio rationis, Θ
n. p. se Io. U. g. mercatores ex mercibus ti commerciis, coloni ex ubere annona, alii ex alio vasculo
mellis, mesenb. h. quod frequenter accidit his, qui transmarinas negotiationes in aliis regionibus, quam in quibus ipsi moxantur, per servos atq; liberi s exercent, quo in casu, quia tapE long6 tempore ignorant statum re . rum, & quantitatem facultatum suarum, bene contingere potest, ut omnino putent, se satis adhuc habere, & bona fide, sine omni fraudis consilio, servos dimittant, iisq; libertatem indulgeant, L. to.1. 3ουν cr . er is manumissi liberi non fiant. Ratio ' cur non sussciat consi- .liuinti animus fraudandi, est haec: quia in non atrocioribus est regula: non obesse conatum , cum injuria. nullum habet effethim. L. I. rn f.F. quod quis 'a tur. Ioach. Hopper. F. non punitur affectus, si non sequatur eventus. Dictat PRi Mo : in causa lucrativa ad re- s, vocationem sufficit creditores fraudari even tu . etiam absq; consilio , L. C. qu in sta creed. atqui libertatis donatio est causa mera lucrativa, quia manumissor nihil vicissim reci it, quod patrimonium ejus augeat. Ergo sunc it fraus eventdς. Resp. majorem regulariter veram esse: He autem speciali favore libertatis aliud introductum. Sed contra Diem f SYCuN- : fidei immissaria salibertas revocatur ob solum eventum , L. σω.
113쪽
si Lib. I. Tit. c. s. & s. Quibus ex mus manum. non lie.
. gando consequentiam. Ratio differentiae test tenetur legatariis & fideicommissariis ultra ista: quia savorabilius est directum,quim ob- vires haereditarias : proinde si aes alienum liquum , arr. L.M. Μώι MM. C. qui manu . non absorbet integram haei editatem, servus liberiams Ergo etiam libertates fideicommissariae talem fideicommissariam petere non potest. l. sunt minus savorahites directis. Ratio fra- Adhuc t aliam rationem differentiae vide Iotionis: quia directa libertas immediatδ a te- apud Myns. b. n. . ti Osterman. ubi ait: spestatore, & libera ejus voluntate descendit: fi- ciale esse in fideicommissaria libertate, quam deicommissaria autem proficiscitur ab haere- cum mandet testator dari ab haerede , exclude , & non habet liberam voluntatem hae rein ditur defraudatio creditorum , cum in mandis manumittentis , Harp. b. u. o. ubi addit dato non veniat quid illicitum, L. cria tori oris. aIiam Rationem differentia: t quia hae pes non ν. f. . mandati.
exceptio tegulae septa ad rasu. n. a. pr - postae. Nam ex L. AElia Sentia domino minori a o. annis non aliter manumittere seria vos permittitur, quom vindicta apud cons hum, L justa causa manumissionis approba a. ta. Ratio: quia ' ubi maius est periculum, ibi cautius est agendum, e. ubs peruulum. s. viatis. in s. atqui si minor Io. annis vult manu mittere servum, periculum est, ne circumveniatur, & servorum blandimentis capiatur, boni 1 s: suis facilε evertatur, quod periculum cessat, si per magistralsis authoritatem manu misso fiat Hopper. h. Ergo, ruc. Nam cum libertas res inaestimabilis st. L tiberias. ιοδ fis R. I. 8e semel data amplius retractari non possit, ν. semes.s.inss. T. non est temerὸ tribuenda a minore, ne damnum sentiat ex facili manumissione, fragile enim & infirmum est hujusmodi aetatia consilium,3e inultis captiois
nibus suppostum, r. r. in m. δ minis. Vide Ant. Pere r. h. Imo licet Tutoris auctoritate manumittat, debet tamen ex L. ..Elia Sentia apud consilium causam probare, L p. I. r. f
Sed quia i minor cansam probare debet 3. apud consilium, obiter hic quaeri potest, quidnam si, vel olim apud Romanos fuerit constium 3 ad quod Respondet Jul. Pacius. sui sacertorum virorum consessum, statis anni die-hus Euntium. Romae Praetor conssio praeerat,eiq; assidebant quinq; Senatores,&quin- 'ue Equites. In provinciis autem praesidi assidebant aO. cives Romani, qui vocabantur reis cuperatores,post Ilip. &Theoph. Iul.Pacius,
Ad l. Iustae autem. I. SUMMARIA.
e. Dima iusti mammistendi causa in parre
a. Suomoa homo librensa basereparentes strvos py. Secunda causa in filio e M. . auomodo contingar eos μου es
QVRiuo nunc est : quaenam iritur sint
justae manumissionis causae r ad quam Respondet Imp. ex plurimis aliis praecipuas esse sequentes . I. PRIMA, t si quis velit manumittere patrem aut matrem. Ratio: quia in aveniensu. Sexta in alumno. u. D ωλαπιν. ra. Septima in servo procuratore. u. Ratio.
