장음표시 사용
471쪽
UETERUM IOPI IIT AR. ATQUE ORAT. 66I' hic HEGE si As haud confundendus est cum
illo, qui Cyrenaicus fuit philosophus&dictus , de quo CICERO lib. I.
cap. 3 . Tuscul VALERI Us MAYIMus lib. VIII. cap. 9. confer MENAGIUM ad LAER-Tiv M lib II. segm. 86. pag. IIq. tom II. Opp. noster enim, de quo dicimus,multo est iunior. ut discrimen hoc etiam notat FABeICius biblioth. graec. lib. IV. c. 32. p. 684- auctores saepius in oratione soluta dixerunt versus pcr imprudentiam, quorum exempla collegerunt C As PAR BARTHIus lib. II.
locis aduersar. s C I p I O GENTILIS lib. II. c. 3I. parergor. GER H. I . UOss Ius instit. orator. lib. lV. c. q. g. 3. M RHOFIVS depa tauinitate Liviana p. aoo. id quod vitiosum esse, Veteres pronuntiarunt ARISTOTELEslib III. c. 8. rhetoricor. CICERO de orat: lib. III. avlNCTILIANus lib. IX. c. q. instit. orator. alii autem ideo hos versus excusan
quod & tales in sacris scripturis deprehendantur. VOS SIUS C. I. p. 73. mentionem facit ex G E s N ER I biblioth. libri cuiusdam, qui in bibliotheca Vaticana huius inscriptionis: de metris in prosa custodiantur; num aU- tem versus aliorum, an ipsius auctoris cominplectatur, ei incognitum est.
XXVII. Sic explanavimus studia veterum sophistarum, quae de delectatione in animis audientium excitanda adhibuerunt. r stat igitur, ut etiam de altera vi oratoria ipserum per quam adfectus perturbarunt com-mΟUeruntque vehementius dicamUS, quae visa priori omnino diuersa est. nam ut discrumen hoc ex utriusque, suauitatis ac grauitatis
472쪽
indole patet, ita etiam in usu id obseruandum, qui interdum orationem quidem suavem, minus vero sublimem ac spiritus plenam admit- . tit. hinc oratores eXtiterunt, quorum sermones suauitate sua omnibus sese commenda
runt; at si quid senere magnifico fuerit di
cendi , aut praestiterunt nihil aut saltem exigua perorarunt laude, id quod exemplum te
Diritus sepe infirmior , fiauis tamen re ut
Zepbri aura lenis. qui eadem quoqUe tradit R de HERODE, quod ipsius orationi inesset suavitas, sed το πνευ αα ου σφοhον, αμαλῶον υν καθες ος, spiritus non vehemens, Hae lenis, si mus tamen. atqui multis sophis his id primae & maXimae curae fuit, ut apud auditores efficerent taπλΜξιν, siue puporem & magnam
animi Commotionem. sic de GORGIA scribit DIODORUS: 3 τω ξεν:ζοντι τῆς λεξεως ἐξέπληξε τους Abμνωους, & DIONYs Ius Halica nasseus: ' κατεμληξατο τους ακουοντας ἐν τῆ δε- μηγορία. de ADRIANO vero sophista rela tum legimus apud PHILOsTRA TvM, qUod aures ad ipsius Orationes singulari voluptate, veluti ad cantum lusciniae admouerint, τῆν ἐυγλωέων ἐκπλκ Τομενοι, nisi haeC Verba vertere: elegantiam linguae admirati, & tantum ad 1uavitatem transferre Velimus: confer LUDOVI- CUM CRE SOLLI v M. si
a de vitis sophis. lib. I. n. Is. g. 4. 1 tib. II. n. I. g. I is 3 lib. XII. in s de νιωδε s. Db. II. n. Io. s. s. 6 theatr. rhetori lib. I. e. I
473쪽
g. XXVIIII. Stuporem hunc hancque animi commotionem duplici ratione considerare
debemus, rationem h2bentes partim oratorum, qui tales motus eXcitarunt, Partim auditorum, quorum animOS hae perturbationes adflixerunt. vi dispiciamus de priori momen to, iterum obstruamus, quod haec sophistarum vis cum in ipsa oratione, cuius inuentio atque elocutio ad huiusmodi pondus erant compositae, tum in actione fuerit sita. in ipsis orationibus adsectabant sublime ac magnificum di cendi genus, nec solum in Verbis, sed& in re bus, de quibus dicebant, maiestatem prae se ferre adeoque animos audientium magna vi adgredi instituebant. tria enim sunt, quae ser monem efficiunt sublimem, quorum primum cst grauissimum argumentum; secundum, Vt