장음표시 사용
21쪽
ex iis omnibus, qπae ad ecclesia tricum orae em pertinent, ρωινγ mitrepo γγ exr. Legatorum, quos postremo inisit Concilium, monita suerunt, qMod nisi raram de omnibus , qtiae scripto contrare auata fuerint, sive citνa scpiptum expurgaveris, eum Synodus condemnasset . vocatus bis & tertio Nestorius venire noluit, atque in contumacem & absentem sententia lata est, quae omnia narrantur in relatione Concilii ad Coelestinum Pont. t. 5 eonein Labbaei Venet. eae eo . il9I. Vide etiam Bossuetum Rema quer
ιυν P uictoi o des Conc. de F, re, is do Chalced. M M. Dupis. t. i5 ad Leoae, & Cl. Card. Gerdilium Confutariona di duo ID belli contro ii B evo c e. r. . I p. 5i9 seq. a quibus Ostenditur , quemadmodum totum illud iudicium contra Nestorium lussu Caelestini P. actum fuerit. Trina monis tono Kut vehes a Concilio
Constantinopolitano, di trina item monitione Dioscorus vocatus est a Concilio Chalcedonensi, ac denique expensis omnibus contra utrumque lata sententia est , que omnia patent ex relatione
ejusdem Concilii ad Leonem apud Labbaeum t. 4 eoI. x 7b efeoIIoc . i8ir. Quid aliud hie restat, ut omnes iudiciorum solemnitates adhibitae videantur Θ Concilii Patres, qui eius controversiae iudices sunt, reum citari iubent, repetunt bis & tertio citationem , quae solemnitas judiciorum est a legibus inducta, ut nonnisi post unam peremptoriam, aut tres simplices citationes adversus contumacem reum sententia proferatur. Emissis tribus citationibus, itemque secundum iudiciariam methodum elapi irre minis, sententia emittitur. Quid aliud egisset judex laicus. si de re sui fori propria iudieare debuisset y Atque in omnibus aut Episcoporum depositionibus aut haereticorum eondemnationibus occurrunt aecuSationes , citationes, testes, judices, ceterae ad Ue rum , persectumque iudicium necessaria. a) Coneil. Nicaen. Can. 5 t. I colDEI. Labbaei ed. Ven. col. 35, Constantinopol. I. can. 6 eol. Ii 28 Carthagin. I. can. IO col. Ia 7 eod. r. 2, Carthagin. IV ean. 23 eod. t. 2 col. I 4 , Andegavense can. I eoI. Id t. 5 eol. 526, Agathense can. 5a cit. i. 5 col. 526, Aurelianense III can. 5a eod. t. 5 col. I 28I, Aurelianense lv ean. 2o est. t. 5 col. I 567, Ueneticum can. 9 col. hi eod. t. 5, Matisconense I. ean. 8 eol. 66i t. 6, Innocentius I. est. II ad Uictris. Rothomn. c. I, apud Coustantium M. Ponti Rom. cf. 749, Gelasius P. eam I S. e. Ia qu. I, Joannes vli Ican. Il dist. 96.
