장음표시 사용
51쪽
uitatem nostram omnium seculorum triumphis longh amreponendam esse ξ Hanc constantiam , & fidem nationis Cremonensis, antiquae etiam literae testantur, probatissimi, & locupletissimi scriptores celebrant. Bello enim Macedonico qua tempestate inlabres, Cenomani, Boii propinqua loca Dirce Amilcare preno vinabant, Placentia Romanorum & ipsa fideli colonia direpta, ad Cremonam diripiendam ventum est. Parvo praesidio urbs haec munita erat, Coloni vehementer laborabant, qui admodum pauci erant, quadraginta millibus hostium urbe nostram oppugnantibus, ciues tamen λrtiter propugnares non perterriti direptione proximae ciuitatis, agrorum vastatione, hominum internicione, qui per agros barbarorum immanitatem effugientes vagabantur, nunquam animis defecerunt, expectantes Romanu auxilium ; Omnia incommoda tolerantes, longa naque, &assiduam obsidionem superates. Sed quorsum haec, quasi nesciamus hanc ciuitatem Romanis semper charissimam suis is, colonisque , nunc belli casibus, nunc morbis absumptis, nouos Senatusconsulto fuisse in supplementum coscriptos stFidem in animis Cremonensium sanctim templum hab
re, rerum conuentarum euentum verbis conceptis respondere, sciunt omnes, qtribuscum negotia communia sunt.
Nihil apud eos agi dolo malo norunt maximi, minimi, mediocres, qui cum his res magnas tractant, quibuscum rerum agendarum societatem ineunt. Certa nanque est& ubique Cremon. fides c5ntestata, atque inter reliquas
sanctissimas leges, quas plurimas haec ciuitas habet, hac seuere custodit. FI DEM NE V IO LATO. Veruquid in re aperta, & omnibus nota immoror, quando alia quamplurima hodierno die apud vos fideli illini Cremonenses mihi dicenda sunt Artes plurimas, quarum aliae maximae, aliae mediocres habentur, ingenuae tamen Om
52쪽
nes, & liberales, maiores nostri posteris seis reliquerulo
quas singulas quisque eorum peritus enixe seruauit, co-Iuit, celebrauit, semel acceptis nunquam nuncium remisit. Hac in re multa mihi necessario praetereunda sunt. Nam si vellem singulas artes, praeclara instituta ab incunabulis huius oppidi accepta delibare, ne dum de his aprora ad puppim cut aiunto agere, tempus mehercule ' citius, quam harum rerum copia me deficeret. Sed iam reuertamur ad id quod mihi cum amicissimis meis, qui
post me orationes ediderunt, unius tantum ex tot numzro disertoru, beneque moratorum, quos haec ciuitas h bet,immortalitatem, Divinitatemque celebrantes, in cotrouersiam venit. Taceo id de quo in superiore oratione nostra satis superque actum est, quodque ne parum diligenter intellexisse viderer, a vobis denuo recognoui, non uni tantum, quod hi homines angusti animi omnino vellent, sed duobus, tribusue aliquando publice eodem tempore liberos vestros ad humanitatem informantibus immunitates datas, stipendia decreta. Nostis vos eos optime qui vestrae liberalitatis per idem tempus participes fuerunt. Contendunt vero hi duo doctissimi viri, manibus' pedibus ut aiunt unum tantum ludi magistruim deligendum esse, primariumque Gymnasij sui virum, laborant magis quidem docte, & amich, quam pro ciuitatis dignitate huic muneri praeficiendum. Non certe inficias imus hunc literatum, beneque moratum esse, atque eum cui summa totius literariae rei tuto committi ponit, quamuis hac in re multos competitores, non minus qua
ipse sit patriae studiosos haberet, sed hunc unum contendimus tanti oneris prouinciam minime accepturum. Novi hominis naturam, noui ingenuitatem, noui facillimos mores. Illum certo scio alios gloriosi laboris consortes, & ciuium suorum liberalitatis participes no aspernari.
