장음표시 사용
161쪽
dignitates Ileroum expressit, Aristides animum pinxit, et mores, Pa rhasius animi perturbationes. Sed aliud quiddam suit ab his omnibus Venus illa, quae Apellis opera commendabat. Mirum sane, potuisse artificem oculis subjicere, quod lingua eloqui non Pos-Fet: nec Posse quemquam Verbis complecti, quod exigua tabella caperet. Idem etiam pinxit quae pingi non possent, tonitrua, sul g tra, fulgura. Imagines adeo indiscretae similitudinis, ut quidam ex facie hominis addivinans, quos metoposcopos vocant, ex iis dixisse
seratur aut suturae mortis annos, aut praeteritae. Τam certo SucceS-su similitudines expressit, ut Ptolemaeo Regi, cum eum nominare non Posset a quo invitatus venisset, accepto carbone e seculo im ginem in pariete delineaverit, agnoscente rege vultum protinus ex
inchoato. Unum, inquit Plinius, imitari nemo potuit, quod absoluta opera illinibat atramento ita tenui, ut id ipsum repercussu Claritatis colorum vim excitaret, custodiretque a pulvere et sordibus, ad manum intuenti demum appareret. Sed haec Postrema Verba
non satis intelligo. Quid enim hoc sthi vult, ad manum intuenti demum amareretp quae demum hic latet praestantia, quae propria fuerit Apellis p Ego vero putarim hac claritate essectum sv sse, ut
numen quoddam appareret intuenti. Itaque sic malim legere: -- soluta Uera illinibat atramento ita tentii, ut id ψsum rePercussu claritatis, colonum Oim excitaret, custodiretque a Puloere, et sordiabus, ac numen intuenti demum amareret. Lectoris esto iudicium. Porro praestantiam artificis vel hoc unum testabitur, quod inchoatam Venerem Cois nemo inventus est qui ad praescripta lineamenta operi succederet, morte praerepto eo antequam absolvisset. Est in rebus humanis quadam prodire tenus, et definitus crescendi m dus, quem Apelles arte sua inclusit. Itaque nemo postea inventus est, qui artem provexerit. Fuere postea nonnulli, qui deteriora sequuti, picturam ad res humiles revocando, laudem tamen in eo genere meruerunt; ex quibus suit 'reicus, qui tonstrinas, et sutrinas Pinxit, asellos, opsonia, et similia. Laudatvi suit et Ludius Divi Augusti aetate. Hic primus, inquit Plinius, instituit amoenissimam Parietum picturam, villas, et porticus, ac topiaria opera, lucos, nemora, colles, piscinas, euripos, amnes, littora, qualia quis optaret: varias ibi obambulantium species, aut navigantium, terraque villas adeuntium asellis, aut vehiculis. Item Piscantes, aucupantraque, aut venantes, aut etiam vindemiantes. Sunt in ejus exemplaribus nobiles palustri accessu villae succollantium specie: muli res labantes trepidaeque seruntur. Plurimae praeterea tales argutiae,
secutissimi sales. Idemque subdialibus maritimas urbes pingere in-
162쪽
stituit, blandissimo aspectu, minimoque impendio. Sed nulla gloria artificum est, nisi eorum qui tabulas pinxere; eoque Venerabilior apparet antiquitas. Haec Plinius. Ceterum non exemplis tantum illustratae suerunt hae nobilissimae artes, sed et clarissimorum vir rum scriptis. Ex Latinis scripserant Atticus, et Varro: hic nominbhus septingentorum artificum insertis suis voluminibus. Ex Graecis Antigonus, et Xenocrates, et Pasiteles fictor, quinque editis libris nobilium operum, quae essent toto orbe. Euphranor Isthmius pictor composuit libros de symmetria et de coloribus. Apelles libros edidit de sua arte, quibus saltem sata parcere debuerant, tot aliis nobilibus ejus operibus absumptis.