I) Ecelesiam in exercendis iudieiis adhibuisse methodum iudiciariam, Ostendunt tum ea, quae paulo ante diximus, praesertim de Nestorio, Eutyche, Dioseoro, tum indoles ipsa rerum, de qui-bcs Ecclesiae iudicio agendum erat. Definiendae erant controversiae, quae servebant inter duos, pluresve clericos, qui ad Ialeos iudices ire non poterant. Quomodo hae controversiae sine vero, Per
sectoque iudicio definiri potuissent 8 Ilevera in hoc iudicio. erat
causa, actor, reus, judex non deerat citatio, testes, probationes, cuncta demum, quae in iudieiis requiruntur. Iudex expendebat actoris petitionem, reique exceptionem, ac denique, cum explorata erant omnia, sententiam serebat, cui cleriei, qui . judicium illud egerant, Parere Cogebantur. isi id aliud agebat judex lairus incau3is, quae ad ejus tribunal deserebantur 3 Fateor, hac iudicia,
22쪽
quae ab Delesiasticis fiebant, cursum, atque exitum habui in
e celeriorem , quam ea, quae a laicis exercebantur, atque ab
illis procul suisse tricas, ambagesque forenses ι verum haec non pertinent ad intimam judicii naturam, neque iis neglectis minus Verum, minusque persectum judicium videri potest. ln summa judicia ecclesiastica vera erant judicia, qua ex litigantium contentione, & judicis pote late, imperioque fiebant, ac judex audito actore, di reo, expensisque probationibus, absoIuxoriam, vel con- Gmnatoriam sententiam proferebat, cui litigantes parere cogebantur. Iam pars via, inquit S. Joannes Chrysostomus de Sacerdot. . 5 c. I 7 r. I opp. p. 599 ea. Paris. III 8, qtiam Episcopum t νῶσι a ro in Dd3ehi convenit, in ita certe odia, infinitar essensioner 'arit. Haec certe in iudicem odii & ostensionis causa que Ra alium attingere potest, praeter litigantem, qu. condemnatus est, ac sen tentiae parere invitus cogitur λ Simile est, quod habet Concit. Tarraconense I. can. 4, apud Labbaeum r. 5 eol. 693 eae Venet. , quo
sancitum est, ut nutur Episcoporum, aut Pre, 6terorum, vel Cis Heopum dis dominico propositum cutis cumque cclusae negotium iam
deat judicare. Urgo clerici exercent actus vere judiciarios, & contentiosae iurisdictionis, qui Ha dominico fieri non possunt. Verum etiam, persectumque judicium ecclesiasticum memorat Sidonius Apollinaris l. a ep. ia coh 622, ω I. 5 ep. a S 4 Sirmonia int. Uur opp. ed. Ven. i 728 eol. 5 6 o 577, Synesius autem ep. Iob p. 248 M. Patasti 1635. Upiscopum vult esse legum doctorem, ut qDAE
Iegibur consentanea sunt, loquarti . Sed videndus est in primis Ambrosius, qui gra Riter reprehendit Syagrium Ueronensem Episcopum, quod in iudicando non eam adhibuisset methodum, quam adhibere oportebat op. 5t. 5 p. 479 opp. ed. -υνin. Venes. 178I ex qua . quidem epistola manifestum est, qua solemnitate ab Episcopis iudicia agerentur, & quemadmodum in iis nihil omitteretur eorum, quae ad verum θ' persectum iudicium requirebantur. Quin Ec Episcopos non solum iudicasse, sed di iudices suo arbitrio dedisse, testatur Soerates Hirtoμ. l. 7 c. 5 p. 5b7 ed. Valerii Cantabr172o, qui narrat, Sylvanum Troadis Leiscopum', cum suos clericos. quos dirimendis controversiis dare iudices soIebat, aliquod inde lucrum quaerere animadverteret, laicos iudices elegisse, qui controversias illas ge finirent. Hi laici, qui Episcopi iussu, & clericorum loco iudicabant, quam in judicando methodum servare debebant 3 Adde ea, quae in causa S. Athanasii a Liberio Pontifice
dicta sunt adversus C stantium Imparatorem, qui sanctissimun illum virum vehementer condemnari cupiebat, apud Coustantium M. Ao n. Aini . col. 455 1m. Ex quibus intelligitur, quam accurate diligenterque ab Heclasia iudicis agerentur, diu multumque audito reo, datis ei defensoribus, excussis omnibus probationibus, servatis demum omnibus quibus opus erat, ut verum, persectumque sudietum haberetur.