δ . An servin procurator es passii r
est, ut parentes sint in potestate Iiberorum suorum ,&ut filii sint castigatores parentum, hac enim ratione ordo naturae inverteretur. Accedit naturalis amor, & reverentia, quam
liberi debent parentibus, iuxti ilIud : semper sancta ti honesta persona patris filio videri
114쪽
Lib. I. Titi f. s. s. Quibus ex caus manum. non lic. 23
debet, L. Mene. e. f. is . q. a M. O libere. . Et sicut alias dicitur : iniquum est patrem egere, cum filius est in facultatibus, iasi
to magis iniquum est patrem servire, & servitutem praestare proprio suo filio, in libertate constituto. Accedit, quod non modi ea filii Ignominia sit, si parentem servum habeat, tiris. . eum LM.Ais liberali cavisa. a. Dic ga : t quomodo fieri potest, ut homo libet habeat parentes servos, nunquid partus ventrem , & filius conditionem sequitur parentum Resp. multis modis id seri posse. Exempli causa: si pater ad participandum pretium se venundari passus fuit, ti eum fialius deinde redemit. Vel si ambo, pater tistius suerunt in unius ti eiusdem bominio, &filius a Domino moriente heteres institutus, hoc casu, sicut omnium rerum, quae in haereditate sunt, ita & servorum, consequenter patria quoq; sui Dominus erit Mι. SacuNDA l CAus A iustae manumissionis est, si quis filium servum , aut filiam ancillam
velit dimittere, quod iisdem modis contingere potest quos antea recensui, vel f etiam tunc, quando homo liber amore ancillae captus eNs. illa liberos suscepit. Ratio t autem , quale tune permittatur manumisso, est vel pietas paterna, & ainor, 'uem gerit er8a filium, cui utiq; aliquid est tribuendum: filius enim di aitur portio viscerum patris, Leum si--. as. I. M. C. da agrie. er vel ignominia a se avertenda, ignominia enim filii patiis esse intelligitur , αβ. si timus, In prater. Io. cum
rores naturales velit manumittere. Ratio: quia sanguinis conjunctio devincit charitate
est autem stater fratri maiorem charitatem exhibere , qubm s eum manumittat. Ratio autem, cur loquatur Imp. de fratribus & so roribus maturas e. non vero de legitimis , est
ista 1 quia si legitimi sunt, D ex legitimis nuptiis nati, hoc ipso I nativitate sua liberi Iunt, quia nuptiae tantum consistunt inter si beros, non servos, ut videbimus in pr. ins de - . nisi alia ratione postea servitutem In
gum velit manuminere. Ratior quia praeceptor loco patris est, Menoch. casns. n. s. tinaturali ratione adstringimur, ut bene lactisenti benefaciamus, e. cum in officiis, .m pr. extia. δε ι sum. Exinde i Doctores 3rgumentum ducunt, quod aequiparentur praeceptores, parentes δε sanguine iuncti. ghis L .isso D, ydfisa '. parent. 9 pat. pro. neq; immerito: quia, parentibus habemus, ut vivamus , a praeceptoribus, ut bene vivamur.
s. Qui NTA' CAusA, si quis velit manumineae nutricem vel educatoIcm, idq; pro-ter labores & vigilias: Labor enim non d
et esse sne mercede . e. n. a rem, p. auth. vijuiue s. Ratio alia r quia lex nutritorem loco parentis habet, L. f, qais Hammam G. de nursis. Mnutritoris amor erga alumnum tantus est, ut
eo nomine in testimonio serendo suspectus sit,
ιιai. Sic serὶ in tota Gallia nutritorem patrem appellant, & nutricem matrem, ti collach, ne Os fratres, Boei ius duifyrr. v. . Quod de nutritore cli Elam , idem in educatore obtinet. Ratio : quia tantus plerumq; est amor educatoris erga alumnum, ut eum vice filii habeat.
