장음표시 사용
201쪽
Ital. Granda. Gall. Muliere. Item a seribus stiuicidiorinn in medium com plurium dejectis etc. Baldus: Imptu. vium et compluvium assinia vocabula, utrumque a pluvia, vel docente Festo, qui ait, co lurium esse, quod de di- Mersis tectis aqua ρωriadis confluit in eumdem locum. Ceterum duo illa in eo, ex Varronis sententia, disserunt, quod im- Plurium dicatur, qua deorsum impluit; πFlavium Dero quia sursum. Sunt autem cavaediorum partes subdivales, et coelo expositae. Haec ille. COMPONERE. Lib. vi. c. 5. Ital. Sommare. Call. Sommer. COMPORTATIO. Lib. i. e. 5. Ital. Travorto dei Di rei. all. Tra Pori
I . cap. 23. Ilai. Conchisea marina. Gall. Limason de me' CONCLAVE. Lib. m. cap. 5. Ital. Sama. Call. Chumbre. Altitudines omnium conclariorum etc. Lib. I. c. 7. ceteris conclaribus elo. Quorum primum a conclarium alterum a concla--. Baldus: Conclave ex Donato ad Terent. Semratris Deus in ulterioribus tectis, Mel quod ingra eum loca miaria et cubilia clausa sint, adfiaerentia ericlinio. Cicero pro Trietinio ipso usur- Pavit: quod iacit et noster Auctor. V cabulum legumlatoribus antiquis non insolens. Festus nominis originem re-
sert breviter et clare, nempe, conclaria dici, quae Misa es Ne clauduntur. Nos vernacule amariamenti Vocamus, constantia ex triclinio seu rata, et adhaerentibus cubiculis.
CONDUCTOR. Lib. 1. c. I. Ital. mi mende in sistro. Gall. Evire e-
cap. 3. Ital. Mosei consonanti. Cali
DIFICl I. Ital. Co Mare te Nemete. Gall. Sumuser Ies stris etc. CONSUETUDO. Lib. I. E. I. Ital Moda. Galli. MME. CONTIGΝΛTIO. Lib. I v. cap. 2.Ιial. Palco. Gall. Planciner. In conti vitionibus tigna et axes sub tectis etc. Contignatio a trabeatione disseri, utiet tignum a trabe. Tignum siquidem ita
l. xi . tabul. omne genus materiae notet,
ex qua aedificia constant. Trabs vero non quodvis lignum denotat, sed ut apud Festum videre est, duo ligna compacta. Quamobrem Philander partem illam t tam quae supra columnae capitulum imponitur, nempe epublium, Eophorum et Coronam, simul trabeationem appellati Contignatio, ut ait Budaeus, textura est trabium ae lignorum. Frequentissime lioc vocabulo utuntur latini aucto res ad significandam partem illam domus, quam nos Solarisian, Veneti Germanica voce Falciam, Graeci et Galli Graeeos imitantes, Dage dicunti CONTRA . Lib. iii. cap. 3. ItaL A Nomho M Gall. Au drou des.cONTRACTURAE. Lib. II L c. a.
202쪽
Ital. Ristringimento. Call. R Irecisse- l
e. 3. Ital. Nero. Call. Mir. CORlCEUM. Lib. v. e. D. Ital. riceo. Call. Im de Maume. Sub dextro i de partibus palestrae loquitur coniceum. Baldus: De re et v e hae apud literatos longa disceptatio. Cori-cetim habebant quidam e iees t i et ita in impresso Argentorati An. 1543. quos redarguit Philander et emendat Legit ipse Coriceum vel Graeca servata di philtongo cotiriceum. et intelligi xuit vel de loco ubi puellae exercebantur, vel de tonstrina. De puellari gymnasio consentio, de tonstrina liaud peraeque, etsi nec abnuo. Si ephebis erat locus, quare non et bive M - ραις P quamquam ne huic sententiae acquiescam , id euicit, quod neque απὸ idest, puella, neque απο ειοῦ, idest. caesarie , lonSurave , apud Graecos auctores manasse videam Cori mim, netpie curiceum. Non leviter ergo ambigo, et legi malim corycium, seu Graece κωρυκιον. quae Vox tum multa, tum lusorium sollem pilam. vo denotat: in quam sententiam conquiescit Barbarus, cuius dicta non tantum me movent, tinantum Hippocratis
auctoritas, qui in lib. περὶ θ rης ludi meminit, quem appellat. Ad