163쪽
IN SOLimru pag. 5. Narrat Plinius lib. xxxv. cap. t 3. Apellem cum Rhintum adnavigasset, cognoscendi Protogenis causa qui ibi agebat, ad ejus
domum ventitasse: quem cum domi non omen disset, arrepto penia eillo lineam ex colore duxisse summae tenuitatis Per tabulam, quae sorte in machina prostabat, quamque anus asservabat, ut Protoginnes sic intelligeret a quo quaesitus esset: reversum Protogenem et lineam contemplatum non dubitasse quin Apelles venisset, ipsumque alio coloro in eadem illa linea aliam multo subtiliorem duxi se, eamque postea tertio colore ab alia linea sectam ah Apelle, sic ut nullum amplius relinqueret subtilitati locum. Tabulam illam avide a se spectatam refert thidem Plinius, cum miraculo essent lineae pene visum effugientes. Negat Moniocosius Demontiositis9 lineas dici de coloritia pictura: negat certamen suisse inter Apellem et Protogenem de linearum subtilitater lineas linearumque adeo tenuitatem in pingendo nihil sacere, nec necessariam esse contendit: negatque omnino Plinium vidisse quod viderit. Ad ea quae
ille pluribus et subtilius quam verius contendit, paucis ego responderim. Primum omnia illa quae Plinius in ea historia narranda Persecutus est, ex Graecorum Latinorumque commentariis hausisse, et eorum auctorum, qui non tantum de pictura scripserunt,
sed et ipsi nobilissimi pictores extiterunt, ut Apelles et Melanthius. Quare si Plinius erravit, alii ante ipsum similiter erraverint necesse est. Deinde salsum prorsus est, linearum nomen Picturae quae coloribus inducitur, minime convenire. Sane si lineas pictura coloraria non hal et, nec ulla erunt corporum vultusque lineamenta, quorum formas pingendi ars aemulatur: quid enim aliud lineamentum quam lineae ductio 3 lineamenta porro vultus et corporis, lineis imitatur et exprimit pictura: quarum aliae extremitates co rum circumscribunt, quae extremae lineae dicuntur: aliae media eorpora per partes exprimunt et delineant, quae interiores et mindiae appellantur. Hinc pictura ipsa linearis appellata, quae primo sine coloribus lineas intus spargebat, postea etiam colores lineis induxiti Primis enim picturae incunabulis umbram hominis lineis circumducebant, nullas intus lineas ad exprimenda lineamenta duc
164쪽
vud Coririthios remrtam, summis umbra hominis lineis circum c a. Itaque talem primam fuisse. Secundam singulis coloribus;
et monochromaton dictam postquam operosior in enta erat. Imoen-
tam linearem dicunt a 'Philocle AE ptio Dei Cleanthe Corinthio. Primi exercuero Ardices Corinthius et TelePhanes Sicyonius sine ullo etiamnum colore, jam tamen vargentes lineas intus. Ideo et quos pingerent adscribere institutum. Primus Moenit eas colorare testa, ut ferunt, trita, Cleo hamus Corinthius. Vides linearem ρLeturam eam dici quae ad hominem exprimendum non solum ejus umbram lineis circumscribit et ad terminat, quod primi picturae inventores faciebant, sed quae intus etiam lineas spargens, lineamenta corporea estiugit. Quae et initio quidem sine colore absolvebatur,
postea coloribus expedita est, et colorum usu Percrebrescente ars
persecta et i conici homines pingi caepti. Linearis igitur Pictura pro prie de coloria et lineae in eo pingendae genero dictae, tam extremae quam internae. In lineis extremis, et circumcaesura corporum sinienda, palmam Parrhasio veteres dederunt. Plin. lib. xxxv. Cap. T.