Idem ιλ n. a. hinc vocamus nutrices matrea
nostras, & patres eos, qui nos adhuc puetoa educarunt, Uiglius Zvich. a. S. Dur. n. I. IV. d. t. stam. SExτα f CΑus A est, s quis velit manuia Iomittere alumnum vel alumnam , h. e. ut ex
licat glossa, slios ex concubina natos , Mujus Ratio claret ex superioribus , vel ut alii explicant, eos, quos quis amit Areducauit, L Ratio huius satis est abscondita, tamense uti varii sunt asseclas hominum. L. Aia poterat. .. g. aὰ s. ita dicere licet, hoc fietIob assectionem, quam quis habet erga eum, cum quo quotidie conversatur. Eadem asse actio i militat etiam pro colla itineo, h. e. I 1 pro eo, qui ex eodem lacte nutritus est, quo , ut ante dixi, in Callia fratres appellant, Boeis rius Le. cis. ubi dicit i quod aequiparentur Paedagogus, magister, nutrix, & alumnus, aliis coniunctis personis & consanguineis. Vide ad longum Tisaq. dae Hiscanis adinarionam susvis meus, m . u. est si . ubi ad longum declarat, quantus sit affectus altorum ti altri-
curatoris habendi gratia velit manumittere, dummodo servus is decimum septimum aetatis annum compleverit, & decimum octa-vuni attigerit. Cui ι. qui stemralueri s. de precas raetor. ia fi ubi dicitur: Ouini post I . annum
procurator ad negotia licitὶ deputetur. Ratio ' prioris est utilitas manumissoris, ti a li- 33 quando necessitas, ut scilicet Iiber factus tanto commodius ossicium procuratoris pro patrono suo, cum usus esset, exercere, ti tam in iudicio , quim extra judicium procuram
Licet enim' ad negotia extraiudicialia i
procuranda, ti ad in inistianda, etiam servus procurator dari possit, L. IrevmnM.f. ῶν --rat. tamen in iudicio neq; agere, neq; desen dere potest, L. non iaci αδ . I. utcsda juἀu mes... Ratio posterioris i & aetatis est Ieista : quia firmitatem judicii assecutus ceninsetur is, qui decimum octavum annum attigit, Dd. ad g. minorem is f. ia adopi . hanc eniminatem, quae plena pubertas dicitur, majores
nostri rati sunt eu et moderatam ad proce
115쪽
84 Lib. I. Titi c. g. s.&c. Quibus ex cauc manum. non lic.
dendum in publicum, L./. . . f. de postullando. Eho : Nam quae ab initio sunt voluntatis, 36 Dics, Ergone , minor a s. annis pro- deinde sunt necessitatis, L. a commodis e. ι . s. curator esse potest Resp. de iure canoni- sicin .st'. commodis .co, quod inoribus obsei vatur , non potest, Excusatur 1 tamen ab ea dueenda, si no-α qua genera ιιeri s. I. BI . . de pro raι. re o. de va causa, & nox una impedimentum superve- iure civili esse quidem procurator potest, per niat. Ratio : quia nova causa novum p rol. g. praesertim ad extrajudicialia ne- stulat consilium, Gail. ι. elfa.., s s itaq; Do potia, L. cum manrio, M. m me, L. ei am. .. Is minus senator iactus fuerit, eam amplius duia dentinor. δ' capit. s. non tamen expedit, sed cere non cogitur, Myns. h. Ratio: quia sena melius est constituere procuratorem, qui si tori non licuit libertinam uxorem ducere, major a s .annis, L. minor, s/.f. de procurat. ubi idq; ideo, ne sanguis senatorius inficiaturis.
Ratio redditur: quia minorennis restitutio- Di Es : Ergonἡ t minorennis senator serinem in integrum obtinere potest. auri L .. potest, quo quid ineptius, cum I senibus se-re o. in iis. Sed quia haec quaestio altlaris in- natus dictus sit, Cothos ad L. u. ν. s. tit. p. r. daginis est,&de ea Imp.praecis Ehic non agit, de exesi tui. Respondeor Olim quidem a l . neq; hujus loci est, ut hic plenὶ examinetur, Clodio lege lata cautum esse, nequis minorvi ὀeri potest Harp. a. I. procurator, r. n. ιυ. annis 3 o. senator cooptaretur, Gothos. loci eum se ra. ins de ras per quos uera possumus. vide ot. Et L. e maria nullus ante 43. annum p quae stripsi aci Tu. Is de procurru. . o. terat consulatum adipisci, Preuot. A magist. I Oc T vA ' CAus A est : squis ancillam Rom. c. s. sed hoc non usq; adeo servabatur . matrimonii causθ manumittere velit. Ra- nam m L. ad remp. r. J A maneribuu ct honoravitici: quia cum serva matrimonium non con- hm. habetur quod ad remp. administrandam. stat, per L. 3. C. da ora'. nupι. me s. h. ato; inter & ad honores, a s. annus inchoatus susticiat. liberum ti servum nuptiae non consistunt, Testatur etiam Menochius de ars ιν-. itiae Theoph. qua de re ιηfβώ. ιιι. Δ Ad hoc quam eas Aa . n. ao. quod senatores Romae ea tamen i requiritur, ut ille manumissor prae- luerint assi impii, qui vigesimum annum attiisset prius juramentum, quod illam mulierem sissent. Vide L. quid m,s'. 1fδ νι itiae ubi intra sex menses in uxorem ducere velit, habetur, quod minor consul esse possit, vel text. h. R in L. fi coiae anaus. u. 1. Eo manum. Praetor , vide Menoch. de ρυμ t. an in . Unde . Ratio est: ne aliud simulet, & aliud M. V. Vadis . Imo in L. timea. F. is of eonstitis deinde agat. Et quamvis matrimonia regu - exenire posse dicitur, ut minor a o. annis rariter libera esse Gebeant: e gemmis, ap. ex . viis consul st. Cur Ergo non etiam senator 8 Ad stans tamen in hoc casu cogitur,quis necessa - de Horat. Turses. hs. s. hi'. ubi Octavianum fio ad matrimonium contrahendum,Myns is . Augustum annos Io. natum consulatum Oh-ncus quidem ab initio, sed saltem ex postsa - tinuisse scribit, m/bιβι ι . in f cumf. sqq.
