Godofredi Hermanni Opuscula

31쪽

DE SO GENIS AEGINETAE VICTORIA QUIN VERTII DISSERTATIO ').

a Nihil sacilius usu venire videmus, humanissimi Candidati,

quam ut quis falsa, si ab antiquis auctoribus tradita sint, pro veris habeat. Id quemadmodum mihi ipsi in memorabili quodam loco Pindari accidit, quum commentationes illas, quae NeFnianae editioni insertae sunt, scriberem, ita idem in eodem Pindari loco accidisse video etiam novissimis huius poetae interpretibus, Aug. BOeckhio, Lud. Dissenio, et Fr. Thierschio. Eum Iocum hac scribendi Opportunitate mihi retractandum sumpsi, hoc potissimum sine, ut quinqueriti rationem, quae nondum satis videtur explicata esse, explanarem. Quod si quid attulerim, quod non improbabile rideatur, id quum omnibus, qui antiquitatis pervestigatione delectantur, tum illis ipsis quos dixi viris, quorum eruditionem magni facio, non ingratum forct spero. Est autem ille Pindari locus in Nemeo-Tum carmine VII. quod scriptum est in Sogenem Aeginetam, qui Nemea quinquertio vicerat. Eius carminis interpretationem totam perturbavit scholiastes, quum id egisse Pindarum dixit, ut sese expurgaret Aeginetis, quibus in Paeane quodam iniquius quid in Neoptolemum scri- Psisse visus esset. Id grammaticos commentos Se, ut Scripta est a. 1822. Diuitiam by Corale

32쪽

haberent, quo quae in extremo carmine de Neoptolemo dicta sunt explicarent, vel ex eo potest intelligi, quod verba paeanis illius, ἀμφιπόλοισι μαρναμενον μοιριαν περι τιμαν PeritSSe Neoptolemum, multo minus excusatione indigent, quam quae in hoc Nemeaeo carmine, quod illis excusandis scriptum putant, de eodem Neoptolemo

dici videmus. Verissime enim iudicavit Dissenius, nitidaliud, quam ista ipsa vel ba, in paeais illo scriptum suisse, quod aliquam speciem iniquitatis in Moptolemum haberet.

Magis vero ipsum hoc in Sogenis victoriam carmen longe aliam poetae mentem fuisse ostendit. Sogenem primum ex gente Euxenidarum in ludis sacris victorem suisse, certo colligi potest exuo, quod, si ante illi aliqua victoria i claruissent, id non Praeterii Aset Pindarus. Nunc, a Patria Iaudis materiam repetens, Aeacidas celebrat, AlaCem, maximeque Neoptolemum, cuius commemoratione Sic utitur, ut Euxenidas consoletur, quod diu uiglorii fuerint: nam eo Spectare antistropham tertiam, non videtur dubitari posse. Sed quae praecedunt verba, quum Prava in

terpunctione Iaborent, fecerunt, ut a vero sensu abere

rent interpretes. Quum poeta Neoptolemum, Delphis sePultum, Praesidem esse Pythiorum certaminum dixisset, ita Pergit: ου τευδις δ μαρτυς εργμασιν ἐπιστατει , --γινα, τεῶν Λιος τ' εκγμων. θρασυ μοι το δ' εἰπειν φαενναις ἀρεταις οδον κυρίαν λόγων Oικοθεν. Non mendax, inquit, ,, testis ille praeest certantibus Aeginetis: sidenter hanc dico virtutibus eorum viam ad laudem esse, ab ipso patrio solo exortam. Quae his adnectit, in omni

re bonam Esse requiem, nec quidquam semper Figere; aliis autem alia obtingere, neque eumdem hominem omni felicitate frui, satis ostendere videntur, non abstinuisse Euxenidas a sacris certaminibus, sed non esse victoria potitos: idque ut in Pythiis accidisse coniiciamus, illa ipsa Suadent, quae de Neoptolemo dicit. Videtur autem in his ludis Pater Sogenis, Theario, quum certaret id est enim τολμαν καλων αρεσθαι) victus esse, et quidem a viro Achivo, hospite Pindari. Hoc si sumimus, quae de Thearione dicuntur, omnia Plana sunt, ut quae in hanc