53쪽
nari. Tum quia haec consuetudo inueterauit, ut ciuitas nostra non unum, sed plures habeat hasce humaniores ibteras publice profitentes, quod & ipse intellexit,& vidit, tum quia ca est natura, ut non graue laturus sit, ab his quos ipse sui similes nouit,dies, noctesque pro patria laborantes sibi opcm ferri in iuuenibus crudiendis, tum nostris, tum alienigenis, quorum ingens numerus quotidie huc consuit, non tam veteris Academiae nomine, quae
ut horum unus inquit ad nihilum redacta est, quam eorum qui resertissima contubernia habent famae celebritate . Doleo equidem istorum vicem, utque ipsi alijs inuident, sic corum ego misereor , qui cum aliorum scholas nobilissimis adolescentibus plenissimas circunspiciunt,
suas sere desertas vident, hinc illa suspiria, hinc gemitus
illi, atque eiulationes. In unum locum conuocate iuuen tutem Cremonensem, quem nos probamus deligite, noster ordo & numerus discipulorum diminuitur, aliorum scholae augentur, decorantur, frequentantur, nostrae deseruntur, ne locus hic noster pristinam dignitatem amittat, cauete . Haec δ: huiusnodi multa flentes effantur. At ne quaese se miseri torqueant, & excrutient, sint bono animo. Sunt enim amicorum hae schole, quas celeberrimas
vident, sunt nobilissima haec amicorum Gymnasia, quos si quando ipsi adierint humanissimos, suique amantissimos semper inuenient. Morarer in singulis amici, ad
quem nunc venio refellendis argumentis, tametsi quam
ea leuia sint, omnes iam plane dijudicarunt, nisi quidam illius familiares mihi retulissent, cum coram quibusdam amicis, quibus multum sidebat, cum hi lecta illius oratione dixissent inanem , & irritum illius laborem fuisse, quod nihil quod ad eam rem pertineret, quam probare volebat dicere videbatur, respondisse, se perspicue n
uisse, ciuitatem quo plures ludi magistros haberet, eo
54쪽
beatiorem fore, seque quo tempore huc primum venit ad literas addi scendas, duo celeberrima Gymnasia inu nisse quae fuerint me etiam tacente intelligitis in neque orationem habuisse, ut a me dissentiret, sed ut ingenium suum Annos iam amplius quadraginta natus exerceret, id quod in eius cpistola etiam legitur,qua satisfactione modo ea accipiatur 2 se quoque apud eos excusat , qui aegre ferunt illum scripsisse nomine ciuitatis compi res secum egisse, ut illas cxcuderet orationes, cum id ei negotium a nullo demandatum esset. Non hoc eo dico, quod orationes illae clarissima luce dignae non essent,sed quia viri illi de quibus ipse egit, maiore erant praeconio celebrandi. Nam si in Heroibus huiusmodi laudandis nEminimam hic quidem illorum virtutum partem potuit attingere, verbisque, ac sententijs ferd omnibus unius or tionis in alterius laudem versis, eodem colore,& pigmento multos depingere conatus est, nonne grauissimis viris magis illius fuisset iucunda taciturnitas, quam genus illud sermonis aridum, & exile, atque illa ieiuni hominis. vox plane miseranda Θ An non Ioannes Baptista Mai noldus, non ille quidem minus Orator egregius, quam optinmus Iuriscon stultus,quem ego Crassum alterum, Scaeuolamque itidem soleo appellare, publico consilio fuerat electus,qui nomine uniuersiorum ciuium . Ibannis Baptista sellitu parentalia celebraret ξ Arque si munus hoc tam praeclare egit, quam vos bene nostis, qui diuinam ho. minis eloquentiam audistis, summeque admirati estis, quidnam hic ipse voluit hac siua in Schitium eundem oratione Dicendone congredi ausus est cum cloquentis.