Ad 6. semel autem. 6. SUMMARIA.
. Uid si autem i minor a o. annis, servum plius improbandum, L. f. s. s. . 4excas tun ὐel ancillam manumittere volens, cau- quod se inel placuit, amplius displicere non aliquam apud consilium allegorii, potest, c. quoa siemet ri. de R. I. in o. Imputet s- eaq; approbata fuerit, postea autem primum bi magistratus, quod in ipsa cause probationa appareat, eam salsam esse, retractaturne id, non contraditi erit. Idq; ob savorem liberta- a. quod actum fuit: Videri t posset, quod sic: tis singulariter introductum est, quia cum lex quia decreta ex iniustis causa lata alias retra- iudicis arbitrio huiusmodi causae examen co- QAntur, L. cum LM. Is p urg. de trans A. L s. miserit, probationi causae contradicendum s is reb eis. me s. h. t. t. c. si falsininum. ιιι erat, non etiam causa semel approbata resti-' r. lim. ividie.A. sed imp. contrarium Respon- canda, Myns. h. Quod si tamen probata cau-3. det. Ratio: f quia libertas semel data revo- sa libertas praestita si, restitutio in integrum cari nequit, L. tiberos. C. de M.' Masa, t. i. e. si ad minori a o. annis contra libertatem concedi lib. esenb. semel approbatum non est am- potest, L. s. c. iaversu tiberialem.
116쪽
1. Cur avssu Min legitima, vel jasti causa
quin' procurandum admittatut 'M. Cur tot anfiquitat sub Me te res.
ra turpti. Cur Lamfrequemer jura mutentur 'tur , L. . LIM M A C. devet. jurimur. atqui ratio , Maae adducia est contia legem AEli .im Sentiam , orae valet ei, quae allata est i ro illa Ergo. M. Eilo enim, quod libertas sit res in- , aestimabilis, id tamen im ectu serui est intel- , quod est plus, debet etiam licere, quod est ligendiaritaui multum per eam accedit, Do-
A ex ias. in V. C. 'cominu u. t g. cona equod servi δe ancillae maiores o. annis. si sine alte sint, aci. sollisis aestimenrue Irum res Io. adnis non ampliuS. quam m. lolidis. Si autem artifices sint, usq; ad 3o. solidos aestimati' eorum procedat, sive masculi ius a. -N Me paragrapho emendat Imp. secun dum caput legis Mi insentiae, lecundum in quod non licebat domino manu nere servos testamento. in te annum vigesimum laargumentatur contra istud hoc moduH: Cui li- ut i ' Maudiemus, Poteli hassiorum bonorum instituere, potest legata re linquere, potest de omnibus suis saeuitatibus disponere , cur ergo non similiter posset deservis suis in ultima voIuntate, quemadmo
eum uiuerit, disponere, de libertatem eis praestare t Absurdum videtur in ora conce chre, minos sectiure. Μ Magiem, α us est testamentum saceret, qu- 'H 't.
tete unum servulum , qui vix IO. Is . Ut λ solidis aestimabatur. Vid. L.Fραώ. I. s. his M.
sceminae sint. Exceptis Notariis &Medicis utri .sq; sexsis. cum Notarios so. lotidia aritimati, Medicos .utem & obstetrices sexa- iginta voluerit Imp. Iustinianus. L. I. g. 1. R
sed an idem l hodie sit in manumissione r.
ει αδε d. a. inter vivos , ita ut is, qui annos habet, Nihilominus, i quia libertas inaesti inabiis servos suos manumittere possit 3 Myns. positis res est, habuit lex .filia Sentia quam Ra. Theoph. putat, quod non, & quod adlluc h tionem , cur eam nollet tam iacile aetati juve- diet, Iic ρum, requiratur in manumissioneruli committere . inter vivos Vci aeris leaitima. vel jussit c.fusae cum itaq; t rationes stent in utramque crinitio. Ratio reddi t eotest talis: qui c. 8.partem , &in perplexitatibus media via est- quid specialiter non reperitus expressum ingendast, e. s. ext. δε restic strat. Imperator coi Iectione, id veterum legum constitutio tempus, quod inter decimum quartum, & vi- numq; regulis relictum intelligitur, L. μαι- νιν - 1 s. o. ἀι 'Maiati correctio Dcta in uno,non censetur sacra in alio. Lin quando. n. Qisininum . Ratio rationis : quia odiora sunt reuringenda, eisia, de R . m. . Prectio autem Iesum odiosa est, 1c semper ustand.i,aet. L. sano . in civiustam. maminia ges mum annum intemedit, civisit, & me ilium statuit, ut nimirum, qui plenam pG tatem attigit, hoc est, qui implevit decimum septimum annum, in testamento manumitis. . re postet. rationem ipse .cIien. t i in texturqui adeo sapit ut pro aliis postulare, adum care , Ac suo patrocinio alium juvare possit, is tibi quoq; recte consulet: atqui is, Dic Es : procuratoris f vile est mynus i s.