33쪽

24 DE SO GENIS AEGINETAE VICTORIA QUINQUERTII

sententiam dicta sint: Theario, non contemnenda obtigit felicitas, ut, quum tentaveris certamina, non desit animi moderatio. Absit, ut te reprehendam, qui te debita potius laude, optimo virtutis praemio, ornem. Neque si adesset Achivus ille, qui te vicit, mihi succenseret, quod te laudo: id et hospitio eius fretus dico, et rectis oculis cives intueri suetus, non superbus, et ab iniuria s cienda abhorrens. Sed laetum tibi posterum tempus v niat : tum cognito, qui sis, dicet quis, an dissono te casemine repreliendere voluerim. Achivum illum, qui, licet

victor, tamen virtutem Thearionis expertus esset, nomin

litim commemorare parum decorum fuisset, ne, ubi The rionem laudare poeta vellet, victorem eiiti laudare videretur. Quare a patria eum designat. Quis esset, satis sci bant Euxenidae. Postrema verba, ut hoc obiter adiiciam, rectius ita scribentur: μαθων δ' αν ερεει, ει παρ ιιελος ερχομου τε ιον Oαρον ἐννεπων, Iam recte intelligi pol erunt , quae in sine carminis scripta fraudem fecerant grammaticis. Nam quum Herculem invocasset Poeta, ut quum alia Euxenidis hona, tum victorias, qualis Sogenis Set, et meliores concederet, his verbis finem facit canendi et . τὰ δ' ἐιιον ου ποτε φασει κέαρατροπομυ Νεοπτόλε ιον ἐλκυσαιε πεσC ταυτα δὲ τρις τετράκι τ' ἀμπολεειν

Quorum verborum haec sententia est: se hoc si iis obtigerit, non putabo me absonis dictis iniuriam fecisse Neoptolemo, quem dixi Aeginetis in certando favere: sed haec saepius iteraro, ineptum est. Auguratur itaque his Verbis, Neoptolemum, si Thearioni, quamvis Strenue certanti victoriam eripi passus esset, at genii eius posthac in adipiscendis victoriis adiutorem fore. Revertor iam ad propositum. Postquam de Thea-rione dixerat Poeta, convertit se ad Sogenem his verbis :Dissili Corale

34쪽

εα με. νικῶντι γε χάριν εῖ τι περαν ἀερθεὶς ἀνεκρωγον, ου τραχυς εθυ καταθεμεν. Hic est eium ille locus, de quo me disputaturum significabam. In aliis libris uμεμιήνας scriptum est. Scholi tes tertiam personam agnoscit, nec tamen verbum illud ad ἄκοντα, sed ad Sogenem reserti Scribit enim: α'no si του προς αυτον λυγον είς τον περὶ αυτου μετεστη. Vnde susPicio nascitur, εξέπει ιηγας interpretibus vel correctoribus deberi. Putat autem scitoliastes, affirmare Poetam, se non ultra metam proiecisse iaculuin. Reliquorum Veseborum duplicem affert uaterpretationem. Ipse eo, quod vicisse dicatur Sogelim ante colorem solis meridiani, de teritatem et celeritatem certaminis designari putat. Alios autem sic existimare scribit, quum iaculo vicisset Sogenes, deterritos adversarios reliqua certamina detrectasse. BOeckhius, qui verba ἔς εξεπεμψεν ad iaculum, non ad Sogenem retulit, hunc esse sensum putat: sedetem me non ultra terminum concitaturum linguam ut iaculum, quod non sudantem a lucta cervicem ante fervidiores solis radios dimisit. Respici enim ad id, quod interdum factum esse, ut, qui quinquerito certarent, ubi iaculo longe superassent metam, a reliquis certaminibus deterrerent adversarios. Eam coniecturam, auctoritate Boeckiiii fretus, probat Dissenius prolixaque oratione explicare studet. At obstat illi sententiae

verbum ὁρσαι, quod non potest futuri temporis significa iionem habere; obstat suspectissima sides narrationis illius de detrectatis propter iaculandi eximiam artem reliquis quinqueriti certaminibus; obstat ordo ipse quinqueriti certaminum; obstant denique verba προβάς, quae ab omnibus interpretibus secus, quam Possunt intelligi, ac-Diuitiaco by Cooste

