장음표시 사용
181쪽
men accusationem, & accusatorem alio autem esse actionem habere quam ex- nomine criminatorem dici notius est , ceptionem , adeo verum est , ut seriis quam ut probari necessum sit . Eaque plerit Ulpianus, cui damus actionem ,
intrepretatio huic regulae mire conum eidem , exdeptionem multo magis comis
nit. Moris enim erat, ut ejus qui vel petere, c. IS 3. hoc tit. e. unic. 4. samolo judicio , vel alia ratione insa. de supers. mis erat , nomen ad censores deferreis tur ; hae videlicet intentione, ut ejus AD NEΜO ALIENae. nomini nota in censualibus tabulis apponeretur. Idque illud est quod se ise Nemo alie e reἰ expromissὸν ἰδεneus Udi vi c laudii centura disserens, Sueto. detur , nisi si cum satisdatione. - nius scribit: Et cum orantibus familiaribus dempsisset euidam appositam n AUT fideiussoribus , aut reis siveram, Litura, inquit, extabit . Eodem expromissoribus, aut etiam pignoribus loco ait Suetonius , euin a eeuore no- caveri solet, c. 9. β. 3. , & c. IO. derari, qui sibimet vim θνro intulisse ar- pignor. act. c. 7. 3. de dolo, c. s. Auebatur. Cur igitur non etiam a cen- 4. 2. de iure dot. c. I. q. . de collata sere notaretur, qui personae hujusmodi c. 37. in fin. de oper. liberi. Et differt infamis viduam intrae luctus legiti. quidem fidejussor a reo . Fid ejus fmum tempus uxorem duxerat , eum enim una cum debitore obligatur, reus eum aeque famosum esse Ulpianus te- vero sive expromissor debitore per acia stetur λ cap. II. de his qui not. insam. ceptilationem liberato , solus manet Nec id mirum , praesertim cum adje- obligatus. Est enim Vlpianus auctor, eerit ibidem Suetonius, censores inqui. si eonυenerit ut expromissor detur soleνestorum opera usos esse . debitori aee ro ferri, c. q. de condict. causa dat. c. 8. f. o. ad SC. Velleian. --------- Eoque sensu videri potest aelius Gallus
CX. PAUL Us LIB. VI. Festum scripsisse, non solum qui
EDICTUM suo nomine quid promisit, reum promitis tendo diei sed etiam q ιi ρνo silere quid In eo quod ptus in , sempeν ines , ρνοmisit. Et cum alienae rei nemo vi. minus. deatur expromissor idoneus esse , nisi. - satisdatione , cumque is qui idoneus SI servus actoris , domino sciente , non est, habeatur pro non dato c. o.& cum posset non prohibente , qui satis d. cog. ὶ certe non ita protiis idolo fecerit quominus in judicio si- nus debitor liberabatur accepti latione, sam, adversus dominum mihi dabitur quin adversus eum condictioni Iocus exceptio, quia si id ignorante domino esset, c. 4. de eond. ca L dat. Ut igi- factum esset, competeret noxale judi- tur debitor expromissorem dans libe-eium , ut auctor est Paulus ad Filiis retur accepti latione, omnino necessum Dum libro f. c. 2. de eo per quem est idoneum dari , c. 8. s. ad SC. factum est, hane subjiciens rationem: Iu Vellejan. eumque qui satisdedit ido- eo enim quod plus ess, sempeν ines, O neum videri expromissorem , definit lminus. Nam ita fit, ut qui actionem hae regula Iulius Paulus. habet, quia plus habet habeat,& quod minus est, videlicet exceptionem. Plus. AD l
182쪽
AD PUPILLUS. Pispillus pati posse non intelligἰtur. . AD Edictum libro 6. ait Paulus , si tutor pupilla nolit auctoν feνi , non
debere eum a praetore cogi , quia tutelae juricio iacturam bane eo equitur pu-
nullam enim socordia, vel fraude tutoris jacturam pati posse pupillus intelligitur, cap. 17. de avff. tui. cap. s. de dolo maloi Et hoe est quod eodem libro scripsit Paulus , pupilium pati posse non intelligi. ADq. UBI VERBA. Ubi ver a conjuncta non sunt , susscis alteνώινum esse factum. EODEM ad Edictum libro 6. de uoxalibus actionibus disserens, scripsit Paulus , s absens sis servus pro quo noxa lis actio alleui eo ει it dominum in euius in potestate , vel iudicio. cummi promittera , vel iudicium aeeipere
compellendum, non autem simia utνtiminque faeeνe . Ubi en m veνba edicti eonis juncta non sunt, Iusseere alteνurrum es factum , cap. 2. I. si ex noxali causa, e. 78. I. de condict. , & demonst. eap. 22. 4. de noxalib. ad . Ius electionis ad hanc regulam non pertinet quod jus in ejus arbitrio plerumque lolet esse, cujus contemplatione disjunctive quid scriptum est, c. Σ3.,& c.-3.2. de leg. a. cap. I. f. I. de effra-oribus. ΑΒ q. MULIERIBUS. Mul eν bus tune Decurrendum est , cum defendaιών non tit Deilιus Milumnientur.