advocati autem nobile re honorificum , quare Ergo ita dubitatur, an minor a s. annis possitrare, & tamen nemo dubitat, quin DoL mare Resp. quia pmcurator fit domu
bus litis, L. ν--ator. n. myrassis doli mal ictme . excepi. tenetur actione mandati, tenetur
cautionem te satisdationem quandoque haud dubie iqui decimum septimum annum complevit,
est in propriis. quom alienis, ti veνisimile non est, eum qui diligens & industrius est in item cauti 1 actibus publicis, labi per aetatem, L. 1. C. qui praestare, ut inta videbimus. f. b. G.- ασ advers quos. Qui rςputatus est aptus ad laesus autem minoremis habet restitutionem unum arduum negotium, non debet ineptus in integrum , e. t. f. d. --. qua impetrata ad aliud censeri : Firmitatem judicii assecu- omnia debent in pristinum statum restitui, Setus censetur, qui decimum septimum annum Deit E po est judicium eludi. Quae omnia in
. Atq; haec det iure Institutionum. Veiam 'Ex hoc titulo f iterum deprehendimus, ide jure Novellarum , qua aetate quis testari quemadmodum etiam ex sequenti deprehen potest, ea etiam in ultimis voluntatibus ser- demus, quod in his Institutionibus breviter vos suos manumittere potest, μυιθ. υρ. e. a. exponatur, Ziquod antea obtinebat. Se quod quod habet hanc Rationem: opinio illa prae- postea Imperiali remedio illuminarum est. valet, quae melibribus rationibus comproba- s. inwb.M. in proa m. lust. 'Colligimus secunia do, ve
117쪽
Lib. I Titi . De Lege Pusa Canin. sili. ilia
do, verum esse, quod in s. n. m. is m. G. tela a. rare nummu quia re C. dictum fuit, iura civilia saepe mutari, litas mutare consilium . n
Actenus I i. declara est mini manumittere
. . sint, nunc I. Qv KR Tu R: ani certus modus D nudmerus praescriptus sit servorum manumittena
Fusia Caninia cernis modu constitutus fuerit in servis testament3 manumittendis, hic au-- . temerati talis: ut a duobus servis usq; ad decem liceret dimidiam eorum taxat manumittere, a decem Usqtem ternam; h triginta usq; ad ceruum par lem quartam : a centum in 'ad y oo. partem quintam. plures autem quam centum ex uantocunq; numem manumittere n n licea
3. ret, vide Myns re Peter uo thujus legis erat istaminibus repleretur cavltas, memb. ct Hop-4. r. h. Ratio: t quare pinibitio fuerit facta tantur a testamentis, est istae Wila libera. liores itini seia monentes, qn,m viventes, Hopp. b. & quia in testamento facilius, quam inter vivos, solent domini manumittere tuis
i - - - . Trasm , toti: ' licita nota. a. o M tam familiam, Momnes servos, postquam iis amplias uti non possunt. Ulaleth. ph Abatit : merceri moriemium liberias. Quo enim liberaliores sunt, qui in oriuntur; qua misvivunt eo magis, vehiti quodani fraeno. t rastidi erant, qui res Has perdunt, fle haeredibuν parum. aut nihil relinquunt. FemE. h. ieres enim illis malis se maxim3 opponunt, in ciuae homines prociiviores sint , Matth.
. Doctoribus affertur e aliqui putant . eans numen habere , eo quod invida merit, ad instar eanum. Sed ham allusio magis est, qui derivatio. Atii ab audiore suo Festo Canini denominationem deducunt : alii P. Furio Camillo, & C. Caninio Gallo consulibus, qui amor a. consulatum Resserunt. adstribum. Meam Furiam, non Fusam dici olant. Vide Myni. st Harp. b. Item Hot man. in c.
xerunt Fasius pm Furius,& Ualesius pro Valerio, ut notat ex Festo taurpis. κω-
Ed hanes legem Iinp. Iustinianus sustultu nis sat .licet cuivis omnes suos servos dimitin Rationem ipse reddit: quia Lex invida
tollenda; non etiam in ultimis vulunt a M. in . de Grati atqui haes lex tibiis Z Cum nihil magis hominibi is debeatur, invida, & favori libertatis contraria. Im- quam ut suprernae voluntatis, P,stquam aliud pediebat enim libertatem. cujus sim sest velle non possunt. liber sit Ityius, Mi itum, vo . quod iterinu non redit, arbitrium. L. ι. C. eis Rationem aliam supperaddit; quia Inhu- M. Ge. His accedit Ratio tertia: quod iurem, i iis viviri qutilem habere li- suo utens nemini faciat injuriam, Luis M. incentiam totam suani similiam sic e famula- ελ M L cum Erso domini manumittentes eum, vive ierkorum turbam libertate donan- let os iure sua utantur, non cinsentur deindi et morientibus Mitem huiusmodi licentiam sta ars haeredes, Per . b.