35쪽

cepta sunti Dicam de singulis. Atque illud quidem per

se Planum est, si de eo, quod facturus esset, loqui poeta Voluisset, oρσει eum Scribere debuisse. Quamquam hoc argumento contra Boeckhium Disseniumque uti nolo. Non est enim opus futuro, si, quod recte fieri Potest, aoristi infinitivum de praesenti tempore usurpatum Putas. Quo facio ambiguum erit, utrum verba ista de illis, quae iam dicta sunt, an de his, quae statim dicturus sit poeta, intelligi debeanti Graviora vero sunt caetera. Ac primum quidem quo tandem auctore constat, iaculi immenso iactu umquam deterritum esse quemquam, ut a reliquis quinqueriti certaminibus abstineret 8 P. Fa-hrum nominat meckhius in Agonistico lib. II. cap. 2T. At nihil ibi Faber, nisi quod ex male intellecto quodam Plutarchi loco colligit, athletis, si nullus adesset adversarius, Permissum fuisse, ut ipsi prehenderent coronam.

Plutarchi verba, quae sunt in principio libri περι φιλοπλουτιας p. 523. D. ne quis dubitet de Fabri errore, a

scripsi: 'Imroμαχος δ αλειπτης, επαινουντων τινῶν αν- θροοπον ευμ ηο καὶ μακρας εχοντα χειρας ιυς πυκτικον,ειπερ, καθελεῖν ἔδει το, στεφανον κρεμαμενοι τουτ' εστιν είπεῖν προς τους τα καλα χωρια καὶ τάς μεγάλας oiκίας και το πολυ αργυριον υπερεκπεπληγμενους καὶ μακαρίζοντας, ειγ εω πωλουμενον πριασθαι τηνευδαιμονίαν. Neque vero Faber lib. III. c. 22. ubi de iis, qui ἀκονιτι coronati sunt, disserit, quidquam Protu Iit, quo illud, quod Boeckhio placet, confirmetur. Ν

mirum. Nam quum is tantum quinquerito victor esset, qui in omnibus illis quinque certaminibus superior evasisset, quis credat adversarium, etiamsi iaculo se vincere non Posse intelligeret, tamen non alio genere certaminis enicere Studuisse, ut si ipse non victor renunciaretur, tamen

etiam alteri honorem illum eriperet pQuid vero, si ordo ipse certaminum, e quibus con stabat quiliqueritum, impediebat, quo minus id fieret, quod sumitur, iaculi iactu a lucta deterritum esse adve Disiligo: by Corale

36쪽

sarium p Boec ius quidem iaculum in quinquertio qua tum, Iuctam autem quinium locum obtinuisse opinatur, argumentis his usus, primo, quod Consentaneum Videatur, a facilioribus initium factum esse, a quo deinceps ad di siciliora procederetur, deinde testari illud versum, quo Partes quinquertit enumerantur, αλμα, ποδωκείον, δίσκον, ακοντα, παλην denique ex Pausania III. II, 6. intelligi, cursum et saltum prima fuisse. Horum quod primo loco attulit Boeck-' Ilius, facile quis verum esse credat, Si nulla in contrariam Partem exstarent te,simonia. Quamquam, si talia ex rei ipsius natura coniectanda sunt, nemo non videt, multa etiam ad infirmandam illam sententiam Proserri posse. Quare satius videtur, in huiusmodi re a coniectura abstinere . Non plus ponderis habet illud argumentum, quod ex versu Simonidis depromptum est. Nam Simonides in epigrammate illo, quo Diophontem Isthmia et Pythia vicisse scripsit, ut genus certaminis indicaret, pro quinquerito SΡartes eius enumeravit: quod eum illo ordine verborum fecisse, qui metro conveniret, tanto verisimilius est, quod neque quo ordine peragerentur ista certamina dicere voluit,