EGULIS IURIS. II ad SC. Vellejan. Siquidem infirmittas
earum , non autem calliditas meretur auxilium, d. I. cap. 2. C. ad SC. Velolejan. Esse autem ad calumnias mulieres natura admodum proclives , docet eleganter Satyr. 6. Iuvenalis. Ait enim tNulla fera eausa scin qua non Deo mina litem -υerit, aee at Man lia, si rea non est. - Componunt ipsa per formamque libellos Principium atque Leos Celse dictare
Et ideo succurrendum iis est eum opus habent defensione, non autem cum V Iunt calumniari.
PRoxiΜus pubertati dieitur qui
annum decimum tertium ingrelissus est . Id quod Ecloga 8. videtur hoc versu Virgilius voluisse:
Altis ab undecimo tum me iam ce
Ad hunc enim locum scripsit Servius: Id est, tertius deeimus . ..inteν enim de duobus dieitur , ut tinus sa ab undeciama , duodecimus alter, teνιius dee mus . Nam pubertati vicinum se fuisse signia scara υuit , quod de duodecimo anno procedere non poιess. Haec Servius, eum haud dubie appellans vicinum pube tali , quem pubeνtari proximum , aut μορε pubertatem esse. Iurisconsulti diis cunt, cap. I 3. I. de dolo malo, C. 4.
23. de doli mali , & met. excep. Hujusmodi impuberes fictione quadam pro puberibus, in surtis. injuriis Da dibusque cunctis haberi solent, d. f.23. de surtis, c. I 3. I. de dolo malo. Y a Ceris
183쪽
ITICerte quia, ut Cajus hac re3ula testa. tur , pupillus pubertati proximus , o furandi inνυν ae faetendae capax G. Id quod a Cypriano etiam in quadam de c ardinalibus hristi operibus prae. satione , traditum est , his verbis :Omnino νονum es, dissove fieri βο-num: facile o pronum eo, esse malum: er bae sine magis νο , sine exemplo P ctrina, flaιim a pubescentibus annis imis bu mur , err docemων . Ut de apparet admodum impubeνem Ulpiano dici qui necdum egressus est duodecimum aetatis annum , c. 3. de sepuKhro violaro. Sunt enim anni pubescentes, in sceminis quidem undecimus, & duodecimus , in mastulis vero decimus te tius, & decimus quartus; quemadmodum probari ex Servio potest.
CXII. PAULUS LIB. VIII. AD EDICTUM.
non habeat, an per exceptionem' insi metur a
DE hujus regulae vera sententia
scripsimus satis Varior. libro a. cap. s. iisque adjungi poterunt, quae ad hujus tituli cap. 66. annotauimus.
CXIII. CAIUS LIB. AD EDICTUM PROVINCIALE .
. AD IN HAEREDEM. Ir baeredem non solent actiones transsνeqvα parnales fuat ex maleficἰo , veluti furti, damni, iniuriae , ubi bonorum raptoνum, injuriarum.