Palaestritas autem spectare docet Coel. Aurel. Med. l. v. Chron. c. ra. his ver bis: Tiam ιUssitatio in Palaestra Maria, qtiam Graeci Mutstias Gog. et Himocr. ιυ ι atque κορυ vocaverunt. Pro nostra lianu o-
pinionem non venditamus, Turnebi est Ith. advers. Io. cap. Io. ingenui enim moris est lateri, per quem profeceris. Haee ille. Mercurialis de Arte Gymnastic. lib. r. c. 3. Tertia Pars erit co-riceum, qui locus c. mea fere sententia I pro de mainins homλάξω, quiori exerceri Dei lavari, vel utrumque agere Polebant, insemiebat, alias a Graecias es a Galeno γ- ρων Mocatus. Nisi enim coriceum apud Vitruvium talem locum signifieat, i palaestras ab ipso deseriptas absque haci parte omnium maxime necessaria exti tisae dicendum esset, quam non fiolumi in publicis gymnasiis, verum etiam ini privatis assuisse eredo, siquidem Plin. lib. li. epist. 5. in descriptionibus villae Suae, apodyterium inter alia adnumerate unde illorum sententias approbare nequeo, qui Coiγeeum in Vitruv. textu legendum putarunt a coirco Pibiae specie, quasi ibi ludus talis ager tur aut couriceum pro tonstrina, aut Coriceum, tamquam in eo puellae et virgines Graecis κοναι appellatae exer
iectorio opere, Grano inducis et ina-Vescento, alterum corium, modiocris dirigatur. Subinde, Ilia cum stibus cin iis arenae ete. Baldus: Translatilium voeabulum a coriis animalium ad murorum seu parietum coria. Nostri sma tuturas, intonicatio tu dicunt. Alio sensu eadem vox apud eumdein Auctorem lib. ii. e. θ. videlicet pro laterum o dinibus in parietibus struendis, nostra-tea cursus appellant. seu silas et ordines. Ejus verba quibus de Graeca structura agit ita haliant: Alligant eorumatiemis Corsis coagmenta, et sis
xime ad aeternuat in firmas perficiumoirtutes. Post haec ibi loei, Isodomum
εlicitur, cum omnia coria aequa crassitudine fuerint si eta. Perspicua laaec sunt, nec aliunde lucem postulant. Haec
203쪽
ille. Vide Cl. Salmas. in Solin. ta 33. qui posteriore hoe loco legit: Sed no-sDet celeritarii studentes, erectos choros Iocantes, frontibus serviarit, idest o dines lapidum. Item: Lo mum dicitur, cum orylma choria aequa cic. Ibidem: corium superficiem et crustam significat, ut lib. II. cap. 3. laterum corium dixit pro superficie. Idem coria quoque pro crustis et inductionibus te. etoriorum posuit lib. vi I. c. 3. quum ab arena praeter trullisationem non mintis tribus coriis fuerit deformarum. Nos vulgo diductu dicimus et Culcas. Cato corium sic usurpavit de R. R. pro pavimenti crusta: De calce armato primum corium facito ele. CORONA. Lib. 11. e. 3. Ital. Go imias o. Call. Larmier. nmis Pariet, bus t de lateritiis verba si crura i stacea sub tegula subjiciatur, aliis Ane circiter sesqu edati, his siue ρω-jecturas co 'o rum Coroniae huc, ait, Philander, dicunttir Protecta seu Prinjectes, meis Gallis Larinerii Mocantur, Bononiensibus Grundae, idest, Prominentiae ei retuli summilia Parietum, arcerulis stillicidiis trirentia. Idem sensisse affirmat Budaeuin, tum addit, eam projecturam paulo post a Vitruvio loricam testaceam vocari. Si nominis vim, Perpendimus, non do tecti parie in alam prominente, et stillieidia longius Meente intellexisse Vitruvium eredimus,aed do corona coronice e , quales sunt quas in magnis eis aedibus et templis spectamus, ut Romae, Florentiae, et alibi passim. Nostri simplices illas prominentias seu subgrundia venialeas vocant, Coronas vero Cornicioni.
CORONA. Lib. i. e. r. Ital. COIIlice. Gall. Conniche.