neque ut id diceret opus habuit apud eos, quos id minime latebati Ita esse, alii versus docent, Propter eamdem caussam alium habentes certaminum illorum ordinem , ut et αλμα, πάλο, δισκευματ , ακοντιον, rici δρομημα. Sic enim restituendus Uursus, quem vitiatum affert Eusta-

inius P. I 320, 19. I 40, 46. Et qui ibidem leguntur;

ἄλμα ποδων, δισκου τε βολῆ, καὶ ἄκοντος ἐρωή, καὶ δρομος, δε πάλ)γ' μία δ' ἔπλετο πάσι τελευτ i.

I Homerus cur consueverit primo pu Iatum, deinde luctam, Po tremo cin sum nominare, lepida dissertatione q-esivit Plutarchus in Sympos. 1I. 5. p. sis.

37쪽

Ei liis quidem, si de ordine certaminum quaeritur, nemo non plus tribuet, quam Simonidi, vel alteri isti apud E

sinthium versui. Quum enim et descriptionem contineant quinqueriti, et in ampliore duorum versuum spatio nulla metri necessitas impediverit, ciuin suo ordine singulae partes enumerarentur, facile rideri poterunt illud ipsum praebere, quod quaerimus, idque tanto magis, quod etsi in scholiis ad Platonem p. 87. scriptum eSt, εστι γαρ πενταθλος ουτος τοῖς νεοις ἀγωνία, πάλλ7, σίγυννος, άλμια, δισκος, καὶ δρόμος, tamen eumdem ordinem, quem versus illi habent, duo alii sequuntur scholiastae, Sophoclis ad El. 691. δίσκον, ακοντα, δρο ιον, παληιν, ταυτα ἐν ιιι α τις ἡγωνίζετο mist ερα , et Pindari ad Isthm. I. 39. τὰ πενταθλον, οπερ ῆν αλμα, δίσκος, ἀκοντιον, δρόμος, πάλη. Et tamen, nisi sorte statuas aut mutabilem suisse ordinem certaminum, aut aliis in ludis alium,

quorum neutrum verisimile est, ne hic quidem ordo is est, quo sese excipiebant Ρartes quinqueriti. Obstat enim Pa Sanias, Cuius non Ρotest non gravissima esse in hoc genere auctoritas. Commemoravit hunc quidem ex Fabro etiam Boeckhius, sed videtur verba eius minus accurate considerasse, qui nihil aliud ex iis collegerit, quam prima fuisse in quinquerito saltum et cursum. Ita enim scribit Pausanias III. II, 1. 2 ισαμενω δε οντι 'Πλεἱρο των ' πιδῶν λογιον εγένετο, ἀγωνας ἀναιρήσεσθαι πέντε ἐπις ανε-sστάτους αυτον. ουτω πενταθλον 'Oλυμπίασιν ἀσκῆσας, ἀπῆλθεν ηττηθεὶς ' καίτοι τὼ δυο γε ῆν πρωτος ' καὶ γαρ τε ε κρατει καὶ π 7δοματι 'Lερώνυμον τον υνδριον ' καταπαλαισθεὶς δὲ ὐπ' αυτου καὶ ἁμαρτων