dimere. Quasi Acerra: quicquid concedi- Ex hoc s. dedueum Doctores, quod stur inter vivos, multo magis,concedendum valeat argumentum a contractibus ad ulti- est in vitimis voluntat bus: atqui inter viror mas voluntates affrmativὶ. utrum autem nisi alia causa impediat libertatem , ac nisi semper concludat vicis apud Nicolaum Ever- hasta demia editorum, vel 4 minoret a o. - liald. inruulizabbas, π cl b. n. a.
118쪽
Lib. I. Tit. 8. Princip. & l. t. De his, qui sui vel alieni iuris. nDE HIS, QUI SUI VEL ALIE
. A Bsolvimus i primam divisonem personarum , li jure gentium introductam, atq; eo nomine , quod vetustior esset, praeponendam, sequitur nunc alia divisio, quae juris civilis videri potest, secundum quam personae quaedam sui dicuntur juris, quaedam alieno iuri &potestati subiectae. Sui iuris dicuntur patres et earum autem pers narum, quae alieno juri subjectae sunt, aliae sunt in potestate parentum, ut filiis aliae in potestate dominorum, ut servi. Ratio hujus& aliarum divisonum vix potest dari, quia definitiones ti divisiones reseruntur ad prima principia, quod autem primum est, nihil ante se habere potest. 3 . Imperator i vult sub hoc Tit. tantum agere de iis personis, quae alieno iuri L potestati sunt subjectae. Rationem assert in texturnam si cognoverimus, quae istae personae snt, simus intelligemus , quae sui iuris snt. Ratio
rationis: quia contrariorum eadem est notitia & doctrina , sive contrariorum unia e
3. Nanquid pania ecti iaminica potestas Aa juris gentiam 3
. Aua regula ex hoc n. diaue ur ρgnito cognoscitur x alterum. Prius autem l Α, tractabit de iis, quae in potestate dominorum sunt. Ratio secundum I heoph. s Wesenb. quia potestas dominica summa D maior est potestate patria, atq; adeo antiquissima. Ratio at a secundum PereΣ : quia ex servili con ditione melius intelligitur conditio stiliamilias, cum patria potestas nonnihil assimilatast potestati dominicae. DacEa : t patria potestas est iuris gentium s
L. a. f. quemadmodum etiam dominica, La. h. T. quare Ergo iuri civili h e attri-huuntur. Resp. quia luc consideratur quatenus a legibus Romanis est limitata, definita. reformata, & temperata, & aliter apud Romanos, qvim alios populos habetur, --senb. ct Jul. Pac. Ex hoc principio, i deducunt Dd. regu- α lam, & ad eam probandam hunc textum semper allegant: quod videt: Diviso bona debeat esse inter species duc lo contrariar.
Ad 6. In potestate. I. SUMMARIA
1. Cujin Drusit potestas iamrnicat . Cur aequisiuis bonorum a. seu essectus ejus t s. diuid de manae hu 3. Cur ista onctis IN hoe ς. agit Imperator de potestate O- ius vitae & necis haberent, L quodcunq; per
minica, & quomodo paulatim legibus cin- servum acquiritur, id domino acquireretur.' perit temperari. . Sunt itaq; duo potissimum hujus potestatis x. Si itaq; t QuAERATuR : quinam sint in esse his, scilicet potestas vitae & necis, & ac potestate dominica, facilὶ ex superioribus quisitio bonorum, mesenb. bn. 3. Ratio prio Responderi potest, quod servi. xis f erat ista: quia cum ouilibet rei suae mo- 3. Si porro petatur, cujus iuris sit potestas derator si ti arbiter, & servus si in domini dominica Resp. juris gentium. Ratio ha- potestate & dominio, consequens est, ut non
tur in textu: quia apud Omnes gentes ani- minus liceat domino servuin pro arbitrio, madvertere possumus, dominis in servos po- quam pecudem occidere, siquidem & hae detestate insutis . Causa servi quadrupedibus comparantur, ρον. 'a. Si amplius t QuAERAs : qualis illa pote- L. a. ad L. ae xii. HarPr. h. n. nsa, Quis essἡctus ejus t Re ondet Imp. svide oldend. m. m. --, ubi
olim tam magnum ruisse, ut domini in servos ait: verium homines, impetrandi minia cupidi, olim pr H a duxerunt
119쪽
88 Lib. I. Titi a. s. L. De his, qui sui vel alieni tuti
duxerunt phtestatem suam ed vim, ut eo inituerent servi. tutem quandam vitae atq; necis in alterum: idq; praetexia tu captivitatis, s quarundam aliarum rationum, adeo ut tales servos inter bruta reputarent animalia, si ii est vide. re, Ias. d. , Ο, πιι Hism --. I. a. o L. I .ss ad L. A MI. Et hoe appellabant Jus Gentium, quippe, quod omnibus gentibus seeundum erat lem dominandi asse stium maxime Ilaeebat, eblervabatur: sed nimaistite Sin totum a natura recedens. Vide plenius Georg. Brautis laeh, aensio. a. tibi a/ longum disse tu de personii eaptia in bello iusto, quid iuris hodie victor m eoa consequatur. 34. Ratio 1 posterioris est: quia cum servus ipse possideatur, ille possidere aliquid neqdit.&quia seruus nihil proprium habere potest, ideo quicquid acquirit, id domino acquirit, quia scilicet loco in strii menti est, mesenb.