CORS. Lib. vi. cap. 9. ItaI. Corto. Gall. Coiar de mctrairie. CORS A. Ital. Regom. Call. Face. CORSAE. Lib. iv. c. 6. Ital. Fuin sce. Call. Placiebanues. CORTICES ornamenta sculpturae. Ilai. Gusci issi scolium. Call. Coques
CORVUS. Lib. x. cap. I9. Im miteliam Comuiau demolitorem, quem δι--ntilii Grum Upellant. Baldus: De hujuscemodi machina, quid nempe fuerit, Iion satis inter doctos convenit. Suspicatur Philander amnem illi suisse, qua, Vitruvio teste, Callias IIelepolim intra
muros Rhodiorum transtulit ; ea rati ne permotus, quod Ρolluci Geranos sive Grus machina sit, qua in Theatris corpora sublime rapiebantur. Idem ex Polybio docet, corvum Pontem quendam fuisse nauticum, Per quem milites in hostium naves commode transilirent. Quo de eorvo item Curtius I. rv. his verbis. Namque ad i licanda nauiagia, qui muros sulibant, Malicias a mnibus comos, et ferreas manus mu cis ac fulcibus illigaram, iat, cum tormento asserUs promovissent, subito
laxatis senibus injicerentur. Sed et haee Lipsius i. maeli inar. 5. Dialog. 8. i gerit ex Diodoro: Cormis ac ferreis manibus arrfiebant eos, qui jam in loricis et propugnaculis moenium C stitissent. Eadem sere erat machinatio
illa de qua Dio Cassius in Severo, ait enim: Bymantios hamagonibus Dius
usos, quos emittebant et reducebamι celeriter, uti risum. Haec cum ita sint, et raptorem habeamus cor um, quam
demolitorem vocat Vitruvius Peto ut discam. Quid, si legas depraedatorem p Aliquid dico, ne taceam: et interim miror, quem simpliciter Athenaeus κόρακα dixerat, ipsum qui de Athenaeo
acceperat demolitorem agnominasse. Est quoque marculus serreus Oolii , cantharus Plauto, manus extera Luer
ito, vi alias dieitue κομώνη, idest, eo
204쪽
nix, annulus, et Heroni. Porro in Belopoeicis . ραρ est parva quaedam manus Diostrae affixa, quae Diostram ipsam reductam per dentieulos bringi adpactos, retinet. De codivo haec satis.
COS. Lib. vir. e. 4. Pisera dua aetare. Call. Pirere a rimiser.
.lo est, credo, uniuscu usque rei ora, maringo, extremitas, maris primum, doctore Valla: item quicquid eminet, Prominelue: margines ad Vitruvium inte pretatur Philander. At Barbarus: G Pidines , ait, rurit margines et orna menta quae circum Ostia Pontinetur, idest, membra Rama, quae tram6ersa et directa circa mi agmenta cureum. Haec ille: nee satis Vitruvii sensum penetrasse videtur. Non sunt erepidines membra parva, sed unumquo que membrum, prout in corona aliave re eminet, crepido appellatur. Nos locum obscuriuaeulum sic illustrabimus. Concipiatur coronae portio quae umque , cujus membra tria sint ; haec igitur membra prout eminent, erepidines di. cuntur , et sunt. Excurrunt autem, qua Pars εuperior non terminat uno lateri sed fleetitur, et una eum aliis terminat in pariete. Unguis autem est angulus, in quo cymatia, idest, cymatii
Versurae coniunguntur. Unguem nos
vigolum dicimus. Loquitur ergo de dupliei eoronae versura, dextra nempe, et sinistra. CREΤΑ. Ital. Creta. Gall. Gare. CBIODO CHE. Lib. x. e. 9. Continebatiar autem in ea s turai l arietaris machina, quae Graece κριολκη dAestur. Baldus: Arietariam tralaem inte pretatur Philander. Δαος enim graece
erabs. Ex adverso Turnebus, iis assent diendum mn esse, qui maestiriamentiunρulans ex a riete et trase. Dici erimur Est autem siοδοκη loeus ianavi, qui malum contineti Homer. I
Malum augem Casteriae furaxeruris funibus ini rites. Stat κ loco aspiratae χ. Sunt enim verba illa ἀπο ει διώκεις, hoe est, recipe re, suscipere, unde et et διχειον. rit igitur κριοδοκη --ehina arietis susceptiva, et ideo oppo tune a Vitruvio arietaria appellatur. N tamus obiter in Graeeo textu Athenaei κριοδόχη Mrribi, quod ab elymo non dis- Sentiti CRUSTA. Lib. ii. c. 3. Ital. Crinua. Call. Crome. CRYPTAE. Lib. xi. e. 3. Ital. Gmt- te. Gall. Ca s. In aessibus oratum horrea, amHecae. Baldus: Graeeum vocabulum κρυα , Iatinis familiare et
crebro usurpatum. Graecis insolens. Est autem δεδ t. κρυπτειν, tegere, ab condere, occultare. Gratae, inquit Philander, dic fur fossae testiadinatae
bes, ubi D uicum conditur. Nam, ut seribit Varro lib. I. de re Rust. Qui-ἀun habent granaria sub terris, vii Festincas quas Docant Siros, alii utuntur ad id pineis. Fossas dieunt nostrates, quales frequentes videre eat multis in locis, in Pieeno maxime. De Crypta forniee Juvenal. Et solutis mediae oratiam Penei
Hinc crypto porticus, subterranea poditieus, antiquis in delieiis ad aestum vitandum , de qua Plin. Caee. Stia est crTρι Orticus, subterraneae similis, a state Golento frigore riget. Sidonius vero et o ticos arcus dixit: Potens antiquus Graticis a 'cubus Dimicavis.
