장음표시 사용
131쪽
eula residens, cum tempestatem penitus sublatain;
cuncta pacata videt , quae prius dissipata , & dissoluta erant, quiete cum socijs naufragio, omniq; pericula defunctis, ac liberatis cognoscit. Haec Philosephia, quae a Poetis exhauritur, quantam utilitatem hominias dicto , & prope iacenti afferat quis non videt cognoscit, & experitur e Legantur Poetarum fabulae, quibus Poetae humanos senius non obscurant, sed tanquam occultis mysterijs, & archana philosbphia adornant, & illustrant ijdem Poetae. Id tum non obscure apparet generosi, ac nobiles auditores , quando
vel Aristet , vel Dedali, vel vulcani h Coelo deiecti
vel matris catenis a filio constrictae in Homeri commentum incidimus, multasq: alias fabulas, ad veram philosophiam, & ad intimos amoris affectus eas ded centes exponimus, & declaramus. Neq; hanc utiliatatem Heroicis tantum Poetis acceptam reserimus . verum & Tragicis, Comicisq; . Quorum eum pare tes filiorum absentiam deplorant, & huius generis
incertos euentus anxio animo expectant, eorundem
reditu laetantur, felici successu gaudent, & una omnes sibi inuicem applaudunt. Quae primo acerba sint, si aliquo animi solatio feruntur, tranquilla reddi posse demonstrant graues Poetae. In hac hominum vita va rijs telis, & casibus subiecta, si reperiuntur, qui se ipsos excruciant, nec illos deesse docent, qui miseros,&calamitosos soIentur, curisq; leuare nitantur. Quod salutiferum solatium.& quietis remedium Philosophia tota explicat, quae in spoliandis doIore animis vers tur. Alii quoq; c Tragicos dico cum risiis primum , 'licitates amplissima regna, natorum ingentem tumbam, civitatum maximum numerum, clientelas inn
132쪽
nlato; anti stas generis incumbes , 'multorum'
seculorum familias, gentilas suos auos, maximas, &domi, & foris copias, amentes diuitias, summam Istitiam illorvi qui haec possident, explicant, inuidiam
his tot, tantisq: commodis hominibus carentibus, &indigentibus mouent. Qui infimam foriunam suam detestantes .miserias, quibus cotabescunt execriintes. poteMissimorum fortunas suspiciunt, & ijs inhiant. Mox illarum euersionem,natom interitum, regnorum exitum tantae fortunae improniam,& repentinam mmtationem , cum in ultimis fabulae actibus exprimunt, teri ore omnibus incutiunt, & tandem nihil in humana
vita, hominis fortuna tutum docent, nisi quod quisq; sibi philosophia quasi animoru nutrice, & aduersarum rerum medicamento salutari coparauerit . Has quoq; vagedias, & Com dias humanae conditionis imagianes, & effigies, cum Populi Latini . Graecid: stelicem
euentum reserentes, tum vero Gres infoelicitatem,
extremamq; ruinam,& Priami, totiusq; illius magnae.& ingentis familiae, durum, & improuissim fatum eo primentes, apud eundum summum Poetam Graecum.& Latinum offendimus. Quam rem diffusius hic agorem, si nunc illam harum rerum explicandi occasi nem nactus essem, qua id assequi possem. De Histamen suo loco non impigre agimus,quod vos optime nostis praestantissimi auditores. Cum historias, quas Plurimas apte, ordine, cocinne positas multis, varijsq; rebus refertas delectissimo Iudicio perpensas apud summos Poetas, sed hunc imprimis obseruamus, cum inquam & diligenter historias attendimus,la maxime animaduertimus, &in his occultam, atque abditam
philosophiam summa cum veneratione delitescere. : Quid
133쪽
Quid enim Mneae nauigatio aliud nobis notat, praesegit, si ad Philosophiam cogitationes nostras deducere, id quod faciendum est volumus, quam
hanc humanam omnibus malis , & periculis expositam peregrinationem nostram Ad quam sertiter sustinendam , nullum viaticum Philosophia firmius , diuturnius, securius di aptius reperiemus. inod maxime animorum medicamentum, in AEnea viro laudato,& cordato fuisse cognoscimus, qui multos annos fortunae vires periclitatus est, & illas omni