PLACUiT enim in actionibus quae ex delictis oriuntur, sive civiles sint, sive honorariete , ut noxa caput sequeretur, cap. I. de privat. delict. Et idcirco civili constitutione definitum est, poenalibus actionibus haeredes nos teneri , nec eaeteros quidem succetares , d. e. r. ,& c. Io. f. a. quod met. causa nisi forte ex damno locupletior haeres factus sit, c. 23. q. 's. ad le3. Aquit. nisi etiam lis ante defuncti obitum fuerit contestata. Est enim Paulus auctor , pH - ιitem eonsulatam haeredem teneri ex omnibus ea 7s , e. 87. hoc rit. C. I 3. in prine. de injur. Ejusque di. Versitatis ratio a nobis reddita est inexplicatione, d. cap. 87. )
DE collegiis , & corporibus disse.
ruit Cajus ad Edictum provinciale libro 3. e. I. quod cujusque univers. nom. cap. I s. de verbor. significi Et solent quidem universitates sive collegia ad exemplum Reipublicae. res
communes, arcam communem, sc asi
rem sive Syndicum habere, d. cap. I. Einpie sensu arcae Pontificum quaedamini riptiones antiquae meminerunt, his
FER AT. Est enim in Smetii libro et gans inscriptio arcae collegii Centona riorum his verbis mentionem faciens:
HOC AMPLI Us AREAE RETRO PO SITAE COLLEGII SA. DONUM DEDIT DENARI RUΜ QUINQUE MILLIUM.
Actor quem ad agendum dat univeris sitas, non habetur qu si a pluribus d tus. Nam pro universitate intervenit, non pro singulis, cap. a. d. tit. Quia
enim tini υeintates partiones singαsas adtrahere debet , non contra singulis portionibus applicaνι, alque ita in totopas s
184쪽
pata , non in parte totum contineri ,
quemadmodum docet eleganter in ν no-όius adversus gentes libro 2. certe mirum nim est pro toto corpore non pro
partibus singulis Syndicum dici intervenire . Quo sensu scripsit hac regula Calus, in toto, & partem contineri . Eoo enim idem est . . ac si diceret , universitatem singulas ad se trahere portiones , non autem portionibus singulis applicari. Quod etiam Ulpianus sensisse videtur, e. 7. in princ. ὸe excepi. rei judic. CXIV. PAULUS LIB. IX. AD EDICTUM. In Obscuris ιηθiei setere quod verisimilius es, o ut quod pteramque ferii solet. DUsi TABATUR olim an servus
sine libertate haeres institutus recte videretur institutus esse . Dubi. tandi ratio fuit quod ea persona institueretur cum qua non erat testamenti factio. In contrarium allegabatur tacimta voluntas testatoris, & libertatis fa- or. Tantaque inter veteres exorta esteontentio, ut vix ulla spes esset eam decidi posse; cap. penult. in princ. C. de necessar.. serm. haered. Instit. Paulus eorum videtur traditionibus acquievit. se qui valere institutionem contendeabant . Ait enim iis obscuris inspici solere quod verisimilius est . Nam , ut auctor est Iustinianus , non- est ver se ite eum qui servum instituit haeredem , si praetermiseνit libertatis dat onem , servum remanere voluisse , idemque juris . Instit. quibus ex caus m a. non licet. Et quia fieri plerumque solet, ut servus tutor testamento datus sine liber. tate, ipsa tutelae datione praesumeretur, libertatem acquisivisse; d. cap. penuit. hinc etiam fit ut putem multo magis I 73 sine libertate insti: uti oncti Paulum probatis. In Obuuiis enim
inspici vult quod fieri plerumque .
let. Nec etiam ignotum est multa comtra juris rigorem pro libertate esse constituta ; 24. p. de fidei conam. liber. Huc spectat illud Plinii Epistol. libro Seνibis mibi Sabinam quae nos νeliquis haeredes Iemum suum nusquam liberum esse civisse: eam tamen sie adscripsisse tegatum Modestum : QUEMLlBERUM EssE IUSsI . strae is quid sentiam λ contuli cum prudentibus : c-- venit inteν omnes nee liberratem debeνi quia non sι data , nec legatum , quia se νυο fio dederis Sed mihi manifessus error videtων , ideoque puro nobis quas
seripserit Sabina faeienisum , quod ima seripsis se eredidit. Haec Plinius, satis cum Paulo Ilistiniano definiens in oblimis quod verisimilius est inspicie
Macer ait, qM: ob are audiam veι non accusandum pecuniam adcesterunt; cap. 2. de concuss. Eoque pertinet
illud Tertulliani de fuga in persecut.