Quid in re nota pluribus opus est 3 linea non est in Pictura idem quod in Geometria, sine latitudine longitudo; sed est penicilli ductus; unde lineamentiam. Lineas sive lineamenta vultus et corporis tractus appellamus, ut et in Pictura. Horatius, Nulla dies abeat quin linea iacta sversit, quod proverbium ex Apelle natum, cui PerPetua consuetudo fuit, numquam tam occupatam diem Mendi,tit non lineam ducendo exerceret artem. Γραμμην nrita Graeci dicunt de pictoribus: nam et a quo γραμμὰ tactum, proprie Grae- Cis pingere est, et γραεεῖ. pictores, et γράμμα Opus Pictum. Inde et lineare pro exprimere et eringere Apuldo lib. x. ut adhaerena Pressule membrum Ooluptatis graphice linearet. Plinius: Apelles inchoaoerat et aliam Venerem Cois, superaturus etiam illam suam Priorem: imidit mors peracta parte . nec qui succederet Ueri ad praescr*ta lineamenta inventus est. Quintilianus in eadem re exponenda linearum nomine usus est, non repertum scilicet qui praescriptas ab Apelle lineas posset absolvere. Inde omnibus lineis absolutum πω, de consummatissimo: quod ex Pictura tractum. Di
des varietatem linearum in Pictura coloria dici, α ιεε νύγραμμία, Gradici otiam appellant, do re perquam scite et exquisite picta. Quod autem negat Demontiosius lineam ex colore ductam alia tenuiore
linea secari posse, penitus eum ratio fugisse videtur. Quis enim ne-
165쪽
I 57scit delicata et suspensa manu ductum penicillum longe subtiliorem
lineam efficere, quam si idem pressiore nisu per tabulam trahatur pHoe si verum est, quid ni et subtilior linea per minus tenuem duci queat, eamque dividerep linearum porro subtilitas non tantum requiritur in extremitatibus circumscribendis, sed etiam in multis aliis interioribus lineamentis ess andis. Qui subtilitatem ela minutias capillamenti exacte repraesentare volet pictor, an non linearum tenuitate cum ipso capillo certare opus habebit Z Nihil sane tenuius
aut delicatius capillio. Iam vero illud quale est, quam frivolum, ruod illos pictores non de subtilitate linearum certasse Vult, sede commissuris et transitu colorum, quem harmogen dicebant Θ Sed nos manum tandem de tabula, ne ultra crepidam. CLAUO. SALMΑsivs in Solinum pag. Io 44. A. rtes diversae rapti, turii et rapisuri r vocabula tamen Ipsa adeo similia, in multi etiam e Veteribus, ut omittam Neotericos, virles
eas et opera confuderint. Glossae: tun ω, caelo, tomo: imo torno
τορευταὶ γλυπται Sunt proprie, non tepis αἰ; sculpunt enim xvtGrai Vel Caelatores, torno terunt vir ωρωευωί. Et lata inter utrumque artificium
disserentia. Η Ψoriis in ligno praecipue operatur: caelatura Vel τορου- e M in argento et aliis metallis. Inde Toreuma vox Latinis usitata de Voculo argenteo caelato proprie sumitur. Plinius de vitro haec
scite distinxit: aliud satu Auratur, alitia torno teritur, aliud a
genti modo caelatur, hoc est, auo υρεύ- . Caelata proprie dicuntur Vasa aurea Vel argentea, in quibus signa vel sigilla intus aut extra eminentia expressa sunt, quae sola caelo fieri, non torno Possunt exigi. Sane est caelum. Latine scalprum ad verbum: nam γia tis est scalpere. Scalprum tamen de caelo, quo operantur argentarii, vix Latini dicunt, ac ne vix quidem. Γνου- ρα eminentibus sigillis expressa ; - ἀγλυν vero quae depressis sulcis et imaginum cavatis lacunis sculpta sunt. At γλυ- ὰ de utrisque, Latinis quinque sculpta et sculptilia. Quintilianus sculpturam a caelatura m terie tantum distinguit lib. 1ir. cap. a I. Et caelatura, quae auro, argento, aere, ferro, opera e icit: nam sculptura lignium, ebur, marmor, Mitrum, gemmas, Practer ea quae sura dixi, etiam com-Plectitur. Sane sculptor marmoris dicitur, non caelator. Rursus hic