animi constantia fregio ac debilitauit, Quid equi minet Historia i Nonne hac admonemur hostium inseias praecauendas esse λ Quibus cognitis ciues ad arma conuocandos non minore voce c hic latet cuiusdam nostri amici furtum Domi nostrae factum, prod tur alias, nunc per me sit tutos non minore inquam voce, quam stentor ille Graecus Dux in pugnam comperςbat Danaorum exercitum prospicimus. h quoq; sanctissimis: legibus sanxerunt, quae foedera inter pacatos, de communi iure iam viventes populos seruari carinio porco deberent, verbis fecialis magna voce prola tis, ut unus quisque sitium tueretur, ne alteri iniuria fieriret. Vnde natae sunt illae maximae religiose leges. a Sepem ne. extra terminos Agelli tui posueris. Sacra
ne violato A inod Diuis oblatum est,ne fallacijs bla in tuam redigas potestatem, sunt enim memores Dij fandi, atque nefandi. Sacrilegium ne commiseris, quia nec furti suspitione carebis. Qui vetere amicitiam violauit, cum eo noua non ineunda est. Insu rus insemiae,& contumeliae, integritatis corporis, &animi consciu , petulantes , & luxurioses Nepotes ne
134쪽
ex aequo, &bono ires suas metiatur. Patriis tonsi lentibus, illamque adiuuantibus in Coelo iam certum locum paratum esse. Peregrinus, & Incola nihil praeter negotium suum agat, sinsecus. illa veteri lcge ab urbe es ciatur. Qui in omnibus iure communi cum es-uibus non utitur, hic nomen ciuitatis non sibi arroget, di qui alias Oiunium inertium initam societatem pit, ne ciuis esto. . Huiusmodi leges apud Poetas deprenduntur, &adiscuntur, quas si mortales diligenter.inspexissent , didicissent, &seruassent, non tanto laboret illas Hailosophi quod 1 Platone factiti
tum obsieniamus ex Poetarum libris collegissent, illustrassent. , posteris omnibus neruis ornatas , &compactas , in ordinemque deductas tradidissent In quibus colligendis summi,& maximi Philosophi totam aetatem contriuerunt. Quod medius fidius maximam fidem facit, omnes & Historicos, & fabularum Ucriptores, legumque latores, & Philosophiae indag 3ores , i xerumque abditarum magnos perscrutatores Poetis sere omnia debere . Quem enim turba, & r rum turbulentarum confusione , magnitudine ue negotij, ita sepiri,& obrui videmus, quin si Poetarum aliquod elegans dictum legerit, non statim ad hilaritate, animique tranquillitatem redeat, & priorem habitum
omnium miseriarum, curarum ut immemor deponat hQuam antiqui Poetae sint, quam ex varia cognitione rerum nobiles quantaue ex ijsdem utilitas capiatur, i
tellexistis. Nunc mihi restant ea refellenda, quae ab impuro, & male sano, maledicoque hominum genere hs optimarum artium magistris,&pRceptoribus obibciuntur. Quae ubi confutauero, & vobis c ut spero θ
pprobantibus refellem , ad Vergilij multiplices c
135쪽
gnitiones me reseram, quod huius negotii proprium est munus, &pensum. Aiunt ergo isti literarum csi Dijs placet θ maximi cultores c ne dicam elegantes Ganeones i& optimi patroni , morum lue seuerissimi
Censores, & arbitri, ex omnibus urbibus Poetas eij-ciendos esse, & domibus tanquam fanaticis hominibus interdicendum . Causam quare tam seuerum edictum diuulgauerint,ediderintq;, hanc asserunt. Quod ciuitates nouis fabulis,& fictionibus polluant, iuuentutem corrumpant, nullis prosint, omnibus noceanto' insignem,& memorandam pietatem. O' rerum indagandarum miram prudentiam, & inauditam, seg citatem; ο simplices,& castos, o iuuandi admilanda
cupiditatem. O corrigendorum morum seueram; colloscendam, & imitandam diligentiam , o viros quius in disciplinam filios nostros tradamus. Dicite quaeso boni viri,qui sunt hi praui, dissoluti Esrupti, censorum virgis, sagellisque digni mores, quos asso runt in Ciuitates Poetae, quibus inclignis facinoribus maculant homines cuiusque aetatis qui vobis tam ii probati, &reiecti, miserique Poetae, nobis vero, & r liquis bonis, religiosi, iucundi, grati, & admodu probati Quae ista tanta labes,& tam insignis nacula evitanda ζ Ne fortasse bonorum animos docto sermone,elegantique oratione, grauibus sententijς inficias edium quia inducuntGigantes Diis bestum intulissi in montes montibus impositisse e Iouem in varias se D=mas vertisse Mercurium aliquando armentis praefuisse e Thracem Poetam ab inferis Iectissimam vkoremeantu reuocasse ὸ Eundem ad cantilenam suant i noti-ites,&flumina tam mouisse i Somniora deminus Naas strinis readidisseὸ Deos ab hominibus .viil nota-
136쪽
tos suisse ρ Ο' rerum occultamm, & reconditarum in.