Quid enim dieit lue coneussor ρ Da m iabi pecuniam. Ceνra ne eum tradat. Et Paulo post: Miles me vel delatoν, Φιinimicus concutit, nihiι Caesari exigens, m ma contra Deiens eum Chriseianum legibus bumanis reum, mercede dimit-rip. Est etiam Ulpianus auctor, illia eita minis .νia sub praetextu adjuvan rium militares viros, ad concutisndos A reiura
185쪽
m nes procedentia , coercere de , cap. 6.
de ossi c. praesid. TertuΗ. eodem libro : Neque enim satim , a popuia eris tutus, s esse a militaria νeδε- meris. Solent etiam judices frequenter corturn i. Sie enim ad Macedonium
Epistola s . scripsit Augustinus: Cum
autem judicia, o to imonia, quae nec justa, nec veνa venaendae sun , in qua, o falsa venduntur , multo sceleratius utique pecuuia Iumitur, quia scelerate
que de cauta , legi repetundarum. Antonini constitutione additum esse scripsit Ulpianus , ob pecuniam iudici,
mel adυeuario datam , litem perire et cap. I. de calumniat. De qua consΗ- tutione cum tracharet libro Io. ad Edictum Paulus, udicem vel adversarium pecuniam cepisse videνὶ δεν ipsit , qui obligariove, qua reo erat obstri λιι,
liberatνs es ; cap. 2. di EL. tit. quod feri aut restitutione, aut etiam scissimne chirographi solet . Ait enim de Nabuthe , capite Iῖ. Beatus Anabr sus; Caurisnem quoque s quam babuidebitoris, se sam sine debiti recupeνat o- ne νeddidi . Et libro primo Oflic. cap. 32. Es etiam , inquit, illa bene. volenιια liberalisas, ut se quod hab s ebitoris ebirograpbum , scindens νίi
quid judici, aut adversario stipulanti promiserit reus. Quia enim exceptione tam legis Juliae repetundarum, quam constitutionis Antonini stipulatores hujusmodi possunt removeri, certe nihil quicquam stipulatione videntur accepisse. Et hoc est, quod ait haeregula Paulus, non videra eum accepisse, qui stipulatus potest ex:eρr one sub noυer . Deque hujusmodi stipulatione sentit haud dubie Tertullianus de suga, digerens in persecutione cum
aii r Apud inferos emane aris nostra Ut, oe sipulario nostra in caelis.
CXVI. ULPIANUS LIB. XI. AD EDICTU Μ.
qui bo-ae fidei iudicia Iussinet, quam
vis atque motus ς quem comprobare contra bonos mores es.
interpretans libro ad Edictum undecimo Ulpianus , se potest videri scripsisse: Nihil enim tam consensui conistrarium est, quam vis ac metus, quem comprol're contra bonos mores est. Olim ita edicebatur, &c. cap. I. de eo quod met. causa. Eoque pertinet
quod Seneca Controvers. lib. s. ita scribit : Neque enim lex adbibenti vim Γνascitur, sed passo succurrit . ' ἰniquum illi videιuν id ratum esse . quod aliquis, nos quia voluiι , pactus vi, sed quia eoactus es. I. boeedicto mis G , inquit Paulus , major νei impetus, qui repelli non potes I sive, ut Ulpianus definit, vim aecipiamus atro em, O eam quae adυessus bonos mores fi ' cap. 2. , & 3. d. tit.
Cuiusmodi illa vis est, quam sic deis scribit ibid. Seneca : Nulla, inquit ,
vis est, arma lex, σ vincula, ult mum periculum complectitur . Eoque sensu vim maiorem accepit etiam Seneca de Benes libro secundo capite IS. Ait enim: eum ei gendum diso cui deis beas, vim maiorem, ae metum excjis. quibus adbibitis electio perit . Idem Ulpianus ex Labeonis sententia meis tuis definit non quemlibet timorem , sed majoris malitatis, capite s. d. titulo.