distinguunt scalpturam a sculptura. Quas gemmas sculpi notat Quin-
166쪽
IS 3 tilianus, figuras in his extantes fieri et ectypas intelligit, ut In ob re, ligno et marmore quod sculpitur. At de his quae ad signandum Vantur, Scalptura proprie ut diceretur, usus loquendi obtinuit, licet origine et signification idem sit quod Sculsetura. Loquendico usuetudine ac usu, quo nihil est μα--Mim, res in totum dive m. Malmas gemmas et sca turam gemmarum in antiquis lihrissere semper legere est, non scu*tas. Haec Sculptura deprimit figmras, et cavaudo artem suam exercet. Unde et ca tores proprie ain Pellantur et caritarii, et recentioribus Gra Mores hodie appellamus, voce a moatores detorta, vel a grvhatores. Graeci quoque a Sca*O, Mιλα-ι exponunt et omnes geminmae quae σεραγίδων usum Praebebant, hoc modo scalpiae. Hinc πρ--γine Pro gemmis annulorum apud Graecos ine ἐξοχηυ dictae. Gl a gemma Senecae non quae scalpta et incisa erat depressis figuris; sed quae eminentem et expressam haberet imaginem. Ars haec cae- Iatura dicebatur, quae extantes figuras ostendebat et extra materiei corpus prominentes, interdum totas, interdum dimidiatas. In argenteis et aureis vasis apud veteres locum ae auctoritatem suam maxime tenuit, sed praecipue in argenteis. Προπυ, vocabantur, cum V lut adfixae imagines unum tantum latus ostenderent, mρΗρανη et in avaquum totae et apparentes ex omni parte eminerent. Illud vocamus
en bosse; istud en relies. Ab iis diversa immi, prominentia nimirum a Prostypis , prominentia nempe et extra conspicua: vel certe προτυ- Vocantur quae Vulgo vocamus en demis bosse, fi ris en bosses quod verius; typis nempe ac figuris extantia, cui contraria sunt λὶ ci rura, quae intus depressa sunt et incisa; unde ἐνωπωιut de gemmis signatoriis dixit Clemens; quae cavatae sunt. Porro videntur hujus artis Torcuticae duo modi methodique suisse: una quae a gentum in ipso corpore Scyphi excideret et sigillis eminentibus e sculperet: altera quae sigilla seorsim secta argento vel auro inci deret atque illigaret, per illam artem. quam immiς-M VOCarunt. Ana
gi ma illa vel anagly ha proprie dicebantur. Plinius: Nunc Anaglyma, in averitatemque excisa, circa linearum picturas quaer mus. Vas ipsum argenteum in asperitatem excisum ac sigillatum ca labatur, figuris extantibus, unde anagly hon dicebatur. Vasa lignea eo modo sculpebantur. De hoc modo caelandi capienda haec verba Plinii: Acragantis in templo Liberi patris in ipsa modo Bacchae centaurique caelati in s Ahis. Item quae sequuntur: Post hoc celebratus est Calanus et Antipater, quique Satyrum in Ahialagra aliam somno collocaoisse perius quam caelasse dictus est, Stra tonicus. In corpore phialae ex eodem argento caelatus suit ille M.
167쪽
i 59tyriis. Ad hoc artificium reserendae corymbiatae patinae, et hederaciae et Alicatae, a genere caelaturae sic dictae, quae hederas eteorymbos, filicemque herbam in scypho exprimeret exsculptis figuris. Alterum genus suit quo sigilla ipsa illigabantur vasis, aliquando aurea argenteis, et argentea aureis. Emblema in hoc genere nomen locumque habuit. Ars ipsa proprie dicta ἐπιraizota , - ζ ἐμπαίειν ἰ ἐαεί λιιν, quod immitteret, et includeret, illigaretque sigilla vasis et scypbis.