4ὶ .uui Ecclesiam vera di propria iudieIa exercuisse inficiantur, ii neeant, habuisse territorium, & sorum, in quo ius diceret, atque aiunt, Episcopale iudicium non verum, propriumquct judicium, sed audientiam, hoc est arbitrium appellari. In primis autem obtrudunt novellam Ualentiniani III quae est Nos L ia δε Misc. iurie., de qua seriptum extat: QuonIam constat, ';scopo forum legibuc, non babero, nee de aliis causis, quam de RoIigione
23쪽
pramieri proce ut 3 ρυσου ri alto ute nosit, ripe laicur, sise HerI- eur sit, agent publicio legibuρ, ου jure commvn . At si territorii nomine intelligimus Iocum intra certum terminum positum, in quo magistratus tua dieit , oe suam iurisdifitionem exercet, quis neget, iam ab ipso initio Ecclesiam territorium habuisse Θ Cum divisae sunt dicte es. cum instituta sunt iura metropolitica, quae,ane Titum & Timotheum habuisse constat, cum item jura patriar -ehiea, quorum initia aut ab Apostolis sunt repetenda, aut certe N aeno Concilio antiquiora sunt, nonne Episcopis, Metropolitis, Patriarchis datum est rerritorium, in quo jus dicerent, suamquae potestatem exercerent Θ Conc. Nicaeno can. 6 apud Labbaeum t. a coI. i5 eae Ven. designata. sund certa loca, quo Mm omnium Alexandrinus ti Antiochenus Episcopus babo in potestatem, An non his i eis eorum Episcoporum territorium est 3 Postremo ipsum teννitorii vocabulum expressa memorat Zoalmus P. M. 5 apud Labbaeum eo ljZI. cone. r. 5 col. 4o9 eae Ten. Omnes sane, inquit, admonean:ων, tisquψών sinibur, te ritoriisque suis contenti rint. Quod si κpiscopi ha bant territorium, in quo imperabant, ius dicebant, poenis coercebant, consequens est, ut etiam serum habere debuerint. Nam serus locus est in quo inter litigantes ius dieitur. Neque refert, quod non hoc ipsum sori vocabulum Oeeurrat ; nam satis est, quod fuerit res ipsa, hoc est potestas, & loeus reddendi iuris, ut deesse non potuerit serus, quo tandem cumque vocabulo appelletur. Quid quod Constitutiones Apost. I. a eam 47 apud Cotelerium M. Aportes. t. I p. 257 eae Amri Iodami I724 expre,se memorant μαντηριο η raptim λ Quod vero auiuentiae nomine interdum eeclesiastica iudicia nuncuparentur, id certe argu mento esse non potest, quod vera iudieia non essent, sed potius arbitria haberentur, quae sententia est Cuiatii in Paratit. eod. ae M. auae opp. t. a col. So, Caroli Loysei des signeupier cap. 15,
Fevretii in Libro G Aburti I. 4 cap. r. Itemque Uan-Εspenius Jur. Eceler. ραν. I tit. t e. 5, Jacobi Gothostedi M Exi adag. de Episcopali judie. Coae Triodos. t. 6 p. 54s3 edit. Lipriae i745, alio ruinque maxime Protestantium. Principio apud durisconsultos injuria civilis voluminibus adidi, causam idem significat , ac rixae coguorcepe oe judicare litem L. I. C. de Li/. eonstet L. a C. Si ex fati. instrum. I testim. L 6 β. Super his C. de Appestar. , de auae orium saepe pro tribunali soroque iudiciario usurpatur L. 54. e. do Ose. -υροι. Deinde vero ad eecleaiastica officia designanda utrumque voeabulum di judicii, re audientiae usurpatum
constat; quod evidenter ostendit, veteres inter haec duo vocabula nullum diaerimen posuisse. Certe judicium ecclesiasticum, non audFentiam memorant S. Leo M. ep. a ad Rustis. Narbonen. opp.