simo viro P At siquid deceat is nesciebat, sciat in posterucum de re aliqua dixerit Mainoldus, seu quis alius sui simi lis, sunt enim huiusmodi viri ciuitatum oracula, sibi caeteris ue omnino tacendum ι Quod si is prudentem eum
55쪽
virum consuluisset, cuius domi vitam agit , sortasse ab eo opere destitisset. Sed iam in viam redeamus. Accepi a
nonnullis, qui cum hoc homine quotidie versantur, or tionem eum pro Gymnasiarcho suo non aliam ob causam
habui Te, quam ut hunc sibi quem proponit publici ludi
Magistrum reconciliaret, nonnullae namque inter eos . multates intercesserant ob pecuniolam quandam a disciapulis exactum, in res Diuinas erogandam, quae cum esset
Diuo Nicolao sacra, hanc ipse distraxerat, sibique eri ea librum quendam cinerat sacrum , & in arcam ad usum suum recondiderat. Quare impulsus id egerit habetis, causa videlicet ingenii exercendi , & in gratiam cum Gymnasiarcho suo redeundi. Atq; haec validissima causae suae putabat argumenta, sua in primis, caeterorumque deinde Hypodidascalorum suffragia, qui nunquam , vel raro c ut a suis accepi, Gymnasiarchum illum suum legentem audiunt. Equidem sic arbitror, hunc homine egregia aliorum facta avide aemulantem, vix cogitasse, quae sibi in hac causia pararet adiumenta, quibus viribus contenderet, set scio ei fuerat,si& ipse quoquo modo posset, orationem composuisset. Magna vis profecto aemulationis, quam multis ipse, sed inanibus verbis huic ciui- tali multum obesse contendit. At si rem hanc diligentius perpendisset, aemulationi fortasse maxima quaeque tribuisset. Dij immortales quando in eum orationis tuaei locum incidi, qui mihi vultus Qui color Equidem
noua quadam admiratione obstupefactus pene concidi.
Verum id potius contendendi studio, suumque ingenium ostentandi, quam quod ita sentiat ab illo dictum puto.
Illum enim laepenumero dicere audiui, quod omnibus etiam notum est, ne dum illi in literis non parum versato, nullam rem hominum ingenia magis alere, magis Micuere,quam aemulationem. Quam rem dc ipse expertus
56쪽
est. Nam quo tempore Cremonam venit, natus fere vl. gesimum annum, & si primorum fere elementorum tum rudis erat, literarumque omnium insolens,& expers,breui tamen tempore, quos prius admirabatur, longe sup rauit, ad hoc illum impellente aemulatione. Neq; hunc eum esse credo, qui sibi persuaserit, alijsque persuaderi velit, me illam aemulationem dicere, cuius nomen in vitio positum sit,quae riualitati similis est. Rudem illu,& nullius sane iudicij dixerim, qui vel crediderit, vel sibi ab
alijs persuaderi passus sit, nos eam aemulationem probare, quae sine laude fuerit,& studiorum contentione. Verba nostra satis aperta, exempla clara. Illam, illam inqua aemulationem significo,quae tota in virtute posita est. Ab
imperitis orationem meam non intellectam aequo animo
tulissem , neque enim is sum, qui mea ab indoctis probari velim, sed peritissimos, & verborum obseruantissimos eam nbn percepisse, hoc sane quam grauiter, moi steriue ferebam. me ue tacite arguebam, quando a tene ris temper studui, ne balbus fierem. Verum id te dissimulare potius crediderim, quam pro rei causa, & digniatate disputare. Scio enim quantum ingenio valeas, quo que iudicio praestes. Neque tu solum nosti aemulatione duplicem esse, verum & illi ingenui adolescentuli,percupidi literarum,honestorum morum studiosi, veteris disti- plinae Cremonensis sectatores, quos tu minutulOS vocas, cognoscunt. Aemulatio, de qua illic ago, illa est, qua