Hoc est, qui salutis periculum , vel
186쪽
eorporis eruciatum continet, capite Ig. C. de transact. cap. g. ex quib. caui . AD NON VIDENTUR. ma. Ita enim metum, ec vim maj
rem definivit etiam Lactantius, de Non videntur qui eνrant eonsentire ira Dei, capite Is . Homo , inquit, quia multis easbus pericut que μι-- NIHIL enim consensui tam contra. ctus est, metuit ne qua vis major exia rium est quam error , qui imperitiam far, quae illum verberet, spoliet, iace- detegit, c. I s. do juri M. c. 7. in fin. ret , affigat . interimat. Atque ita de rescindend. vendit. cap. a. de iudi c. quidem a metu separari in hoc edi- Et idcirco qui in captionem per jucto vis solet, quam Praetores nonnulli stuiri errorem inciderant, restitui in metus appellatione non dubitarunt integrum solent, cap. 2. de intear. comprehendere. Ait enim Vlpianus stitui. si quis agens Institui. de am olim ita ediei eon'eυisse : Quo D vi nib. Id quod sibi hac regula voluit METUsVE CAusA ; postea vero sic, Ulpianus ex ejus de restitutionibus in QUOD METUS CAusA; m detractum integrum commentario sumpta . Nec fuisse vis mentionem, quia, quodιunque alia ratione dixit idem Ulpianus, errore vi atroci fit, id metu quoque feνi vi- veritatem originis non amitti: Papiis detur; capite I. Videt ieet ea ratione nianus errorem defensionem iuνis non quam tradidit brevi quadam in Epi- excludere , rapite o. & capite I7. 6.8. cratem cum gladio reum Declamatio. ad municipat.
ne Quintilianus, his verbis: suid vi
tu; quorum aiserum ad corput, oitcrum CXVII. PAULUS LIB. XI. ad amianum pertiner . r A D E D IC T V M. AD q. NON CAPITUR. Hatoν bonorum possessorem baria a Deo u cvitur qui ius publicum sequitur. b bet.
PAVLus ait ἰn emendo, venden- alienatione mutandi judicii do naturaliteν eoneespiam esse quod pluν s in causa disserens ad Edictum librosi minoris emere et quνd minoris fit pluri undecimo Paulus , ait, ex eo edictoris vendere , m ita invisem se circum- actionem haeredi , . in hae/edem . vel scribere , e. 22. g. locati . Quod semium; Praetoνem enim bonoνum posses ipsum libro ad Edictum undecimo tra- sorem haeredis Ioeo habere in omni eauis didit etiam Ulpianus c. I 5. de mino- fa , c. s. de alienat. mul. jud. causa rib. adjiciens insuper m Inorem ita cir- facta . Eoque sensu scripsit etiam Ulcumscriptum non esse νestituendam: Non. planus, an omnimus vi haeνedum honoraemenim minorem capi qui ius publicum possessores baberi , non autem bariaibus sequitur. Quo pertinet illud Senecae , aequales ust; cap. 3. 2. ,& s. de bon. Controvers. libro s. Non possum domum poss. baeredis appellatione omnes segni habere nis bie emero, nulla alia vena- ea νi Decessores etsi veνbis non ηαι ex. iis est I bane occasonem videt vendiιον, pνes cap. I o. de verti. signis. Et sic: premit I non amen hane emptianem quidem tam generis quam speciei loco rescindes, alioquin in insultum caιumnia aecipi solet haeredis n*men , speciei excedet. - qvidein , respectu ipsus successionis :
187쪽
cap. I 4. de testib. cap. 62. hoc tit. generis vero, sola possessionis ratione; cap. I. de possi haeredit. petit. Quem. admodum enim civili juie haeredes sic jure praetorio bonorum possitares , appellabantur possessores haereditatis ;cap. I. de hon. possi Hieronymus ad oceanum e Bie haeres uxoris , hae, editatis alii possesνes . Cicero asi . in Verrem: ei 'νres possessio nem haereditatis negat se daturum. Nee alio sensu scripsit Paulsis bie editatis appetis latione bonorum quoque polgusione eontiane 7 . quam quod bonorum possessores genere quodam haeredes sint Icap. I 33. de verbor. signis. cap. l28. hoc titicap. II. de petit. haeredit.
CXVIII. ULPIANUS LIB. LII. AD EDICTUM.
cui In ρ ἰtute est , usucapere non potest enam eum possideatur, possidere nou
SINE possessione usucapio non gingit, cap. 23. de usurpatia Eaque de causa ad Edictum libro duodecimo scripsit ad hune modum Ulpianus: Is θυι apud boties est,nibit peν usum sibi nequirere potvi : sui euim ἰn servitute es usucapere non potest e Me coeptam possisionem poterit adimpleνe diam essapus holies. Nam cum possideatuν, pos
sideνe non videtur et cap. 23. I. eX quibus cauLma. cap. 2. de acquiri
rer. dom. Ea videlicet ratione , qua tradidit idem Ulpianus in sua potesaιε non videri babere , qui nen est suae pa-ιεβ ιis ad legem Iul. de adult.