Maurin. Ven. i 78i. SOzomenus loro . l. I c. 9 p. a I ed. Iosii Cantabrig. i 72o. Gratianus Imperator ep. ad Aquilin. apud Cou- stantiuin Fp. Roman. Pontifici coi. 55o, qui ecclesiastico iudicio vina tantam attribuit, ut imperatorem appellare vetet eos , qui unt couurmoaιi Iuricio perio uotienιium sacολι-οῦ Mitto loca
24쪽
ulia sexeenta Patrum, & Contiliorum ἰ ae mἰtto etiam titulum Codicis I heodosiani, qui est de Episcopuli Duririo , quoniam de
eo paulo post suus erit agendi locus. Deinde vero titulus ille Codicis Justinianei de Episcopali audien to editus est, posteaqtiam inultae prodierant superiorum Imperutorum Constitutio nos, quibus judiciaria si etesiae potestas conlimnata suerat, adiectis legibus, ut quod ab Episcopis iudicatum fuisset, ab omnibus ratu in . firmumque haberetur. An iudicia tam Sol annia, tam firma, quibus Omnes Parere coguntur, mera arbitria videri possunt λ Extat ea de re Constantini Constitutio in Extra diag. Eo Episcop. judic. Cod. Προ-Mς. t. 6 p. 559 qua sane itum est ut omnes causa , quin Bel pratorio jurs, uel civili tractantur , Episcopo umis mentiiI terminatae perpettio stabilitatis jure firmentur , nec licear tisterius retraria inegotium quod Episcoporum sentenria deciripit. Falsam hanc conia stitutionem putant Gothos redus, Fevretius, My eus loc. cit. , sed eam late vindicant Altaserra de Iupitae Meo s. l. I c. 7, Baronius
irdiri . Getis. r. a p. 55 eae No imb. I 75 3, Doujat Praenot. can. l. 2 c. 2, ac Ioannes le Gera die Episcopale judicium ariers. ea timo. Gothi edi acri ime vindicat. Atque ad hanc quidem legem spectare videntur Eusebius do Uit. Constantin. I. 4 c. 27 p. 55o ed. Vade, ii Cantabγρ. irgo, & SOZomenus I. I Histor. c. 9 ρ. 2I ed. ejusdem, cum de Constantino scribit quod litigantibur po misit, tit ad Dircop tim judicium pνouoc em, ι i magistratur civiler H i- fretiosam iurisdictionem I secus enim quomodo episcopale judicium , M potius quam saeculare, litigantes elegissent ρ Ac patet etiam, sen- tentias Episcoporum exitum di vim tantam ha b re debuisse, quantam .habere maximam poterant, di ideo non arbitria fuisse, quae forte despici potuissent. κanidem Constantini legem, cujus nunc fasi A mentio est, memorant etiam , atque confirmant Capitularia Caroli M. I. 6 e. 566 t. i col. 668 ed. MIulii Venet. i 772 ubi ea su ia dicitu ex sextodecimo Theodosii Imperatorie libro t. XI, qui locus nonnullos in eam opinionem adduxit, ut erederent illam legem a Carolo M. non Constantino, Sed Τeodosio adscriptam fuisse. Sed saliuntur egregie; quoniam, ut observat Balutius in No ii t. et col. ni 9 iis verbis Theodosianus Codex designatur. Cum Constantino consentiunt Arcadius di Honorius , quorum est constitutio in L. 9 ciae de uisc. autent. , qua Impera, tores inquiunt: Episcopale judicium ratum sit omnibυs, qui te Πυ- iri a sacerdoribus elegerint, eamque illarum iudiciaι Ioni adhiben
potestatibus, a quibur non licet provocare. Quis , nisi plumbeus in iurisprudentia sit, merum arbitrium dicat Episcopalem sententiam, cujus tanta vis est, ut ei cuncti parere debeant, atque ab ea ne
Provocare quidem liceat λ Est etiam de Episcopali iudicio lex Mamciani imperatoris, quae est L . ιέ Cod. δε Miccost. audient. , α
25쪽
p x qua similiter patet Episcopos non meros fuisse arbitror, sed veri iudicis partes egisse. Idem etiam ostendit Lex Theodosii de Valentiniani in Leg. 47 Coae Theodor. do Epire., ex qua intelligitur, κpiscopalem audisnriam verum suisse iudicium, & ab eo tantum nomine discrepasse. Quod si Episcopale iudicium, prosecto eum Tribonianua in titulo Codie is audientia vocabulo usus est , nullum inter audientiam di judicium discrimen posuit; praesertim cum ipso titulo Episcopali auἀontia leges deseripserit, in quibus iudieii vocabulum usurpatur, quaeque ad verum iudicium pertinent. Cum autem tot praeclara habeamus Episcopalis iudicii monumenta, nulla prorsus habenda ratio est eonstitutionis , quam edidit Valentinianus si I, ut Episcopis ius suum adimeret, quamqucteius sucerasor Majoranus abrogavit, uti ostendit Barcinius ad an. 45a n. 5a t. 8 p.r 54 eae Lucae. 5 Conei l. Antiochenum an. 54l can.5t.2 eol. 59o collect. Labbaei eae Venet. , Carthaginense III can. 9 col. I 4or ood. t. 2, Chalcedonen se ean. 9 eoL INM ε. 4, Aurelianense IV ean. 2o GI. 3567 t. 5,
cit. Eodem se munere saepe sunctum testatur Augustinus, qui illud ex Apostoli eo praecepto repetit, uti demonstratum supra est. Atque in eius vita opp. Aug. r. Io con a o e. I9. Possidius narrati qua ipse diliZentla. ac pietate causas iudiearet, idque, inquit Possidius, sortindum rententiam Morioli dicentis: aωδει quisqv. mere. Idem quoque Ambrosium praestitisse, testatur ipse Augustinus confesti L 6 cap. 5 t. a coI. as cis. ed.