205쪽
Nos paululum a Graeco detoria voee, e Crypta fecimus G piami, et inde Groua. Haec ille. CUBICULUM. Lib. H. e. 8. Ites. Leuo. Gall. LM. Lib. via. c. 7. Stan- . Gall. chambre CUBILE. Lib. rv. e. a. Ital. Letio. Gall. M. CUBITUS. Lib. Da. c. I. Dal. Cimbito. Gall. Cotid . CULINA. Lib. vi. e. 9. Iles. Curi . Gall. Cuisine. CULLEΛBlUM. Lib. v . . 9. Ma
gnitudines earum s oleariarum i adfrminuum rationem et numerum doliorum sunt faciendue, quae cum sint cullearia, Per medium Occivare debent qua-ι-r Pedem Baldus Cullearium, a culinteo maxima liquidorum mensura, quae amphorarum viginti capax. Fannius: Est et bis decies quam coinficit am- Phora nostris Caeleus, hac nulla est major memsura liquoris. CULMEN. Lib. vi. e. a. Ilai. COLmo. Gall. Combi .cULTELLI LIGNEI. Lib. V I. e. 3. Ital. Caesecti di log o. Gall. Ch ibles de Mis. Curullique lignei in eis
con antrari Baldus: Diminutivum a cultro. Venicida tunc, ait Plii tander,sus in canniciis concamerationibus seneri tomices f seu verius arundines colligatae in malaxas transfiguntur, tunc Metiui Fatellae, et nomen habent a forma. Nostri Lalino vocabulo cultros vulgo millelios dicunt. CULTRUM. Lib. x. e. ro. In unocvite axes habent f ΗUmmilae non Hydraulae anum dentiarum et inclusum, id amem ad perpendiculum
collocarum in erutrum. Eadem sere c. 14. Insver autem ad cusum Heda Io tamentum fgatur, habens 9 mPanum Dematiis, in cultro colla atram.
Baldus: Modus iste seu formulae dicendi, erat, ut puto, carpenta iis et m
ebanteis boni illius aevi communis, quam
ab illis per manus aeeeptam fideliter
nostri tenent. Dicunt enim per cortetim. Lateres per cultrum mora nostroponuntur, dum erat illi gypso et later, bus sunt. A eultrorum positione idum aliquid supra tabulam secatur ducta
similitudine. Acies enim ad ipsam tabulam vergit, costa vero fiuinum versus
erigitur, ita ut lamina sit Horizonti pedipendicularis. Est itaque in cultrum, seu in cultro spar enim est Vitruvio collocare, in latus seu ad perpendiculum erigere. Bene notavit Philander, hoe i quendi genus retinere nos Italos. Quod etsi verum sit, rotas illas quas in cultrum locatas appellat Vitruvius, nostri
nominant scuta, eo quod ipsa Positio-no acuta imitentur, quibus armati mi
lites in bello uti consuevere. Haec ille. Cl. Salmasius in Solinum pag. 82O. Plinius: Vomerum Plura genera. Cubter incatur, praedensam Priusquam oscindatur terram secans, futtirisque svicis Destigia maescribens incnsuris, quas resupinus in arando mor
ctus incisuris eam notabat. Hine illa loquutio exponenda in cuctrum collocare. de iis quae recto situ ad Perpe die ultim posita sunt.