scitiam, quae multos in eos errores trahis, unde non
facile sese homines explicare possunt. Vtinam Gigantes, idest impuri homines, naturae repugnantes,& penitus aduersantes bello Deos non lacesserent, maledictis in pugnam non prouocarent. Melius enim
nobiscum ageretur, non tot bella pateremur, no fame aliquando contabesceremus, non peste necaremur,
non deniq; tot, tantisq; malis amigeremur. Deos propitios, & votis nostris obsecundantes haberemus. Quos propter assidua maledicta, & iniusta bella, quibus illos ad indignationem prouocamus, iratos sentimus, & vim illorum, potentiamq; experientes quotlidianis, diuturnisq; malis victi succumbimus. Quam bene quoque cum uniuersis mortalibus ageretur , si Iupiter in aurum, & pecuniam multarum rerum, voluptatumq; magnarum effectricem non se conuerteret. Non enim tot corruptores, & corrupti inuenirentur,
qui specula quaq: minima pellecti, urbes munifice tissimas, opulentissimas ii ,&locupletissimas, maxima, potentissima, & florentissima regna hostibus produnt.
Nec quod maxime dolendum est θ Europa famam suam amississet, nec dolo, fallacijsq; strigum in bovis
formam animalis ad iugum , & ad labores nati versia fuisset. Vtinam nec Poetae, scientiarum multarum eritissimos, qualem Mercurium accepimus, cognouisent a potentissimis neglectos, in seruitutem redactos fuisse. Poetae enim Mercurium armenti pastorem non agnouissent. Haec,& huiusmodi fabulae humanae vitae rudimenta, si ad illam sententiam ad quam Poetae a comodabant, relata fuissent a Poetarum obtrectatoribus, non horum invidorum, & tantae laudis calumnia-N torum
137쪽
torum, tot nugas, & puerilia commenta, anuumq; fanaticaru delirationes legeremus. At qui dicunt in Plato vir ille mendacij expers , & fraudis insolens , rerum qi publicarum maxime studiosus,morum diliges
seruator, ciuitatum amator, censet Poetas ex civitatibus expellendos. Quid ἰ eandem cantilenam audio .
Censemus & nos. Sed quos o boni viri per an seres ,& catellos eiusdem Philosophi hoc edicto Platonis
notari credimus Zinutiles certe, malos,asOtOS, perniciosos, voluptatisq; doctores, quos plurimum ciuit tibiis bene institutis obessi scimus, impijs, & impuris suis carminibus. Nec tantum ex civitatibus huius generis Poetas detrudendos iudicamus , verum & in ultimas gentes sancimus, denuntiamus,& arbitramur. Nec tantu huiusmodi Poetas urbiu sentinas, & pestes, verum & quo'; sceleratissimos, impurissimos, maledicentissimos, & reliquas urbis quisquilias, & emisitias expellendas, ehciendas, exterminandas censemus, iudicamus, contendimus . Quod genus hominum omnibus viiijs infectum magis ciuitatibus, & succrescenti aetati ossicit, quam quodlibet genus Poetarum illorum, quibus Plato grauissimus auctor urbibus, &omnibus bene institutorum tectis interdicit. Verum quanto amore, quanta veneratione,& reuerentia illos prosequi debemus, qui doctrina, & sapientia contendunt cum philosophis, nec mediocribus, sed maximis,& longe omnium principibus, quantum ijs inquam debemus, quorum praeceptis, & ingenio ciuitates,. populi uniuersi, leges cognouerunt, & condiderunt , quorumve labore, scientiaq; eruditae fuerunt Θ Cum praesertim legerimus ab Homero totam Graeciam eruditam, & optimos vivendi mores ac ipisse. Quanta quoq;
138쪽
quoq; excellentia, & praestantia ij caeteris mortalibus.