. a I. Ipsi etiam Christiani Principes non solum vOote sua, sed etiam hortatu sanctissi morum Episcopor. , quibus certum, atque exploratum erat, clericos ad laicos judices non esse trahendos si , aequissimas tulere leges sa), quibus cautum est, ut clerici suarum controverSiarum judices nonnisi ecclesiasticos haberent. Quin etiam . dignitas Episcopatus, & praeclara virtus illorum, qui eo fungeba tur, diu fetit ut Episcopi civilium quoque controversiarum, quae inter laicos fervebant, judices constituerentur 53. Verum id fiebat consensu litigantium, qui coram Episcopo litigare malebant, qua in coram saeculari magistratu, ct concessu Principum, qui ab Episcopis, quorum Sapie tiam exploratam habebant, civium suorum causas judicari cupiebant
26쪽
aecos, 'quibus movinciapum administrationer cro hae sunt, uis quot rota cti a et Iohichudo publicorum negoιiorum pertinere debra, a religiosa se abstineam, nequν post baec praestimanI, GIqne usurpem, etpti ens se causas cognoscerst elo icorum. Extat autem in lib. ia Coae nodos. do epite. et Curie. Constantii lex, qua cautum est, ut . clerieorum causae nonnisi ab Episcopis judicentur ; atque hanc quidem legem Hilarii hortatu editam, putat Baronius ad an. 355 η. da p. 555 1. 4 ed. Lueae. Eadem est Ambrosii sententia est. II n.
a t. 6 p. 5a opp. ed. Mauri n. Venet. 17or, qui Laudat ea de re valentiniani legem, qui sacerdotes de sacerritibur voluis judicape, eademque etiam Martini Τuronensis, uti testatur Severus Histor. sac. I. a c. 5o t. a p. 265 edis. Veron. I 754. Abutuntur autem auctoritate Ρatrum quorumdam ii, qui iudiciariam potestatem Ecclesiae negant, eorumque Sententias detorquent, praveque interpretantur . . Nan loeus Lastantii de Divin. instit. I. 5 e. 2 x. I p. 4i aed. Parir. I 748 pertinet ad infideles, qui inviti ad fidem compelli non possunt. Chrysostomus de Sacerdor. Lib. a n. 5 πρ. t. I pag. 554 edit. Montraueon. Pa tr. non negat imperium & potestatem Ecclesiae. quam imo certam habet, cum illud Apostoli ad Timotb. 4 praecim ae doce Ra explicat Hom. i5 n. I p. 6i7 t. II vides titi imperare sacerdo;um necesse sit; tantum dicit Eeclesiam non habere potestatem arcendi homines a delictis, & si haberet, eam inutilem
suturam, cum mur noster non necerritars submotos a peccato, sed propriu sae se sponte abstinentes sis remunerat tirus. Hieronymus incan. 2I caur. 25 qu. 5 inquiens, quod reoum proprium officium est facere iudicium, et justitiam, non ici adicit quasi id tantum ad reges, non etiam ad Ecclesiam pertinere statuat : imo in Io-rem. i. p. 22 opp. t. 4 col. 987 edit. Ualiarsit Veron. quidquid regibus in Scriptura, id & sacerdotibus datum ostendit. Denique Bernardus de Consider. ad Enen. l. t e. 6 col. 4i 7 edit. Parito Mabilian. , inquit: stetisse denique lego Apostolor Iudicandos, sedisse judieanter non ivgo i non ut judiciariam Ecclesiae potestatem adimat, sed ut reprehendat eos, qui neglectis illis, quae potior3 sunt, judicandi studio rapiuntur. Atque ad haec fere revocari omnia possunt Patrum loca, quae contra judiciariam Ecclesia potestatem