Hopper.&Pere Z. h. Ex quot Doctores in- s. serunt, quod etiam monachus quicquid acquirit, monasterio acquirat, dummodo tuta quaerat, Nicol. Everhard. ω. a. a servo ad M. ch. my. per Rationem : quia quae dicuntur in jure de servis, vindicant sibi locum in mona. chis nostri temporis, M. ιLA mri
Ad s. Sed hoc tempore. 2.SuM MARIA.
r. Rumodo potestis dominica a sere civiti
. Cin non crudeliter tra rari 3
s. Cur hoc μ' prohibeat iis, qui sub imperio
si Cur interditas supra modum sevire n or addat ne causa legibus cognita ex Cur pinna homicidis oeum habeat l, Uncs declarat Imp. quomodo Ius CivI- le potestatem dominicam limitaverit &coarctaverit. Nam quia potestas illa nimis dura, rigorosa&crudelis erat, ideo Iu-ε. stinianus Imp. primum t servitutis dominicae potestatis effectum sustulit, & cum Antonino Imp. constituit, ut in imperio suo non, modo non liceat servum sine iusta causa legibus cognita occidere, sub poena homicidii Ilegis Comeliae, sed ne quidem in eum intole-3. rabiliter, Si supra modum saevire. Ratio tprioris est ista : quia lex non occides,est iuris naturalis . cujus ipsi quoq; servi sunt capace R. Deinde incongruum videbatur, ut in bello ser-4. vati, postea primum necarentur. Ratio tposterioris : quia humanitas & clementia rigori & crudelitati prae set enda, L.f. C. qui isti ἀρ- NOTANDR autem sunt quaedam voculae non sine mi lario in textu nostro positae. s. Nam f primo dicit imp. quod nullis hominibus, qui Fub imperia si o sunt, potestatem antiquam exertere liceat. Ratio: quia illis , qui extra imperium suum erant, nihil imperare, nihil adimere potuit: juxta illud: extra territorium jus dicenti impunὸ non paretur, e. f. f. d. ix M. Secundo dicit, quod1 non liceat supra maiam saevire. Ratio : quia castigatio moderata saltem permissa est iis, qui euram aliorum habent, praesertim in servos, 7. L. . . de emGL sero. Tertib dicit filiis Musa legibus erenita. Ratio: quia si justa subsit causa, permittitur domino adhuc hodie asperius
servum tractare, per L. eleganter, a . s. Μθα. δε
p. Cur L. Cornelia est non quiba stro. Alier essecti servitutis quoad aequislato
υ. t An non hae aequisisto etiam 2 jure e iiij limirata tu. Nunquid etiam caetera gemes moderata sint dominisam potestatem Z
M. auo sensiu juris gentium, O quo juris
H Fervum, νεβ. Δ V. O. Harp. h. n. st. Quarto 1 addidi μώ Mina bomui . Ratio est : quia 8. cum homo lit sei vus, lex non minus vindicat ejus mortem, quam liberi hominis, Iopper. Quinto dixi er litis C rnelia. Ratio eli: s. quia i licet ex constitutione D. Pii Antonini, qui sine causa servum suum occiderit, non minus puniri jubeatur, quam si alienum Occiderit, & servi alieni mora non tantum Letoo-ia , sed etiam Let. A ψιά vindicetur: nihilominu g tamen dominita privata actione legis Aquiliae, quae ad damnum datur, teneri nequit. Ratio rationis: quia ipse sibi damnum in suo servo occidendo inseri, non alii. πχ-
Sed quidi de altero essectu dominicae pD- rotestatis, nimirum de acquisitione t Resp. ille utpote rationi consormis, adhuc hodie sustinetur. Nam quia is, qui in potestate est, nihil in sua potestate habere potest, L.sice Nemet. m. f. ad L. Iul. de aduis. & possidere nequit, qui possidetur ipse, L. qui insertatura. Mo. θ. de R. L. ideo adhuc hodie servus quicquid acquirit, domino acquirit, L stem, . . . . per quas pres Dummodo ij οφ quaerat. Nam ex delicto al- Ixterius, alteri non quaeritur, L. si siquens, i. 3πyriss ad SC. S an. de in generali dispositione
Accepit tamen, t & hic erictus aliquam Iali jure civili Limitationem: quia servus non semper domino acquirit, sed interdum fructuario, interdum bonae fidei possessori, ut videbimus insta sub Tit. per quaι person. πολώνων. & sub alio Tit. per quin pers b. obis. --
120쪽
Lib I. Ti. g. s. sn. De his, qui sui vel alieni iuri 3
33 Diem r etiam i aliarum gentium mori- dominis est in servos, qualis olim fuit apud huΑ,& legibus , huic Dominorum imperio Omnes populos. modus suit praestitutus. Ergo etiam mode- Ex quo sequitur, i licet origina sit iuria I 4tata potestas juri gentium . non civili adscri- gentium haec potestas, hodie tamen apud Ro-henda. Ad hoc Resp. senh. n. . licet hoc ananos civilem esse, quemadmodum ti patria verum sit: tamen singulariter Romanis legi- potestas hae ratione civilis esse iudicatur, hus potestas haec est coercita , & ad modera- quod aliam Romani, quam aliae gentes in litionem , rationemq; humanitatis traducta. heros habeant potestatem,ut videbimus insta Nec apud Romanos talis amplius potestas M Winopu Nab metu.