Nam ut ait Iibro quarto Controverissiarum Seneca, quomodo civis /ura bais' beat, qui libeνi bom nis non habet 8 Et quamvis re vera iure gentium servi
sint , qui sunt in hostium potestate , A R D I C Ο Μ Μ.
rectius tamen eos esse in servitute diaxit Ulpianus, quam si servos appellas.set. Differens enim de addicto manuis misso Declamatione quadam duintilianus, sic ait. Pων;mum autem refer an serviνe merito dicamus , eos qui
CXIX. ULPIANUS LIB. XIII. AD EDICTUM.
Non alienat quἰ dumtaxat emistis
rei petitorio iudicio utitur , ne
seustra experiretur, requirere solet solemni interrogatione an is cum quo instituit actionem , posse est uel desiit possidere ; cap. 36. in princi p. de rei vindicat. cap. 2C. g. I. de interrogat. Et tunc quidem si se responderet adversarius delusse possidere , sedulo inquirebat actor an id ita non solum dolo malo , sed etiam j dicii mutandi eausa factum esset. Nam potest aliquis dolo malo desinere ponitdere, nec tamen judici mutandi cauta quicquam alienasse videri : Non enim alienat qui dumtaxas omittis posseφο-πem ' capitulo quarto I. de alien. mul. lud. causa. cap. 28. de verta signis.
CXX. PAULUS LIB. XII. AD EDICTUM.
Nemo plus commodi μνedi suo rei nquit, quam ipse imbuir.
IN universum.jus quod . desunctus
habuit, succedit haeres ' cap. 24. deverb. signis. Et idcirco in usucapionibus
188쪽
DE DIVERI Is REGULIS IURIS. et hus possessio delandi. quasi iuncta de
scendit ad haeredem; cap. 3 o. ex quib. caul. majores non tamen plus juris , aut commodi secum transfert . Nemo enim plus commodi haeredi suo relinis quit, quam ipse habuir, cap. 13. hoc tir. Cicero pro Cecinna e Duosum est quin s Cesenniarum possidebat , eum eraι colonus in fundo . put ejus moitem haeres eodem iure pιssederit.
CXXI. PAULUS LIB. XIIL AD EDICTUM.
videtur Deera id quod Iacere jussus est. SOL ετ olim ractioni x , cautiodiis
bus , & edictorum clausulis nona nullis a primis formularum , quibusi Ilae concipiebantur, verbis nomen imponi. Sic enim appellari videtur actior QUOD METUS CAusA ; sic etiam actio: Si CERTUM PETETUR; C. I. de condict. triticari actio : QuoDI UssU . actio: QUANTI ΜINORIS , cap. 23. de excepi. rei judic. interdi. Eium: Quo RuΜ-BONORUΜ, cap. I. qunr. bon. interdictum: QUOD LEGATORUM , cap. I. quod legat. Sic cautio: Η ΕΜ RATAM HABERI ,- cautio ἔJUDICATU Μ soLVI, cap. 45. de Princurat. , & illa vulgaris clausula: ΑΜ-PLI Us NON PETi c. 2I. rem ratam habent . Eoque videri potest in hac regula Paulus respexisse. his verbis :ADUERSUs EA. Inter alias enim edictoru- vulgares , & solemas clautis. las, haec quoque reperitur : QUI ADVERsUS EA pSCERIT; cap. s. o. de his qui dejec. s eI estud. cap. I. de aedilic. edicto. Cujus meminit etiam Festus postellionem definiens uelim ait:
Hanc clausulam edicto quod: DE RECEPTis proposuit , adiecisse videtur praetor , eertam iis qui arbitrum rectis piunt, regulam praetcribens; cap. 3. ait piaetor. , & cap. 32. de receptis . Et cum ad illud edictum scriberet libro ad Edictum decimo 'tertio Julius Paulus, eius clausulam hanc I QUI ADUERSUS EA FECERiT , ita in te pretatus est, ut contenderit videli ambitrum: ADv Εκ sus EA sacere ; hoc est, in poenam vulgaris illius claululae:
QUI ADVERsUS EA FECERIT. incia
dere , si non facit quod facere debet :& si aliquid extra compromissum attentaverit i quod facere non debet , d. cap. ga. bn. ) non videri eum sacere id quod sacere praetoris edicto jussus et . Eamque veram esse arbitror hujus regulae sententiam , praesertim cum satis constet libro ad Edictuin tertiodecimo, disseruisse Paulum deceptis; cap. 3δ. de receptis.