ip1ius oratoris & cogitatio & adfectus ipsi argumento respondeant, ac tanticin sublimia verba, quae cum ipsis rebus, siueret piciant intellechum 1iue Voluntatem, accurate conueniunt, confer SAMUELEM WEREN FEL sI-v M. primum igitur declamarunt diligentor de momentis augustis ac splendidis, ac praecipue confectati sunt Orationes panegyricas, a quibus otiam dicebantur panegyristae. laudabant deos & heroas, Herculem, Iouom, Μineruam, Bacchum, Aesculapium& alios; nec minus magnos homines, reges, principes, duces, & claros Viros, quos ad caelum Vsque eL ferebant laudibus; & tandem illustres ciuitates. ex quibus inprimis praedicabant Athenas, quum ex illis tanquam ex uberrimo fonte
474쪽
dimanarunt ad alias gentes disciplinae omnesque bonae artes, & inter has etiam eloquentia. hisce exercitationibus omnes facundiae vires Colligebant, eum tantum in finem, ut dicendi copiam ostentarent, atque hominum animos eorumqUe fauorem captarent. atqui haec splendicia argumenta , quae eXCogitauerant, porro magnificis sententiis illustriora adhuc exhibere, omnia ita copiose narrare, Ut corRm spectari viderentur, ipsosque adfectus, quos mouere volebant, prae se habere singulari con- nitebantur studio. cuius rei elegantissimum exemplum deprehendimus in sophista sco- PELIANO, de quo PHi Los TRATVS prodit memoriae, quod sui excitauerit admirationem περὶ τας ακμαιοτερας των imoέσεων, ἔροὶ πολλω πλεον περὶ τας Mηλκας, is αἴς οι Δαρειοι τε εἰσι - οι Ζίρξαι, argumenta tractans, in quia
bus aliqua vi dictionis opus esset, qualia Medica , in quibus Darii s Xerxae. haec igitur
argumenta , υποΘέσεις, erant omnino
sublimia, quibus indolem ac maiestatem regum DARII aut XERXIs eXpresserunt, ad quam descriptionem non quodvis, 1ed erectum atque elatum ingenium fuit aptum. quapropter adhuc de eo dicitur: καὶ γαρ φκονημα ἐν αυταῖς υπεκρινατο, in iis enim s spiritus repraesentauit magnos. at contra quum POLEM O N in sophistam lucanicas & maenidas, viliaque obsonia coementem incidisset, ω λωςε, di-
bit Darii aut Xerxis indolem pulcre exprime
475쪽
re, tali cibo paso; δ hisque significauit, eum, qui propter paupertatem vili pastu se 1ustentare deberet, haud spiritus magnos concipere posse, nec aptum esse ad sermonis argumentum sublime. XXX. Tandem magnifica quoque dictione utebantur sophistae, ad quam plerique sua indole erant procliues. alii recte graue Orationis decus ac sublimem dicendi formam complactebantur, haecque lumina cum iudicio adserebant, rationem ipsarum rerum ac pers narum habentes, ideoque magnam semper tenebant existimationem . sic de sophista LoL
aeide quoque dicta elucent, fulgetri coruscantis ad inpar micantia ; quae verba illustrat QVINcTILIANus: 3 tamen re tamina ilia non flammae, sed scintillis inter fumum emicantibus Amilia rixeris , quae nec adparent quidem , ubi tota lucet oratio, ut in sole fidera ipsa desinunt cerni. nec non de sophista CR 1TIA idem auctor ' dicit: την M Agαν τῆλογου δογματίας o Κριτιας καὶ πολυγνώμων, σεμνολογησαι τε μανωτατος , ου την δΘυραμβωδη σεμνολογίαν, ίδε καταψευγουσαν ἐς τα ποιητικης ονο- ματα, αλλ' εκ των κυριωτατων συγκειμενην, καῖ κατα Φυ ν ε πουσαν, genere vero dicendi Cri
tias creber Fententiis fuit s sublimis, atque
ad grauitatem maxime compositus, non gra
476쪽
vitatem diibrambicam tamen, neque ad pod-tica verba declinantem, sed vocabutis maxime propriis, quae sit concinnata eo plane naturalis: qui & palat lo nost tradit: ω σπες ακ-