Cremonenses, & armorum virtute,& scientiarum cognitione, iugenti conatu studuerunt maioribus suis, non m do se aequare, immo vero eos longe stuperare. Hac arm latione fit, ut quot quaeque ciuitas maxima milites, tot haec nostra Centuriones, Decuriones, Dibunos militu, legatos fortissimos armet. Hoc norunt omnes,id mani-laste videmus, simulatque tumultus aliquis nouus bellicuC canere
57쪽
canere coepit. Quae porro causa alia est, ut haec ciuitas tot tantos ue iurisperitos habeat Quorum aliqui in ordinein Senatorium cooptantur, patres patriae, propugnatores fortunarum nostrarum,& assidui defenseres, qui ob integritatem vitae, singularetiaque innocentiam, animi temperantiam, multarumque rerum ad vitae rectionem Pertinentium cognitione, non minus ciuibus suis, quam Mediolanensibus chari, ac iucundi sunt, quorum en mero viget nuc Paulus Ahala vir summi ingenij, maximi consilij . optimi iudicij, laudatae aequitatis, ciuium suorun sanctissimus custos,omnium quos in fidem suam recep Tit integerrimus patronus, qualem antea Ioannem Baptistam Schitium Senatorij ordinis virum, summis apud Philippum Regem nostrum inuicti ssimum, muneribus perfunctum, nunc vero cum Coel itibus aruum agentem habuimus . Alij in Regia eiusde sanctissimi Regis assidui sunt,
hanc patriam splendore vitae, insigni virtute decorantes , saluberrimis consilijs omnibus consulentes, patriae prospicientes . . Illic nunc commoratur Sigisnundus Pic nardus parui corporis, at maximi animi Iurisconsultus, summae probitatis, singularis doctrinae, spectatissimς pri dentiar, inter sitii pares clarissimum lumen, inter superi res rarissimum exempIum, vir unus ex Omnibus nunquam satis Iaudatus. Mantuar apud amplissimum, Iustissimumque illum Ducem sedet nunc inter grauissimos Iudices, maxima cum laude,& Creinonensium nomine Anselmus rinctus; Mediolani is antea Praetor, atque honorifice apud Regem nostrum legatione functus. Illum Mantuani omnes venerantur, huius suaviloquentiam admirantur, prudentiam, & tanti hominis grauitatem suspiciunt. In eadem ciuitate ab hinc non multis annis ea virtutis exempla, Ioannes Franciscus Persichellus reliquit, quae
nullo aruo sunt intermoritura, digna mediusfiditus anti
58쪽
misima illa,& .nobilissima Persichellorum familia , quae
virorum virtute praestantium parens fuit semper foecundissima. Sunt & multi alii, qui foris vivunt nomine legationis hanc patriam honestantes,ciuosdue suos perenni laude decorantes,e quibus Paulum Fossam omnes no
uimus, in cuius quidem Opera, fide, atque prudentia haec tota ciuitas conquiescit, quem cum nomino, hominem sane iurisperitorum eloquentissimum, eloquentium iuris- peritissimum intelligo. Uceo breuitate temporis coactus complures alios huius centuriae grauissimos viros, taceo nobilissimos, atque optimos Medicos, quos plurimos in hac ciuitate omnium scientiarum domina, virtutum domicilio, honestatis officina, sapientiae Theatro , hac sola aemulatione ita excellere videmus, ut, quot Medicos habemus, tot Aesculapios, tot Deos, exterae gentes habere nos dicant, quemadmodum & cum de iurisco sultis hostris agunt, tot Dodonaeos Ioues penes nos esse praedicant. Hoc etiam millies doctissimos viros dicere audiui omnes iurisperitos in unum locum undique collectos cum Cremonensibus minus esse conserendos ..