CXXII. CAIUS LIB. V. 'AD EDLCTUM PROVINCIALE.
Libeνtar omnibus νebus favorabiliον G. CERTUΜ enim est servos dominio alieno contra naturam subjici , cap. s. q. I. de statu hom. Nam jure naturali omnes homines libeii lunt , d aequallas ; c. 4. de jussit. & jure , cap. 32. hoc tit. Quintilianus lib. 3.
189쪽
ariantietur: c. I 6 ,δc I7. de manumissies.am. c. q. b. de statvliber. cap. 2o. hoc tit.. CXXIII. ULPIANUS LIB. XIV. ' AD EDICTU M.
Nemo alieno nomine lege agere potest .
QUI jus suum persequebantur, aut
lege, aut jure agere dicehantur; lege quidem , si legitima esset actio; jure vero, si honoraria, cap. 2.2. de Orig. jur. cap. de ossic. praetor. Eoque sensu lib. I 7. cap. Io. legis actiones sentiamυirotium .camsarum , &lib. 2Ο. cap. I. 3uris actioner accepit Gellius . Sic etiam auctor est Sueton rus: V espasianum de eadem νe pluribus egibus agi initisse n. μαρυβω- iviabus aggredi, reosque tardis absentres deis
ferre flatuisse Sic & Livius eos qui
adsertint .n Iibertatem, lege regere dixit libro . Terentius Phor. Lege agito ergo. Plautus Aulul. Lege agito incum, m .
Iessus ne sis. Dicitur etiam legis actio ex Decemviralibus , aliisque legibus descendens legitimus actus ut sunt emancipatio, in jure cessio, adoptio , manumissio, cretio, usurpatio , & sic deinceps , de quibus late disseruimus de au oritate prudentum libro singulari . Atque ita legis actionem accepit Gellius libro 2o. c. s. Ait enim ex
iure manu consenum verba esse , quσcum lege agitti , dici apud praetorem flent . Nec aliter de legis ali ionibus sentiunt Iurisconsulti cum apud magia fratus Iegis actionem dicunt; cap. q. de ossi c. proconsul. cap. I. de osse. jurisdiction. cap. q. de adopt. Est, & tertia
legis actionis significatio ς iis magistratibus propria qui in homines lacinorosos lege animadvertunt. Sit enim Declamat. libro io. scribit Seneca et Etiam ηα bus asimaJυ:rtere in dav/na.
Valerius libro 4. cap. 8. Ac iusso Dctois
triplicem legῖs actionis interpretatio. nem illa verba requirunt quae de Cn. Flavio sic protulit Livius lib. 9. Fais flosque eiνea θνum in albo proposuit .vr quando lete agi 'osset, se metur: Sensus enim est ex Fastorum albo cognosci quibus diebus vel liceat , vel non liceat cum adversario legibus experiri, actus legitimos exercere, & in facin rosos animadvertere. Quae omnia fieri nomine alieno non potuerunt licet mandato speciali absentis nomine auis Hor recte fieret procurator . videlice solemni quadam ratione apud acta luscipiens procurationem quemadmodum
ex' eo licet sulpitari , quod. seripserit
Paulus deereis praetoris actorem eonfliιω-
1i , si nondum fari pupillus potest , u
procuratorem Deere pessit I cap. 24. de administr. , & perie. tui. Et quamvis procurator alterius negotio gerat ζ nihilo magis tamen alieno nomi ne lege agere sensetur . Non enini ille cujus nomine agitur , sed procurator ipse dominus litis constituitur, eamque suo nomine quodammodo exequitur c. I . de doli, & met. excepi. cap. q. utride appellat. Actus quoque legitimos non potuisse alieno nomine exerceri certi ps est quam ut ea res prolixiorem requirat disputationeis, cap. 3. de acceptilat. ea γ' sto. de acquir. hmed. cap. penuit. C. de vind. ,δc apud consit. ma capc penuit. C. qui rha. non post A D T E M po R A R I Av
MORIs erat. eos qui in provinciis domicil rusti habentes , Romae vel in
190쪽
Italia studiorum , aut alia justa de Terent. Donato . ex aliqua commora. causa morari volebant , habitationem tione temporalis abscessus. Et quia mu-
impetrarent rescripto Principis , nec talio loci temporaria jus provinciae ante discederent, quam ad ipsum etiam nus innovat, certe finito habitationis impetrassent . Eumque morem tradidit impetrato tempore , provinciales quic assi odorus Variarum libro I., & q. commeatum impetraverant , domum Sic enim de liberis Valeriani cujusdam revocati, muneribus, aliisque bonorum scribit studiorum causa 'Romam dedu- municipalium iunctionibus tam erantctis : Quos illustris magnificentia tua obnoxii, quam si nunquam egressi pro- 'in supradicta Mrbe Deiat eommorari , vinciam suissent. Idque illud est quodae e tuis ite at ante dycedeνe , ns hoc ait Ulpianus , eum qui ultra commea- s,cunda discernamus iterum iussione . tum abest, vel ultra formam tam meatui Erat & illud moris, ut habitationem . datam, ad munera vocariis cap. 2.