λογq. sicut radiorum fulgores Atticae voces in oratione eius relucent: adde eXemplum Po-LE MONI s. alii vem 1equebantur genus dicendi maxime tumidum atque inflatum, in quo nihil solidi, nihil amoeni erat, ea tantum causa, ut auditores obstupefacti sophistas magna dignitate existimationeque prosequerentur. quam ob rem negligebant propriam &perspicuam orationem, utebantur durioribus translationibus, amabant poetarum formulas, singebant omniaque sollicito studio colligebant, quae 1ermonem ma Xime essiciunt turgidum. in his exempli loco exhibere possimus
poetica adhibuerit verba. g. XXXI. Id, quod in oratione sublime est& magnificum, apud auctores graecos Varias habet adpellationes. dicitur quippe πνεύμα, Vt patet ex PHILOSTR A To, ' hinc etiam spud latinos spiritus idem est ac animi elatio, quae vox & aliquando sumitur in bonam partem pro magnitudine mentis; quid autem sit Γαα, id eXplanat HERMOGENES. Po
477쪽
ro adpellatur Θυμος, quae VOX Praecipue signi .ficat το παλτικο ,, quod continet Oratio, prout saepius nominatUS PHILOSTRATVS δ de DE-Mos THENE tradit, quod ISOCRATEM siuia
perauerit Θυαῶ και ἐπιέορα, quae posterior vox interdum notat sententiam, qua Concluditur apte orationis pars, quali significatione istam posuit HERMOGENES; heic autem videtur pertinere ad Vehementiam orationis, breuibus forte sententiis animum Vrgentis, uti Go ΤΥ FRIED OLEARI Us Obseruat. tertiUm Vocatur μεγαλωφονία, quod nomen non solum ad vocem, sed & addictionem atque εννοιαν pertinet; 3 sic &occurrunt VoceS κ τος, ηπος siue ηχώ, quae breuibus sunt illustrandae. Vtrumque nomen
ejusdem significationis plerumque ad cyclionem magnificam de sublimem verborum compositionem , etiam pronuntiationem resertur, quod LUDOVICUS CRE SOLLIus ' ita interpretatur: is κριτος existebat, tum ex lectis
verbisqj antibus f genere ipso j ij
κi;ς , quae 'propter exqvi tam structuram , D membrorum atque periodorum plenam Henitatis coagmentationem dulcem quendam smagnificum habebat concentum, tum etiam extinguae pulpit, s ipsius vocis conformatione atque magnitudine : quae si omnia mirabiliter in unumet eundem oratorem conuenissent, facile poterant audient in admirationem ra- sero , qui plura hanc in rem Collegit. interdum tamen Vocum harum conjunctarum alte
478쪽
4 8 DIATRIBE DE EN Tuus I As Moxa ad compositionem; altera vero ad pronuntiationem refertur, vi PHILOsΤRAT vsy dicit de HERODE: κροτος συν ἀσφαλέα καὶ Κρι-
πια ζουσα ηχω , ubi quum paullo post huic sophistae tribuatur πνεύμα ου σφοηον, αλλα λειον, videtur κροτος pertinere ad compositionem; vero ad pronuntiationem. Clarius autem alio loco discrimen hoc admittit, quum de sophista ADRIANO scribat: τὴν M χωοα
nis autem ornatum ab antiquis sophistis acceptum induit, vocesnora magis, quam tinniente inus, ubi manifeste ος spectat ad pronuntiationem , κροτος vero ad structuram. praeter has adpellationes notum ess nOmen μου Θος, quo usus HERMOGENES item υιος LONGINI, quae voces num sint
eiusdem significationis, ut plerique existimant; an inter se disserant, quae est sententia TANA QI ILLI FABRI & elegantissimi viri BOILE AU D E S P R E A V X, disputatur, ' ut de aliis nominibus, qualia simi σεμνολογα, ἐπίκροτον, taceamUS.' de inscriptione libri, quem debemus D I ONYs Io LONGINO, disputatur. plerique istam verbis II EPI ΥΦ ΟΥ Ε Concipiunt. at P. ΜΑNUTII, G. LANGBAENII aliaeque editiones eam ΠE I Υ Φ ΟΥΣ ΛΟΛΟΥ EX-hibent. priores hoc specioso argumento sententiam suam muniunt, quod aliquis suspicari possit, fore, ut rhetor de non alia, quam sublimi forma orationis agat. sed vero si ratio haec firma esse debeat, inon videmufi,
479쪽
VETERUΜ so PHISTAR. ATQUE ORAT. 669 cur CICERO libros suos rhetoricorum ininscripserit de inuentione rhetorica , Ut patet ex QUINCTILI A ΝΟ & P Ri SCIAN O.