a Conser ea, quae, paulo ante diximus de legibus a Constantino, Τheodosio, di Arcadio, ae Marciano latis. His vero adde te ges Constantii ae Theodosii, quae sunt Leg. Ia νι Leg. 47 Cod. Πυα de Episc. ex Corie. , tum Iustiniani Nosellam 76, quae ad
monachos pertinet, qui tantum Episcopali iudicio subduntur, praeterea leges, quas a Toeodorico, licet Gotho & Ariano, editas memorat Cassiodorus Ua . cibo I ep. 9 c. 7 I. I ed. Rotomag. I 679. Quod si aliquando clericos ad lateqs magistratus ivisse, memoriae proditum est, id quidem aut semim a cleri eis audacibus & protervis, qui se despicere impune putabant posse ecclesiastici iudicis imperium, aut interdunt etiam ab ipsis Ecclesiae magistratibus, ut civilis quoque magistratus imperio homines in officio continerentur, eorumque sententiae exitum haberent Aelliorem. Atque hue referenda sunt exempla universa, quae de hoc rerum genere e X ec clesiasti ea historia desumi possunt.
S) Ηue spectat Lex Constantini, cuius seci paulo ante mentionem, quaeque extat in Codice Theodosiano do Episcop. Iuaιc.,
27쪽
praeterea Leg. 8 et 9 cod. vi Eriremat audisn. Repere Miam eg, quae paulo ante de Augustino, deque Ambrosio dicta sunt.
. 24. Nam Ecclesiae potestas, atque judicium tantum pertinet ad res sacras, ac divinas, atque ad personas Clericorum, qui nonnisi Ecclesiae imperio subjiciuntur. In controversiis laicorum mere civilibus, atques profanis nullae sunt EccIesiae partes, sed eae tantum spectant ad judicium, potestatemque laici magistratus, cujus imperio illi, tamquam reipublicae cives, subesse debent. Quare Ecclesia, cui nulla in his rebus iurisdictio est, eam exercere non potest, nisi acquirat consensu litigantium, . & auctoritato Principis, qui civisi reipublIcae Imperat. β. 25 Atque intra hos quidem fines & leges utraquorespublica suam semper exercuit potestatem, ecclesiastica in rebus sacris & divinis, negotiisque clericorum, Civilis in omnibus laicorum controversiis, quae spiritualia non attingunt. Initio ecclesiae judicia minoribus: solomnitatibus acta suisse videtur, ut celerius expedirentur. Hinc saepo ecclesiasticum judicium forensi opponitur r , quo niam ab illo procus aberant tricae dc ambages, quae serensem concertationem implicabant. Satis erat esse actorem , qui petitionem proponeret, reum, qui excluderet, judicem, qui rem nosceret, & sententiam ferret, ut omnIs rei ratio conclusa haberetur. Non deerat quidem, quae ex jurenat ae procedit, citatIo rei, non deerant Iegitimi probationum exquirendarum modi, neque cetera Opportuna remedia; sed judicium sine tot solemnitatibus, quas civiles
Ieges invexerant, celeriter expediebatur. ιὶ Eee Iesiastieum iudicium a forensi distinguunt S. Augustini ais Bonsae i. 5 e. 5 opp. t. io col. 456 edio. Venet. cit., S. Leo M. epiti. 2 ad Aurtie. Moonen. Inqωir. X eoI. I 24 r. rod. SaIυνλ. I 755, aliique complures. Sed hi omnes distinctionem hane inter utrumque iudieium adhibent, non quod Gelesiasticum verum non esset iudicium; sed quod celerius, quam larense expediebatur, neque in eo tricae, ambagesque serenses obtinebann.