Atque hi non una in schola, sed in multis eruditi fuerunt, 'quae per illos dies florebant. Hi aemulatione ad studia
inflammabantur, omnes in studijs labores superabant, ab aemulis laudum praeceptoribus, aemuli discipuli ad immortalitatem incendebantur . Quid carthago armula Imperii Romani Θ Cur tot annos, tot periculosissima bella cum parentibus nostris gessit Aemulatione dicas necesse est. Ruebant passim viri illi in arma, alter alterius
virtutem aemulantes, nec praeter mortem res vllae illorum
certamina dirimebant. In bellis Germanicis, Gallicis, Asiaticis, terra, marique gestis, quales Cremonensium
Turnas fortisimorum parentum suorum' aemulas experti
59쪽
te ad cuius bellicam laudem nemo aspirare potuit, qui*Iertiam orbis terrarum partem subegit, nonne superioris Africani laudum aemulus, Carthaginem, quam ille tributariam fecerat, funditus sustulit,& solo aequauit Themistocles vero, c placet enim exemplum, quod in priori oratione nostra crat,reponere, quo facilius caecitatem
tuam: reprehendas θ nonne in publico cum ambularet sciscitanti cur ita faceret, respondit, Milciadis Trophoea mno me excitant. Quid tot Poetas, & Oratores peperit aliud, tam Graecos, quam Latinos, nisi haec studiorum mater aemulatio e Nos profecto nobilissimum illum, &maximum poetam, insignemque oratorem, quo tantopere gloriamur, nisi hic Graecorum, Latinorumque Poeta rum, & oratorum imitator, atque aemulus extitisset minime haberemus. Quem dicam optime nostis. Sed quid haec admiramur in summis viris Nonne & Eri ei fialiae virorum aemulatione,qui patriae se deuouerant, mortem appetentes, mos, patrios lares, penates, totam donique patriam suam ab immanissimo incendio liberarat ΘDies mehercule amplissimi ciues deficeret, si eorum si gula exempla recentere vellem, qui non Blum ijs pares,
quos aemulabantur, sed superiores etiam aliquando euaserui. Huc te voco ortesi,mihi te per manes tuos, quos
summe veneror liceat affari, cui post Deum ipsum bon rum omnium autorem, si quid in me doctrinae,quam perexiguam esse sentio, si quid boni est, totum id acceptum refero, quoties tu inter loquendum, tuis Hypodidaicalis audientibus, in hac ampla urbe liberis reserta plura Gyinnasia esse oportere dixisti, in quibus vicissim de laude certantes iuuenes ingenia exercerent Z Nonne etiam dicebas aetate illa tua iuuenili,& iam adulta, tria florentissima ingeni j, exercitationis, virtutisque, in hac urbe theatra
extitisse,& cuique illorum literatissimum virum, nec mis
60쪽
mis moribus, quam literis praeditum praefuisse λ Atq; hie
Gaietanum, Concoregium, & alios narrabas , qui tunc temporis clarebant Grammaticorum lumina , stellae clarissimae, quibus cum Gymnasiarchum hic suum praeferat, viderint optimi Decuriones, qui tantorum virorum fite runt fere omnes alumni, sit ne ullus hoc tempore in hac ciuitate Grammaticus, qui cum illis sit merito comparadus, equidem sic crediderim, Primarium hunc tuum, crenunc bone vir appello prae rubore, animique sui moderatione c est enim modestissimis moribus i crimia hanc laudem quam tu illi tribuis, nec agnouisse, nec probas
se, immo vero arbitror orationem tuam, antequam illam
ederes, non legisse. Non enim is se optimis illis viris , publico docendi munere honorificentissime functis, non praeponi modo, sed ne aequari quidem passiis esset . Atque ut perspicax vir est,& longe prospicies, id ciues suos minus aequo animo laturos praevidisset, qui primo quoq; verbo doctissimos homines illos, de patria optime meritos, in ore habent, praedicant, extollunt. At quam minus apte, quamve imprudenter in epistola tua loquutus fueris, ut plane intelligas, dic obsecro, cum inter summos illos viros, quibus merito ciuitas nostra triumphare potest, nescio enim an unquam tales viros sit habitura, quo loco Gymnasiarchum hunc tuum numeras locas, quoue ipsum const ituis Θ Scimus nos quo beneficiorum cumulo, qua virtutum magnitudine, qua hominum admiratione, quo deorum beneficio tres primi illi, summi nobis sint, summeque admirandi. Dij enim eos nobis imitandos dederunt, omnibus ossicijs colendos, venera dos . Neque ij sanctissimi homines virtutes suas omnibus expositas alterius praeconio celebrari volunt. Sunt . tamen literis quorumcunque doctissimorum hominum .horum sunt laudes immortali memoria contestatae,omnibus