CUNEl. Lib. v. e. 6. Ilai. Cunei, quartieri di sedili. Gall. Les amas de
c. 6. Ital. Cunei de Triw i. Call. Cinins des Theatres. Erant cunei theatralium graduum ordines, in quibus V heii et vulgus promiscua liabebant suta sellia. Hinc est quod apud Iuvenalem
legimus Sat. V . Digna tuo cuneis an habens Feceacula totis Quod securus ames pPulchre et pene de huiusmodi cuneἰε agit Lips. l. de Amphitheatro cap. x3. in haec verba: Quicquid sedilium d uiditiar praecinetio m itineribus, et se
206쪽
catur lateraluus inis, in hoc nomen penit. Nomen datvim a forma, quila re ipsa scalarum directio talis, in ab imo ordiens magis di underetur in alium, redderetque curaei formam. Isthaec Lipsius: quibus ad elegantiam et claritatem nillil est quod addas. cuneos lioseo dixere Graeci, quod et Lipsius ingerit ex Alexi, Polluceve. Graeci nominis ea ratio est, quod quamvis multa, cuneolum etiam et cur ealum tignum denotet. Ex eadem similitudine , peditum dixere in ordi. nata acie niuititudinena turmamve; ab acuto enim spiculo ad latam basim procedebat ; hine de turba quavis hominum conserta et constipata. Ab ejus. modi cuneis cuneata dixere veteres theatra; quod fecit Virg. Haec satis de cuneo ad theatrum. Alia voeabuli ratio et primi et propria. Cuneus
enim dicitur organum illud mechani- eum, quo ligna finduntur, cujus pars in aciein desinit, qua in rimulam indita, letu mallei lignum aperitur, unde idem Poeta: Nam primi cuneis scindebant Mute
Ism- I at autem apud Mechanicos, Heronem imprimis et Pappum una ex quinque quam ita appellant, potentiis, in quibus machinaria omnis ars illa consistit. Nos hac de re, Vitruvio nil suggerente, nil dicimus. Adeantur post Aristot. in mechanicis, praedicti auctores, et inter Neotericos Guidus Ubaldus in mechanicis, qui universam saeuitatem, Caligine excussa, ad summum tersit et illustravit.
CUPRESSUS. Lib. ii. cap. 9. Ita l. Cipresso. Call. Cimres. CURARE. Lib. I. e. 6. Iial. G-rire. Call. Gueris. CURCULIO. Lib. τι cap. 9. Ital. Tonco. Gall. Charan. CURIA. Lib. v. c. u. Ital. PatizzOdella Ragione. Gath Lutet de mine. Curia, inquit Festus, laeua est, tili
Publicas curas gerebant. A cura igi. tur innuit nomen emanasse. Romulus, suggerit idem, morum uni raum in partes triginta distribuit, et eo quod cum Republicae curam, et ear ιμι Paritium sententivis e ediret, Curias amella, it. Multa ille de euriarum e gnominibus apud veteres Romanos, quae nos de industria omittimus. Habemus ex Varrone, duo fuisse curiarum genera : Veterum scilicet, et Subveterum. In Veteribus Meerdotes divinas res eu vat ant; unde Curiones, qui ad sacra accersebant, et supplicationes indicebant.
In Suhveteribus, qualis illa suit, quam primam Rex Hostilius aedificavit, Senatus res humanas curabat. Utraque
curia templi speciem praeseserebat, in eo tantum disserentes, quod templum Saurum, curia non item. De curia inter nostros Leo Alb. lib. vii . Cap. 9.Graeci dixere βουλατ ρur, idest, Consul; ationum loea. Hine apud nostrates
vulgo publica loca ista Sala δει consi-glio, item, Palaetri della Rumone. CURI CEUM. Vide Cori eum.
CUSTOS. Lib. ix. e. 3. Ital. stode. Gall. Gur lim. CYLINDRUS. Lib. x. eap. 6. Ilai. Cuindro. Call. Cyclindre. CYMATIUM. Lib. iv. cap. 6. Ilia.
Cimasa. Call. Q malae. Κυμ οὐ Graeca vox, Latine unda ua. ait Herodotus, ὀ που - πλυετε, - susseu concitatus effectus est fluvius. Λverbo redundo, serveo, siuetuo, inundo, unde κυμαισις suctuatio, inundatio. Diei iur et Latinis cyma summus herbarum ae tenerior cauliculus, unde factum est, summitatem cujusque rei cymam dici. Porro Cymatium Aretiiteetia parvum quoddam membrum et ad orna tum pertinens, ab undae undulaevo similitudine, quam Iiraeseseri, elicito n mine. Undantis enim aquae ea species
207쪽
est, ut pars quaedam turgidior git, quaedam pressior, idque molliter et sine angulo, quam imaginem in ipso Cymalio observamus. Vitruvius vocis etymon Latine explicans ilib. v. c. 7. undam vocavit. Ait enim ita, Plateiam insuercum unita, hoc est, cum cymatio. Nos detiam dicimus, paream sellicet Gulam, quam Cimasam quoque ex veteri vocabulo nominamus. Ualladius in sua Archizoruina vernacule Imaoolarum aP
pellat. Duplicem autem Undulam, Cymatiumve cognoscimiis, Rectam, et In-
De stilo. Gall. Decastyle. Hoc nomen Decastrios provenit a numero columnarum: hujusce enim 'methri species deeem columnas habetit in fronte, et totidem in postico. Mitat decem,
DECLINATIO POLI. Lib. ix. C. 5. Ital. MMarione dei polo. Gall. Eleuation dia Pole.