26. Denique aucto lit Ium numero, commodius visum est in judiciis ecclesiasticis sertum ordinem, formamque constituere, atque in iis quasdam adhiberct soIemnitates, quae partim a Jure civili desumptae, partim ab Ecclesiasticis primum legibus constitutae sunt. In primis autem Roma
28쪽
ni Pontifices sa de τε laborarent, proposIsa iudiciorum me hodo, quae neque Importuna brevitate ossiceret veritati, neque copia multiplici & operosa solemnitatum ac sermularum litigantes irretiret. Quam haec methodus apta &Concinna sit, et quantum ei praesisti, quae a Jure civili procedit, omnes facile intollexerunt, ideoque illa summo Omnium consensu etiam in foro civili ubique recepta est.
De Iudiciis et eortim divisione.
. Iudietiam quid ' Iudex ordinarius Iare.& delegatus. c. Iudicium possessorium, & petito
2. Ouis delegatum Iudieem eonstituat' rium. 3. Cansae notio, & mixtum imperium.l'. ordinarium; & Inmmarium. 4. Iurisdictio contentiosa, & volun- 8. Aliae Judieiomm divisiones. taria. 8. Civile, & criminale. 3 Iudietum ecclesiasticum, & taeeu- xo. Iudiciorum ordo.
. i. Iudicium vocamus Ipsam causae dIsceptationem, quae In jure fit, quaeque constare debet quatuor praesertim rΘ-bus, actore, reo, iudice & causa si . Actor ille est, qui prior in judicium venit aliquid petiturus; reus, qui abactore in jus vocatur, & a quo petitur; causa Est ipSum
quod petitur, & quod : materiam judicio praebet; judex
autem ille est, coram quo dIsputamus, & cujus decretores absolvenda, ac definienda est. Hic si jure magistratus cognoscendarum, finiendarumque controversiarum habeat potestatem, Iudex ordinarius; si non propriam ac suam habeat, sed ab alio mandatam & commissam, delegatus appellatur. De utroque duo sunt tituli in Decretalibus. si Cap. Io is Veis . signis.
. a. Mandat hanc potestatem ordinarIus judex, qui eam suo jure habot, & mandat utiliter, non omnibus sine delectu, sed ill Is qui judices dari possunt t). Qui non propriam & suam habet jurisdictionem, sed ab alio mandatam is eam alteri mandare non potest a); nisi procedat ab ipso Principe, cujus delegatus alterum recte deisgat I . i set is 4 f. M O c. 6ur eui mandat. γυνἱώ Leg. s
29쪽
26 se 9g. My. f. G in . Hur, cap. 62 do a pellat. . I) Leg. I cod. G Iudic. e. 28 de in . oe potori. delegat. 5. Praeter judicandi potestatem, quam notionem dicimus, inest etiam in judice jurisdictio, & jus modicae coercitionis, perquam sui munus ossicii exequi, ac tueri possit, atque in eos, qui parere recusant, animadvertat. Modica haec coercitio mixtum imperium dicitur si , quod semper jurisdictioni, sed non semper judicandi potestati cohaeret et . Sunt enim Iudices qui solam habent notionem, non item jurisdictionem & hi tantum rem controversam cognoscunt atque definiunt, imperium, quo sententiam exequantur, adjunctum non habent, ac proprie non
jus dicere, sed judicare dicuntur 5).
i) Mixtum imperium dieitur, quod jurisdictioni admixtum est,
ab eaque separari non potest L. I insin. f. de O e. θων cui manae rit Ψυγirae, L. 5 ff. de rapita. Frustra enim magistratus causam cognosceret, atque aliquid deeerneret, si non posset exequi sententiam, suaeque iurisdictioni parere recusantes coercere. Itaque verissime Ρaulus in Leg. ωθ. de Ome. Utir eui manae inquit, sine modica coercitione nullam esse iurisdictionem, quoniam hae sine illa ex rediri, atque explicari non potest; & nue spectat Innoe. III in cap. 28 m. et potest. delegat. Consule Averanum In rei pr. jur. 1. I cέ t. I p. 25 ed. L duo. Batav. i 55, Donal
ot seq. edit. Neapol. 2764. Varia autem sunt modicae coercitionis genera, quae, praeter ceteros, diligenter explicat Scipio Gentilis Le R. e. 6 soq. p. II er seq.