non concederet Princeps . sine annua in fin. ad municipat. Observari etiam certaque pensione. Eoque sensu scripsit solet . ut sie domo separarentur in pro.
Suetonius : Caesarem annuam habitaι vinciis dignoscerenturque municipes nem Nomae 'DIque ad bina millia num- quemadmodum in urbe constat cives nitim, in Italia non ultra quingenuer β- Romanos tribu distinctos fuisse . Id
se rios rem iis . Neque est vGisincile, enim in Vitellio docuit non obscure sine justa caula hujusinodi habitatio. Suetonius, cum ait: Caeterum P. Vite sis nem Principes cuiquam indulsice, &' lius domo Nueeνia . Ex libro Smetii inter caulas justas. , studiorum caiisam inscriptionem habeo quae hune etiam numerari ex eo perspicuum est , quod morem liquido demonstrat, his verbis
causam studiorum appellaverit probari, D. M. C. IULII FI LETIONIS DOMO 'bilem absentiae causam Ulpianus cap. ArnioA NE DICI QUI UlxIT ANN. 28. ex quibus caus. majores. Est etiam xxxv. C. IULIUS FILETUS ET IU- Modestinus auctor, provinciales sud ο- LIA RUTHRNi A ULIO RARIssi Morum, aut rei suae gerendae gνatia Rumae P. C. Sunt & aliae inscriptiones quibus merari I cap. -36. ad municipat. evi- idem loquendi genus exprimitur , do- .denter demonstrans', constare omnino mibus ita distinctis: DOMO ARRE- debuisse, quam ob causam relicto do- Tio: DOMO A TESTAE: DOMO RΟΜΑ:micilio Romam commigrasset provin- DOMO BOLDINiar DΟΜΟ Vl FNNA 2 cialis ; & negotiatorem quidem rei Do Mo v ERONA: DOMO CELEM: D in suae gerendae gratia , hominem vero Mo CARTHAGINE: DΟΜO ANTHIO-literarum studiorum causa iuste habi. Cui A susti A. Nec alio fensu jus re- taliouem a principibus impetrasti ; vocandi domum videtur Ulpianus ac-
cap. Id. in final. de iudiciis: haque cepisse , de iis dissereos' qui domum
sola ratione non minus lege Cornelia . reuocant, 6 non ibi contraxerunt ubi tuti erant qui habitationem impetra. conveniuntur. c. a. ε & g. q. deverant , quam si domicilium Rc,mae judiciis . Hujusmodi privilegio a iuu- haberent ; cap. s. h a. de injuriis . nicipibus singulis renuntiari ad tempus
Haec habitationis impetratio, alio mo- poterat; c. 7. qui satis d. cog. Nec perdo commeatus dicitur, nec perpetua , renuntiationem jus provinciae intelli- sud temporaria erat , utpote tempora.. gitur innovari . Mutatio entina j viis ri .am sub se continens loci mutatio. temporaria, non innovat jus illud pronem. Ri enim commeatus, auctore: in vinciae quod ei qui permutat cum re-