DECOR. Lib. I. e. a. Ital. De m. Gall. Biens ance. DECURIA. Lib. vii. c. r. DaL Dicet uomini. Call. Dix homines. DECURSUS. Lib. viii. c. 7. Ita l. Celata. Call. Pente. DECUSSATIO. Lib. i. e. 6. Ilai. Incrociamentu. GaIl. Coverare en forme de cro . Decussatio quid significet satis intelligitur. ubi animadvertitur quid significet decussare, hoe est informam decadis, seu denarii numeri, hoc pacto, X, Meare, vox Latinis haud infrequens. Plin. lib. xviii. e. 34. Duciantur deindo aliae duae lineae in decusses oluique ete. Item Columella lib. n. Cap. 13. Nam duas regialas ejus latitudinis, quia pastinator sulcum facturras est, in . Feciem Graece literae χ , decussavimus. Sed et Cicero in lib. uersurie; Hanc igitiar omnem stirictionem duplicem in longitudinem dissidit, mediaeque accommodaria
mediam, quasi decussaὐit. Illud notandum, Graecos non a numero, sed a forma literae secisse aequipollena verbum clilagin, eorum euim cli racter χ formam Dosui decenarii r seri, quamvis in numeris sexcentena rium signet. Ceterum quod Latini δε-cussare , Graeci χιτιν, nostri a cruca ducto verbo dicunt . incnoctare.
DECUSSIS. Lib. ni. c. I. Ital. 2 mero di disci. Gall. Diome. DECUSSIS SEXI S. Lib. III. E. I. Ital. Sedici. Gall. Seire. DEFORMARE. Lib. t. E. I. Ital Disegnare. Gall. Destiner.
dem verbi i deformatis apud Latinos
contrarii sensus. Deformare est fgur re, delineare, ut solent graphici et pictores: est quoque formam auferre. deturpare. Audi Cieer. Attico seribentem lib. I . epist. ao. Hinc omnibus a me pictiam et poditum artis coloriatis, s bilo deformarum, non sines mayno d lare Didi. Uterque modus suos liabet auctores elaros omnes et illustres. Est igitur deformare lineis, describere, se mare. Designare nostri dicunt Itali. Deformationea vero grammicae oo t.
208쪽
lioe est, lineis, sunt ipsae graphicae descespuones, quas more nostro di- segni appellamus. Miscuit lite Vitruvius Latinis Graeca, quod passim saeit toto opere; quae res alicui ansam praebuit eum carpendi, et lacerandi. DEIECTUS . Lib. vi. cap. 3. Ites. mo. Gall. Cheneam DELIQUIAE. Lib. vi. c. 3. Ital. Gmn M. Gall. Cheneaui. Dium invida autem
l cavaedia j sunt in qnibus deliquiae
arciam sustineruos, stiliicidia reiiciunt. Baldust deliquius, ait Philander, indetur intelistere, quas Sex. Pomp. dicit: Delicias, tigna quae a culmine ad te- tis augulares in Us Mersus sustigiu- tum coli antiu , unde tectum deliciatum, et deliciatae t gulae. IIaec eadem Turneb. I. Io. c. 17. Vide Colliquiae. DELPHINUS. Lib. x. e. 33. ubi de organo Hydraulieo. Proxime in oreticulis collocati aerei Deli mi ete. Baldus: Quod hic piscis nomen praeseri, Pondus est, qualia ea sunt quae rolatis horologiis appenduntur et apud nos vulgo conrevest indigitantur. Faeit huelluod apud Aristophanis Graecum interpretem legimus, netnpe Delphinum nauti eum i imo bellicum esse instrumentum, utque tum plumbeum , tum ferreum, quod in bello navali, pendens ex antenna, ubi se ostendisset Measio, in ta lites naves dimittebatur, deprimendi eausa. Iline apud Thuod idem et Pollucem, qui ex Thucydide, navis quae haec seretrat ἀρτηρ τα, νῶς, idest Deipitini fera navis appellitabatur. Sed et pro pondere ipse quoque Oppianus l. άλαυταων έ. accepit. De plumbo enim quod in os mortui Mari ingeritur, ut viventis imitetur motus, seribit in liaee verba:
Delphini plumbei in ore susciρωι
Nomen puto manavit a sorma. Delphi.
nes enim pisces sunt ingenti praediuet ponderoso capite. Haec ille. vido Salmasium in Solinum pag. 57O. 573. ubi explieat quid sit Δελει-
DI NARIUS. Lib. iii. cap. I. Ital. Danaro. Call. Denter.
ix. cap. 6. Ital. Mota dentalia. Call. Roue dentelae.