Ad s. Sed dc Major. fin. SUMMARIA.
e. Nimia assurisas dominorum ear coarctara
s. suu occasionem ea dederis t
. Cur servi severius habiti adnei
Io. aeuomodo auum II. Cur vendi jusseris rra. Tamen invum nemo cogitur quicquam
a. . Liamvis, ut supr. f dictum. eastigatiost moderata permissa sit iis, qui aliis praesunt, tamen major asperitas domino-xum eiusdem Principis, id est, Imperatoris Antonini constitutione coercetur. Ratior quia nimia asperitas neq: correctionem, neq; salutem recipit, c. cum Harus. R d ..1. 3comznimium vertitur in vitium.
a. Habemus f autem in hoc paragrapho pulchram constitutionis Imperialia formulam , atq; elegans rescriptum tape laudati Imp. An-
Sabinus, saevus admodum dominus, cujus immoderatam nimiamq; acerbitatem , cum servi serre non pollent, alii ad aedes sacras, alii ad statuas Principum confugerunt, ut hoc modo se salvarent. Ratio quoad aedes sacras r . quia ' Ecclesia est asylum omnium ad eam confugientium ; & quemadmodum debitores , imo subi ndo malefactores, qui ad Ecclesiam salutis suae causa confugiunt, hanc immunitatem habent, ut inde extrahi non possint: ita quoq; servi, qui metu saevitiae dom-nicae illuc confusiunt, vim & injuriam pati
s- uo i quoad statuas: quia cum Imperatore in terris nihil sanctius habeatur. C. da Liam s. n. .f-L. 'M.Mai. 1c antiqui Imperatores Ethniei divinitatem quandam sibi attribuerent , eandem immunitatem suis statuis
r . Cur dominorum rutersit, ut vendantur pu. α uomodo IN. Wraque beneficium prasti eris
rL Tamen invito non datur. 17. Cur jusis bonis eonditionis- vendi ax D ita, ne in potesalom amoeni reve santur er . Cur δaenam miserar iis, qui si iam
3I. Nunquid quiliber rei sia moderator O
aut violentiae caus1, illuc confugeret, tutullesset, ac jure legibusq; vindicaretur, vide L. -.C. istis, Psiastitu ca u. σιιι Wesenb. in parat. vide Coras lib. I. Miscetam c. v. n. a.
ubi ait: legimus in iure nostro passim servos. qui contra pietatem a dominis assiciebantur. ad statuas principum c quibus non minorem, quam AEdi Sacrae Romani Principes tribue Tunt majestatem, L. 6.- .ff. ad L. Iul. Maiesto tanquam ad unIcum salutis refugium solitos sume confugere, L. a. sis his, qui sivi. Nam etiam statuas solebant dedicare , d a. L. o. ita ut qui statuam laederet, vel ei injuriam inseriaret, majestatem laesisse diceretur, abi . Lo. or r. Sed ad historiam t revertendo, illi ipsi s. servi, qui ex familia Sabini ad statuam confugerunt , auxilium Atilii Martiam invocarunt, qui erat Beticae in Hispania provinciae vel praeses, vel proconsul,Wesenb. h. Ratio est rne viderentur aufugisse, & sugitivorum poenam meruisse. Nam recursus ad magistratum excludit sinistram suspicionem, adeo quidem, ut si delinquens fugiat ad superiorem , illa fuga habeat vim appellationis, aret. L. Feds'
Martianus et noluit hoc solus in se susci- pere, sed ad Imperatorem Antoninum scripsit, &quid saciendum esse , scire desideravit. Ratio: quia Imperator lex viva in terris.