g. XXXII. Superioribus adfirmauimus,
vim illam oratoriam, qua animi hominum Commouentur Vehementius, non soluin pendere ab orationis inuentione atque elocutione, ted ipsius quoque Oratoris actione. quae quum complectatur partim gestum motumque corporis, partim Pronuntiationem, nos
autem de priori supra iam disputauerimus; restat, ut de posteriori dispiciamus breuiter.
nam a V INCTILIANVS haec habet: pronun
tiatio a plerisque actio dicitur,sed prius nomen
a voce, sequens a gesu videtur accipere. namque actionem Cicero alias qua sisermonem, alias eloquentiam quandam corporis dicit. idem tamen duas eiuspartes facit,quaesunt eaedem pronuntiationis , vocem atque motum, quapropter
utraq; adpestatione indifferenter uti licet decet
bonum oratorem, Omnia Clare, accurate & iucunde efferre, Quae tres VirtuteS in pronuntiatione maXime sunt necessariae. quarum prima
intelligitur oratio; secunda linguae moderatio pro diuersitate rerum instituitur, ac sermonis comparatur dignitas; tertia autem animus audientis adficitur delectatione. tria quoque
sophistis consectati 1 t in pronunciatione studiosissime: linguae ρυγμον, ή πω τῆς9,-
μιαῖος, Ut omnia Voce, qua polient, & maxima
, &suauissima dicerent; ' & ωδήν, id est cantum,
de quo momento copiose disseruit LV Do v a CVs CRE SOL L I vs. alii ex illis obserua-
480쪽
hant dignitatem omniaque temperabant cum iudicio; at alii committebant multa ieiuna, atque ut existimationi suae consulerent, adfectabant magnificam & diuinitatis plenam pronuntiationem. neque Pro rerum atque adse- Ouum; neque partium sermonis ratione va-Tium sequebantur pronuntiandi modum; sed ut animo erant elati, ita ore quoque ac Voce maiestatein ubique prae se ferebant, atque omnia verba singulari quadam grauitate emittebant.
g. X X XIII. Huiusmodi orationes & se
tentiis de verbis magnificae magnum saepe pon- in hominum animis habuerunt. illi qui ve- Tam atque integram eloquentiam studiis suis gomplectebantur, sapientiae quoque cultores virosque magnae auctoritatis ac dignitatis capere atque animos illorum concutere Poterant. sic CICERO Ligarium, quem Tubero filius confecto bello ciuili, adcuiauerat, quod Contra voluntatem senatus Africam retinuisset, defendit, etiam eo rem deduxit, ut teste PLvTARCHo, y Caesar orationis vi expugnatus Ligarium, olim hostem iudicatum ab-1olveret. sic grauis fuit dicendi facultas apud PERICLEM, qui quum contra Voluntatem Atheniensium loqueretur pro salute patriae, in eorum mentibus, qui audierant, quasi acu-Ieos quosdam reliquit, auctore CICERONE. DeC solum tanta vi dixerunt, ac per actionem orationes suas effecerunt grauiores; sed &sermonibus scriptis, si quidam illos legerint, tale insitum fuit pondus, cuius rei exemplum