DENTES FORCIPI S. Lib. x. e. z. Ital. Punto di tenaglia. Call. Crochetide tenailles.
DENTES SERRAT Lib. i. cap. S.Ital. Denti a guisa di seghe. Gall. Denteliare en forme de scie. DENTICULI. Lib. i. c. a. Ital. Dentel li. Cadi. Denticuus. Scalpuntur Denticuli in eoronis Ionici, et Corinthii ordirus, in reliquis non sine vilio. Hoc peccatum non evitarunt inferioris aevi Architecti. Habentur enim , contra Vitruvii praescriptum, denticuli Romae in T. V spasiani, Constantini, et Nervae sornicibus, inque eiusdem Nervae Porticu, et thermis Diocletiani. DEPALATIO. Lib. ix. c. 8. Ilal. V accorciamento M alitingamento dei mores. Gall. Proportion de rombra equinoxiale. Nobis vitium ab his se. Parandae sunt horologiorem nationes, et e Iicandae menstruae dierum br Mita es, Remque dualationes. Bald. V eabuli novitas et insolentia, magnis . viris magnum negotium fecit, Philandro, Barbaro, Turnebo, quorum primi sicco pede, tertius pro virili parte, conatus
est rem aperire. Itaque lib. VI. cap. 12. innuit, depalationes ad dierum iner menta pertinere: demum in eam sen-
209쪽
tentiam conquiescit, esse ι alationem lin isdrelogiis, cunei remotiones, ad dies amplificandos. Aliquid dixisset si de aquariis, at de solariis horologiis lite aermo est: quamvis, de utroque genere si intelligas, quid depalationi eum inerentento Patare non modo valet palis sulcire, sed et vagari. Quid si ea voce intellexerit Solis per signiferi partes evagationes Θ certe hoc ad analem- malis rationes, de quibus agitur, imprimis pertinet. Re pressius examinata, in eam descendo sententiam, depalationes denotare hoc loco, varietates, et ut ita dicam, inconstantias et mulationes dierum, alque proinde horarum ; quod in Romanis horologiis ideo usu veniebat, quod, ut ipsemet ait, dies aequinoctialis brumalisque ; itemque solstitialis, in duodecim laartes ae luales divideretur. Haec in re dissielli et obscura, utrum verum conjectura asseculi simus, deierare non audemus. Tu interim, qui legis, haec quae dedimus, boni consule. Haec ille.
DESIGNARE. Lib. i. cap. 6. Ital. Dis gnaro. Call. Deniser. DESIGN LTIO. Lib. I. cap. 6. DESPUMARE. Lib. uri. e. 4. Ital. Ddire. Call. Polii'. Devumare, ait Philander, est Ierigare, abstergor , δε-
'olire cote. Nostrales vulgo areotia re, reline, et alicubi, duri' orso, unde Pro verbii loco apud nos: Menar rorso a Modena.
DESTINARE Lih. v. e. ra. Ital. ccare. Call. Atracher. DETRACTIO. Lib. 1. eap. 6. Ital. Eoacuatione. Gall. Evacuat n.
DIACONIO S. Lib. Iv. e. r. Ital. Diagonale. Call. Diagonale. Γωνια Graece angulus, Διάγωνπή per angulos. Est autem linea, quae in Parallelogrammis ab angulo ad angulum ita ducitur, ut superficiem hilariam secet. Latiori vocabulo Diametrum, Δ μετρον dicunt, sed diagonios proprie ad circulum non pertinet.