τῆς νίκος, συνιοσι τού χρησμου, διδοναε οι τον θεον μαντευομενω πεντε ἀγωνας πολεμω κρατῆσαι. Si ex hoc loco prima fuisse cursum et saltum aPParet, apparet etiam tertium locum lenuisse Iuclam: ut lucta non potuerit, quemadmodum Boeckhio viSum est, ultima esse. Aper tum est enim, IIoe dicere Pausalitam, quum cursu et saltu superior fuisset Tisamenus, ubi ad tertium certamen, Iuctam, Pementum eSSet, Victum esse, ac tum intellexisse,

non de quinqueriti victoria, sed de quinque bellicis victo-

38쪽

riis dixisse oraculum. Nam ut primum victus in quinquersio est Tisamenus, statim intelligere debuit, male se dictionem Oraculi interpretatum esse. Quodsi Iucta ultima pars liuinqueriti fuisset, lucta autem ille victus oraculi mentem perspexit, debuisset Pausanias non cursum et saltum, sed caeteras quattuor Partes quinqueriti commemorare, quibus ille, Priusquam ad Iuctam Pervenisset, Hieronamo suisset superior. Et prosecto ille sola est ab Hieronymo lucta victus: in caeteris illum vicit. Nam qui eamdem rem refert, Herodotus IX. 33. Ρer solam luctam stetisse scribit, quo minus quinquerito vinceret Tisamenus: ασκεων δε πεντάεθλον , παρα εν πάλαισμα ἔδραμε νικαν

'Ολυμπιάδα, 'Lρωνυμ ω τ' 'Aνδρί ' ἐλθων ἐς εριν. Confirmat hic locus id, quod supra dicebam, etiam si quis

victus esset aliqua in parte quinqueriti, tamen eum reliqua certamina Peregisse, ut Certe aut eriperet ei, a quo Superatus esset, Victoriam quinqueriti, aut quantum in ipso esset, laudem eius minueret. Non obscurum est enim, si Pausaniae verba cum Herodoti testimonio conseras, quamvis in tertio certamine victus esset Tisamenus, tamen eum quartum quintumque non modo iniisse, sed etiam vicisse, ut si non victor evaderet quinquertit, tamen quam proxime ad illam laudem accederet. Aperte autem Hero doti verba arguunt, neminem, nisi qui in omnibus quinque certaminibus adversarium superasset, Victorem quin

queriti habitum esse ). Id propter illa dico, quae P.

'ὶ Quibus machinis usus sit Boechhius, ut non solum haec Iuculenia scriptorum testimonia, sed etiam, quem ipse adiecit,

apertissimum Xenophontis locum ad eum modum Contorqueret, quo se nonnullis de suae sententiae veritate crederet persuadere Posse, cognoscant, quibus Volupe est, ex dissertatione

quam Germanice de critica tractatione Pindari scripsit, p. 131. aeqq. Xenophontis in Ilist. Gr. VII. 4, 29. haec verba sunt de Iudis Olympicis: καὶ την μὲν ιπποδρομίαν ἐπεποιηκεσαν καὶ τα δρομικῶ του πενταθλου ' οι δ' εἰς παλην αφικομενοι Ουκέτι ἐν τω δρομω, αλλα μεταξύ του δρομου και του βωμου ἐπαλαιον. or

γὰρ 'Hλεῖοι παρῆσαν ἡδη συν τοις οπλοις εἰς τό τέμενος. Non puto nescivisse virum doctissimum, qui hic εἰς παλην ἀφικόμενοι di-Diuili od by Cooste

39쪽

Faber I. 2T. attulit, ex Polluce VI. I 51. επὶ δε πεντ-wάθλου τὰ νικησαι ἀποτριάξαι λεγουσιν, et ex Pluta clii Q. Symp. IX. 2. Ρ. 738. A. διο τοις τρισίν, ῶςπερ οἱ πένταθλοι, περίεστι καὶ Plutarchum enim

quinquertionem Pro luctatore nominasse eertissimum est,

quia id merito primum esse dicit, quod tribus modis antecellat, non autem de eo loquitur, quod, Si saepius ne queat, ter saltem superius sit. Similique ex loco Pollucis adnotationem, nisi ipse erravit, haustam puto. In sola enim lucta τριαγιιον locum habuisse constat ). Sed haec obiter. . Apertum est ex his, quae dixi, primas duas paries quinqueriti cursum et saltum fuisse, tertiam Iuctam, ut discus et iaculum Postrema fuerint, sive quartus sive quintus iaculo locus datus erat. Itaque nisi quis Ostenderit, Nemeae alium horum 'certaminum ordinem, quam in Olympiis fuisse, quod non est verisimile, plane fieri non Potuit, ut aut Sogenes, aut quisquain alius, iaculo me

tam longe superans, a lucta deterreret adversarios.