praestant, consuluntve, qui praeter eruditionem, qua multum hominibus prosuerunt, hymnos in Deos, &in optimos viros laudationes cecinerunt Quid illa
apud eo lem Poetas, quantae admirationis, quantae industriae, quantaeue celeritatis castra, fossis, & agere puncto temporis munire , quosq; λrtissimos armare, acies instruere, ductores exercitus in pugnam sagatos
prodire, illas ad classicum turmas, & cohortes forti, pugnaciq; animo subsequi, potius fortiter pugnantes occumbere, quam nisi cu Victoria ab armis recedere In his digerendis,& administrandis, quos Archimedes quaerimus Quos Scipiones, Metellos, Paulos, Epaminundas, & Themistocles desideramus Si de iustitia agunt, quos Aristidas, & Catones imploramus ξSi de situ regionum,& nationum moribus Poetas agentes ad interiores sensus adducimus, quos Geometras, quosve Historicos multarum rerum peritos qui ut
ille multas urbes,variosq; populos, tanquam uniuersum orbem peragrauerint nobis summa cum admira-- tione & despiciendas, & sitsipiciendas proferunt habemus e Si foedus, quos feciales sacerdotes, quos patres patratos nobis quaerendos putamus f Si quod est sit morum Theologorum, &recte iudicantium, quibus poenis impij asticiantur, quae loca multiplex suntium turba habitet, & quos carceres frequentet, si quoque quae premia bonis,& pijs dentur, quas sedes, & domicilia incolant, qua perenni voluptate cum coelitibus fruantur quaerimus, ij nobis non minus docte, quam seuere, & prudenter prodiderunt. . Si deniqi ut innumerabilia apud eosdem scitu digna siletio praeteream
l derum ortum, & occasum, variamque eorundem
139쪽
naturam suspicimus, quales Astrologos rerum arcan rum, & summae cognitionis peruigiles,&acutos indagatores inueniemus, quanti illos faciendos existim mus , ut quoque taceam mirifice inelypeis res diuersi generis celatas Qua in re nullus veterum scalptorum vel hic Malas , vel Micciades fuerit, cum his conferendus est. Qui in picturae certamen cu Poetis veniat nusquam erit, des mihi licet Zeusim, Parasium, Pamphilum, Phidiam, vel ipsum Apellem, qui caeteris
pictoribus longe praestitit. Nunc contemnamus tas , quos loquendi nomen diuinitate quadam, non contemnendo ; studio inuenisse nullus, nisi antiquitatis' bonarum artium expers dubitat. Quorum aureussumen quasi ex plenissimo fonte, omnes,qui non abe rant a rectis sensibus,& qui aliquando de eorum puris sima doctrina degustarunt fatentur. Ibunt ne mihi hoc inficias memoriae a summis scriptoribus proditum fuisse musas voce Poetarum quasi loquutas fuisse, & Ioue noti alio ore si cum hominibus vertaretur,loquuturum,
quam Poetarum Neq; id sine caula medius fidius. ciciebant enim doctissimi illi viri Poetas ex philosophiae penetralibus doctrinae recunditam vim, qua plurimum valent deprompsisse .es Admirabilis est cuiusq; rei apud hos cognitio, qua non ex humano, sed diuino pectore effundi maximi iudicij antiquitas existimauit. Legimus enim Musarum, Apollinisci; afflatu Poetas quasi h Coelo clarissimo, non ex densissimis siluis, &obscuris hortis ad nos carmina,& Deoru scita deferre. Non alia oratione ij certe Poetarum irriseres essent admonendi, quam alias Athenienses a secerdote illo apud Platonem Egyptio, quos non dubitauit dicendi grauissimo genere, & maxime aculeato carpere,quod
140쪽
Iin summa rerum antiquarum insolentia, & ignorantia
versarentur, qui rerum praeteritarum cognitione nulla haberent,quare fiebat, ut nec praesentes latis concinne explicarent, nec futuras ex praeteritarum commissione comhrehenderent. Quo genere ratiocinandi concludebat eorum antiquitatis imperitia non multos annos Rempublicam priscae dignitatis speciem retenturam.
Id de Poetarum irrisoribus, & nos dicere possumus, quod Plato quodam in loco clarissima voce de profanis diuulgauit, eos nihil putare sensibus co rehendi, nisi quod pugno tenerent. Quare cum disputatione de rebus no omnibus notis institueret profanos adesse nolebat, ne cum tantarum rerum ignari essent, risiuedito exibilarentur, & iam suscepta disiputatio horum stultitia impediretur. Poesim ergo concludamus Vtilem, & necessariam omnibus esse, illamq; maxime ad Respublicas spectare , & ad vitam hominum institue tam pertinere. Quid enim Poetico furore, quos diuino numine afflatos scimus,& Deorum laudibus consecratos legimus, sanctius, praestantius, diuinius de exc
gitari potest qui cum illo furore diuino correpti sunt
Deorum res arcanas cum hominibus communicant .
A' Dijs enim agitantur, & in furorem impelluntur. Quare cuicunq; fama curae est, is in primis caueat ne Poetas maledictis lacessat. Ne illi, quod Minoi alias euenit, contingat. Qui infamis Socratis Tragoedia, quoad vixit, apud omnes fuit. Heroas igitur ab omni vetustate acceptos, & probatos Poetas aspellemus, cum Ennio sanctos nominemus cum alijs lacros, diuinos, altissimos, illustres, nullius doctrinae expertes,