a LV. 5 f. δε re judic. . S) LQ. 4 β. ult. e. de titer agat. action. , L. de Re Isai . Consule Averanum ioc. eir. e. 5 dc Scipionem Gentilem δε Ιωνἐ-sdiri. I. I e. 28 ore. t. 5 p. 8a eae NeapoI. 1764. g. 4. Est autem jurisdictio vel voluntaria, vel contentiosa si); illa ex re appellata, quae in Volentes exercetur, ut fit in adoptionibus, in mulierum, minorumve contractibus, in ceteris generis ejusdem. Cuncta haec geruntur extra judicium, atque inter volentes, & a magistratu confirmantur, ut eorum rata firma auctoritas sit sa). Contentiosa jurisdictio ox re item dicta invitos & contendentes exercetur, sique locus est in judiciis; quae in invitos redduntur,& utriusque litigantis contentionem & disceptationem ha-bsnt de re contrOVersa. ij IIugo Donellus loc. cis. c. 8 . : p. Du adjicit etiam mix-
30쪽
tam, vel intermediam iurisdictionem, quae in dandis tutoribus.
aut euratoribus versatur; sed tertium hoc iurisdictionis genus inutile esse observat Scipio Gentilis De. cit. cap. 38 pag. 43. a Ex iis vero quaedam sunt. quae solam magistratus auctori eaten . de approbationem, quaedam, quae permissum causa cognista, & uno verbo magistratus decretum postulant. Cuncta explicat Donellus sic. cit. s. 9 p. II actu. 5. Iudiciorum summa divisio est, ut alia ecclesiastica, alia saecularia sint. Ecclesiasticum judicium agittar in foro Ecclesiae, & in eo quaeritur dE causis ecclesiasticis, sive quod hae natura sua ecclasiasticae sunt, . sive quod sunt causae clericorum. Saeculare judicium est, in quo de rebus merct temporalibus coram laico judice disputatur. Utraque
judicia multifariam dividuntur, & primo quidem in pos-
6. Possessorium judIcium est, in quo de sola possessione, aut quasi possessione quaeritur, sive adipiscenda, εive retinenda, sive recuperanda i . Possessio est rerum corporalium, quasi possessio incorporalium. Petitorium,
quod dominii litem Iurisaonsultus sa) appellat, est in quo de proprietate, vel de alio jurs seorsim a possessione disputamus. Nam proprietas nihil commune habet cum possessione 53; licet interdum majores quidam judices utramque conjungant. SEparata autem de possessione quaestio illud efficit, ut eo finito judicio, atque uni data posSessione, victus debeat in petitorio jus suum ostendere, quod nisi Praestiterit, res manebit apud possessorem 4ὶ.
Causam, sive ovastionem possessionis GregorIus IK ια c.
I de caus. po1sera. Et propriet. causam mom nti vocat, quia nimi Tum amota omni cunctatione, exceptione celeriter expedienda est Leg. un. Coae. Si de moment. posters. 6 eII. Leg. ult. in m. Od. ast eompent. cap. sit. Eo oraen. cognit. Isidorus Eomotog. I.
5. c.... on. r. ... pag.... eae Rom. I 8... momentum diei, inquit, o
trabax . Qua ex re etiam dicitur momentaria possessio, quod mo mento temporis, eum id fieri potest, emendanda est, remue ad scribenda illi, ad quem eam revera pertinere constat. In Leg. 5Cod. Theodor. do dontine. ου eae poscisae coieνit Naebibitio in Leg. 4 Coae TDod. unde.vi eleris oxoestio appallatur. Hinc omne in terdictum, quod pertinet ad possessionem retinendam, adipiscendam vel recuperandam, momentarium est. a g. 28 ff. do Usώνis.