modica sermo quam vertissime ex Aristoxeni scriρturis inter relabor, et ejus Diagramma subjicium. Baldus: Quod in Prooemio lib. iii. Deformationem Grammicam nuncuPaverat,
eat hic Diagramma. Graeca vox ἀπὸ του Δαγράρειν, describere, lineare, delineare, designare, unde designa tio, deformatio, ilescriptio, figura. IIoo sensu Plutarctius Atαγρο μιια
fgurationes Chaldaicas dixit, quae ad Genethliacam perlinent, et harix re vel l ineleganter a novitiis Astrologis figurae natissitatis dicuntur. rit itaque Dial gramma citiuscumque rei per lineas exis pressa figura, imagove. Nos voce Pene Latina disegni e Iigure lineationes istas
DIAPASON. Lib. v. e. 4. Ital. Οι-
tapa. Call. Octape. mplioniae species, qua o sonos recipit octo, spatia septem, Onos sex, et fit ex proportione dupla. Dicitur autem Graece διὰ πατῶν, idest,
per omnes, quia sonos omnes complectitur: a nostris, a sonorum numero sacto vocabulo, Octapa dicitur. Di ΛΡΕΝΤΕ. Lib. m. cap. 4. Quinta. Gall. Quinte. Symphoniae sp cies, sonos recipit quinque, unde no
210쪽
moni ram, utest, per quinque. Constat autem ex trit,us lonis et hemitonio, oritur ex liemiolia proportione, quam Latini sesquialteram Vorant.
DIASTYLOS. Lit,. m. c. a. Ιlal. Diastilo, o di Colorme ancora mmo Messe. Call. Diasty le, ou des Colannes en ore molns Pt e vitres. In liae species Edis distat ant Columnae ali in-vieem diametros tres: hine sebat, ut esset rarior 'st Flo, spissior Araeosty D. Uraece, esset Latine diductioribus laxioribusve Columnis. Ideo autem ita dicitur, quod reseratur ad Sol, lari.
Quarta. Gall. Quarto. mphoniae Species, reeipit sonos quatuor i unde nomen l. Graece enitii διὰ Perquatuor, sa nostris quarta dieitur eontinet spatia tria, tonos duos cum εemisse. Fit autem ex epitrito, hoc est, sesquitertia, nDmPe ex ea proportione, quam ternarius numerus liabet ad qua
on ositis. lal ATHYRA. Lib. v l. c. IO. Ilal. Cancello, nsar O ia anti una P ω, -- morta. Call. Baraiones, A antFortes. De Graeeorum domibus. Nos autem Gimeliamus Proth a Guac Graece dicuntiar Dia ra. Baluus: Si per latinitatem liceret, redderemus Portalia. Sunt autem ex Philandro: π P acu- ιι lignea, quibus arcentiar Οqui, alat currus ab aedium Mostibulis. N isti Sbarras dicunt et rem 'os, qualia sunt quae anto Principum aedes ferreis catenis traiiciuntur. Meiatus vero ad ea nomen retulit, piato ex tubulis sunt ad arcenda, diian ama vcriuntur intem Pentia It O a, i nostrates vernacule Bussolas dicunt aut tribrati-νum oice areositis tuetis, rive aulaeis, quae a nostris μυ tierrae. Est qui putet, diatii Fron , vel Graece es, o id quod Galli contrehus, coturo-
mrrio, nostri vero arit ortam dicunt. Hac autem ita dividitur vestibulum, ut exterior Pars publica sit et communis, interior vero domoatica et privata. DIRTO NOS. Lib. ii. cap. 4. Iiat. μοι o Itimhe. GaIL Pireres esten es. Quare genus lioc laterum, quos frontalos more Romano diei suggeest Vitruvius, a Graecis Διαreuei nominarentur.
non aperit ille. Alia enim de causa frontati, alia diatoni appellantur Frontali dicebantur, eo quod duplici fronte
ad Utramque muri Partem Per muri crassitudinem totam pertingerent. Diatoni vero ab ipsa longitudine et extensione. Etenim ἀπο υ Διατι ιν, tende re, intendere, extendere , sit Διάππς , extentus, distentus. Sunt codices Philaudro, qui Diatoron pro Diatonon legant. Ltram lectionem Praeseram, ne scio. resti inonium enim a Plinio non habemus, qui hanc illamve confirmet, et Vitruvianis verbis sident asserat et lucem. AEque tamen apiatur utraque lectio, ulraquo bona. Etenim unde penetraro denotat, unde lateres penetrantes. Nee in Latina seriplione dissicilis transitus a Diatono in Diatoron, et viceversa. Habemus ab eodem stemmate Diatonon, sed non eadem vi, lib. v. c. 4. Genera, ait Vitruvius, modulationum sunt tria, Primum quod Graeci , ocant Harmoniam, secundiam Chroma, tertium Diamnum.
I'aulo post subinfert; Diatoni sunt duo continuati fori. Affirmat idem ibi Ioel:
Diatono esse narurialem et faciliorem inter Ioriam distrauliam. lueo autem Diatonos dicitur, quod per tonos Pro cedat. Ea enim potestas Graeci verbi. In eius tetractiordo duo erant toni, et, ut ait Vitruvius, homiremium. Non tamen a duplici tono saeta dielio, sed ab ea, quam diximus, i alione. Salis haec