Alia igitur ientanda erit via. Sumamus tantisper, quod placet interpretibus, Verba τε /ια προβας significare ultra terminum, quae autem de lucta dicuntur, ad Soge-Item spectare. Si ita est, ut caetera mittam, dura foret et inconcinna oratio, si ὁς εξεπεμψας legitur: se iuro me non tranου finem iaculatuni esse, Sogenes, qui corpus sine sudore a Iucta retulisti ante maximum solis aestum.-- At

melius oratio procedit in altera scriptura, ἔς ἐξεπεμψεν,

cuntur, per ipsa scriptoris verba non posse alios quam pent- athlos intelligi: sed quia se inaniunem eiToris videri vult, requiescere iussit pentatblos, et, dum illi se reficerent, prodire fecit eos, qui sola Iucla certatum Venerant. γ Πεντετριαζομνον Pentathlum, qui in omnibus quinque ceditaminibus victus esset, vocavit Lucillius epigr. XI. in quo certamina illa hoc ordine enumerata sunt, lucta, cursus, diSeus, saltus, iaculum.

40쪽

Tum hic erit sensus: se iuro me non trans finem concitasse celerem linguam, velut iaculum illud, quod te ante Vehementiorem solis aestum sine sudore Iuctae dimisit. M Re rendum hoc foret, ut scholiastae visum est, ad dexterit tem Sogenis, qui tam cito deiecerit adversarium, ut ante ardentissimum calorem solis iaculo certare potuerit: quod hinc ultimum in quinquertio fuisse colligemus. Scio obstare quodammodo huic interpretationi Pausaniae auctoritatem,

si idem in Xemeis, qui in Olympiis mos obtinuit. Sic enim ille VI. 24, I. scribit de Hellanodicis: εἰςιασι δε, πρὶν μἐν τον ήλιον ανίσχειν, συμβάλλοντες δρομεας, μεσουροσης δἐ-ηιιερας, ἐπὶ το πένταθλον καὶ οσα βαρέα

ἄλλα ονομάζουσιν. At non solum pro maiore vel minore 11 Cursorum frequentia serius vel citius committi quinqueritum debuit, sed etiam, ut demum circa meridiem coeperit,

nihil impedit, quin hoc dicere poetam Putemus, cuius

confectum esse, quam augescens solis calor sudorem ciere

potuerit. Verum tamen nihil horum defendi potest. Nam si Pindarus his verbiis linguam suam cum illo iaculo, quo Sogenes vicit, comparat, quod Vel per se ineptum est,

aut Semet ipsum, aut Sogenem vituperat. Etenim si iurat, Se non trans finem iaculatuiti esse, quod fecerit Sogenes, qui ea re Vicerit, male se iaculatum esse iurat; sinita se finem iaculo non superasse affirmat, ut ultra iaculari idem esse Velit a que aberrare a meta, reprehendit Sog nem, quem id ipsum fecisse, eoque facio adeo victorem EVMAge ex eo consequitur, quod huius iaculo linguam suam comparat. Accedunt ad haec alia non minus Per-Versa atque absurda. Primum enim, quomodo illa potuit adiicere: εἰ πονος το τερπνὰν πλέον πεδέρχεται ΘNam si cito et sine sudore confecta est Iucta, facilis fuit,

non laboris plena. Deinde autem quod addit: ἔα με. νικωντί γε πέραν ἀερθεὶς ἀνέκραγον, ου

τραχυς εἰμι καταθέμεν ' id plane alienum est. Non enim haec verba aliam interpretationem admittunt, quam hanc:

se sine nie: victoriae tuae gratia, si quid longius digressus dixi, non sum ad persolvendum difficilis. ω Sumam tamen